Ο Σέξτος Εμπειρικός και η ατέρμονη παλινδρόμηση της δικαιολόγησης

Ο Σέξτος Εμπειρικός (2ος και πιθανώς 3ος αιώνας ήταν ιατρός και επικεφαλής 
κάποιας φιλοσοφικής σχολής. Αναφέρεται πως έζησε στην Αλεξάνδρεια, 
τη Ρώμη ή την Αθήνα και ήταν οπαδός της διδασκαλίας του πυρρωνισμού. 
Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται δύο πραγματείες.
 Η μία φέρει τον τίτλο Πυρρώνειοι υποτυπώσεις και η άλλη Προς λογικούς. 
Το φιλοσοφικό του έργο θεωρείται η πληρέστερη αφήγηση του αρχαιοελληνικού 
και ρωμαϊκού σκεπτικισμού.

Δεν ξέρουμε λοιπόν σχεδόν τίποτα για τον Σέξτο Εμπειρικό, τον κωδικοποιητή 
αυτό του Ελληνικού σκεπτικισμού. 
Δεν ξέρουμε που έζησε, ούτε που μαθήτευσε, ούτε καν 
αν ήταν Έλληνας ή βάρβαρος

Αυτό που ξέρουμε είναι ότι ο Σέξτος Εμπειρικός συνέγραψε τα έργα 
«πυρρώνειες  υποτυπώσεις» και «προς λογικούς», που μαζί με αρκετά ακόμα που 
του αποδίδονται συνήθως, συγκεντρώνουν διακοσίων χρόνων σκεπτικιστικά επιχειρήματα. Καθώς ο Σέξτος ήθελε να αντικρούσει τους δογματικούς της εποχής του, περιγράφει υπομονετικά τα δόγματα του Αριστοτέλη , του Διόδωρου Κρόνου, των στωικών και πολλών άλλων. Ο Σέξτος καταγράφει φιλοσοφικές θέσεις με μοναδικό σκοπό να τις υπονομεύσει. 
Η ειρωνεία είναι ότι, τοπογραφώντας κτίσματα που προορίζονται για κατεδάφιση, ο Σέξτος είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για τη διατήρηση τους. 
Όπως γινόταν και με τον άλλο ακούσιο ιστορικό της αρχαίας φιλοσοφίας , 
τον Διογένη Λαέρτιο, τα έργα του Σέξτου κυκλοφορούσαν ευρέως και μονίμως, 
επειδή είχε μια κλίση στα παράδοξα

Οι αρχαίοι γνώριζαν ότι οι  πυρρωνιστές εμπνέονταν από τον Πύρρωνα τον Ηλείο. 
Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει ότι ο Πύρρωνας διδάχτηκε τη φιλοσοφία του στην Ινδία. 
Ο Πύρρωνας θα μπορούσε να είχε επισκεφθεί την Ινδία ακολουθώντας την εκστρατεία 
του Μεγάλου Αλέξανδρου. 
Οι μελετητές έχουν επισημάνει αρκετά γνωρίσματα της πυρρώνειας φιλοσοφίας 
που μοιάζουν ξένα στην ελληνική φιλοσοφία και που ήταν εγγενή στην ινδική φιλοσοφία. 
Ο Διογένης αναφέρει επίσης ότι, εφόσον ο Πύρρωνας δεν εμπιστευόταν καμία πεποίθηση περισσότερο από κάποια άλλη, «έβγαινε από το δρόμο του για το τίποτα χωρίς να παίρνει προφυλάξεις, αλλά αντιμετωπίζοντας όλους τους κινδύνους όπως έρχονταν, είτε ήταν κάρα είτε γκρεμοί, σκυλιά ή οτιδήποτε άλλο» . 
Μολαταύτα, ο Πύρρωνας κατάφερε να φτάσει τα ενενήντα, χάρη στους πολλούς μαθητές και φίλους που «συνήθιζαν να τον ακολουθούν από κοντά»

Ο θεραπευτικός πυρρωνισμός

Ο Σέξτος συνιστά τον πυρρωνισμό μάλλον ως τρόπο ζωής παρά ως δόγμα. 
Ο πυρρωνισμός διαφέρει από τον σκεπτικισμό που άκμασε αφότου  ο Αρκεσίλαος 
ανέλαβε τα ηνία της πλατωνικής Ακαδημίας. 
Ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος αυτής της νέας ακαδημίας, ο Καρνεάδης, διατεινόταν 
ότι η γνώση είναι αδύνατη. 
Οι στωικοί είχαν αντιτάξει ότι η αμφιβολία είναι παραλυτική. 
Δεν ξέρουμε τι κάνουμε στη συνέχεια. 
Οι σκεπτικιστές της νέας Ακαδημίας αποκρίθηκαν ότι οι αποφάσεις μπορούν 
να λαμβάνονται βάσει των πιθανοτήτων (ποιοτικού χαρακτήρα, όχι του αριθμητικού 
είδος που εισήγαγαν ο Πασκάλ και ο Φερμά τον 17^ο αιώνα).

Μερικές προτάσεις είναι περισσότερο δικαιολογημένες από άλλες. 
Πολλοί σύγχρονοι επιστήμονες είναι μετριοπαθείς σκεπτικιστές αυτού του 
επιφυλακτικού είδους. Πιστεύουν στο αναπόφευκτο του ανθρώπινου σφάλματος 
και θεωρούν ότι μπορούμε να κάνουμε λάθος για τα πάντα. 
Με βάση ένα ελέγξιμο μείγμα παρατήρησης και θεωρίας, οι επιστήμονες 
αποδίδουν πιθανότητες στις υποθέσεις εργασίας. 
Καθώς εισέρχονται νέα στοιχεία , οι πιθανότητες αναθεωρούνται. 
Η επιστήμη είναι μια σχεδία που επισκευάζεται διαρκώς. 
Κανένα μέρος δεν είναι ουσιώδες. 
Η σχεδία επιπλέει χάρη στη διεργασία της αναθεώρησης.

Ο Σέξτος δεν παραδέχεται ότι οι ακαδημαϊκοί σκεπτικιστές έχουν το δικαίωμα 
να ισχυρίζονται τη σαρωτική γενίκευση «η γνώση είναι αδύνατη». 
Μια απόδειξη ότι «δεν υπάρχει απόδειξη για το αν το χ είναι αληθές» τείνει 
να είναι πιο απαιτητική από την απόδειξη ενός τυπικού θεωρήματος. 
Για να αποδείξουμε ένα συμπέρασμα , χρειάζεται να βρούμε ένα και μόνο 
αδιάσειστο επιχείρημα υπέρ του. 
Για να αποδείξουμε ότι το χ δεν μπορεί ούτε να αποδειχτεί ,ούτε να ανταποδειχτεί , 
πρέπει να αποδείξουμε την καθολική πρόταση ότι δεν υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ 
του χ ούτε επιχειρήματα υπέρ του όχι χ. 
Οι καθολικές προτάσεις επιβάλλουν ένα βαρύτερο φορτίο απόδειξης 
απ΄ότι οι επιμέρους προτάσεις. 
Συνεπώς ο ισχυρισμός «η γνώση είναι αδύνατη» αντικαθιστά απλώς 
το θετικό δογματισμό με τον αρνητικό δογματισμό.

Πιο ριζοσπαστικά, ο Σέξτος θεωρεί ότι είναι δογματικό να υποστηρίζουμε 
πως η πιθανότητα είναι ο οδηγός της ζωής. 
Για να αλλάξετε γνώμη βάσει των πιθανοτήτων, χρειάζεται να αποδώσετε 
κάποιες πιθανότητες πριν από οποιαδήποτε έρευνα. 
Αυτές οι προκαταβολικές πιθανότητες αποδίδονται χωρίς κάποια λογική. 
Τότε όμως αποδίδετε σε κάποιες πιθανότητες μεγαλύτερο κύρος απ΄ότι σε άλλες, 
χωρίς καμία βάση. Αυτή η μεροληψία είναι δογματική. 

Ο Σέξτος παρουσιάζεται ως ο ανοιχτόμυαλος ερευνητής που αρνείται να παραδεχτεί 
πως οποιαδήποτε πεποίθηση είναι πιθανότερη από οποιαδήποτε άλλη. 
Εφόσον δεν θέλει να δεσμευτεί σε καμία πρόταση, δεν θέλει να ισχυριστεί ότι 
στερούμαστε γνώσης. Γιατί, απ όσο ξέρουμε, ξέρουμε τόσα όσα μοιάζουμε να ξέρουμε.

Γενικά ο Σέξτος δεν αποζητά να μετατρέψει ένα αντίπαλο από πιστό σε άπιστο, 
εξάλλου αυτό είναι απλώς πίστη στην άρνηση. 
Απλά δεν θέλει ούτε να κερδίσει , ούτε να χάσει, θέλει μόνο να παίξει αρκετά καλά ώστε 
να δείξει την ματαιότητα του παιχνιδιού. 
Εναντιώνεται στις φιλοσοφικές πεποιθήσεις όχι στις συνηθισμένες πεποιθήσεις 
που έχουμε στην καθημερινή μας ζωή.

Απόσπασμα από το βιβλίο: Μια σύντομη ιστορία του παράδοξου 
Η φιλοσοφία και οι λαβύρινθοι του νου  του Roy Sorensen  κδ. Αλεξάνδρεια, 2009

το διάβασα εδώ : antikleidi.com