Ποιος ήταν και πως πέθανε ο αρχαίος έλληνας φιλόσοφος που λένε ότι
πήρε έναν "υπνάκο" για 57 χρόνια και διέδιδε ότι οι όλοι οι κρητικοί είναι ψεύτες;
Επιμενίδης (ίσως άκμασε τον 6ο αι. π.Χ., ίσως πρόκειται για μυθικό πρόσωπο)
Καταγόταν από την Κρήτη, με την οποία σχετίζεται και το περίφημο «επιμενίδειο παράδοξο» που αρχικά είχε ως εξής: «Κρήτες, πάντα ψεύτες». Φαίνεται ότι κυριολεκτούσε, αν λάβουμε υπόψη το μεγαλύτερο κρητικό ψέμα, την πίστη πως ο Δίας είναι θνητός, ενώ κάθε μυαλωμένος άνθρωπος ξέρει ότι στην πραγματικότητα είναι αθάνατος. Στη Λογική, όμως, το λεγόμενο και «παράδοξο του ψεύτη» έχει ευρύτερες προεκτάσεις. Αναλογιστείτε τη φράση: «Η πρόταση αυτή είναι ψευδής». Για σκεφτείτε, αληθεύει ή όχι; Αν είναι ψευδής, τότε δεν αληθεύει. Αν όμως δεν αληθεύει, τότε είναι ψευδής. Πρόκειται για υποδειγματικό παράδοξο, δηλαδή για πρόταση που αν τη δεχτούμε ως αληθή, οδηγεί σε αντίφαση, και αν τη θεωρήσουμε ψευδή, οδηγεί πάλι σε αντίφαση.
Ο θρύλος λέει πως ο Επιμενίδης στάλθηκε από τον πατέρα του στην ύπαιθρο, για να φροντίσει τα πρόβατα. Όμως, αντί ν’ ασχοληθεί με αυτά, το έριξε στον ύπνο σε μια σπηλιά και ξύπνησε ύστερα από 57 χρόνια. Αμέσως μόλις σηκώθηκε, βγήκε να μαζέψει τα πρόβατα, νομίζοντας ότι απλώς είχε αποκοιμηθεί. Όταν γύρισε σπίτι, τα πάντα είχαν αλλάξει (όπως ήταν αναμενόμενο). Το κτήμα του πατέρα του είχε περάσει στα χέρια άλλου. Τελικά βρήκε το μικρό αδελφό του, που ήταν πια ηλικιωμένος, κι έμαθε από αυτόν την αλήθεια.
Η φήμη του Επιμενίδη διαδόθηκε και στο εξής πίστευαν πως είχε το χάρισμα της προφητείας. Σύμφωνα με το Διογένη Λαέρτιο, όταν έπεσε λοιμός στην Αθήνα, σ’ εκείνον προσέφυγαν οι κάτοικοί της. Πήρε λοιπόν μαζί του μερικά πρόβατα και πήγε στον Άρειο Πάγο, τον ψηλό βράχο που δέσποζε στην καρδιά της πόλης. Πρόσταξε τους Αθηναίους να κάνουν θυσία σε κάθε τόπο που θα διάλεγαν τα πρόβατα για να ξαπλώσουν. Και κάπως έτσι, φαίνεται, η πόλη σώθηκε από την επιδημία.
Όπως γράφει ο Φλέγων στο έργο του Περί Μακροβίων, ο Επιμενίδης έφτασε σε ηλικία 157 ετών. Θα ήταν δηλαδή αιωνόβιος και χωρίς τον υπνάκο του στη σπηλιά. Οι Κρητικοί υποστηρίζουν ότι έφτασε τα 259. Αλλά είναι πασίγνωστο ότι οι Κρητικοί όλο ψέματα λένε.
Aπό το βιβλίο «Το βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων» - Simon Critchley
"Τον θάνατο; Δεν τον σκέφτοµαι".
Αν αληθεύει αυτό το σχόλιο που αποδίδεται στον Ζαν-Πολ Σαρτρ, τότε εκείνος κατείχε σπάνια θέση µεταξύ των φιλοσόφων: ελάχιστοι ήταν εκείνοι που δε βασανίζονταν
από ιδέες του θανάτου.
Στο βιβλίο αυτό, που καλύπτει ευρύτατο πεδίο και προσφέρει αµέτρητα ερεθίσµατα,
ο Σάιµον Κρίτσλεϋ υποστηρίζει ότι το ερώτηµα τι συνιστά "καλό θάνατο" βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο της φιλοσοφίας, από την αρχαιότητα ως σήµερα. Αλλά, τι µαθήµατα µπορούµε να αντλήσουµε από τον θάνατο των ίδιων των φιλοσόφων; Από τις 190 περιπτώσεις που εξιστορούνται εδώ, πολλοί πέθαναν µε τρόπο αλλόκοτο, και υπάρχουν άφθονα περιστατικά αλλοφροσύνης, φονικά, αυτοκτονίες, πάθη µε τη σοβαρή (αλλά και µε τη φαιδρή) έννοια. Ο Ηράκλειτος πέθανε από ασφυξία σκεπασµένος µε κοπριά· ο Αριστοτέλης αυτοκτόνησε µε ακόνιτο· ο Εµπεδοκλής όρµησε εθελούσια στον κρατήρα της Αίτνας για να γίνει θεός· ο Χέγκελ, πεθαίνοντας, είπε: "Ένας µόνο µε καταλάβαινε στη ζωή µου... Κι ούτε κι αυτός µε κατάλαβε"· ο Τζέρεµυ Μπένθαµ ζήτησε να τον ταριχεύσουν - σήµερα εκτίθεται σε κοινή θέα στο University College London· o Νίτσε έπαθε νευρικό κλονισµό στο Τορίνο και βυθίστηκε στην τρέλα...
Με αναφορές που εκτείνονται από τα αυτοσαρκαστικά επιθανάτια χαϊκού των δασκάλων του Ζεν ως τα τελευταία λόγια αγίων της χριστιανοσύνης και σοφών της εποχής µας, το "Βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων" είναι ένα στοχαστικό και απολαυστικό βιβλίο. Όπως δείχνει ο Κρίτσλεϋ, όταν µελετάµε τι είπαν οι µεγάλοι στοχαστές για τον θάνατο, ανανεώνεται η πίστη µας στη ζωή και καταλήγουµε να εξετάζουµε το νόηµα της ευτυχίας· το κατά πόσο είναι εφικτή, κατά πόσο µπορεί να έχει διάρκεια. Μαθαίνοντας πώς να πεθαίνουµε, µαθαίνουµε πώς να ζούµε.
"Ίσως παραξενευτείτε, αλλά στις φαινοµενικά µακάβριες σελίδες που ακολουθούν µε απασχολεί διαρκώς η ευτυχία, το νόηµά της και το πώς µπορεί να γίνει εφικτή..."
(από την εισαγωγή του συγγραφέα)
[Φιλοσοφείν περιοδικό]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου