Φεδίας...ο μεγαλύτερος γλύπτης της κλασικής Ελλάδας

Ο Φειδίας ήτανε γιος του Χαρμίδη, συγγενής του ζωγράφου Πάναινου και στενός συνεργάτης του Περικλή. Τρία αγάλματα της Αθηνάς έστησε στην Ακρόπολη
 Την  «Πρόμαχο», την «Λημνία» και την  «Χρυσελεφάντινη». 
Γεννήθηκε γύρω στο 490 π.Χ. και πέθανε το 430 π.Χ. 
Ήταν ένας από τους γνωστότερους γλύπτες της ελληνικής αρχαιότητας, ίσως 
ο σημαντικότερος της κλασικής περιόδου, γνώριζε τα μυστικά της αρχιτεκτονικής, 
-ενώ ξεκίνησε από ζωγράφος κι είχε ζωγραφίσει την ασπίδα της Αθηνάς. 
Με πλατύτατη τεχνική μόρφωση κατεργαζότανε το ξύλο, το μάρμαρο, τον χαλκό, το χρυσάφι, το ελεφαντοστούν και σύνδεσε τ’ όνομά του με τα πιο θαυμαστά έργα της αρχαίας Ελληνικής τέχνης. Τα πιο γνωστά, ήταν τα κολοσσιαία χρυσελεφάντινα αγάλματα, της «Αθηνάς Παρθένου» για τον Παρθενώνα   και του«Δία» για το ναό του Θεού, 
στην Ολυμπία. 
Τα έργα του εμπνεύσανε και γλύπτες του λεγόμενου Πρώιμου ή Ελεύθερου Νεοκλασσικισμού της Ελληνιστικής Περιόδου μεταξύ 200 κι 125 π.Χ. 
Οι πιο γνωστοί απ’ αυτούς είναι, ο Δαμοφώντας από τη Μεσσήνη κι ο Ευκλείδης 
απ’ την Αθήνα.
Στην ακμή της δόξας του διορίστηκε από τον Περικλή, γενικός επόπτης στα έργα 
που γίνονταν στην Ακρόπολη. Του ανατέθηκεν ιδιαίτερα η επιστασία κι η διακόσμηση του Παρθενώνα. 
Πολλά από τα γλυπτά του ναού ήταν ασφαλώς ιδιόχειρα έργα του, μα και τ’ άλλα που φτιάξαν οι μαθητές του, είχαν τη σφραγίδα του πνεύματός του. 
Το 447 π. Χ., πιθανώς, άρχισε το αριστούργημά του, τη «Χρυσελεφάντινη Παρθένο» 
και την αποπεράτωσε το 438 π.Χ. Ο ναός ήταν έτοιμος πια τότε, χωρίς όμως τα 
εναέτια γλυπτά. 

Ο Φειδίας είχε ριζοσπαστικές ιδέες κι ο Περικλής του παρείχε τα μέσα να τις πραγματοποιήσει. Αποφασίζει να διακοσμήσει τις 92 μετόπες του ναού μ’ ανάγλυφα, 
κάτι που δε τόλμησε ποτέ καμιά ελληνική πόλη, γιατί η δαπάνη ενός τέτοιου έργου ήταν ανυπολόγιστη. Τα θέματα που διάλεξε εξιστορούν αγώνες της Αθηνάς και των Αθηναίων. Στην ανατολική πλευρά «Γιγαντομαχία», στη δυτική «Αμαζονομαχία», 
στη νότια«Κενταυρομαχία» και στη βόρεια σκηνές από τον «Τρωικό Πόλεμο». 
Πάνω στη ζωφόρο είχεν αποθανατίσει τη «Πομπή Των Παναθηναίων», τη πιο μεγάλη θρησκευτική γιορτή της Αθήνας. 
Η ζωφόρος τύλιγε το ναό σα πλατιά κορδέλα κι απεικόνιζε μορφές θεών, ζώων 
κι ανθρώπων.
Στο ανατολικό αέτωμα, εξιστόρησε τη γέννηση της Αθηνάς  από το κεφάλι του Δία. 
Στο κέντρο τοποθέτησε τον Δία κι από τις δυο πλευρές τους άλλους θεούς σε μακάρια 
και τρισευτυχισμένη σύναξη. Στις δυο γωνιές τ’ άρματα του Ήλιου και της Σελήνης, 
το πρώτο να αναδύεται από τον ωκεανό, το δεύτερο να βυθίζεται σ’ αυτόν. 
Στο δυτικό, τη διαμάχη του Ποσειδώνα και της Αθηνάς, για το ποιος από τους δυο 
θα ‘χει υπό τη προστασία του την αγαπημένη του Αθήνα. 
Στο κέντρο εικονίζονταν οι δυο θεοί, αριστερά και δεξιά τ’ άρματά τους κι οι μυθικές 
γενιές της Αθήνας, οι Κεκροπίδες κι οι Ερεχθείδες.

Στην Ακρόπολη έστησε το κολοσσιαίο άγαλμα «Τη Μεγάλη Χάλκινη Αθηνά», 
που αργότερα ονομάστηκε «Πρόμαχος». 
Η παράδοση λέει πως η επίχρυση μύτη του κονταριού της φαινόταν από το Σούνιο, 
καθώς αστραποβολούσε στον ήλιο. Υπέροχο έργο του ήταν κι η «Αθηνά Λημνία», 
αφιέρωμα των κληρούχων της Λήμνου.

Μα ο θεϊκός καλλιτέχνης είχε κι εχθρούς που τον ζηλεύανε για τη δόξα του. 
Τονε κατηγορήσανε λοιπόν, πως είχεν υπεξαιρέσει μέρος από το χρυσάφι που του ‘χαν εμπιστευτεί για τη δημιουργία του αγάλματος. 
Ο Φειδίας έβγαλε τότε τα χρυσά μέρη που ‘χε προβλέψει να τα κάνει κινητά, τα ζύγισε 
κι απέδειξε την αθωότητά του. 
Αργότερα τονε κατηγορήσανε γι’ άλλη αιτία. 
Είχε, λέγανε, παραστήσει στ’ ανάγλυφα της ασπίδας της Αθηνάς, το πρόσωπο του 
φίλου του, Περικλή και το δικό του. 
Φυλακίστηκε λίγο γι’ αυτό κι αργότερα πικραμένος έφυγε για τη Πελοπόννησο. 
Στην Ολυμπία, τότε, δημιούργησε το αποκορύφωμα της μεγάλης του τέχνης, τον "Χρυσελεφάντινο Δία" που όπως αναφέρει έν επίγραμμα 
«ή ο Θεός κατέβηκε στη γη για να του δείξει το πρόσωπό του, ή ο Φειδίας ανέβηκε 
στα ουράνια». 
Ήταν τ’ ωριμότερο και τελειότερο δημιούργημα του μεγάλου καλλιτέχνη και 
σήμερα θεωρείται ένa από τα 7 θαύματα του κόσμου.

Ο Παυσανίας γράφει, πως όταν τελείωσε το έργο ο Φειδίας ρώτησε τον Δία αν ήταν ευχαριστημένος κι ο θεός απάντησε με κεραυνό που διαπέρασε τον ναό, χωρίς 

να καταστρέψει τίποτα. Στο σημείο που χτύπησε ο κεραυνός, τοποθετήθηκε 
μια χάλκινη υδρία. 
Ήταν ντροπή να πεθάνει κανείς χωρίς να επισκεφθεί την Ολυμπία για ναδει το άγαλμα. 
Ο Χρυσόστομος, σε ομιλία του μπροστά στον ναό το 97 μ.Χ., είπε: 
«Αν ένας άνθρωπος, με βαριά καρδιά από τις στεναχώριες και λύπες της ζωής, βρεθεί μπροστά στο άγαλμα, τα ξεχνά όλα». 
Το άγαλμα βρισκόταν στην Ολυμπία μέχρι το 393 μ.Χ. Αργότερα μεταφέρθηκε στη Κωνσταντινούπολη, όπου καταστράφηκε στη μεγάλη φωτιά του Λαυσείου, 
το 475 μ.Χ. 
Ο Λουκιανός, αναφέρει πως όταν τέλειωσε το άγαλμα, δεν ήταν παρών 
στ’ αποκαλυπτήρια. Κρύφτηκε πίσω από μια πόρτα για να δει τις αντιδράσεις του κόσμου. Κάποιος είπε πως η μύτη ήταν παχειά, άλλος ότι το πρόσωπο ήτανε πολύ μακρύ, άλλος έβρισκε κάτι άλλο. Όταν λοιπόν έφυγαν όλοι, κλείστηκε όλη νύχτα στο ναό και διόρθωσε 
τα ελαττώματα, που ‘χεν υποδείξει με τα σχόλια του ο κόσμος.

Ο Φειδίας δημιούργησε κι άλλα έργα, που στολίζανε πολλές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Ήτανε τόσο σημαντικός για την Ελλάδα όσο κι ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι για την Ιταλία. 
Ο Χρυσός Αιώνας χρωστά μεγάλο μέρος από τη λάμψη του στον εξαίρετο αυτό καλλιτέχνη.

...μερικές πληροφορίες από ellas2.wordpress.com