...τα έργα τέχνης που δείχνουν μη ολοκληρωμένα, τελειώνουν μόνα τους με τον καιρό... *ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ

"Είχα λογαριασμούς να λύσω με τους ανθρώπους και προσπάθησα να τους ζωγραφίσω για να τους κατακτήσω, 
όπως ζωγράφιζαν τα θηρία οι 
παλαιολιθικοί άνθρωποι.

Ήθελα να δηλώσω τη σχέση μου αυτή μαζί με το γεγονός
πως δεν ήθελα να τους βλάψω. Αργότερα κατάλαβα πως μ’ ενδιέφερε το τοπίο. 
Είδα ότι υπάρχει πάντα ένας άνθρωπος που κοιτάει το τοπίο. 
Και ζωγράφισα αυτόν τον άνθρωπο αόρατο.
Δε ζωγράφισα όμως τα τοπία μόνο και μόνο για να τα κάνω ή για να σπουδάσω 
τα μέτρα τους. Είδα ότι μέσα στο τοπίο υπήρχε μια άποψη του ανθρώπου.
Ζωγράφιζα καφενεία με μικρούς ανθρώπους στο κέντρο τους. […]
Αυτό είναι το επάγγελμά μου, να εξωραΐζω.
Είτε ζωγραφίζω ένα λουλούδι είτε έναν άνθρωπο είτε έναν αριστοκράτη, 
πρέπει να του δείξω το θεϊκό στοιχείο που έχει μέσα του. […]
Η τέχνη κάνει πράγματα με τα οποία ξεχνά κανείς το θάνατο. 
Όταν δεν τον ξεχνάς, είναι κακή η τέχνη, αποτυχημένη.
Ακόμη μιλώντας για το θάνατο ξεχνούμε το θάνατο, ζούμε"

*απόσπασμα απο συνομιλία του Γ.Τσαρούχη με τον
Δ. Ν. Μαρωνίτη και τους εκδότες του περιοδικού "Η Λέξη"  
Αντώνη Φωστιέρη και Θανάση Νιάρχο
(τχ. 73, Μάρτης-Απρίλης ’88,)
~

«Είμαι ο μεγαλύτερος Έλληνας ηθοποιός, έπαιξα τόσο καλά τον ρόλο του ζωγράφου, 
που ούτε κι εγώ ξέρω πια αν είναι αλήθεια ή ψέματα»..
Η φράση αυτή που είπε στον Διονύση Φωτόπουλο 
(από το βιβλίο της Μαρίας Καραβία «Ο στοχαστής του Μαρουσιού – Μνήμες 
και συνομιλίες με τον Γιάννη Τσαρούχη»)
~
«Ένας επαναστάτης δε γίνεται να ‘ναι συνάμα και κλασικός. 
Αλλά με τον Τσαρούχη γίνεται», θα γράψει ο Οδυσσέας Ελύτης. 
Ο ίδιος θα πει για τον εαυτό του «είμαι ερευνητής με μεγάλη περιέργεια που 
ενθουσιάζεται κάθε τόσο απ’ τις ανακαλύψεις του για μια στιγμή και ύστερα 
απογοητευμένος ψάχνει αλλού». 
Ό,τι χαρακτηρισμό και να του αποδώσουμε, το μόνο σίγουρο είναι ότι το έργο του 
σημάδεψε την ελληνική τέχνη του 20ού αιώνα με τέτοιο τρόπο, που δεν μπορούμε 
να μιλάμε για τα χρόνια αυτά χωρίς να συμπεριλαμβάνουμε το όνομά του.



"Μόνο με παραμύθια κατακτώνται οι άνθρωποι"
Γιάννης Τσαρούχης ( 1910-1989 )
" Το να μην μπορείς να πιστέψεις είναι ένα είδος αναπηρίας" ελεγε...
~
  


 

*φωτό 1
Μια από τις περίφημες τέσσερεις εποχές του Τσαρούχη.
Η προσωποποίηση του Χειμώνα ζωγραφίστηκε στο στούντιο του καλλιτέχνη 
στο Montrouge του Παρισιού το 1968 και αμέσως μετά συμπεριλήφθηκε στη 
μεγάλη ενιαία σύνθεση των Τεσσάρων Εποχών (1968-1969) που είχε παραγγείλει 
ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης
*φωτο 4,5 Γιαννης Τσαρούχης στο στούντιο με το μοντέλο

*
Τόσα πολλά αγράμματα τσογλάνια. Τι φρίκη, Θεέ μου...

*
Αρετές μας είναι τα ελαττώματά μας που τα παραδεχτήκαμε
Γιάννης Τσαρούχης

~
«Οι σημαντικότεροι είναι οι μεγάλοι ζωγράφοι οι οποίοι έχουν επηρεάσει τους άλλους ζωγράφους». Η δικιά σας εξομολόγηση τι μορφή παίρνει;

«Είναι εξομολόγηση προς την αγάπη, προς τη ζωή την οποία η ζωή η ίδια μας υπαγορεύει. Κάθε συγκίνηση, κάθε μεταφυσική χαρά που ένιωσα από το θαύμα της ζωής και της δημιουργίας προσπαθώ να τις εκφράσω. Αλλά αυτό το πράγμα η κοινωνία ­ για να είναι 
πιό ήσυχη και κατά τη φαντασία της πιο προστατευμένη το απαγορεύει. 
Τα πράγματα μας καλούν σε μια μέθη, σε έναν ενθουσιασμό και σε ένα παραλήρημα. 
Το να ελευθερώνεται κανείς από τους φόβους και να εκφράζει αυτό το παραλήρημα 
είναι νομίζω αυτό που ονομάζω εξομολόγηση του καλλιτέχνη. 
Και γενικώς να ενώνω τη ζωή μου με την παιδική μου ζωή, να μη χωρίζεται με ένα παραπέτασμα σιδερένιο η παιδική ζωή με τη ζωή του ενηλίκου».

συμβουλή θα δίνατε στους νέους καλλιτέχνες;

«Την ίδια συμβουλή που δίνω στον εαυτό μου: να βρουν ένα κτήμα να καλλιεργούν 
για να μην κάνουν ουρές να βρουν μια εργασία και μια εργασία που θα τους αφήνει ελεύθερες ώρες. 
Η γεωργία αφήνει περισσότερες ελεύθερες ώρες από ό,τι άλλες δουλειές σε μια τράπεζα, 
ένα γραφείο, ένα εργοστάσιο. Και να εξομολογούνται με την τέχνη τους, να μιλούν 
για τη ζωή τους, γι' αυτό που τους ενδιαφέρει. Οταν κανείς εξομολογείται, εκατομμύρια ανθρώπων βρίσκουν ικανοποίηση και ξαλαφρώνουν».

*απόσπασμα από μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις που έδωσε ο Γιάννης Τσαρούχης 
στον ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΙΛΣΟΝ


~
Ο ίδιος λάτρευε την Μπέλλου και το έλεγε ξεκάθαρα: 
"…αγαπώ την Κάλλας και την Σωτηρία Μπέλλου. Και δεν αισθάνομαι διχασμένος. 
Ας κοπιάσουν όσοι σκανδαλίζονται γι’ αυτό να καταλάβουν τι μου συμβαίνει. 
Εγώ πάντως κόπιασα και κοπιάζω για να βρω μια τάξη και ισορροπία. 
Θέλω συνεχώς να γνωρίζω και να ξεκαθαρίζω. 
Για να είμαι ελεύθερος να αγαπήσω απόλυτα. 
Δεν μ’ ενδιαφέρουν οι προηγούμενες επιτυχίες. 
Είναι φυσικό να θέλω να κάνω ελληνικό ό,τι μ’ αρέσει στην Αναγέννηση. 
Αλλά ποτέ δεν θέλησα να γίνω Ιταλός…".
.
Καθ όλη τη διάρκεια της εκπομπής παρεμβάλλονται πλάνα από 
το κέντρο «ΧΑΡΑΜΑ», με τον ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΤΣΑΝΗ να τραγουδάει και 
τον ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ (11:30) να χορεύει με μοναδικό τρόπο ζεϊμπέκικο.

Μια ιδιάζουσα περίπτωση λόγιου και καλλιτέχνη, του οποίου η ευρυμάθεια 
και η ενασχόληση με δραστηριότητες εκτός της ζωγραφικής ήταν εντυπωσιακή. 
Υπήρξε συγγραφέας, μεταφραστής αρχαίων τραγωδιών, σκηνοθέτης, 
σκηνογράφος και ενδυματολόγος. 
Και ζωγράφος φυσικά! 
Αλλά κυρίως υπήρξε πάντα οξυδερκής παρατηρητής του τόπου και του ανθρώπου.
Ο Γιάννης Τσαρούχης γεννήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1910 στον Πειραιά. 
Η οικογένεια του ζωγράφου καταγόταν από τα Ψαρά. 
Το 1927 μετακόμισαν από τον Πειραιά στην Αθήνα, αλλά ο Τσαρούχης είχε ήδη 
επηρεαστεί από το θέατρο Σκιών του Καραγκιόζη και τα νεοκλασικά κτίρια 
της περιοχής που μεγάλωσε. 
Παρόλο που από έξι ετών ζωγράφιζε και σχεδίαζε κοστούμια, όταν ήταν μικρός ήθελε 
να γίνει ακροβάτης, γιατί του «άρεσε πολύ το ιπποδρόμιο». 
Οι γονείς του από την άλλη, τον φαντάζονταν σπουδαίο δικηγόρο ή μηχανικό. 
Δύο χρόνια αργότερα, το 1929, παρουσίασε την πρώτη του έκθεση στο «Άσυλο Τέχνης», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Οι επιρροές και τα ταξίδια του Τσαρούχη έπειτα από την έκθεση, φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών έως το 1933. 
Ορισμένοι από τους καθηγητές του ήταν ο Κωνσταντίνος Παρθένης, 
ο Δημήτρης Μπισκίνης (γνωστός διακοσμητής), ο Θωμάς Θωμόπουλος (γλύπτης) και 
ο Γιώργος Ιακωβίδης. 
Ο περίφημος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης πρότεινε στον ζωγράφο να μαθητεύσει 
κοντά στον Κωνσταντίνο Παρθένη, όπως κι έγινε. 
Παράλληλα με την σχολή Καλών Τεχνών, 
ο Γιάννης Τσαρούχης έπαιρνε σημαντικά μαθήματα για τη ζωή και την τέχνη, καθώς 
ήταν και βοηθός του Φώτη Κόντογλου. 
Από τον Αϊβαλιώτη ζωγράφο, ο Τσαρούχης γνώρισε την τέχνη της βυζαντινής αγιογραφίας.... ο 1936 πραγματοποίησε το πρώτο του ταξίδι στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, αλλά και 
στην Ιταλία. Επιθυμία του ήταν να γνωρίσει τα καλλιτεχνικά ρεύματα της Αναγέννησης 
και του Ιμπρεσιονισμού, αλλά και να δει από κοντά έργα σπουδαίων καλλιτεχνών, 
όπως ήταν ο Ματίς. 
Προτού εγκατασταθεί μόνιμα στο Παρίσι το 1967, ταξίδεψε εκεί τουλάχιστον 
άλλες δύο φορές. 
Η μία για να να αναπνεύσει καλύτερα από την καλλιτεχνική και πολιτική ασφυξία της 
χούντας και η άλλη για να ακολουθήσει μια θεραπεία η αδελφή του. 
Πέρα από τη ζωγραφική, ο Γιάννης Τσαρούχης, ήδη από το 1928, είχε ασχοληθεί ενεργά 
και με το θέατρο. Μάλιστα, τα κοστούμια και τα σκηνικά για την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου Πριγκίπισσα Μαλένα, τα είχε επιμεληθεί ο ίδιος. 
Ακολούθησαν συνεργασίες με την Έλλη Παπαδημητρίου και τον Κάρολο Κουν, όπου μαζί 
και με τον Διονύση Δεβάρη ίδρυσαν το 1934, τη Λαϊκή Σκηνή. 
Το 1977 ανέβασε τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη. Το έργο του Γιάννη Τσαρούχη 


Ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του ζωγράφου φαίνεται και στο έργο του. 
Η Ελλάδα και το Βυζάντιο είναι πάντα εμφανή στις δημιουργίες του. 
Μαγεμένος από τη βυζαντινή τέχνη, συνεργαζόταν συχνά με τον Κόντογλου. 
Δεν παρέλειψε, όμως και να σκηνογραφεί αρχαιοελληνικές τραγωδίες. 
Στους πίνακές του φαίνεται το μεγαλείο της ελληνικής παράδοσης, της ελληνικής 
λαογραφίας, αλλά και στοιχεία από την περιοχή που μεγάλωσε, τον Πειραιά. 
Πάντα προσπαθούσε να μάθει νέα πράγματα και τεχνικές. 
Αξίζει να σημειωθεί πως ο ζωγράφος ασχολήθηκε με το ζήτημα του ομοφυλοφιλικού 
έρωτα, που εμφανιζόταν κάπως συγκαλυμμένο σε ορισμένα έργα του. 
Αν και η εποχή ήταν πιο συντηρητική από σήμερα, ο Τσαρούχης και η θεματολογία του αντιμετωπίστηκαν με σεβασμό...
Το 1956, ήταν υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ, ενώ μεταξύ των πολλών 
εκθέσεων που πραγματοποίησε, πήρε μέρος και στη Μπιενάλε της Βενετίας το 1958. 
Το 1981 ίδρυσε το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη κι έναν χρόνο αργότερα, το 1982, 
εγκαινιάστηκε το Μουσείο Γιάννη Τσαρούχη στο Μαρούσι, με σκοπό την προβολή 
και τη μελέτη του έργου του. 
Πέθανε στις 20 Ιουλίου του 1989, σε ηλικία 79 ετών. 
Δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το ανέβασμα της θεατρικής παράστασης, «Ορέστης» 
του Ευριπίδη, που είχε αναλάβει. 
Ο Γιάννης Τσαρούχης έμεινε στην ιστορία ως ο σύγχρονος Έλληνας καλλιτέχνης που 
έκανε γνωστή τη λαϊκή παράδοση και τη βυζαντινή τέχνη πέρα από τα ελληνικά σύνορα, 
με τη βοήθεια του Ιόλα, που τον ενέπνευσε να ζωγραφίσει νεοκλασικά κτίρια και ναύτες. Υπήρξε μία ανήσυχη προσωπικότητα που ποτέ δεν έπαψε να εργάζεται και να 
ασχολείται με την ουσία της ζωγραφικής τέχνης...



*
Ο ίδιος για το έργο του έχει πει: 
«Δύο είναι οι βασικές αναζητήσεις μου παρ΄όλες τις χίλιες διαφορές που παρουσιάζουν 
τα έργα μου μεταξύ τους. Η μία είναι νεοκλασική και προσπαθεί να αφομοιώσει 
το αρχαίο κλασικό ιδεώδες, όπως το εξέφρασε το Μπαρόκ και η Αναγέννηση. 
Η άλλη μου τάση είναι να εκφράσω όλες μου τις αντιρρήσεις για το ίδιο το ιδανικό μου».
*
  
" Όποιος αγαπά θέλει να σκλαβώνει, όμως η καλύτερη αγάπη είναι η κρυφή. 
Το καλύτερο είναι να σ’ αγαπούν όπως αγαπούν τη μοναξιά." 
*Γιάννης Τσαρούχης