Σελίδες

Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2015

O Έλγιν κλέφτης και στο Δαφνί ...


Τμήματα ιωνικών κιόνων από τη δυτική πλευρά του εξωνάρθηκα. 
Εντοπίστηκαν μέσα στον περίβολο της Mονής Δαφνίου 
(Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 
1962-1963, σελ. 41, εικ. 19)
Το ιερό του Δαφνηφόρου η Δαφνείου Απόλλωνα βρίσκεται στη νότια πλευρή 
της Ιεράς Οδού και συγκεκριμένα στη θέση του καθολικού της βυζαντινής 
Μονής Δαφνίου. 
Σύμφωνα με τον Παυσανία
στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή Δαφνίου στο Χαϊδάρι, 
λατρευόταν εκτός από τον Απόλλωνα,  η Αθηνά, η Δήμητρα και η Περσεφώνη. 
Η λατρεία των δύο θεαινών δικαιολογείται από το γεγονός ότι η ελευσινιακή 
πομπή, που ξεκινούσε από την Αθήνα και κατέληγε στην Ελευσίνα για την 
τέλεση των μυστηρίων, πραγματοποιούσε ενδιάμεση στάση εκεί. 
Η κομβική θέση του αρχαίου ιερού ίσως οδήγησε τους πρώτους χριστιανούς 
να ιδρύσουν λατρευτικό χώρο ώστε να προσελκύσουν τους περαστικούς.

Κατά τα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα το μοναστήρι δέχτηκε το γνωστό 
διαβόητο επισκέπτη, τον λόρδο Thomas Bruce Elgin (1766-1841). 
Ο Άγγλος περιηγητής και αρχαιολόγος Edward Dodwell (1767-1832), 
που πέρασε από το Δαφνί το φθινόπωρο του 1805, αναφέρει:
«Περάσαμε από το μοναστήρι του Δαφνίου, που βρίσκεται πάνω από τα 
ερείπια ενός αρχαίου ναού, κατά πάσα πιθανότητα αφιερωμένου στον Απόλλωνα. 
Όταν επισκέφτηκα για πρώτη φορά την Ελλάδα (δηλαδή κατά το έτος 1801), 
υπήρχαν εκεί ακόμα μερικοί μικροί ιωνικοί κίονες με τα κιονόκρανά τους. 
Ένας «βολικός» σεισμός λέγεται ότι κατέστρεψε τον νεότερο τοίχο, όπου 
οι κίονες είχαν εν μέρει εντοιχιστεί. 
Ο λόρδος Έλγιν, με αξιέπαινο ενδιαφέρον για την αποφυγή μελλοντικών 
καταστροφών και παρακινημένος από το γνωστό του πάθος για την απόκτηση 
ελληνικών αρχαιοτήτων, τους έστειλε στην Αγγλία
Τώρα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο». 
Πάλι καλά που το ενδιαφέρον του ήταν αξιέπαινο, διότι αλλιώς βλέπω να 
μας έδενε όλους στη γαλέρα ο αρχαιολάτρης, να μας κάνει υπηρέτες στην 
Αγγλία να σωθούμε… 
 
Δίλοβο άνοιγμα της νότιας πλευράς 
του εξωνάρθηκα με τον ιωνικό κίονα 
από το ιερό του Δαφναίου Απόλλωνα 
(Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 
1962-1963, πίν. 5, εικ. 2)
Την απόσπαση των ιωνικών κιόνων από τον Elgin αναφέρουν τόσο 
ο Γάλλος FranQois Pouqueville όσο και ο Γερμανός Ludwig Ross (1806-1859), 
που επισκέφτηκαν τον χώρο μετά, κατά τις δεκαετίες του 1810 και του 
1830 αντιστοίχως. Πράγματι, ο λόρδος Elgin απέσπασε τρεις λεπτούς 
ιωνικούς κίονες που στήριζαν τα τοξωτά ανοίγματα της πρόσοψης του 
εξωνάρθηκα του καθολικού της μονής. 
Μόνο ένας από τους κίονες του εξωνάρθηκα διέφυγε του Elgin και παραμένει 
μέχρι σήμερα στην αρχική του θέση, στη ΝΔ γωνία του κτίσματος. 
Οι υπόλοιποι, ακριβώς όπως ανέφερε ο Dodwell, βρίσκονται στο Βρετανικό 
Μουσείο του Λονδίνου. Η αρχική θέση των κιόνων αυτών φαίνεται πως 
ήταν στο ιερό του Δαφναίου Απόλλωνος, τον πανάρχαιο πρόγονο της 
χριστιανικής μονής του Δαφνιού, και δίχως την παραμικρή ντροπή 
οι Άγγλοι φίλοι μας σήμερα τα εκθέτους στο πολύβουο 
Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.

Ακριβής μετάφραση που συνοδεύει το έκθεμα στο Βρετανικό Μουσείο : 
Ιωνικό κιονόκρανο με έλικες, από τη μία πλευρά έχει υποστεί βλάβη, 
αλλά είναι καλοδιατηρημένο από την άλλη. Δύο πλήρεις Ιωνικοί Κίονες 
με βάσεις άξονες, και κιονόκρανα είχαν αφαιρεθεί από ένα μοναστήρι 
στη Δάφνη Αττικής. Αυτό είναι μέρος ενός από τους Κίονες. 
Ημερομηνία απόκτησης 1816.
Ο απρεπής  αρχαιοκάπηλος είχε αφαιρέσει από το χώρο της Μονής Δαφνίου 
τους κίονες και το Σεπτέμβριο του 1802 μαζί με τα Γλυπτά που αφαίρεσε από 
τον Παρθενώνα, τα φόρτωσε στο πλοίο «Μέντωρ», κι απέπλευσε από Πειραιά 
για τη Μάλτα. Εκεί, το πολύτιμο φορτίο θα μεταφερόταν σε άλλο πλοίο με 
τελικό προορισμό τη Βρετανία. Στα αμπάρια του υπήρχαν 17 κιβώτια που 
περιείχαν τμήματα της ζωφόρου του Παρθενώνα, ανάγλυφα του Ναού 
της Απτέρου Νίκης, μεμονωμένα τμήματα αγαλμάτων και σφονδύλους 
από κολόνες. Οι δυνατοί άνεμοι παρέσυραν το πλοίο στα βράχια με 
αποτέλεσμα να βρεθεί στο βυθό νοτιοανατολικά των Κυθήρων
στην είσοδο του λιμανιού του Αβλέμονα, χωρίς να υπάρξουν θύματα. 
Τελικά σφουγγαράδες έδωσαν έπειτα από 2,5 χρόνια συνέχεια στην 
αέρινη πλην εξόριστη ζωή των πολύτιμων μαρμάρων.
xartografos.wordpress.com/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου