Η Ευρώπη πρέπει να μετασχηματίσει το οικονομικό της μοντέλο από το πρότυπο ανάπτυξης «προμήθεια, παραγωγή, χρήση και απόρριψη» —ένα γραμμικό μοντέλο το οποίο προϋποθέτει ότι οι πόροι είναι άφθονοι, διαθέσιμοι και φθηνοί για να απορρίπτονται— προς ένα μοντέλο που ευνοεί την επαναχρησιμοποίηση, την επισκευή, την ανακατασκευή και την ανακύκλωση των υφιστάμενων υλικών και προϊόντων. Με τη διατήρηση της αξίας των προϊόντων και των υλικών για όσο το δυνατόν περισσότερο και με τη μείωση των αποβλήτων, η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μπορεί να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική και ανθεκτική, ενώ ταυτόχρονα, πολύτιμοι πόροι και περιβάλλον ανακουφίζονται από πιέσεις.
Αυτό είναι το μήνυμα που εμπεριέχεται σε μια νέα οικονομική δέσμη μέτρων η οποία θεσπίστηκε από την Επιτροπή στις αρχές Δεκεμβρίου 2015. Περιλαμβάνει φιλόδοξα μέτρα που καλύπτουν τον πλήρη κύκλο ζωής των προϊόντων, από τις φάσεις σχεδιασμού και παραγωγής, στο στάδιο της κατανάλωσης, έως την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων όταν τα προϊόντα φτάνουν στο τέλος της χρήσιμης ζωής τους.
Το κλείσιμο του κύκλου
Ένα σημαντικό στοιχείο της νέας προσέγγισης είναι η αναθεωρημένη νομοθετική πρόταση σχετικά με τα απόβλητα. Η εν λόγω πρόταση καλύπτει μακροπρόθεσμους στόχους ανακύκλωσης για τα αστικά απόβλητα και τα απόβλητα συσκευασιών, μέτρα για τον περιορισμό της υγειονομικής ταφής των αποβλήτων και πρωτοβουλίες για τα κράτη μέλη προκειμένου να χρησιμοποιούν οικονομικά μέσα σε εθνικό επίπεδο. Επίσης, στοχεύει στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των βιομηχανιών, προβλέποντας ότι τα απόβλητα μιας επεξεργασίας μπορούν να αποτελέσουν δευτερογενή υλικά για άλλες, μέσω ενός απλοποιημένου νομικού πλαισίου για τα υποπροϊόντα και τον αποχαρακτηρισμό αποβλήτων, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των φορέων στις εν λόγω αγορές. Άλλα μέτρα προάγουν την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, ειδικά σε σχέση με τα τρόφιμα.
Η επανεξέταση του οικολογικού σχεδιασμού θα επιτρέψει τα προϊόντα να σχεδιάζονται εξαρχής βάσει της κυκλικότητας. Θα διεξαχθεί έρευνα για τη σχεδιαζόμενη τεχνολογική απαξίωση, μαζί με ένα ανεξάρτητο πρόγραμμα δοκιμών για την αναγνώριση και αντιμετώπιση αυτών των πρακτικών. Ένα νέο σχέδιο εργασίας οικολογικού σχεδιασμού θα προωθήσει την ενεργειακή αποδοτικότητα και την ανακυκλωσιμότητα των προϊόντων μέσω μιας σειράς μέτρων, συμπεριλαμβάνοντας νέες απαιτήσεις ενεργειακής αποδοτικότητας.
Η δέσμη περιλαμβάνει επίσης ένα σχέδιο δράσης για να καταστούν οι δημόσιες συμβάσεις περισσότερο οικολογικές. Οι δημόσιες συμβάσεις αντιστοιχούν σχεδόν στο 20 % της κατανάλωσης της ΕΕ, οπότε η ύπαρξη αποδοτικότερων οδηγιών στον εν λόγω τομέα μπορεί να αποβούν σημαντικά επικερδείς. Αυτός είναι ένας τομέας όπου η Επιτροπή προτίθεται να διαδραματίσει παραδειγματικό ηγετικό ρόλο.
Μια στρατηγική για πλαστικά στην κυκλική οικονομία καλύπτει τη δράση σχετικά με τη διασύνδεση μεταξύ νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα, και θα μειώσει επίσης τα θαλάσσια απορρίμματα. Σχεδιάζονται δράσεις για τα απορρίμματα τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης μιας κοινής μεθοδολογίας για τη μέτρηση της έκτασης του προβλήματος και του ορισμού των σχετικών δεικτών. Μέτρα σε άλλους τομείς αφορούν τα βιομηχανικά απόβλητα και τα απόβλητα ορυχείων, τις κρίσιμες πρώτες ύλες, τις κατασκευές και κατεδαφίσεις, τον τομέα προϊόντων βιολογικής προέλευσης και ένα νέο πλαίσιο παρακολούθησης για τη μέτρηση της προόδου.
Περιλαμβάνεται επίσης μια σειρά προτάσεων για την επαναχρησιμοποίηση του νερού, μαζί με μια νομοθετική πρόταση για τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση των υγρών αποβλήτων. Η οικονομική στήριξη περιλαμβάνει χρηματοδότηση ύψους άνω των 650 εκατομμυρίων ευρώ για τη «Βιομηχανία 2020 στην κυκλική οικονομία» στο πρόγραμμα εργασίας του «Ορίζοντας 2020», του προγράμματος της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία.
Βιώσιμη ανάπτυξη
Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι η αποδοτικότερη χρήση των πόρων, θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και απασχόλησης. Οι μελέτες δείχνουν ότι ο καλύτερος οικολογικός σχεδιασμός, η πρόληψη και η επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων θα μπορούσαν να επιφέρουν καθαρές εξοικονομήσεις για τις επιχειρήσεις της ΕΕ ύψους έως 600 δισεκατ. ευρώ ετησίως, μειώνοντας ταυτόχρονα τις συνολικές ετήσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η λήψη περαιτέρω μέτρων για την ενίσχυση της παραγωγικότητας των πόρων κατά 30 % έως το 2030 θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕγχΠ περίπου κατά 1 %, δημιουργώντας παράλληλα 2 εκατομμύρια επιπλέον θέσεις εργασίας.
«Το δυναμικό δημιουργίας θέσεων εργασίας της κυκλικής οικονομίας είναι τεράστιο», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jyrki Katainen. «Υπάρχουν εμπόδια που δυσχεραίνουν τις επιχειρήσεις να βελτιστοποιήσουν τη χρήση των πόρων τους. Η διεύρυνση της εσωτερικής αγοράς μας, ειδικά για τις δευτερογενείς πρώτες ύλες, είναι σημαντική. Στο οικονομικό μοντέλο που προτείνουμε, σχεδόν τίποτα δεν πάει χαμένο. Το γεγονός αυτό δημιουργεί τεράστιες νέες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις σε έξυπνους και καθαρούς βιομηχανικούς κλάδους.»
Μια πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναγνώρισε τα υλικά προτεραιότητας —συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών προϊόντων και αποβλήτων, του ξύλου και του χαρτιού, των πλαστικών και μετάλλων— όπου η επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία θα ήταν ωφέλιμη και όπου η πολιτική της ΕΕ έχει να διαδραματίσει ένα συγκεκριμένο ρόλο. Η συσκευασία, τα τρόφιμα, ο ηλεκτρονικός και ηλεκτρικός εξοπλισμός, τα έπιπλα, τα κτίρια και η οικοδόμηση αναγνωρίστηκαν ως τομείς προτεραιότητας.
«Η προετοιμασία αυτών των φιλόδοξων προτάσεων αποτέλεσε συλλογική προσπάθεια με τη συμμετοχή του συνόλου της Επιτροπής» δήλωσε ο πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Frans Timmermans. «Εξετάσαμε τα πιο σημαντικά σημεία για να λάβουμε υπόψη πώς οι αποφάσεις σε έναν τομέα επηρεάζουν άλλους τομείς πολιτικής.»
Η επίτευξη περισσότερων με λιγότερα αποτελεί επίσης έναν σημαντικό στόχο του προγράμματος δράσης για το περιβάλλον της ΕΕ έως το 2020.
Κυκλική οικονομία – Mελλοντική πορεία: Επανεξέταση της κατανάλωσης με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη
http://ec.europa.eu
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου