Sayed Kashua: why I have to leave Israel / ....Γιατί πρέπει να φύγω από το Ισραήλ

Sayed Kashua in Jerusalem. 
‘I wanted to tell the Israelis a story, 
the Palestinian story. 
Surely when they read it they will understand.’ 
*Photograph: Ziv Koren/Polaris /eyevine

Quite soon I am going away from here. 
In a few days we'll be leaving Jerusalem....

leaving the country. 
Yesterday we bought little suitcases for the kids. 
No need to take a lot of clothes, we'll leave our winter clothes; 
in any event they won't be warm enough given the cold of southern 
Illinois, USA. 
We'll just need a few things until we get settled. 
Perhaps the kids should take some books, two or three in Arabic,
 and another few in Hebrew, so they don't forget the languages. 
But I'm already not sure what I want my kids to remember of this place, 
so beloved and so cursed.

The original plan was to leave in a month for a year's sabbatical. 
But last week I understood that I can't stay here any longer, 
and I asked the travel agent to get us out of here as fast as possible, 
"and please make them one-way tickets". 
In a few days we'll land in Chicago, and I don't even know where 
we'll be for the first month, but we'll figure it out.

I have three children, a daughter who is already 14 years old, and two sons, 
aged nine and three. We live in West Jerusalem. 
We are the only Arab family living in our neighbourhood, to which 
we moved six years ago. "You can choose two toys," we said this week 
in Hebrew to our little boy who stood in his room gazing at boxes of his toys, 
and he started to cry despite our promises that we will buy him anything 
he wants when we get there.

I also have to decide what to take. I can choose only two books, 
I said to myself standing in front of shelves of books in my study. 
Other than a book of poetry by Mahmoud Darwish and another story 
collection by Jubran Khalil, all of my books are in Hebrew. 
Since the age of 14 I have barely read a book in Arabic.

When I was 14 I saw a library for the first time. Twenty-five years ago 
my maths teacher in the village of Tira, where I was born, 
came to my parents' home and told them that next year the Jews would 
be opening a school for gifted students in Jerusalem. 
He said to my father that he thought I should apply. 
"It will be better for him there," I remember the teacher telling my parents.
 I got in, and when I was the age of my daughter I left my home to go to a 
Jewish boarding school in Jerusalem. It was so difficult, almost cruel. 
I cried when my father hugged me and left me at the entrance of the
 grand new school, nothing like I had ever seen in Tira.

I once wrote that the first week in Jerusalem was the hardest week of my life. 
I was different, other; my clothes were different, as was my language. 
All of the classes were in Hebrew – science, bible, literature. I sat there 
not understanding one word. When I tried to speak everyone would laugh at me. 
I so much wanted to run back home, to my family, to the village and friends,
 to the Arabic language. 
I cried on the phone to my father that he should come and get me, 
and he said that only the beginnings are hard, that in a few months 
I would speak Hebrew better than they do.

I remember the first week, our literature teacher asked us to read The Catcher in the Rye by Salinger. It was the first novel I ever read. 
It took me several weeks to read it, and when I finished I understood two things that changed my life. 
The first was that I could read a book in Hebrew, and the second was the deep understanding that I loved books.

Very quickly my Hebrew became nearly perfect. The boarding school library only had books in Hebrew, so I began to read Israeli authors. I read Agnon, Meir Shalev, Amos Oz and I started to read about Zionism, about Judaism and the building of the homeland.

During these years I also began to understand my own story, and without planning to do so I began to write about Arabs who live in an Israeli boarding school, in the western city, in a Jewish country. I began to write, believing that all I had to do to change things would be to write the other side, to tell the stories that I heard from my grandmother. To write how my grandfather was killed in the battle over Tira in 1948, how my grandmother lost all of our land, how she raised my father while she supported them as a fruit picker paid by the Jews.

I wanted to tell, in Hebrew, about my father who sat in jail for long years, with no trial, for his political ideas. I wanted to tell the Israelis a story, the Palestinian story. Surely when they read it they will understand, when they read it they will change, all I have to do is write and the Occupation will end. I just have to be a good writer and I will free my people from the ghettos they live in, tell good stories in Hebrew and I will be safe, another book, another movie, another newspaper column and another script for television and my children will have a better future. Thanks to my stories one day we will turn into equal citizens, almost like the Jews.

Twenty-five years of writing in Hebrew, and nothing has changed. Twenty-five years clutching at the hope, believing it is not possible that people can be so blind. Twenty-five years during which I had few reasons to be optimistic but continued to believe that one day this place in which both Jews and Arabs live together would be the one story where the story of the other is not denied. That one day the Israelis would stop denying the Nakba, the Occupation, and the suffering of the Palestinian people. That one day the Palestinians would be willing to forgive and together we would build a place that was worth living in.

Twenty-five years that I am writing and knowing bitter criticism from both sides, but last week I gave up. Last week something inside of me broke. When Jewish youth parade through the city shouting "Death to the Arabs," and attack Arabs only because they are Arabs, I understood that I had lost my little war.

I listened to the politicians and the media and I know that they are differentiating between blood and blood, between peoples. Those who have become the powers that be say expressly what most Israelis think, "We are a better people than the Arabs." On panels that I participated in, it was said that Jews are a superior people, more entitled to life. I despair to know that an absolute majority in the country does not recognise the rights of an Arab to live.

After my last columns some readers beseeched that I be exiled to Gaza, threatened to break my legs, to kidnap my children. I live in Jerusalem, and I have some wonderful Jewish neighbours, and friends, but I still cannot take my children to day camps or to parks with their Jewish friends. My daughter protested furiously and said no one would know she is an Arab because of her perfect Hebrew but I would not listen. She shut herself in her room and wept.

Now I am standing in front of my bookshelves, Salinger in hand, the one I read 14 years ago. I don't want to take any books, I decided, I have to concentrate on my new language. I know how hard it is, almost impossible, but I must find another language to write in, my children will have to find another language to live in.

"Don't come in," my daughter shouted angrily when I knocked on her door. I went in anyway. I sat down next to her on the bed and despite her back turned to me I knew she was listening. You hear, I said, before I repeated to her exactly the same sentence my father said to me 25 years ago. "Remember, whatever you do in life, for them you will always, but always, be an Arab. Do you understand?"

"I understand," my daughter said, hugging me tightly. "Dad, I knew that a long time ago."

"Quite soon we'll be leaving here," as I messed up her hair, just as she hates. "Meanwhile, read this," I said and gave her The Catcher in the Rye.

Sayed Kashua is a Palestinian writer whose novels have been translated into 15 languages. The film Dancing Arabs, based on his first novel, opened the 2014 Jerusalem international film festival. His most recent novel, Exposure, was published by Chatto & Windus. Translated by Deborah Harris

theguardian.com

---- Μετάφραση: Μάνια Μεζίτη

Σε λίγο καιρό φεύγω. Σε μερικές μέρες αφήνουμε την Ιερουσαλήμ, αφήνουμε τη χώρα. Εχθές αγοράσαμε βαλιτσούλες για τα παιδιά. Δεν χρειάζεται να πάρουμε μαζί μας πολλά ρούχα˙ θ’ αφήσουμε εδώ τα χειμωνιάτικα. Σίγουρα δεν θα είναι αρκετά ζεστά για ν’ αντιμετωπίσουν το κρύο του Νότιου Ιλλινόις των Η.Π.Α. Θα χρειαστούμε μόνο λίγα πράγματα μέχρι να τακτοποιηθούμε. Ίσως τα παιδιά να έπαιρναν μαζί τους λίγα βιβλία, δυο-τρία στα αραβικά και μερικά στα εβραϊκά, ώστε να μην ξεχάσουν τις γλώσσες. Δεν είμαι όμως σίγουρος τι θέλω να θυμούνται τα παιδιά μου από αυτό εδώ το μέρος, το τόσο αγαπημένο και τόσο καταραμένο.

Το αρχικό σχέδιο ήταν να φύγουμε σε ένα μήνα από τώρα με σαββατική άδεια. Την περασμένη βδομάδα όμως συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να μείνω άλλο εδώ. Έτσι ζήτησα από τον ταξιδιωτικό πράκτορα να μας βγάλει από τη χώρα όσο το δυνατόν γρηγορότερα, και «σας παρακαλώ» του είπα, «τα εισιτήρια να είναι χωρίς επιστροφή». Σε λίγες μέρες θα είμαστε στο Σικάγο και ακόμη δεν ξέρω πού θα μείνουμε τον πρώτο καιρό, αλλά σιγά-σιγά θα τακτοποιηθούμε.

Έχω τρία παιδιά: μια κόρη δεκατεσσάρων χρονών και δύο γιούς, ο ένας εννέα και ο άλλος τριών. Μένουμε στη Δυτική Ιερουσαλήμ. Είμαστε η μοναδική αραβική οικογένεια στη γειτονιά, στην οποία μετακομίσαμε πριν από έξι χρόνια. «Επιτρέπεται να διαλέξεις μόνο δύο παιχνίδια» είπαμε στα εβραϊκά στο μικρότερο παιδί μας, το οποίο στεκόταν στη μέση του δωματίου του κοιτάζοντας επίμονα τα κουτιά με τα παιχνίδια του. Όμως, παρά τις διαβεβαιώσεις μας ότι θα του αγοράσουμε ό,τι τραβάει η ψυχή του όταν θα πάμε στην Αμερική, εκείνο άρχισε να κλαίει.

Έπρεπε κι εγώ να αποφασίσω τι θα πάρω μαζί μου. «Επιτρέπεται να πάρω μόνο δύο βιβλία» μονολόγησα ενώ στεκόμουν μπροστά στη βιβλιοθήκη του γραφείου μου. Το ένα θα είναι τα ποιήματα του Μαχμούτ Νταρουίς και το άλλο μια συλλογή διηγημάτων του Χαλίλ Γκιμπράν. Όλα τα βιβλία που έχω είναι στα εβραϊκά. Από τα δεκατέσσερά μου και μετά διάβασα ελάχιστα βιβλία στα αραβικά.

Πρώτη φορά στη ζωή μου που είδα βιβλιοθήκη ήταν όταν ήμουν δεκατεσσάρων. Πριν από είκοσι πέντε χρόνια στο χωριό Τιρά όπου γεννήθηκα, ο καθηγητής μου των μαθηματικών ήρθε στο σπίτι μας και είπε στους γονείς μου ότι την επόμενη χρονιά οι Εβραίοι θα λειτουργήσουν στην Ιερουσαλήμ ένα σχολείο για χαρισματικούς μαθητές. Είπε στον πατέρα μου ότι κατά τη γνώμη του έπρεπε να κάνω αίτηση. «Θα είναι καλύτερα εκεί γι΄ αυτόν» θυμάμαι τον καθηγητή να λέει στους γονείς μου. Εντέλει με δέχτηκαν και όταν ήμουν στην ηλικία που είναι σήμερα η κόρη μου έφυγα από το σπίτι μου και πήγα εσωτερικός σε εβραϊκό σχολείο στην Ιερουσαλήμ. Ήταν τόσο δύσκολο… σχεδόν οδυνηρό. Έκλαιγα γοερά όταν ο πατέρας μου με αγκάλιαζε και με άφηνε στην είσοδο του τεράστιου, καινούριου σχολείου που δεν έμοιαζε με κανένα από όσα είχα δει στην Τιρά.

Κάποτε έγραψα πως η πρώτη βδομάδα μου στην Ιερουσαλήμ ήταν η πιο δύσκολη της ζωής μου. Ήμουν διαφορετικός, ήμουν άλλος˙ τα ρούχα μου ήταν αλλιώτικα, όπως και η γλώσσα μου. Στο σχολείο όλα τα μαθήματα γίνονταν στα εβραϊκά-τα θετικά, τα θρησκευτικά, τα φιλολογικά. Καθόμουν στο θρανίο μου και δεν καταλάβαινα ούτε μία λέξη. Κάθε φορά που προσπαθούσα να μιλήσω όλοι γελούσαν μαζί μου. Ήθελα τόσο πολύ να γυρίσω στο σπίτι μου, στην οικογένειά μου, στο χωριό και τους φίλους μου, στην αραβική μου γλώσσα. Στο τηλέφωνο εκλιπαρούσα τον πατέρα μου να έρθει να με πάρει κι εκείνος έλεγε πως «κάθε αρχή και δύσκολη» και πως σε λίγους μήνες θα μιλούσα εβραϊκά καλύτερα από τους Εβραίους.

Την πρώτη βδομάδα, θυμάμαι, ο καθηγητής λογοτεχνίας μας ζήτησε να διαβάσουμε τον Φύλακα στη σίκαλη του Σάλιντζερ. Ήταν το πρώτο μυθιστόρημα που διάβασα στη ζωή μου. Μου πήρε κάμποσες βδομάδες να το διαβάσω και όταν το τέλειωσα συνειδητοποίησα δύο πράγματα που μου άλλαξαν τη ζωή. Το πρώτο ήταν ότι μπορούσα να διαβάσω ένα ολόκληρο βιβλίο στα εβραϊκά και το δεύτερο η επίγνωση της αγάπης μου για τα βιβλία. Σε σύντομο χρονικό διάστημα άρχισα να μιλάω σχεδόν τέλεια εβραϊκά. Η βιβλιοθήκη του οικοτροφείου διέθετε βιβλία αποκλειστικά στα εβραϊκά, οπότε ξεκίνησα να διαβάζω τους ισραηλινούς συγγραφείς. Διάβασα Άγκνον, Μέιρ Σάλεβ, Άμος Οζ, ενώ συγχρόνως άρχισα να μελετάω πράγματα σχετικά με τον Σιωνισμό, τον Ιουδαϊσμό και την ίδρυση της χώρας στην οποία ζούσα.

Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων άρχισα επίσης να καταλαβαίνω και τη δική μου ιστορία, και χωρίς να το έχω προσχεδιάσει άρχισα να γράφω για κάποιους Άραβες που ζουν εσωτερικοί σε οικοτροφείο του Ισραήλ, στη Δυτική πόλη, σε μια εβραϊκή πατρίδα. Άρχισα να γράφω πιστεύοντας πως το μόνο που όφειλα να κάνω για ν’ αλλάξω τα πράγματα ήταν να γράφω για την άλλη «πλευρά», να λέω τις ιστορίες που είχα ακούσει από τη γιαγιά μου. Να γράψω για το πώς ο παππούς μου σκοτώθηκε το 1948 σε μια μάχη που έλαβε χώρα στην Τιρά, πώς η γιαγιά μου έχασε όλη μας τη γη και πώς ανέθρεψε τον πατέρα μου δουλεύοντας εργάτρια στη συγκομιδή φρούτων ενώ πληρωνόταν από τους Εβραίους.

Ήθελα να αφηγηθώ- στα εβραϊκά- για τον πατέρα μου που έμεινε στη φυλακή χρόνια, χωρίς δίκη, εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Ήθελα να πω στους Ισραηλινούς μια ιστορία, την ιστορία των Παλαιστινίων. Όταν την διάβαζαν, σίγουρα θα καταλάβαιναν, όταν την διάβαζαν θα άλλαζαν, το μόνο που όφειλα να κάνω ήταν να γράφω και η Κατοχή θα τερματιζόταν. Απλώς έπρεπε να είμαι καλός συγγραφέας και έτσι θα ελευθέρωνα τους ανθρώπους μου από τα γκέτο στα οποία ζουν˙ έπρεπε να λέω καλές ιστορίες στα εβραϊκά και θα ήμουν ασφαλής˙ άλλο ένα βιβλίο, άλλη μια ταινία, άλλο ένα άρθρο στην εφημερίδα, άλλο ένα σενάριο για την τηλεόραση και τα παιδιά μου θα είχαν καλό μέλλον. Χάρη στις ιστορίες μου μια μέρα θα γινόμασταν ισότιμοι πολίτες με τους Εβραίους, θα γινόμασταν σχεδόν σαν αυτούς.

Επί είκοσι πέντε χρόνια έγραφα στα εβραϊκά και δεν άλλαξε τίποτε. Επί είκοσι πέντε χρόνια κρατιόμουν από την ελπίδα πιστεύοντας ότι δεν είναι δυνατόν οι άνθρωποι να είναι τόσο τυφλοί. Είκοσι πέντε χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων είχα ελάχιστους λόγους να είμαι αισιόδοξος, αλλά συνέχισα να πιστεύω ότι μια μέρα το μέρος αυτό όπου Εβραίοι και Άραβες ζουν μαζί θα έχει να πει μία, ενιαία ιστορία, την οποία ο άλλος δεν θα την αρνείται. Ότι μια μέρα οι Ισραηλινοί θα σταματήσουν να αρνούνται τη Νάκμπα (την Καταστροφή), την Κατοχή και τον πόνο των Παλαιστινίων. Ότι κάποια μέρα οι Παλαιστίνιοι θα θελήσουν να συγχωρήσουν και πως μαζί θα ιδρύσουμε ένα μέρος στο όποιο θα αξίζει να ζει κάποιος.

Επί είκοσι πέντε χρόνια που γράφω δέχομαι πικρή κριτική και από τις δύο πλευρές, αλλά την περασμένη βδομάδα παραιτήθηκα. Την περασμένη βδομάδα κάτι μέσα μου έσπασε. Τότε που οι Εβραίοι νέοι διαδήλωναν στην πόλη φωνάζοντας «θάνατος στους Άραβες» και τους επιτίθεντο μόνο και μόνο επειδή είναι Άραβες, κατάλαβα ότι έχασα τη δική μου, μικρή μάχη.

Άκουσα τι έχουν να πουν οι πολιτικοί και τα μίντια και ξέρω ότι κάνουν διακρίσεις μεταξύ αίματος και …αίματος, κάνουν διακρίσεις ανάμεσα σε ανθρώπους. Άκουσα αυτούς που έχουν την εξουσία να λένε ρητώς αυτό που σκέφτονται οι περισσότεροι Ισραηλινοί, ότι δηλαδή «είμαστε καλύτεροι άνθρωποι από τους Άραβες». Σε κάποια τηλεοπτικά πάνελ που συμμετείχα ειπώθηκε πως οι Εβραίοι είναι ανώτεροι άνθρωποι, έχουν παραπάνω δικαίωμα στη ζωή. Με πιάνει απελπισία όταν συνειδητοποιώ ότι η απόλυτη πλειοψηφία στη χώρα δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των Αράβων στη ζωή.

Έπειτα από τα πιο πρόσφατα άρθρα μου κάποιοι αναγνώστες με παρακάλεσαν να εξοριστώ στη Γάζα, με απείλησαν ότι θα μου σπάσουν τα πόδια, ότι θα απαγάγουν τα παιδιά μου. Μένω στην Ιερουσαλήμ και έχω κάποιους θαυμάσιους εβραίους γείτονες και φίλους, αλλά συνεχίζω να μην μπορώ να πάω τα παιδιά μου σε ημερήσια κατασκήνωση ή στο πάρκο να παίξουν με τους εβραίους φίλους τους. Η κόρη μου διαμαρτύρεται έντονα λέγοντας πως κανένας δεν θα καταλάβει ότι είναι Παλαιστίνια αφού μιλάει τέλεια εβραϊκά. Όμως εγώ δεν την ακούω. Κλείνεται στο δωμάτιό της και σπαράζει στο κλάμα.

Στέκομαι μπροστά στα ράφια της βιβλιοθήκης μου κρατώντας τον Σάλιντζερ στο χέρι μου, το αντίτυπο που διάβασα όταν ήμουν δεκατεσσάρων. Το αποφάσισα, δεν θέλω να πάρω κανένα βιβλίο μαζί μου. Πρέπει να επικεντρωθώ στην καινούρια μου γλώσσα. Ξέρω πόσο δύσκολο είναι, σχεδόν αδύνατο, αλλά πρέπει να βρω μια άλλη γλώσσα να γράφω, τα παιδιά μου να βρουν μια άλλη γλώσσα να ζουν.

«Μην μπεις» φώναξε θυμωμένα η κόρη μου όταν χτύπησα την πόρτα του δωματίου της. Όμως εγώ μπήκα. Κάθισα δίπλα της στο κρεβάτι και παρόλο που μου είχε γυρίσει την πλάτη ξέρω ότι με άκουγε προσεκτικά. «Άκουσε» της λέω προτού επαναλάβω την ίδια ακριβώς πρόταση που μου είχε πει ο πατέρας μου πριν από 25 χρόνια. «Θυμήσου πως ό,τι και να κάνεις, ό,τι και να γίνεις στη ζωή σου, γι’ αυτούς θα είσαι πάντοτε, μα πάντοτε Παλαιστίνια. Κατάλαβες;»

«Κατάλαβα» είπε η κόρη μου αγκαλιάζοντάς με σφιχτά. 
«Αυτό το ήξερα από καιρό μπαμπά »

«Πολύ σύντομα θα φύγουμε από δω» της είπα καθώς της ανακάτευα τα μαλλιά με τρόπο που την ενοχλεί. «Στο μεταξύ διάβασε αυτό» της είπα και της έδωσα τον Φύλακα στη σίκαλη.

Ο Sayed Kashua είναι παλαιστίνιος συγγραφέας. 
Βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 15 γλώσσες. 
Η ταινία του Dancing Arabs, η οποία βασίζεται σ
το πρώτο του βιβλίο, εγκαινίασε το Διεθνές Κινηματογραφικό 
Φεστιβάλ του Ισραήλ του 2014. . 
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στον «Observer», 20.7.2014
alexiptoto.com