...για τη φωτογραφία...και για το ελάχιστα γνωστό παρελθόν της

Η φωτογραφία είναι από τα πιο σημαντικά και από τα πιο πρόσφατα είδη 
επικοινωνίας των ανθρώπων, καθώς άνθησε ευρέως μόλις τον 20^ο αιώνα. 
Στη σύγχρονη οπτικοακουστική πλέον εποχή, η....

φωτογραφία παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. 
Όπου και να στρέψουμε το κεφάλι μας, θα συναντήσουμε παντού γύρω μας εικόνες. 
Αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα της ζωής μας. 
Η φωτογραφία στηρίζει, παραδείγματος χάριν, μια ολόκληρη δημοσιογραφική είδηση και απαθανατίζει σημαντικά ιστορικά, πολιτιστικά και πολιτικά γεγονότα, που μένουν στα αρχεία κάθε χώρας σαν πολύτιμος θησαυρός.  
Ακόμα, συμπληρώνει διάφορες επαγγελματικές ανάγκες, όπως στην αστυνομία, ενώ καταλαμβάνει το δικό της αυτόνομο χώρο στην τέχνη, αποτελώντας ένα μέσο έκφρασης και καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ως επί το πλείστον, οι άνθρωποι έχουμε συνδέσει τη φωτογραφία με τη λέξη «μνήμη». Επιθυμούμε να αποτυπώνουμε ευχάριστες και σημαντικές στιγμές για να μένουν αναλλοίωτες και για να τις αναπολούμε μετά από καιρό, παγώνοντας κατά κάποιο τρόπο τον χρόνο σε εκάστοτε στιγμές του. 
Οι φωτογραφίες, λοιπόν, μας συνοδεύουν στην ζωή με αποτέλεσμα να αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της. Είναι σημαντικές, αλλά ταυτόχρονα και δεδομένες. 
Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι πλέον το μάτι μας έχει συνηθίσει να τις αντικρίζει παντού και συμπερασματικά τις αντιμετωπίζουμε ως κάτι το φυσικό.

Έχετε όμως αναρωτηθεί ποτέ, αυτό που θεωρείται κάτι το φυσιολογικό και δεδομένο, πότε γεννήθηκε; Η φωτογραφία περιλαμβάνει πολλές κρυφές πτυχές, που μένουν ανεξερεύνητες και αναξιοποίητες, ενώ ουσιαστικά αποτελούν ένα σημαντικό ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία της.

Με μια πρώτη ματιά η παραπάνω φωτογραφία δεν είναι άκρως εντυπωσιακή. Παρόλα αυτά, το ενδιαφέρον που την διακατέχει είναι η ηλικία της, καθώς τραβήχτηκε το 1826, γεγονός που αυτομάτως της προσδίδει τον τίτλο της παλαιότερης σωζόμενης φωτογραφίας του κόσμου. Απεικονίζει κάποιες στέγες σε μια περιοχή της Γαλλίας και εκείνος που την τράβηξε είναι ο καινοτόμος Γάλλος φωτογράφος Joseph Nicéphore Niépce. Στην φωτογραφία δόθηκε εκ των υστέρων ο τίτλος «Θέα από το παράθυρο», γιατί πιστεύεται πως ο Niépce την τράβηξε από το παράθυρο του σπιτιού του. Για τη δημιουργία της χρησιμοποιήθηκε μια τεχνική που ονομάστηκε από τον ίδιο τον φωτογράφο ηλιογραφία και όλη η διαδικασία έκθεσης στον ήλιο διήρκησε συνολικά οχτώ ώρες. Αξίζει να σημειωθεί, πως ο Niépce,  ήδη γύρω στα 1816, πήρε τις πρώτες πειραματικές φωτογραφίες αντικειμένων χωρίς φωτογραφική μηχανή. Ωστόσο, ήταν βραχύβιες, καθώς δεν σταθεροποιούνταν. Αργότερα, όμως, με τη χρήση του ηλιακού φωτός και της μεθόδου που ο ίδιος εφηύρε, κατάφερε επιτυχώς να καταγράψει και να διατηρήσει εικόνες. 
Ο φωτογράφος, ιστορικός φωτογραφίας και συλλέκτης Helmut (Erich Robert Kuno) Gernsheim εντόπισε την πρώτη γεννηθείσα φωτογραφία του Niépce το 1952, παγιώνοντας την θεωρία πως ο Niépce είναι ο πρώτος εφευρέτης της φωτογραφίας. Η άποψη αυτή παραμένει ακόμη εν ισχύ, αλλά ας έχουμε στο νου, πως ενδεχομένως να υπήρξαν αρχαιότερες φωτογραφίες που με το πέρασμα του χρόνου να καταστράφηκαν, να κάηκαν ή -γιατί όχι- να παραμένουν ακόμη και σήμερα ανεξερεύνητες στο παρασκήνιο.

Το 1837 ο ρηξικέλευθος Louis Daguerre δημιούργησε την πρώτη δαγεροτυπία / νταγκεροτυπία (daguerréotype) του, που αποτελεί φωτογραφική διαδικασία της εποχής. Αξίζει να αναφερθεί, πως, παρ’ όλες τις προηγούμενες φωτογραφικές μεθόδους που ανακαλύφθηκαν, η δαγεροτυπία είναι η πρώτη βιώσιμη μορφή.

Ο επόμενος χρόνος, το 1838, αποτελεί εξίσου μια καταλυτική ημερομηνία στην ιστορία των αρχαιότερων φωτογραφιών παγκοσμίως, καθώς τότε ο Daguerre τράβηξε την πρώτη φωτογραφία, στην οποία απεικονίζεται άνθρωπος. Συγκεκριμένα, στην φωτογραφία διακρίνεται κάπως αμυδρά ένας άνδρας, του οποίου τα παπούτσια καθαρίζει ένας υποδηματοκαθαριστής.

Η φωτογραφία τραβήχτηκε στη Λεωφόρο του Ναού, στο Παρίσι (Boulevard du Temple).

Μόλις ένα χρόνο μετά δημιουργήθηκε η πρώτη αυτο-φωτογραφία ή διαφορετικά το πρώτο “selfie”, ορολογία που συχνά ακούγεται στο σύγχρονο κόσμο της φωτογραφίας για να προσδιορίσει την αυτοπροσωπογραφία.

Η παραπάνω αυτο-φωτογράφηση, λοιπόν, οφείλεται στον Αμερικάνο Robert Cornelius, ο οποίος στο πίσω μέρος της εικόνας συμπλήρωσε χειρόγραφα: “The first light Picture ever taken. 1839“, επιδιώκοντας να διατηρήσει από εκείνη τη στιγμή μέχρι και σήμερα την καινοτομία του. Το ιστορικό φωτογραφικό ντοκουμέντο φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.

Την ίδια χρονιά, ο Άγγλος επιστήμονας, φιλόσοφος, φυσικός, χημικός και φωτογράφος John William Draper τράβηξε φωτογραφίες που απεικόνιζαν το πρόσωπο της βοηθού του. Οι φωτογραφίες αυτές δεν έχουν διασωθεί, οπότε δεν μπορούμε να τις αναγάγουμε στις αρχαιότερες που δείχνουν για πρώτη φορά ένα γυναικείο πρόσωπο. 
Η αμέσως επόμενη, λοιπόν, είναι εκείνη που απεικονίζει την αδελφή του Draper, Dorothy Catherine Draper. Ενδιαφέρον σε αυτή την περίπτωση είναι, το γεγονός ότι η D. C. Draper είχε πασπαλίσει το πρόσωπό της με αλεύρι, προκειμένου να τονιστούν σε μεγαλύτερο βαθμό οι υπάρχουσες αντιθέσεις.

Η πρώτη φωτογραφία της σελήνης τραβήχτηκε στις 26 Μαρτίου του 1840 από τον Draper. Δεδομένης αυτής της καινοτομίας, θεωρείται το πρώτο άτομο που μπόρεσε να απαθανατίσει ένα αστρονομικό αντικείμενο. Αυτομάτως, και λόγω της φύσης της, η εικόνα ονομάστηκε η πρώτη αστροφωτογραφία του κόσμου. Επιπρόσθετα, όπως διακρίνεται παρακάτω, παρέχει ένα αρκετά λεπτομερές αποτέλεσμα, μιας και η επιφάνεια της σελήνης είναι εντυπωσιακά ευδιάκριτη!

Στις 2 Απριλίου του έτους 1845 τραβήχτηκε η πρώτη φωτογραφία, ακριβέστερα δαγεροτυπία, του ήλιου από τους Γάλλους φυσικούς Louis Fizeau και Leon Foucault.

Μόλις τον Φεβρουάριο του 1856 ο Γάλλος δικηγόρος, αλλά λάτρης της υποθαλάσσιας ζωής, William Thopmson απαθανάτισε με το φακό του την πρώτη υποβρύχια φωτογραφία στον κόσμο.

Μετά από κάποιες έρευνες και διαβάζοντας διάφορες πηγές, μού προξένησε ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός, ότι η πρώτη επίσημη υποβρύχια φωτογραφία πιστεύεται ακόμα από μερικούς, πως είναι η ακόλουθη, του Γάλλο Louis Boutan, παρ’ όλο που τραβήχτηκε μεταγενέστερα, δηλαδή το 1893.

Το 1858 έγινε το πρώτο φωτομοντάζ από τον Βρετανό φωτογράφο Henry Peach Robinson, ο οποίος συνδύασε 5 αρνητικά σε μία εικόνα. Η φωτογραφία είναι η παρακάτω και φέρει τον τίτλο “Fading away”:

Τον ίδιο χρόνο τραβήχτηκε η πρώτη σωζόμενη αεροφωτογραφία από τον πολυπράγμονα Γάλλο φωτογράφο, γελοιογράφο, δημοσιογράφο, ερασιτέχνη αεροναύτη και συγγραφέα Gaspard-Félix Tournachon, ο οποίος άκουγε και στο ψευδώνυμο Nadal.

Οι φωτογραφικές δουλειές του, δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί. Γι’ αυτό η παραπάνω εικόνα, τραβηγμένη στη Βοστώνη το 1860 από τον James Wallace Black, καταλαμβάνει την πρωτοκαθεδρία της αρχαιότερης αεροφωτογραφίας στον κόσμο.

Το 1861 αποτελεί σημαντικό έτος, καθώς τότε έχουμε μία μεγαλειώδη πρόοδο στην εξέλιξη της φωτογραφίας· ο Σκωτσέζος φυσικομαθηματικός James Clerk Maxwell μαζί με τον βοηθό του Thomas Sutton τραβούν την πρώτη έγχρωμη εικόνα.

Η φωτογραφία δείχνει μια σκωτσέζικη κορδέλα. Επί της ουσίας, είναι μια σύνθεση τριών μονόχρωμων εικόνων που λαμβάνονται μέσα από κόκκινο, μπλε και πράσινο φίλτρο.

Η δεύτερη έγχρωμη φωτογραφία, η οποία θα έλεγα πως δεν πραγματοποιήθηκε υπό πειραματικές και εργαστηριακές διαδικασίες, όπως εικάζω έγινε εκείνη των Maxwell και Sutton, είναι η ακόλουθη.

Χρονολογείται το 1872 από τον δεύτερο πρωτοπόρο της έγχρωμης φωτογραφίας Louis Arthur Ducos du Hauron και λήφθηκε στην Ανγκουλέμ της  Νότιας Γαλλίας.

Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1882 καταγράφεται ο πρώτος κεραυνός από τον Αμερικάνο πολιτικό ηγέτη William Jennings Bryan. Η φωτογραφία ήταν απόρροια της περιέργειάς του για το αν όντως η φυσική σχηματοποίηση των κεραυνών είναι η ζιγκ-ζαγκ μορφή, την οποία συναντούσε στην τέχνη.

Δύο χρόνια μετά, στις 23 Απριλίου του 1884, ο A. A. Adams απαθανάτισε τον πρώτο ανεμοστρόβιλο, στο Central City του Kansas.

Με λίγη παραπάνω προσοχή, μπορούμε να παρατηρήσουμε, πως ο Adams θέλησε να «παρέμβει» λίγο στην αριστερή φωτογραφία του, σκουραίνοντας ελαφρώς το χρώμα του ανεμοστρόβιλου, με σκοπό να τον τονίσει. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, θα λέγαμε, πως  κρατά τα σκήπτρα ο Fred Norris Robinson, γιατί αδίκως θεωρείται ο άνθρωπος που για πρώτη φορά στα χρονικά αποτύπωσε ανεμοστρόβιλο, καθώς η δική του φωτογραφία μετρά τέσσερις μήνες μετά. Η φωτογραφία του τραβήχτηκε στην πόλη Howard της Αμερικής.

Αξιοσημείωτη είναι, ακόμα, η πρώτη φωτογραφία – ακτινογραφία του Γερμανού φυσικού και εφευρέτη των ακτινών Χ (ή ακτινών Röntgen) Wilhelm Conrad Röntgen, η οποία λήφθηκε γύρω στα 1895-6. Όσον αφορά το ποιον δείχνει η ακτινογραφική φωτογράφιση, οι απόψεις διίστανται. Μερικές πηγές αναφέρουν πως το χέρι ανήκει στη σύζυγο του Röntgen, αλλά η επικρατούσα θέση αναφέρει τον φυσιολόγο Alfred von Kolliker.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 έχουμε την πρώτη κινούμενη φωτογραφία 3D.

Εκτός απ’ την λήψη των γήινων και φυσικών φαινομένων, πραγματοποιείται στις 24 Οκτωβρίου 1946, σχεδόν αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μια τεράστια πρωτοπορία. Τολμώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη, καθώς εκείνη την περίοδο, η φωτογραφία φεύγει από τα όρια της γης με σκοπό να αποτυπώσει την επιφάνειά της από το διάστημα.  Συγκεκριμένα, το έργο αυτό ήταν αποτέλεσμα μιας ομάδας στρατιωτών και επιστημόνων του Νέου Μεξικού, οι οποίοι χρησιμοποίησαν  έναν πύραυλο V-2 για την διαστημική λήψη. Κατά την επιστροφή του στη γη ο πύραυλος καταστράφηκε, αλλά το φιλμ είχε ευτυχώς σωθεί.

Η φωτογραφία είναι αλληλένδετη με την επιστήμη και την πρόοδο που διανύει κατά καιρούς. Αν παρατηρήσουμε, τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην εξέλιξη της φωτογραφίας έπονται της επιστημονικής προόδου. Αυτό αποδεικνύεται και από το ακόλουθο γεγονός· χάρη στο κβαντικό μικροσκόπιο έχουμε τις δύο πρώτες φωτογραφίες ενός ατόμου υδρογόνου από την ολλανδική ομάδα επιστημόνων του Ινστιτούτου ALMOF. Οι φωτογραφίες αυτές τραβήχτηκαν πρόσφατα και οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ειδικούς φακούς που μεγέθυναν τις εικόνες κατά 20.000 φορές, ώστε να μπορέσουν να αποτυπώσουν με ακρίβεια τα μικροσκοπικά σωματίδια.

Τέλος, πολλές από τις παρατεθείσες φωτογραφίες, είναι σε μεγάλο βαθμό ευκρινείς, κάτι αξιοθαύμαστο, αν αναλογιστούμε την χρονολογία τους. Αυτό δείχνει πως η ιστορική εξέλιξη της φωτογραφίας γεννήθηκε δυναμική και πολλά υποσχόμενη. Είναι, επιπρόσθετα, αναντίρρητο το γεγονός, ότι κατάφερε να ακμάσει πολύ γρήγορα, κάτι που επαληθεύεται και από τις απειράριθμες πλέον φωτογραφίες που δημιουργούνται και θα συνεχίσουν να δημιουργούνται. Κατάφερε, επίσης, να συμμετέχει σχεδόν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, αφού είναι καθημερινά παρούσα σε διάφορες δραστηριότητές μας. Μόνο γι’ αυτό το λόγο, λοιπόν, πιστεύω πως είναι ιδιαίτερα βασικό, όσοι τουλάχιστον ασχολούνται ή ενδιαφέρονται για τη φωτογραφία, να μάθουν για το ελάχιστα γνωστό παρελθόν της. Νομίζω, πως με τις ιστορικές αναδρομές, θα την εκτιμήσουμε και θα την αγαπήσουμε περισσότερο, προσδίδοντάς της, με αυτό τον τρόπο, ακόμη περισσότερη αξία.

Κείμενο: Χριστίνα Πρασσά , google

...εγώ το διάβασα εδώ :eoellas.org