...οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά...

Όταν τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα, 
η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στο Κάιρο. 
Ο Γ. Σεφέρης, που ήταν διπλωματικός υπάλληλος,
την ακολούθησε και από την υπηρεσιακή του θέση (στο Κάιρο και 
την Πραιτόρια της Ν. Αφρικής) έζησε τις διπλωματικές ζυμώσεις μεταξύ 
των Ελλήνων πολιτικών και των συμμάχων, οι οποίες αφορούσαν το 
πολιτικό μέλλον της Ελλάδας. 
Στα ημερολόγιά του, που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του με τον τίτλο 
Μέρες και Πολιτικό Ημερολόγιο, έχει καταγράψει τους πολιτικούς αυτούς 
αγώνες, τις δολοπλοκίες και τους καιροσκοπισμούς ανθρώπων και υπηρεσιών, 
σε μια εποχή που η Ελλάδα με την Αντίστασή της συνέχιζε τον αγώνα εναντίον 
των κατακτητών και υπέφερε τα πάνδεινα (πείνα, εκτελέσεις, βασανιστήρια, 
πυρπολήσεις κτλ.). 
Οι εμπειρίες αυτές του Σεφέρη βρίσκουν την ποιητική τους έκφραση στα 
ποιήματα της συλλογής «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄». 

Τελευταίο ποίημα της συλλογής είναι ο Τελευταίος Σταθμός, γραμμένος, 
σύμφωνα με την ένδειξη του ποιητή, στο λιμάνι Cava dei Tirreni, κοντά 
στο Σαλέρνο της Ιταλίας, στις 5 Οκτωβρίου 1944. 
Εκεί έχουν φτάσει από την Αίγυπτο οι ελληνικές διπλωματικές υπηρεσίες 
και είναι έτοιμες να επιστρέψουν στην Ελλάδα, από την οποία αποχωρούν 
οι Γερμανοί (από την Αθήνα έφυγαν στις 12 Οκτωβρίου 1944). 

Το δράμα φαίνεται να τελειώνει, αλλά σε λίγο θ’ αρχίσουν νέες συμφορές: 
ο εμφύλιος.


*Απόσπασμα από το ποίημα Τελευταίος σταθμός", του Γιώργου Σεφέρη

[...]Να μιλήσω για ήρωες να μιλήσω για ήρωες: ο Μιχάλης

που έφυγε μ’ ανοιχτές πληγές απ’ το νοσοκομείο

ίσως μιλούσε για ήρωες όταν, τη νύχτα εκείνη

που έσερνε το ποδάρι του μες στη συσκοτισμένη πολιτεία,

ούρλιαζε ψηλαφώντας τον πόνο μας∙ «Στα σκοτεινά

πηγαίνουμε στα σκοτεινά προχωρούμε...»

Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά.

Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσουν.

                        Cava dei Tirreni, 5 Οκτωβρίου ’44