Οι χάρτινες εικόνες του Αγίου Όρους

Ο άγιος Γεώργιος
Χαλκογραφία, 50,2x39,9 εκ., (Άγιον Όρος), 1850
Χαράκτης: (Κύριλλος μοναχός)

Η Αγιορειτική Πινακοθήκη της Μονής Σίμωνος Πέτρας συλλέγει από δεκαετίες 
χάρτινες εικόνες αγιορειτικού ενδιαφέροντος.
Πρόκειται για χαλκογραφίες κυρίως, που είτε έχουν αγιορειτική θεματολογία 
είτε χαράχτηκαν στο ίδιο το Άγιον Όρος. 
Με δωρεές και αγορές έργων κατόρθωσε να συγκροτήσει τη σημαντικότερη, 
παγκοσμίως, συλλογή σε χαλκογραφημένες πλάκες και εικόνες τυπωμένες σε χαρτί.


Ο αρχάγγελος Μιχαήλ παιδεύει την ψυχή του πλουσίου
Χαλκογραφία, 58,4x41,8 εκ., (Άγιον Όρος), 1858
Χαράκτης: Ευθύμιος ιεροδιάκονος 

Οι χάρτινες εικόνες του Αγίου Όρους

Οι χάρτινες εικόνες ή στάμπες, δηλαδή τα θρησκευτικά χαρακτικά που δίνονταν 
από τα ορθόδοξα µοναστήρια και από άλλα ιερά καθιδρύµατα στους προσκυνητές 
ως «ευλογία», αποτελούν µία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πτυχή της εκκλησιαστικής εικονογραφίας των χρόνων της Τουρκοκρατίας, που στις µέρες µας βρίσκει όλο και περισσότερο την πρέπουσα αναγνώριση. 
Πρόκειται για αυτόνοµα (µη ενταγµένα σε βιβλία) έργα, που στην πλειονότητά τους 
µετά τον 18ο αιώνα είναι χαλκογραφίες. 
Απεικονίζουν είτε µοναστήρια και σκήτες είτε αγίους και θρησκευτικές σκηνές 
µε βάση την παράδοση της ορθόδοξης αγιογραφίας.

Ταχεία στην εκτύπωση και εύκολη στη µεταφορά, µια χαραγµένη απεικόνιση 
του κτηριακού συγκροτήµατος της µονής, που πλαισιωνόταν συνήθως από 
το γύρω τοπίο και συμπληρωνόταν µε παραστάσεις αγίων προσώπων και 
θρυλικές σκηνές, αντιπροσώπευε για τους πιστούς ένα εναργές σύνολο πληροφοριῶν. 
Αυτό τους έδινε τη δυνατότητα να αναπαραστήσουν µε τη φαντασία τους το ιερό καθίδρυµα, ενώ παράλληλα µετέφερε ένα θρησκευτικό και, πολλές φορές, 
µυστικό µήνυµα σε µία έντονα θρησκευόµενη κοινωνία.

Οι έντυπες αυτές παραστάσεις ήταν περιζήτητες σε κοινό, το οποίο δεν είχε, 
έξω από τον χώρο της εκκλησίας, παρά ελάχιστες ευκαιρίες να χαρεί µια ζωγραφιά, 
και ακόµη λιγότερες να αποκτήσει µία δική του. Η υψηλή τιµή των φορητών εικόνων 
τις καθιστούσε προσιτές µόνο στις εύπορες τάξεις, γι᾽ αυτό και οι χάρτινες εικόνες 
εύρισκαν τη θέση τους στο προσκυνητάρι των σπιτιών των απλών ἀνθρώπων.

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Χαλκογραφία, 42,4x31,3 εκ., (Άγιον Όρος), Δεκαετία 1850
Χαράκτης: (Ευθύμιος ιεροδιάκονος)

Οι πρώτες γνωστές χαλκογραφίες που έχουν παραχθεί στο Άγιον Όρος 

χρονολογούνται γύρω στο 1770. Από τότε και ώς τα τέλη του 19ου αιώνα 

το Άγιον Όρος αποτέλεσε αδιαµφισβήτητα το µεγαλύτερο κέντρο παραγωγής 

χάρτινων εικόνων, οδηγώντας την ορθόδοξη χαρακτική στην πιο πρωτότυπη 

και ολοκληρωµένη έκφρασή της µε έργα που τα χαρακτηρίζει ένα ευδιάκριτο 

τοπικό χρώµα.

Ο άγιος Γεώργιος

Χαλκογραφία, 50,2x39,9 εκ., (Άγιον Όρος), 1850

Χαράκτης: (Κύριλλος μοναχός)

Οι Καρυές ήταν το μεγάλο κέντρο της αγιορειτικής χαρακτικής, και ειδικότερα 
τα πέριξ τουΠρωτάτου κελιά με τους ζωγράφους, χαλκογράφους, σταμπαδούρους 
και διακινητές μοναχούς, καθώς και η κεντρική αγορά, όπου δούλευαν 
και λαϊκοί τεχνίτες.

*Γιώργος Γκολομπίας

Tasos Tsagos
- περισσότερες χαλκογραφίες εδώ: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=862512913795822&set=a.862512710462509.1073741845.100001113645004&type=3&theater