Ο Πύργος του Μούρτζινου
Η βασικότερη πολιτική προτεραιότητα της Βαυαρικής Αντιβασιλείας όταν ανέλαβε
την διακυβέρνηση του μικρού Ελληνικού Βασιλείου ήταν να οργανώσει μια κεντρική
συγκεντρωτική διοίκηση, να θεμελιώσει ένα κράτος, ενσωματώνοντας όλες
τις επαρχίες της Ελλάδος . Για την επίτευξη του στόχου αυτού έπρεπε να καταργηθούν
μια σειρά από ατέλειωτα τοπικά προνόμια και ιδιαιτερότητες που είχαν κληρονομηθεί
από το ρουσφετολογικό περιβάλλον της Τουρκοκρατίας.
Ο Βασιλέας Όθωνας
Μεγάλο εμπόδιο για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής αποτελούσε την Μάνη.
Η Μάνη ως περιοχή ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση ήδη από τα χρόνια
της Τουρκοκρατίας. Οι Τούρκοι είχαν αναγνωρίσει ένα καθεστώς αυτονομίας
στην περιοχή εισπράτοντας απλά έναν ετήσιο φόρο.
Δεν διατηρούσαν φρουρές και δεν παρέμβαιναν στα εσωτερικά του τόπου.
Όπως άλλωστε είναι γνωστό η Μάνη ήταν η μοναδική περιοχή που ο Ιμπραήμ
απέτυχε να υποτάξει.
Όταν η Αντιβασιλεία ανέλαβε την εξουσία οι Μανιάτες διατηρούσαν περί τους 800 πύργους, οι οποίοι δεν ήταν απλώς γραφικά κατάλοιπα μιας άλλης εποχής αλλά
αντιθέτως αποτελούσαν πολεμικά οχυρά εξοπλισμένα με όπλα και κανόνια.
Για να πετύχουν λοιπόν, η Βαυαροί το σχέδιο τους κατάλαβαν ότι θα έπρεπε
οι πύργοι να αφοπλιστούν και να μετεσκευασθούν σε απλές κατοικίες. Για τον λόγο αυτό τον Φεβρουάριο του 1834 εστάλει στη Μάνη ο λοχαγός Feder
με στρατό και χρήματα που θα λάμβαναν οι κάτοικοι, για την συμμετοχή τους
στο σχέδιο.
Αρχικά ο Feder σημείωσε κάποια περιορισμένη επιτυχία, καθώς εξαγόρασε
κάποιους πύργους για να χρησιμοποιηθούν ως κρατικά κτήρια.
Μανιάτες από την Αρεόπολη και το Γύθειο υπόσχονταν ότι θα συμμορφωθούν
με τις κρατικές υποδείξεις.
Στην Αρεόπολη οι κάτοχοι πύργων έριξαν μερικές πέτρες, αλλά σταμάτησαν προφασιζόμενοι την έλευση του Πάσχα. Αυτό δεν ήταν παρα μόνο μια δικαιολογία.
Την Τρίτη μέρα του Πάσχα το 1834 στην πλατεία της Αρεόπολης συνέρρευσαν
περίπου 200 ένοπλοι Μανιάτες από τις γύρω περιοχές απαιτώντας να σταματήσουν
οι ενέργειες μετασκευής.
Στην πόλη σημειώθηκε αναβρασμός που τελικώς εξελίχθηκε σε κανονική
εξέγερση στην οποία συμμετείχε και το γυναικείο τμήμα του πληθυσμού.
Η Μάνη ως περιοχή ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση ήδη από τα χρόνια
της Τουρκοκρατίας. Οι Τούρκοι είχαν αναγνωρίσει ένα καθεστώς αυτονομίας
στην περιοχή εισπράτοντας απλά έναν ετήσιο φόρο.
Δεν διατηρούσαν φρουρές και δεν παρέμβαιναν στα εσωτερικά του τόπου.
Όπως άλλωστε είναι γνωστό η Μάνη ήταν η μοναδική περιοχή που ο Ιμπραήμ
απέτυχε να υποτάξει.
Όταν η Αντιβασιλεία ανέλαβε την εξουσία οι Μανιάτες διατηρούσαν περί τους 800 πύργους, οι οποίοι δεν ήταν απλώς γραφικά κατάλοιπα μιας άλλης εποχής αλλά
αντιθέτως αποτελούσαν πολεμικά οχυρά εξοπλισμένα με όπλα και κανόνια.
Για να πετύχουν λοιπόν, η Βαυαροί το σχέδιο τους κατάλαβαν ότι θα έπρεπε
οι πύργοι να αφοπλιστούν και να μετεσκευασθούν σε απλές κατοικίες. Για τον λόγο αυτό τον Φεβρουάριο του 1834 εστάλει στη Μάνη ο λοχαγός Feder
με στρατό και χρήματα που θα λάμβαναν οι κάτοικοι, για την συμμετοχή τους
στο σχέδιο.
Αρχικά ο Feder σημείωσε κάποια περιορισμένη επιτυχία, καθώς εξαγόρασε
κάποιους πύργους για να χρησιμοποιηθούν ως κρατικά κτήρια.
Μανιάτες από την Αρεόπολη και το Γύθειο υπόσχονταν ότι θα συμμορφωθούν
με τις κρατικές υποδείξεις.
Στην Αρεόπολη οι κάτοχοι πύργων έριξαν μερικές πέτρες, αλλά σταμάτησαν προφασιζόμενοι την έλευση του Πάσχα. Αυτό δεν ήταν παρα μόνο μια δικαιολογία.
Την Τρίτη μέρα του Πάσχα το 1834 στην πλατεία της Αρεόπολης συνέρρευσαν
περίπου 200 ένοπλοι Μανιάτες από τις γύρω περιοχές απαιτώντας να σταματήσουν
οι ενέργειες μετασκευής.
Στην πόλη σημειώθηκε αναβρασμός που τελικώς εξελίχθηκε σε κανονική
εξέγερση στην οποία συμμετείχε και το γυναικείο τμήμα του πληθυσμού.
Για να ηρεμήσει η κατάσταση οι Πρόκριτοι των Μανιατών απαίτησαν την
προσωπική εγγύηση του Βασιλιά Όθωνα ότι δεν θα πλήρωναν φόρους,
δεν θα αφοπλίζονταν, δεν θα μετεσκεύαζαν τους πύργους τους και
δεν θα στρατεύονταν υποχρεωτικά.
προσωπική εγγύηση του Βασιλιά Όθωνα ότι δεν θα πλήρωναν φόρους,
δεν θα αφοπλίζονταν, δεν θα μετεσκεύαζαν τους πύργους τους και
δεν θα στρατεύονταν υποχρεωτικά.
Αρσανμπεργκ
Η κυβέρνηση τότε αποφάσισε να στείλει εκ νέου δυνάμεις τεσσάρων ταγμάτων
κατά των εξεγερθέντων.Οι διοικητές τους όμως έκαναν το λάθος να προχωρήσουν
προς την Μέσα Μάνη και έτσι τον Ιούνιο του 1834 στα στενά του Πασσαβά
δέχτηκαν την επίθεση των Μανιατών και αποδεκατίστηκαν.
κατά των εξεγερθέντων.Οι διοικητές τους όμως έκαναν το λάθος να προχωρήσουν
προς την Μέσα Μάνη και έτσι τον Ιούνιο του 1834 στα στενά του Πασσαβά
δέχτηκαν την επίθεση των Μανιατών και αποδεκατίστηκαν.
Ο Στρατηγός Σμαλτς
Τελικώς η Βαυαρική κυβέρνηση απέστειλε 5.000 άνδρες με 2 ορειβατικές
πυροβολαρχίες, μία ίλη ιππικού χωροφυλακής και λίγα τάγματα Ελλήνων.
Όλη η δύναμη ήταν υπό τις διαταγές του στρατηγού Σμάλτς, ενώ προσχώρησαν
και 500 Μανιάτες υπό τον Κατσάκο Μαυρομιχάλη.
Στα τέλη του Ιουνίου 1834 η μεγάλη αυτή δύναμη βρέθηκε στη Μάνη και αρχικά
επιτέθηκε κατά του οχυρού Πετροβουνίου, χωρίς επιτυχία.Δύο λόχοι Ελβετών
που στάλθηκαν ως εμπροσθοφυλακή είχαν μεγάλες απώλειες.
Ακολούθησαν σημαντικές ήττες για τα κυβερνητικά στρατεύματα που μάχονταν
σε δύσβατες περιοχές τις οποίες δεν γνώριζαν.
επιτέθηκε κατά του οχυρού Πετροβουνίου, χωρίς επιτυχία.Δύο λόχοι Ελβετών
που στάλθηκαν ως εμπροσθοφυλακή είχαν μεγάλες απώλειες.
Ακολούθησαν σημαντικές ήττες για τα κυβερνητικά στρατεύματα που μάχονταν
σε δύσβατες περιοχές τις οποίες δεν γνώριζαν.
Τελικώς ο Σμαλτς υπό τον φόβο νέας ήττας διατάχθηκε να υποχωρήσει με
την κυβέρνηση να αλλάζει τακτική και επανέρχεται στο τραπέζι των ειρηνικών διαπραγματεύσεων πάλι με τον διαμεσολαβητή Feder.
Ο Feder επικουρούμενος πλέον από τους αξιωματικούς Γρηγόρη Τζανετάκη
και Κατσάκο Μαυρομιχάλη προσπάθησε πάλι με χρήματα να ειρηνεύσει την περιοχή.
Τις διαπραγματεύσεις έβαζαν σε κίνδυνο οι σποραδικές εξεγέρσεις φατριών
των Μανιατών αρχικώς υπό τον Μούρτζινο και τους Ανδρουβιστανέους στη Δυτική Μάνη.Μάλιστα απειλήθηκε αναζωπύρωση του πολέμου μετά την σφοδρή εξέγερση
1.000 Μανιατών στο Πόρτο Κάγιο και εξαναγκασμό της κυβέρνησης για αποστολή
νέων στρατιωτικών δυνάμεων με πυροβολικό και δύο σώματα στρατού που επίσης
τέθηκαν υπό τις διαταγές του Σμάλτς.
την κυβέρνηση να αλλάζει τακτική και επανέρχεται στο τραπέζι των ειρηνικών διαπραγματεύσεων πάλι με τον διαμεσολαβητή Feder.
Ο Feder επικουρούμενος πλέον από τους αξιωματικούς Γρηγόρη Τζανετάκη
και Κατσάκο Μαυρομιχάλη προσπάθησε πάλι με χρήματα να ειρηνεύσει την περιοχή.
Τις διαπραγματεύσεις έβαζαν σε κίνδυνο οι σποραδικές εξεγέρσεις φατριών
των Μανιατών αρχικώς υπό τον Μούρτζινο και τους Ανδρουβιστανέους στη Δυτική Μάνη.Μάλιστα απειλήθηκε αναζωπύρωση του πολέμου μετά την σφοδρή εξέγερση
1.000 Μανιατών στο Πόρτο Κάγιο και εξαναγκασμό της κυβέρνησης για αποστολή
νέων στρατιωτικών δυνάμεων με πυροβολικό και δύο σώματα στρατού που επίσης
τέθηκαν υπό τις διαταγές του Σμάλτς.
Η ισχυροποίηση του στρατού αλλά και το έξυπνο σχέδιο του Feder έφερε
την ειρήνη στην περιοχή.
Ο Feder πέτυχε τον σκοπό του με ένα έξοχο τέχνασμα:
Οργάνωσε 2 τάγματα Ευζώνων από Μανιάτες και διόρισε ως ανώτατους αξιωματικούς
τους σημαντικότερους Μανιάτες αρχηγούς Φατριών, υπό τον όρο οι νέοι αξιωματικοί
να τροποποιήσουν τους πύργους σε απλές κατοικίες.
την ειρήνη στην περιοχή.
Ο Feder πέτυχε τον σκοπό του με ένα έξοχο τέχνασμα:
Οργάνωσε 2 τάγματα Ευζώνων από Μανιάτες και διόρισε ως ανώτατους αξιωματικούς
τους σημαντικότερους Μανιάτες αρχηγούς Φατριών, υπό τον όρο οι νέοι αξιωματικοί
να τροποποιήσουν τους πύργους σε απλές κατοικίες.
Βεβαίως τον επόμενο χρόνο οι Μανιάτες πλήρωσαν κανονικά τους φόρους ,
ο στρατός αποχώρησε, όμως σύμφωνα με μαρτυρία του Άγγλου ιστορικού Φίνλεϋ
ο οποίος επισκέφθηκε 25 χρόνια μετά την περιοχή διαπίστωσε ότι κανένας πύργος
δεν μετεσκευάσθηκε και ότι τίποτε δεν είχε αλλάξει στη Μάνη.
ο στρατός αποχώρησε, όμως σύμφωνα με μαρτυρία του Άγγλου ιστορικού Φίνλεϋ
ο οποίος επισκέφθηκε 25 χρόνια μετά την περιοχή διαπίστωσε ότι κανένας πύργος
δεν μετεσκευάσθηκε και ότι τίποτε δεν είχε αλλάξει στη Μάνη.
| *Πηγή: το βιβλίο Αγροτικές εξεγέρσεις στην παλιά Ελλάδα 1833 - 1881 Περιεχόμενα: Γενικό πλαίσιο 1833-1881 - Εξεγέρσεις - Εξεγέρσεις και εκλογές - Το τέλος των εξεγέρσεων - Συλλογικές νοοτροπίες. |
λίγα για το βιβλίο...
Η προσέγγιση της πολιτικής οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής
ιστορίας των επαναστατημένων εποχών ή εκείνων που βρίσκονται σε στάδιο μετασχηματισμού υπόσχεται ένα συναρπαστικό πεδίο έρευνας. Ιδιαίτερα ελκυστική για τους ιστορικούς είναι η διερεύνηση της νεοελληνικής κοινωνίας στο σύνολο των εκφάνσεων της κατά τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Αγώνα
του 1821.
Βασικός άξονας αυτού του βιβλίου είναι η ξεχωριστή θέση που καταλαμβάνουν στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική κυρίως ιστορία του τόπου αυτής της περιόδου οι αγροτικές εξεγέρσεις, οι οποίες αποτελούν την «προϊστορία», όπως τη χαρακτηρίζει η συγγραφέας, της όλης πορείας του ελληνικού αγροτικού κινήματος. Μέσα από τη μελέτη των αλλεπάλληλων εξεγέρσεων που ξεσπούν
στο νεοσύστατο βασίλειο αναδεικνύονται ενδιαφέρουσες πτυχές της νεοελληνικής κοινωνίας. Ανιχνεύονται οι αντιλήψεις και ο τρόπος μέσω του οποίου μια κοινωνία άκρως παραδοσιακή - όπως ήταν η ελληνική μετά την Ανεξαρτησία - χειρίζεται τις σχέσεις της με τη νεοσυσταθείσα κεντρική, συγκεντρωτική και γραφειοκρατική εξουσία του νεοϊδρυθέντος βασιλείου.
Αυτή η παραδοσιακή κοινωνία επιδιώκει, μέσω μιας συγκρουσιακης τακτικής,
να αντισταθεί στις νεωτερικές πιέσεις για αναμόρφωση όλων των θεσμών στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός σύγχρονου, για τα ευρωπαϊκά πρότυπα
της εποχής, εθνικού κράτους.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα, οι αγροτικές αυτές εξεγέρσεις αποτελούν περισσότερο την "εκπνοή" μιας μορφής εξεγέρσεων παλαιού τύπου
και λιγότερο το προοίμιο μιας νέας εποχής.
Επομένως οι εξεγέρσεις παλαιού τύπου, στη συγκεκριμένη περίπτωση,
δεν έχουν καμιά σχέση με κινήματα κοινωνικού μετασχηματισμού,
όπως αυτά που εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη
κατά τον 19ο αιώνα και κυρίως κατά το 1848.
Είναι επαναστατικές κινητοποιήσεις των αγροτοποιμενικών πληθυσμών,
που εντάσσονται σε ένα καθαρά προβιομηχανικό στάδιο.
Σχετίζονται με την αντίδραση του κόσμου της υπαίθρου στην
ενσωμάτωση του σε μια κεντρική εξουσία ενός σύγχρονου εθνικού
κράτους και με την εμμονή του στη διατήρηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων
και των τοπικών προνομίων, που χαρακτηρίζουν μια προνεωτερική πολιτική, κοινωνική και οικονομική οργάνωση.biblionet.gr/
ιστορίας των επαναστατημένων εποχών ή εκείνων που βρίσκονται σε στάδιο μετασχηματισμού υπόσχεται ένα συναρπαστικό πεδίο έρευνας. Ιδιαίτερα ελκυστική για τους ιστορικούς είναι η διερεύνηση της νεοελληνικής κοινωνίας στο σύνολο των εκφάνσεων της κατά τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Αγώνα
του 1821.
Βασικός άξονας αυτού του βιβλίου είναι η ξεχωριστή θέση που καταλαμβάνουν στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική κυρίως ιστορία του τόπου αυτής της περιόδου οι αγροτικές εξεγέρσεις, οι οποίες αποτελούν την «προϊστορία», όπως τη χαρακτηρίζει η συγγραφέας, της όλης πορείας του ελληνικού αγροτικού κινήματος. Μέσα από τη μελέτη των αλλεπάλληλων εξεγέρσεων που ξεσπούν
στο νεοσύστατο βασίλειο αναδεικνύονται ενδιαφέρουσες πτυχές της νεοελληνικής κοινωνίας. Ανιχνεύονται οι αντιλήψεις και ο τρόπος μέσω του οποίου μια κοινωνία άκρως παραδοσιακή - όπως ήταν η ελληνική μετά την Ανεξαρτησία - χειρίζεται τις σχέσεις της με τη νεοσυσταθείσα κεντρική, συγκεντρωτική και γραφειοκρατική εξουσία του νεοϊδρυθέντος βασιλείου.
Αυτή η παραδοσιακή κοινωνία επιδιώκει, μέσω μιας συγκρουσιακης τακτικής,
να αντισταθεί στις νεωτερικές πιέσεις για αναμόρφωση όλων των θεσμών στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός σύγχρονου, για τα ευρωπαϊκά πρότυπα
της εποχής, εθνικού κράτους.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα, οι αγροτικές αυτές εξεγέρσεις αποτελούν περισσότερο την "εκπνοή" μιας μορφής εξεγέρσεων παλαιού τύπου
και λιγότερο το προοίμιο μιας νέας εποχής.
Επομένως οι εξεγέρσεις παλαιού τύπου, στη συγκεκριμένη περίπτωση,
δεν έχουν καμιά σχέση με κινήματα κοινωνικού μετασχηματισμού,
όπως αυτά που εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη
κατά τον 19ο αιώνα και κυρίως κατά το 1848.
Είναι επαναστατικές κινητοποιήσεις των αγροτοποιμενικών πληθυσμών,
που εντάσσονται σε ένα καθαρά προβιομηχανικό στάδιο.
Σχετίζονται με την αντίδραση του κόσμου της υπαίθρου στην
ενσωμάτωση του σε μια κεντρική εξουσία ενός σύγχρονου εθνικού
κράτους και με την εμμονή του στη διατήρηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων
και των τοπικών προνομίων, που χαρακτηρίζουν μια προνεωτερική πολιτική, κοινωνική και οικονομική οργάνωση.biblionet.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου