Μάνη και Μανιάτες
Μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Μάνης
Η ιστορική περιοχή της Μάνης , στο νότιο τμήμα της Πελοποννήσου καταλαμβάνει
το μεσαίο πόδι από τα τρία που σχηματίζονται.
Έχει μήκος 75 χιλιόμετρα, έκταση 1800 τ. χλμ.και μέγιστο πλάτος 28 χλμ.
το μεσαίο πόδι από τα τρία που σχηματίζονται.
Έχει μήκος 75 χιλιόμετρα, έκταση 1800 τ. χλμ.και μέγιστο πλάτος 28 χλμ.
Εκτείνεται ανατολικά από τα Τρίνησα (κοντά στο Γύθειο, στη θέση Κακοσκαλι),
ακολουθεί πορεία βορειοδυτική και συναντάει την κοίτη του Βαρδουνια ποταμού
ή Σμήνου και φθάνει ως την κορυφή του Ταΰγετου.
Στη συνέχεια ακολουθεί για ένα διάστημα προς βορρά την κορυφογραμμή του βουνού
και αφού περάσει το υψόμετρο 2407 μ.(κορυφή του Προφήτη Ηλία ) καταλήγει δυτικά
στη Βέργα - Αλμυρο- περ 5 χλμ από την Καλαμάτα, στο σημείο που βρίσκεται η γέφυρα
του χειμάρρου Ξερίλα ο οποίος πορεύεται μεταξύ του βουνού της Σέλιτσας και του βουνού της Γιάννιτσας (εδώ βρίσκεται η πινακίδα της Ιεράς Μητρόπολης Μάνης η ποια διατηρεί
τα παλιά , προ του 1937 ορια).
Νότια εκτείνεται μέχρι το νοτιότερο άκρο της Ελλάδας, το ακρωτήριο Ταίναρο.
ακολουθεί πορεία βορειοδυτική και συναντάει την κοίτη του Βαρδουνια ποταμού
ή Σμήνου και φθάνει ως την κορυφή του Ταΰγετου.
Στη συνέχεια ακολουθεί για ένα διάστημα προς βορρά την κορυφογραμμή του βουνού
και αφού περάσει το υψόμετρο 2407 μ.(κορυφή του Προφήτη Ηλία ) καταλήγει δυτικά
στη Βέργα - Αλμυρο- περ 5 χλμ από την Καλαμάτα, στο σημείο που βρίσκεται η γέφυρα
του χειμάρρου Ξερίλα ο οποίος πορεύεται μεταξύ του βουνού της Σέλιτσας και του βουνού της Γιάννιτσας (εδώ βρίσκεται η πινακίδα της Ιεράς Μητρόπολης Μάνης η ποια διατηρεί
τα παλιά , προ του 1937 ορια).
Νότια εκτείνεται μέχρι το νοτιότερο άκρο της Ελλάδας, το ακρωτήριο Ταίναρο.
Ανατολικά βρέχεται απο τον Λακωνικό κόλπο ενώ απο τα δυτικά απο τον Μεσσηνιακό κόλπο. Κατα μήκος, στο μέσο της εκτείνεται ο Ταΰγετος.
Γεωγραφικά χωρίζεται στην
Έξω Μάνη -η περιοχή απο τη Βέργα μέχρι το Οίτυλο,
την Μέσα Μάνη -περιοχή απο το Οίτυλο δυτικά και τον Κότρωνα ανατολικά και μέχρι
το Ταίναρο και, την Κάτω Μάνη -την περιοχή απο τα Μπαρδουνοχώρια ως το Σκουτάρι.
Έξω Μάνη -η περιοχή απο τη Βέργα μέχρι το Οίτυλο,
την Μέσα Μάνη -περιοχή απο το Οίτυλο δυτικά και τον Κότρωνα ανατολικά και μέχρι
το Ταίναρο και, την Κάτω Μάνη -την περιοχή απο τα Μπαρδουνοχώρια ως το Σκουτάρι.
Η Μέσα Μάνη επιπλέον διαχωρίζεται σε προσηλιακή (προς-ήλιος) δηλ. το ανατολικό κομμάτι και αποσκιερή (απο-σκιερός) δηλ. το δυτικό κομμάτι.
Η περιοχή ήταν πάντα αυτόνομη διοικητικά και αποτέλεσε ιστορικά και οικιστικά ξεχωριστή.
Η Μάνη απο το 1899 και για μια δεκαετία αποτελούσε ξεχωριστό νομό, το νομό Λακωνικής (=Μάνης). Το διοικητικό δικαστήριο Καλαμών με την υπ’αριθμ 328 απόφαση της 3ης Αυγούστου του 1917 καθορίζει τα όρια των τότε κοινοτήτων Σελίτσης Λακωνίας και Γιαννιτσάνικων Μεσσηνίας πέραν του Χειμμάρου Ξερίλα πρός Καλαμάτα.
Με νόμο της κυβέρνησης Ι.Μεταξά το 1937, η Μάνη διαχωρίστηκε και μοιράστηκε ανάμεσα στους νομούς Λακωνίας και Μεσσηνίας, δημιουργώντας τη Μεσσηνιακή και Λακωνική Μάνη.
Ως " δικαιολογία " προβλήθηκαν "οι δυσκολίες λόγω των μακρινών αποστάσεων και της απουσίας οδικού δικτύου" . Με αυτό τον τρόπο θα γινόταν πιο εύκολη η πρόσβαση απο Καλαμάτα και Σπάρτη.
Ο πραγματικός λόγος όμως ήταν η αποδυνάμωση του ενιαίου χώρου της Μάνης και των κατοίκων της, οι οποίοι ήταν σκληροτράχηλοι και αντιστεκόνταν σε οποιαδήποτε μορφή κεντρικής εξουσίας.
Ως " δικαιολογία " προβλήθηκαν "οι δυσκολίες λόγω των μακρινών αποστάσεων και της απουσίας οδικού δικτύου" . Με αυτό τον τρόπο θα γινόταν πιο εύκολη η πρόσβαση απο Καλαμάτα και Σπάρτη.
Ο πραγματικός λόγος όμως ήταν η αποδυνάμωση του ενιαίου χώρου της Μάνης και των κατοίκων της, οι οποίοι ήταν σκληροτράχηλοι και αντιστεκόνταν σε οποιαδήποτε μορφή κεντρικής εξουσίας.
Μάλιστα ο αείμνηστος Μανιάτης ακαδημαϊκός Σωκράτης Κουγέας (1877-1966), εκ Δολων Αβίας και μεγάλη μορφή του πνευματικού κόσμο της εποχής, όταν τον πληροφόρησαν ότι λόγω κοντινότερης απόστασης εντάχθηκε η ΒΔ Μάνη στο νομό Μεσσηνίας είπε χαριτολογώντας:
«Για τον ίδιο λόγο θα έπρεπε να εκχωρηθεί η Κομοτηνή κι η Ξάνθη στη Βουλγαρία».
«Για τον ίδιο λόγο θα έπρεπε να εκχωρηθεί η Κομοτηνή κι η Ξάνθη στη Βουλγαρία».
Ο συνολικός πληθυσμός της Μάνης το 1961 έφθανε τους 20.300 κατοίκους, που ζούσαν σε 150 περίπου οικισμούς.
Σήμερα, μετά τη διοικητική αναδιοργάνωση Καλλικράτης, η Μάνη αποτελείται από τους δήμους Δυτικής Μάνης, με έδρα την Καρδαμύλη, και Ανατολικής Μάνης, με έδρα το Γύθειο και ιστορική έδρα την Αρεόπολη.
Σήμερα, μετά τη διοικητική αναδιοργάνωση Καλλικράτης, η Μάνη αποτελείται από τους δήμους Δυτικής Μάνης, με έδρα την Καρδαμύλη, και Ανατολικής Μάνης, με έδρα το Γύθειο και ιστορική έδρα την Αρεόπολη.
Ο δήμος Δυτικής Μάνης ανήκει στην Π.Ε. Μεσσηνίας (πρώην νομό Μεσσηνίας) και προέκυψε από τη συνένωση των (καποδιστριακών) Μεσσηνιακών δήμων Λεύκτρου και Αβίας. Ο δήμος Ανατολικής Μάνης ανήκει στην Π.Ε. Λακωνίας (πρώην νομό Λακωνίας)
και προέκυψε από τη συνένωση των Λακωνικών δήμων Σμήνους, Γυθείου, Οιτύλου και Ανατολικής Μάνης.
και προέκυψε από τη συνένωση των Λακωνικών δήμων Σμήνους, Γυθείου, Οιτύλου και Ανατολικής Μάνης.
Η ονομασία
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας Μάνη.
Η επικρατέστερη παραπέμπει στο κτίσιμο του περίφημου κάστρου της Μαΐνης,
στις αρχές του 10ου αι. Το τοπωνύμιο Μαΐνη αναφέρεται για πρώτη φορά στα 876.
Στη συνέχεια η ονομασία "Μαΐνη" από αναφορά σε μια πολύ μικρή περιοχή έφτασε
να αναφέρεται στην ευρύτερη περιοχή που από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι
γνωστή ως Μάνη. Η εκδοχή αυτή υποστηρίζεται και από την ονομασία brazzo di Maina (βραχίονας - μπράτσο της Μάνης) που είχαν καθιερώσει οι παραπλέοντες Βενετοί
ναυτικοί σε χάρτες και άλλα έγγραφα της εποχής.
στις αρχές του 10ου αι. Το τοπωνύμιο Μαΐνη αναφέρεται για πρώτη φορά στα 876.
Στη συνέχεια η ονομασία "Μαΐνη" από αναφορά σε μια πολύ μικρή περιοχή έφτασε
να αναφέρεται στην ευρύτερη περιοχή που από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι
γνωστή ως Μάνη. Η εκδοχή αυτή υποστηρίζεται και από την ονομασία brazzo di Maina (βραχίονας - μπράτσο της Μάνης) που είχαν καθιερώσει οι παραπλέοντες Βενετοί
ναυτικοί σε χάρτες και άλλα έγγραφα της εποχής.
Άλλες θεωρίες επίσης αναφέρουν:
- Στη ναυτική εντολή maina=μάινα (μάζεμα) των πανιών, που ήταν αναγκασμένοι να κάνουν οι ναυτικοί, όταν ταξίδευαν στη θάλασσα του Ταινάρου, λόγω των ισχυρών ανέμων που πνέουν στην περιοχή.
-Στο θεό Μάνη, αλλιώς ο θεός Ουρανός, πατέρας του Κρόνου και παππούς του Δία.
-Στο επίθετο μανή αραιή, φαλακρή, άδενδρη που περιγράφει την κυρίαρχη εικόνα αραιής βλάστησης με ελιές και φραγκοσυκιές.
- Στη ναυτική εντολή maina=μάινα (μάζεμα) των πανιών, που ήταν αναγκασμένοι να κάνουν οι ναυτικοί, όταν ταξίδευαν στη θάλασσα του Ταινάρου, λόγω των ισχυρών ανέμων που πνέουν στην περιοχή.
-Στο θεό Μάνη, αλλιώς ο θεός Ουρανός, πατέρας του Κρόνου και παππούς του Δία.
-Στο επίθετο μανή αραιή, φαλακρή, άδενδρη που περιγράφει την κυρίαρχη εικόνα αραιής βλάστησης με ελιές και φραγκοσυκιές.
-Στη λατινική λέξη manes (ψυχή), και στη συσχέτιση της περιοχής με το ψυχοπομπείο και ναό του Ποσειδώνα στο Ακροταίναρο.
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή, η Μάνη ήταν κατοικημένη από την παλαιολιθική εποχή. Τα ευρήματα στο Σπήλαιο Απήδημα και ο "Ταινάριος άνθρωπος" έχουν αυξήσει κατακόρυφα το επιστημονικό ενδιαφέρον για την περιοχή. Για πρώτη φορά συναντάμε αναφορές σε πόλεις της περιοχής (Καρδαμύλη, Οίτυλος, Γύθειον, Ενόπη κ.α.) από τον Όμηρο.
Κατά τον περιηγητή Παυσανία οι πρώτοι κάτοικοι, ήταν οι Λέλεγες. Ακολούθησαν οι Αχαιοί και οι Δωριείς. Για τους επόμενους αιώνες η ιστορία της Μάνης ταυτίστηκε με τη Σπάρτη.
Στα ρωμαϊκά χρόνια αποτέλεσε ιδιαίτερη ομοσπονδία, «το Κοινό των Λακεδαιμόνιων». Στα βυζαντινά χρόνια, κατά τον αποικισμό των Σλάβων στην Πελοπόννησο τον 8ο μ.Χ. αιώνα, εγκαταστάθηκαν Σλάβοι γύρω απ' τη Μάνη και κυρίως στις πλαγιές του Ταΰγετου.
Οι Μανιάτες έγιναν χριστιανοί στα μέσα του 9ου αιώνα, όταν ήρθε ο " Νίκων ο Μετανοείτε " για να τους σταθεροποιήσει την πίστη στο χριστιανισμό. Με την πάροδο του χρόνου, με την επίδραση της χριστιανικής θρησκείας και κυρίως με την επικοινωνία και ανάμειξη των Σλάβικων χωριών με τους Έλληνες κατοίκους, μετά τον εκχριστιανισμό συνετελέσθη και ο εξελληνισμός τους. Στους αιώνες που ακολουθούν οι κάτοικοι της περιοχής αποσύρονται στα ορεινά του Ταϋγέτου, όταν οι Άραβες σπέρνουν τον τρόμο στα ελληνικά παράλια.
Αργότερα οι Φράγκοι δυσκολεύτηκαν να υποτάξουν τους Μανιάτες, τελικά όμως υπέταξαν την περιοχή χτίζοντας τρία φρούρια:
του Πασσαβά, της Μεγάλης Μάνης και του Λεύκτρου, για να εξασφαλίσουν τη γενική επίβλεψη της περιοχής.
Μετά την πτώση των Βιλλαρδουΐνων, η Μάνη αποτέλεσε περιοχή του δεσποτάτου του Μυστρά, του κράτους των Παλαιολόγων. Η Φραγκική κατάκτηση της Πελοποννήσου το 13ο αιώνα φέρνει στα βουνά της Μάνης κι άλλους πρόσφυγες. Την ίδια επίσης εποχή αλλά και τα επόμενα χρόνια οι πειρατές έβρισκαν καταφύγιο στις ακτές της Μάνης.
του Πασσαβά, της Μεγάλης Μάνης και του Λεύκτρου, για να εξασφαλίσουν τη γενική επίβλεψη της περιοχής.
Μετά την πτώση των Βιλλαρδουΐνων, η Μάνη αποτέλεσε περιοχή του δεσποτάτου του Μυστρά, του κράτους των Παλαιολόγων. Η Φραγκική κατάκτηση της Πελοποννήσου το 13ο αιώνα φέρνει στα βουνά της Μάνης κι άλλους πρόσφυγες. Την ίδια επίσης εποχή αλλά και τα επόμενα χρόνια οι πειρατές έβρισκαν καταφύγιο στις ακτές της Μάνης.
Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453, η Μάνη έγινε το επίκεντρο σημαντικών γεγονότων. Τον Μάιο του 1460, που ο Μωάμεθ ο Β' μπήκε στην Πελοπόννησο, γνωρίζοντας τον ιδιότυπο χαρακτήρα των Μανιατών δεν εξεστράτευσε εναντίον τους, αλλά προσπάθησε να προσεταιριστεί τον αρχηγό τους Κροκόδειλο Κλαδά, για να έχει τη στήριξή του στην προδιαγραφόμενη σύρραξη μεταξύ Τούρκων και Ενετών. Οι Μανιάτες όμως αρνήθηκαν και συμμάχησαν με τους Ενετούς.
- Ή Μάνη δεν υποτάχθηκε στους Οθωμανούς καθώς οι Μανιάτες πολέμαγαν με κάθε τρόπο τους Τούρκους Παράλληλα, το απρόσβλητο της περιοχής έφερε πολλούς κατοίκους από τουρκοκρατούμενες περιοχές, στη Μάνη.
Στον αγώνα απελευθέρωσης της Ελλάδας, η Μάνη πρόσφερε πολλά.
Η Φιλική Εταιρεία θεωρούσε τη Μάνη ως την πιο ασφαλή αφετηρία για τον ξεσηκωμό ( 17 Μαρτίου 1821 από την Αρεόπολη).
Αργοτερα: Ιστορική είναι η μάχη της Βέργας, όπου ο Ιμπραήμ χάνει τα δύο τρίτα του στρατού του, ενώ τον κατατροπώνουν και οι γυναίκες του Δυρού, που αμυνόμενες με δρεπάνια και ξύλα ματαιώνουν την προσπάθειά του για απόβαση....
Η Φιλική Εταιρεία θεωρούσε τη Μάνη ως την πιο ασφαλή αφετηρία για τον ξεσηκωμό ( 17 Μαρτίου 1821 από την Αρεόπολη).
Αργοτερα: Ιστορική είναι η μάχη της Βέργας, όπου ο Ιμπραήμ χάνει τα δύο τρίτα του στρατού του, ενώ τον κατατροπώνουν και οι γυναίκες του Δυρού, που αμυνόμενες με δρεπάνια και ξύλα ματαιώνουν την προσπάθειά του για απόβαση....
Μετά την ηρωική περίοδο της επανάστασης του 1821, στις προσπάθειες του Ιωάννη Καποδίστρια και του Όθωνα να ανασυντάξουν σε ενιαίο κράτος τις απελευθερωμένες περιοχές, οι Μανιάτες αντιστέκονταν στο να υποταχθούν στην κυβέρνηση του ελληνικού κράτους, αντιδρώντας στο διοικητικό σύστημα πού επιβλήθηκε.
Ή σύγχρονη ιστορία με νέα στοιχεία ΔΕΝ αποδέχεται ότι ή αντίδραση αυτή σημαδεύτηκε με τη δολοφονία του Καποδίστρια από τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, γιο του οπλαρχηγού και ηγεμόνα της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.
Απλά, οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής έστησαν το σκηνικό, έφεραν και εγκατέστησαν τη Βασιλεία μέχρι το 1974!!!
Οι τελευταίες ταραχές έγιναν το 1862-63. Στα επόμενα χρόνια επικράτησε προσπάθεια συμβιβασμού και η Μάνη ειρήνευσε.
Ή σύγχρονη ιστορία με νέα στοιχεία ΔΕΝ αποδέχεται ότι ή αντίδραση αυτή σημαδεύτηκε με τη δολοφονία του Καποδίστρια από τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, γιο του οπλαρχηγού και ηγεμόνα της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.
Απλά, οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής έστησαν το σκηνικό, έφεραν και εγκατέστησαν τη Βασιλεία μέχρι το 1974!!!
Οι τελευταίες ταραχές έγιναν το 1862-63. Στα επόμενα χρόνια επικράτησε προσπάθεια συμβιβασμού και η Μάνη ειρήνευσε.
Δεσμοί με Μακεδονία και Κρήτη
Εκπαιδευμένοι πολεμιστές, οι Μανιάτες δεν σταμάτησαν με την απελευθέρωση της τοτε χωρας και πολέμησαν ηρωικά σε όλους τους αγώνες: , στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία.
Ειδικότερα, η σημαντική προσφορά των Μανιατών στο Μακεδονικό Αγώνα (1904 – 1907), με χιλιάδες εθελοντές αγωνιστές που ακολούθησαν τους Μανιάτες καπεταναίους οπλαρχηγούς του ελληνικού στρατού, έχει διατηρήσει έκτοτε ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των Μακεδόνων και των Μανιατών.
Λόγω της εγγύτητας της νότιας Πελοποννήσου με τη δυτική Κρήτη και τα Κύθηρα, των εμπορικών και ναυτικών σχέσεων, αλλά και της ασφάλειας των απόρθητων χωριών της Μάνης, υπήρξαν κρίσιμες ιστορικές στιγμές όπου Κρητικοί βρήκαν καταφύγιο και εγκαταστάθηκαν εδω, όπως:
-Το 1645, όταν οι Τούρκοι επιτέθηκαν εναντίον των Ενετών και κατέλαβαν τα Χανιά,
-Το 1669, όταν η πόλη του «Χάνδακα» (Ηράκλειο) παραδόθηκε στους Τούρκους, οι κάτοικοι της πόλης και άλλοι Κρητικοί που είχαν καταφύγει εκεί, πέρασαν στις απέναντι ακτές της Μάνης όπου ήταν ασφαλείς.
-Το 1645, όταν οι Τούρκοι επιτέθηκαν εναντίον των Ενετών και κατέλαβαν τα Χανιά,
-Το 1669, όταν η πόλη του «Χάνδακα» (Ηράκλειο) παραδόθηκε στους Τούρκους, οι κάτοικοι της πόλης και άλλοι Κρητικοί που είχαν καταφύγει εκεί, πέρασαν στις απέναντι ακτές της Μάνης όπου ήταν ασφαλείς.
Υπήρξαν όμως και Μανιάτες που αναζήτησαν καταφύγιο στην Κρήτη, σε στιγμές όπως το 1715 (ανακατάληψη της Πελοποννήσου από τους Τούρκους) και το 1770 (μετά τα Ορλωφικά).
Στην μεγάλη κρητική επανάσταση του 1866-69 οι Μανιάτες φέρθηκαν στους Κρητικούς σαν γνήσιοι αδελφοί, όταν εκατοντάδες εμπειροπόλεμοι εθελοντές Μανιάτες βρέθηκαν στην Κρήτη. Την ίδια συμπεριφορά έδειξαν οι Μανιάτες και στην Επανάσταση του ‘97.
Στην μεγάλη κρητική επανάσταση του 1866-69 οι Μανιάτες φέρθηκαν στους Κρητικούς σαν γνήσιοι αδελφοί, όταν εκατοντάδες εμπειροπόλεμοι εθελοντές Μανιάτες βρέθηκαν στην Κρήτη. Την ίδια συμπεριφορά έδειξαν οι Μανιάτες και στην Επανάσταση του ‘97.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ηγετική φυσιογνωμία της Κρήτης με καταγωγή της οικογένειάς του από τη Λακωνική Μάνη, είχε δηλώσει "Αισθάνομαι υπερηφάνεια, διότι στις φλέβες μου ρέει διασταυρωμένο Λακωνικό και Κρητικό αίμα και άμα έχω κοντά μου τους Κρητικούς και τους Μανιάτες έχω ολόκληρη την Ελλάδα".
Μεταναστεύσεις των Μανιατών
Οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης λόγω της φτωχής σε νερό και χώμα γης της Μάνης, αλλά και οι ακατάπαυστοι αγώνες για ελευθερία, οδήγησε σε πολλές δύσκολες στιγμές της ιστορίας, κατοίκους της Μάνης να καταφύγουν σε ασφαλή μέρη, για να διαφύγουν κινδύνων ή να προστατέψουν τις οικογένειές τους από αντίποινα. Μια άλλη αιτία ήταν οι διαμαχες ανάμεσα σε τοπικές αρχοντικές οικογένειες, και ο βαθιά ριζωμένος νόμος του γδικιωμού (βεντέτας) ώθησε οικογένειες να χωριστούν και να εγκαταλείψουν τα πάτρια εδάφη.
Από τις μεταναστεύσεις Μανιατών προς προορισμούς της Μεσογείου, χαρακτηριστικότερες είναι αυτές δύο οικογενειών από το Οίτυλο:
1) Των Γιατριάνων (Μεδίκων, Medici), που έφυγαν το 1670 και εγκαταστάθηκαν στο Λιβόρνο της Ιταλίας, και
2) Των Στεφανόπουλων, που έφυγαν το 1675 για την Κορσική, και μετά από περιπέτειες λόγω της διαμάχης Κορσικανών-Γενοβέζων κατέληξαν στο Καργκέζε της Κορσικής, όπου διατήρησαν τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους και είναι και σήμερα ακόμα γνωστοί ως «Έλληνες». Εκεί τοποθετούνται ιστορικά και τα στοιχεία που υποστηρίζουν την ελληνική καταγωγή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και τους δεσμούς με τη γενιά των Στεφανόπουλων.
1) Των Γιατριάνων (Μεδίκων, Medici), που έφυγαν το 1670 και εγκαταστάθηκαν στο Λιβόρνο της Ιταλίας, και
2) Των Στεφανόπουλων, που έφυγαν το 1675 για την Κορσική, και μετά από περιπέτειες λόγω της διαμάχης Κορσικανών-Γενοβέζων κατέληξαν στο Καργκέζε της Κορσικής, όπου διατήρησαν τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους και είναι και σήμερα ακόμα γνωστοί ως «Έλληνες». Εκεί τοποθετούνται ιστορικά και τα στοιχεία που υποστηρίζουν την ελληνική καταγωγή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και τους δεσμούς με τη γενιά των Στεφανόπουλων.
Η νεότερη ιστορία της Μάνης συνοδεύτηκε από μια μεγαλύτερη μετανάστευση, με το τέλος του 19ου αιώνα και την αυγή του 20ου, αυτή τη φορά προς την Αμερική. Το γεγονός αυτό, που συνεχίστηκε κατά κύματα για περισσότερο από μισό αιώνα, άφησε πεντακάθαρα τα σημάδια του στα ερειπωμένα χωριά της ορεινής Μάνης, πολλά από τα οποία εγκαταλείφθηκαν και μετατράπηκαν σε χωριά-φαντάσματα, μουσεία του ένδοξου παρελθόντος τους.
Το ενιαίο και αδιαίρετο της Μάνης
Σήμερα η Μάνη παραμένει διοικητικά χωρισμένη στους δήμους Ανατολικής Μάνης και Δυτικής Μάνης, ή Εκκλησία διατηρεί ακόμα ανέπαφη την ιδιαιτερότητα που της . Η Μητρόπολη Γυθείου, Οιτύλου και πάσης Μάνης (ονομάζεται πλέον Ιερά Μητρόπολη Μάνης), δεν διασπάστηκε και αποτελεί για τους κατοίκους μνήμη και αναφορά στα γεωγραφικά και πολιτισμικά όρια της Μάνης. Το αίτημα των κατοίκων για διοικητική ένωση με τη σύσταση ενιαίου, βιώσιμου Δήμου Μάνης παραμένει, για λόγους ιστορικούς, ως ελάχιστο δείγμα τιμής και ευγνωμοσύνης για τη συμβολή των Μανιατών στη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους.
Ήθη και Έθιμα
Η άγονη και βραχώδης χερσόνησος και η ιστορική σύνδεση με την Αρχαία Σπάρτη μεταγγίζουν στους κατοίκους ασυμβίβαστο χαρακτήρα, αυστηρά ήθη, σκληρά έθιμα, ελευθερία, θυσίες, καθώς και ειλικρίνεια, ψυχικό θάρρος, φιλότιμο και φιλοπατρία. Επιδεικνύουν μεγάλο σεβασμό προς τις παραδόσεις, την οικογενειακή τιμή και τους νεκρούς, και μια τοπικιστική αντίληψη, που πηγάζει από την υπερηφάνεια ότι ουδέποτε υποδουλώθηκαν σε ξένους και πάντοτε έζησαν ελεύθεροι. Μοναδικά ήθη και έθιμα που καταγράφονται στη Μάνη είναι ο γδικιωμός, η τρέβα (η προσωρινή ανακωχή εχθροπραξιών), τα μοιρολόγια.
Την πρώτη θέση στη ιεραρχία της οικογένειας κατείχε ο πατέρας, ή σε περίπτωση θανάτου ο πρωτότοκος γιος. Τα θηλυκά μέλη δεν είχαν ούτε κληρονομικά ούτε άλλα δικαιώματα. Το διαζύγιο ήταν άγνωστη λέξη. Οι άνδρες ήταν διαρκώς απασχολημένοι είτε με τους οικογενειακούς πολέμους είτε ενάντια στους εξωτερικούς εχθρούς. Αυτός ήταν και ο κυριότερος λόγος που ξεχώριζαν τα αρσενικά παιδιά, γιατί αποτελούσαν ασφάλεια για την οικογένεια και μέγιστη προσφορά στην πατρίδα σε καιρό πολέμου.
Αξιοθέατα
"Περαστικός βλέπεις τη Μάνη σε τρεις μέρες, περπατητής σε τρεις μήνες και για να δεις την ψυχή της θέλεις τρεις ζωές. Μια για τη θάλασσα, μια για τα βουνά της και μια για τους ανθρώπους της".
Στη Μάνη υπάρχουν 800 πέτρινοι πύργοι, 7 κάστρα, πληθώρα αρχαιολογικών χώρων, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες με εξαίρετες αγιογραφίες. Στην περιοχή βρίσκονται οι 98 από τους 118 παραδοσιακούς οικισμούς της Πελοποννήσου, μαζί με πολλά σπήλαια, καλντερίμια και φαράγγια για πεζοπόρους. Τα χωριά της Μάνης διατηρούν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής τους.
Από το τοπίο της Δυτικής Μάνης, ξεχωρίζουν: η Καρδαμύλη, με τα βυζαντινά μνημεία και το φαράγγι του Βυρού, η Στούπα, η Λαγκάδα με τα πέτρινα πυργόσπιτα, τα χωριά του όρους Ταΰγετου, Τσέρια, Καστάνια και Μηλιά.
Το Γύθειο με το λιμάνι και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, ή ιστορική Αρεόπολη με τα καλντερίμια και τους πύργους της που έχουν ανακηρυχθεί μνημεία. Τα σπήλαια του Διρού, το Λιμένι απέναντι από το ομηρικό Οίτυλο, ο Γερολιμένας, η Βάθεια, ο Κότρωνας με τις παραλίες του και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, το Πόρτο Κάγιο, η Λάγια , Ακρωτήριο Ταίναρο και ο Κότρωνας είναι αξιοθέατα του δήμου Ανατολικής Μάνης.
Προϊόντα του Ταϋγέτου είναι το Θυμαρίσιο μέλι, καπνιστό/ σύγκλινο, δίπλες, λάδι, ελιές, και αρωματικά φυτά (τσάι, φασκόμηλο, θυμάρι κ.ά.) τα "λούπινα" κα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου