ΛΟΝΔΙΝΟ. Ογδόντα δύο χρόνια μετά την ιστορική αντιπαράθεση μεταξύ του Βάσκου φιλοσόφου και καθηγητή πανεπιστημίου Μιγέλ ντε Ουναμούνο και του στενού συνεργάτη του δικτάτορα Φρανσίσκο Φράνκο και ιδρυτή της ισπανικής Λεγεώνας των Ξένων, στρατηγού Μιλάν Αστράι, Ισπανός ιστορικός αμφισβητεί την ακρίβεια της ομιλίας του Ουναμούνο.
Σύμφωνα με τον θρύλο και τις μελέτες του Βρετανού ιστορικού Χιου Τόμας, ο Ουναμούνο φέρεται να καταδίκασε σε ομιλία του από το βήμα του πανεπιστημίου της –καταληφθείσας από το φρανκικό στρατό– Σαλαμάνκα το σύνθημα του Αστράι «Ζήτω ο θάνατος!»
Ο Ουναμούνο φέρεται να είπε: «Αυτός είναι ναός της γνώσης και εγώ ο αρχιερέας του. Με τα λόγια σας προσβάλλετε την ιερότητα του χώρου αυτού. Θα νικήσετε επειδή διαθέτετε την ισχύ της βίας, αλλά δεν θα πείσετε το κοινό. Για να μας πείσετε, πρέπει να έχετε και την ανάλογη πειθώ και χρειάζεστε επίσης κάτι το οποίο σας λείπει: λογική και το δίκιο με το μέρος σας».
Η ομιλία του Ουναμούνο φέρεται να εξόργισε τον μονόχειρα και μονόφθαλμο Αστράι, ο οποίος ορκίστηκε εκδίκηση, παρότι ουδέποτε κατάφερε να πλήξει τον σεβάσμιο Βάσκο καθηγητή.
Σήμερα, η έρευνα του ιστορικού Σεβεριάνο Ντελγκάντο έδειξε ότι την ομιλία του Ουναμούνο επινόησε ο νεαρός συνεργάτης του και μαθητής του Λουίς Πορτίγιο, πατέρας του πρώην βουλευτή των Βρετανών Τόρις, Μάικλ Πορτίγιο. Ο καθηγητής Νομικής και ποιητής Λουίς Πορτίγιο, που υπηρέτησε και σε κυβερνητικές θέσεις της Ισπανικής Δημοκρατίας, διέφυγε στη Βρετανία το 1939, μετά τη νίκη του Φράνκο.
Σύμφωνα με την έρευνα του ιστορικού Ντελγκάντο, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Guardian, ο Πορτίγιο δημοσίευσε στη Βρετανία το 1941, με τη βοήθεια του συγγραφέα Τζορτζ Οργουελ, άρθρο στο λογοτεχνικό περιοδικό Horizon, με τίτλο «Η τελευταία διάλεξη του Ουναμούνο».
Το άρθρο του Πορτίγιο ήταν «ανακατασκευή» της διάλεξης του Ουναμούνο, την οποία ο Πορτίγιο δεν είχε καν παρακολουθήσει. Η αγάπη του μαθητή για τον μέντορά του, όμως, στάθηκε αρκετή για να συγγράψει την ομιλία του Βάσκου καθηγητή, από διηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων και από τις σημειώσεις άλλων αυτοεξόριστων καθηγητών του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα.
«Λεκτική αντιπαράθεση»
«Είναι βέβαιο ότι υπήρξε βίαιη λεκτική αντιπαράθεση μεταξύ του Ουναμούνο και του στρατηγού Αστράι. Αυτό δεν αμφισβητείται από καμία πηγή. Η βαρύγδουπη ομιλία, η οποία αποδίδεται, όμως, στον Ουναμούνο περί ναών της γνώσης και αρχιερέων δεν έγινε ποτέ. Τα λόγια αυτά είναι του Λουίς Πορτίγιο και άρεσαν τόσο στον Βρετανό ιστορικό του ισπανικού εμφυλίου Χιου Τόμας, που τα ενέταξε στο βιβλίο του. Επρόκειτο για παρεξήγηση και όχι για συνειδητή παραποίηση από μέρους του Χιου Τόμας. Τα λόγια αυτά είναι άλλωστε τόσο καλογραμμένα, που είναι λογικό να συγκίνησαν τους αναγνώστες», λέει ο Ντελγκάντο.
Ο Ουναμούνο φέρεται να είπε: «Αυτός είναι ναός της γνώσης και εγώ ο αρχιερέας του. Με τα λόγια σας προσβάλλετε την ιερότητα του χώρου αυτού. Θα νικήσετε επειδή διαθέτετε την ισχύ της βίας, αλλά δεν θα πείσετε το κοινό. Για να μας πείσετε, πρέπει να έχετε και την ανάλογη πειθώ και χρειάζεστε επίσης κάτι το οποίο σας λείπει: λογική και το δίκιο με το μέρος σας».
Η ομιλία του Ουναμούνο φέρεται να εξόργισε τον μονόχειρα και μονόφθαλμο Αστράι, ο οποίος ορκίστηκε εκδίκηση, παρότι ουδέποτε κατάφερε να πλήξει τον σεβάσμιο Βάσκο καθηγητή.
Σήμερα, η έρευνα του ιστορικού Σεβεριάνο Ντελγκάντο έδειξε ότι την ομιλία του Ουναμούνο επινόησε ο νεαρός συνεργάτης του και μαθητής του Λουίς Πορτίγιο, πατέρας του πρώην βουλευτή των Βρετανών Τόρις, Μάικλ Πορτίγιο. Ο καθηγητής Νομικής και ποιητής Λουίς Πορτίγιο, που υπηρέτησε και σε κυβερνητικές θέσεις της Ισπανικής Δημοκρατίας, διέφυγε στη Βρετανία το 1939, μετά τη νίκη του Φράνκο.
Σύμφωνα με την έρευνα του ιστορικού Ντελγκάντο, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Guardian, ο Πορτίγιο δημοσίευσε στη Βρετανία το 1941, με τη βοήθεια του συγγραφέα Τζορτζ Οργουελ, άρθρο στο λογοτεχνικό περιοδικό Horizon, με τίτλο «Η τελευταία διάλεξη του Ουναμούνο».
Το άρθρο του Πορτίγιο ήταν «ανακατασκευή» της διάλεξης του Ουναμούνο, την οποία ο Πορτίγιο δεν είχε καν παρακολουθήσει. Η αγάπη του μαθητή για τον μέντορά του, όμως, στάθηκε αρκετή για να συγγράψει την ομιλία του Βάσκου καθηγητή, από διηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων και από τις σημειώσεις άλλων αυτοεξόριστων καθηγητών του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα.
«Λεκτική αντιπαράθεση»
«Είναι βέβαιο ότι υπήρξε βίαιη λεκτική αντιπαράθεση μεταξύ του Ουναμούνο και του στρατηγού Αστράι. Αυτό δεν αμφισβητείται από καμία πηγή. Η βαρύγδουπη ομιλία, η οποία αποδίδεται, όμως, στον Ουναμούνο περί ναών της γνώσης και αρχιερέων δεν έγινε ποτέ. Τα λόγια αυτά είναι του Λουίς Πορτίγιο και άρεσαν τόσο στον Βρετανό ιστορικό του ισπανικού εμφυλίου Χιου Τόμας, που τα ενέταξε στο βιβλίο του. Επρόκειτο για παρεξήγηση και όχι για συνειδητή παραποίηση από μέρους του Χιου Τόμας. Τα λόγια αυτά είναι άλλωστε τόσο καλογραμμένα, που είναι λογικό να συγκίνησαν τους αναγνώστες», λέει ο Ντελγκάντο.
«Θα νικήσετε αλλά δε θα πείσετε»: Η πιο εμβληματική ομιλία τού ισπανικού εμφυλίου αμφισβητείται
[...] Ο Νίκος Καζαντζάκης πήρε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του Μιγκέλ ντε Ουναμούνο, ο οποίος του μίλησε, μεταξύ άλλων, για την απομόνωσή του από τους φασίστες του Φράνκο. Λίγες εβδομάδες μετά, ο Βάσκος διανοητής πέθανε ολομόναχος - Πηγή: Wikimedia
[...] Ο Νίκος Καζαντζάκης πήρε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του Μιγκέλ ντε Ουναμούνο, ο οποίος του μίλησε, μεταξύ άλλων, για την απομόνωσή του από τους φασίστες του Φράνκο. Λίγες εβδομάδες μετά, ο Βάσκος διανοητής πέθανε ολομόναχος - Πηγή: Wikimedia
82 χρόνια μετά, ένας Ισπανός ερευνητής θέτει εν αμφιβόλω την αυθεντικότητα της πιο θρυλικής ομιλίας τού ισπανικού εμφυλίου.
Ο Σεβεριάνο Ντελγάδο, ιστορικός και βιβλιοθηκονόμος στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, υποστηρίζει πως τα λόγια αυτής της ομιλίας ναι μεν εκφωνήθηκαν από τον Ουναμούνο, ωστόσο, γράφτηκαν από έναν από τους φίλους και βοηθούς του στο πανεπιστήμιο, τον Λουίς Πορτίγιο.[...] http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/129543/tha-nikisete-alla-
Ο Σεβεριάνο Ντελγάδο, ιστορικός και βιβλιοθηκονόμος στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, υποστηρίζει πως τα λόγια αυτής της ομιλίας ναι μεν εκφωνήθηκαν από τον Ουναμούνο, ωστόσο, γράφτηκαν από έναν από τους φίλους και βοηθούς του στο πανεπιστήμιο, τον Λουίς Πορτίγιο.[...] http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/129543/tha-nikisete-alla-
Ο Νίκος Καζαντζάκης στον Ισπανικό Εμφύλιο
Η Εύη Πετροπούλου με αφορμή τα 60 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία περιγράφει τις εντυπώσεις του συγγραφέα από τις περιηγήσεις του στην Ισπανία, στα δύσκολα χρόνια μεταξύ 1926 και 1937. Εντυπώσεις που αποτέλεσαν το έναυσμα για να κατηγορηθεί ως «εθνικιστής» και «φιλοφρανκικός»
*Η κυρία Εύη Πετροπούλου είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Saarland της Γερμανίας.
Είναι δύσκολη η θέση του ερευνητή που καταπιάνεται με ένα αμφιλεγόμενο κομμάτι της παραγωγής ενός συγγραφέα όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, του οποίου το όνομα έχει πλέον σε διεθνές επίπεδο ταυτιστεί με τον ελληνισμό. Αξίζει όμως να γίνει και τούτο για έναν και μόνο λόγο: για να συμβάλει όχι στην απομυθοποίησή του, αλλά στην αναζήτηση της αλήθειας. Ο λόγος είναι για το Ταξιδεύοντας Ισπανία, το οποίο περιλαμβάνει κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη για την Ισπανία από διάφορες εκεί επισκέψεις του.
Ο Καζαντζάκης ταξίδεψε τρεις φορές στην Ισπανία μεταξύ 1926 και 1937. Τα κείμενα που συγγράφει κατά το πρώτο του ταξίδι το 1926 δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος». Πρόκειται για ανταποκρίσεις που δημοσιεύθηκαν από τις 12 Δεκεμβρίου 1926 ως τις 7 Ιανουαρίου 1927. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ν. Καζαντζάκης δημοσιογραφούσε για εφημερίδα. Στέλνει για πρώτη φορά «ταξιδιωτικές» εντυπώσεις του σε αθηναϊκή εφημερίδα, συγκεκριμένα στο «Νέον Αστυ», το 1907, την εποχή των μεταπτυχιακών του σπουδών στο Παρίσι, μεταξύ άλλων για να συμβάλει λίγο στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασής του. Εκτοτε ακολούθησαν κατά καιρούς και άλλα αρθρογραφήματα. Τα κείμενα της δεύτερης περιόδου παραμονής του στην Ισπανία (3 Οκτωβρίου 1932 μέσα Μαρτίου 1933), με την οποία συμπίπτει το τραγικό συμβάν του θανάτου του πατέρα του, δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Καθημερινή».
Πολεμικός ανταποκριτής
Στις 3 Οκτωβρίου του 1936 ο Καζαντζάκης φεύγει πάλι για την Ισπανία ως απεσταλμένος της εφημερίδας «Καθημερινή», επιφορτισμένος με το βαρύ καθήκον να καλύψει τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά άρθρα ή, ορθότερα, ανταποκρίσεις-εντυπώσεις, που δημοσιεύονται καθημερινά από τις 24 Νοεμβρίου 1936 ως τις 17 Ιανουαρίου 1937 στην εφημερίδα και αποτελούν τη μεγάλη ενότητα Viva la muerte! στην υφιστάμενη έκδοση του βιβλίου Ισπανία. Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας Ισπανία (Εκδόσεις Καζαντζάκη, Αθήνα). Ηδη το 1937 συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά τα ισπανικά «Ταξιδιωτικά» του συγγραφέα σε έναν τόμο από τον εκδοτικό οίκο Πυρσό. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται και κάποια από τα πλέον αμφιλεγόμενα γραπτά του Νίκου Καζαντζάκη.
Αυτή η τελευταία ενότητα άρθρων ξεσήκωσε διαμαρτυρίες και έδωσε έναυσμα σε πολλούς όχι χωρίς λόγο να κατηγορήσουν τον Καζαντζάκη ως «φιλοφρανκικό», «εθνικιστή» και άλλα συναφή, άποψη που θα ενισχυόταν πολύ περισσότερο αν είχε κανείς στα χέρια του όλο το υλικό των ανταποκρίσεων του συγγραφέα, καθώς η υπάρχουσα έκδοση της Ισπανίας δεν είναι πλήρης ως προς τούτο!
Η Εύη Πετροπούλου με αφορμή τα 60 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία περιγράφει τις εντυπώσεις του συγγραφέα από τις περιηγήσεις του στην Ισπανία, στα δύσκολα χρόνια μεταξύ 1926 και 1937. Εντυπώσεις που αποτέλεσαν το έναυσμα για να κατηγορηθεί ως «εθνικιστής» και «φιλοφρανκικός»
*Η κυρία Εύη Πετροπούλου είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Saarland της Γερμανίας.
Είναι δύσκολη η θέση του ερευνητή που καταπιάνεται με ένα αμφιλεγόμενο κομμάτι της παραγωγής ενός συγγραφέα όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, του οποίου το όνομα έχει πλέον σε διεθνές επίπεδο ταυτιστεί με τον ελληνισμό. Αξίζει όμως να γίνει και τούτο για έναν και μόνο λόγο: για να συμβάλει όχι στην απομυθοποίησή του, αλλά στην αναζήτηση της αλήθειας. Ο λόγος είναι για το Ταξιδεύοντας Ισπανία, το οποίο περιλαμβάνει κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη για την Ισπανία από διάφορες εκεί επισκέψεις του.
Ο Καζαντζάκης ταξίδεψε τρεις φορές στην Ισπανία μεταξύ 1926 και 1937. Τα κείμενα που συγγράφει κατά το πρώτο του ταξίδι το 1926 δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος». Πρόκειται για ανταποκρίσεις που δημοσιεύθηκαν από τις 12 Δεκεμβρίου 1926 ως τις 7 Ιανουαρίου 1927. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ν. Καζαντζάκης δημοσιογραφούσε για εφημερίδα. Στέλνει για πρώτη φορά «ταξιδιωτικές» εντυπώσεις του σε αθηναϊκή εφημερίδα, συγκεκριμένα στο «Νέον Αστυ», το 1907, την εποχή των μεταπτυχιακών του σπουδών στο Παρίσι, μεταξύ άλλων για να συμβάλει λίγο στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασής του. Εκτοτε ακολούθησαν κατά καιρούς και άλλα αρθρογραφήματα. Τα κείμενα της δεύτερης περιόδου παραμονής του στην Ισπανία (3 Οκτωβρίου 1932 μέσα Μαρτίου 1933), με την οποία συμπίπτει το τραγικό συμβάν του θανάτου του πατέρα του, δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Καθημερινή».
Πολεμικός ανταποκριτής
Στις 3 Οκτωβρίου του 1936 ο Καζαντζάκης φεύγει πάλι για την Ισπανία ως απεσταλμένος της εφημερίδας «Καθημερινή», επιφορτισμένος με το βαρύ καθήκον να καλύψει τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά άρθρα ή, ορθότερα, ανταποκρίσεις-εντυπώσεις, που δημοσιεύονται καθημερινά από τις 24 Νοεμβρίου 1936 ως τις 17 Ιανουαρίου 1937 στην εφημερίδα και αποτελούν τη μεγάλη ενότητα Viva la muerte! στην υφιστάμενη έκδοση του βιβλίου Ισπανία. Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας Ισπανία (Εκδόσεις Καζαντζάκη, Αθήνα). Ηδη το 1937 συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά τα ισπανικά «Ταξιδιωτικά» του συγγραφέα σε έναν τόμο από τον εκδοτικό οίκο Πυρσό. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται και κάποια από τα πλέον αμφιλεγόμενα γραπτά του Νίκου Καζαντζάκη.
Αυτή η τελευταία ενότητα άρθρων ξεσήκωσε διαμαρτυρίες και έδωσε έναυσμα σε πολλούς όχι χωρίς λόγο να κατηγορήσουν τον Καζαντζάκη ως «φιλοφρανκικό», «εθνικιστή» και άλλα συναφή, άποψη που θα ενισχυόταν πολύ περισσότερο αν είχε κανείς στα χέρια του όλο το υλικό των ανταποκρίσεων του συγγραφέα, καθώς η υπάρχουσα έκδοση της Ισπανίας δεν είναι πλήρης ως προς τούτο!
Μιγκέλ ντε Ουναμούνο (Miguel de Unamuno y Jugo, 1864-1936) ήταν Ισπανός ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και φιλόσοφος.
Βασκικής καταγωγής, από αστική καθολική οικογένεια, σπούδασε στην Φιλοσοφική σχολή της Μαδρίτης και το 1891 γίνεται καθηγητής των Ελληνικών στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκας και το 1901 πρύτανίς του.
Έχει δημοσιεύσει εν τω μεταξύ κείμενα στα οποία καταφαίνεται τόσο η αντίθεσή του προς την συντηρητική κυβερνητική πολιτική όσο και οι αγωνιώδεις αμφιβολίες του σχετικά με τον βαθιά ριζωμένο στην Ισπανία Καθολικισμό.[...] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου