Το μάθαμε καλά πως Υπερβόρειος διόλου δεν υπάρχειπέρα από τις Ριπαίες οροσειρές, όσο κι αν τα γλαυκά όριά της,ανάλογα με τις πιο πρόσφατες ανακαλύψεις των γεωγράφων,μετακινούνταν όλο πιο μακριά.
Σήμερα βεβαιώθηκε:
μια σκέτη φαντασία η χώρα απ’ όπου μας ερχόντανεοι κύκνοι και τα ορτύκια, όπου οι σεμνόπρεπες κόρεςΛαοδίκη και Υπερόχη ετοίμαζαν για τους θεούςτα πρώτα φρούτα της σοδειάς, προσεχτικά τυλίγοντάς τασ’ άχυρο σίτου και λεπτό χαρτί.Και τώρα αναρωτιόμαστε
πού τάχατε ν’ αποδημεί ο Απόλλωνας κάθε χειμώναμε τ’ άρμα του που το ’σερναν λάμποντες κύκνοι και γρύπες,κρούοντας τη χρυσή του λύρα, όταν εμείς μήνες και μήνεςμάταια κατά το Μάρτη καρτερούσαμε το γυρισμό τουσυντάσσοντας μέσα στο κρύο τούς γιορτινούς του παιάνες;Ή μήπως πια ούτε Απόλλωνας ούτε και λύρα υπάρχει;
Ωστόσο ακόμη συνεχίζουμε τον μισοτελειωμένο παιάνααφήνοντας ένα κενό στου ονόματος το μέρος, μήπωςβρεθεί κανένα νέο και το προσθέσουμε την ύστατη ώρα,πάντοτε με το φόβο μήπως ο αριθμός των συλλαβών του,μικρότερος ή μεγαλύτερος, μας χαλάσει το μέτρο.
Καρλόβασι, 7.VΙ.69Γιάννης Ρίτσος. 1972. Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα: Κέδρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιάννης Ρίτσος. [1989] 1998. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972). 2η έκδ. Αθήνα: Κέδρος.
«Η χαμένη Υπερβόρειος» [1969]
Το ποίημα ανήκει στις Επαναλήψεις. Σειρά τρίτη (1969). Στις Επαναλήψεις το μυθολογικό ή ιστορικό προσωπείο θα λειτουργήσει τριπλά: για την καταγγελία του αντίπαλου, για την έκφραση της κρίσης, για την κριτική στους οικείους. Έτσι, οι Επαναλήψεις, παρ' όλη την παραβολική τους μορφή —μάλλον ακριβώς χάρη σ’ αυτήν—, αναφέρονται πιο συγκεκριμένα σε «πρόσωπα και γεγονότα». Στις Επαναλήψεις, λοιπόν, έχουμε τη μυθολογική κάλυψη, την παραβολή, αλλά και την παρουσία του ιστορικού τοπίου πιο έντονη από ποτέ (Προκοπάκη, 1981: 60). Το ποίημα ανατρέπει έναν από τους πλέον αινιγματικούς μύθους, που είναι αυτός του Υπερβόρειου Απόλλωνα. Σύμφωνα με τον μύθο, η Υπερβορεία ήταν η χώρα που επισκεπτόταν κάθε χειμώνα ο Απόλλωνας με το ιπτάμενο άρμα του. Την άνοιξη επέστρεφε και πάλι στη Δήλο και τους Δελφούς. Σύμφωνα με την παράδοση, η μητέρα του Λητώ καταγόταν από μια φανταστική χώρα του μακρινού Βορρά, που βρισκόταν πέρα από τα Ριπαία Όρη. Όταν πλησίαζε η στιγμή της γέννησης του Απόλλωνα, πήγε στη Δήλο συνοδευόμενη από τις δυο Υπερβόρειες παρθένες, Άργη και Ώπι. Άλλες δυο παρθένες, η Λαοδίκη και η Υπερόχη, μετέφεραν τα θεϊκά αντικείμενα που θα βοηθούσαν τη Λητώ να γεννήσει. Οι Υπερβόρειες Παρθένες θεωρούνταν τροφοί του θεού και έμειναν για πάντα στη Δήλο. Στο τέλος του φθινοπώρου, όταν ο θεός ήταν έτοιμος να φύγει για την μακρινή χώρα, έψελναν ύμνους που είχαν θλιμμένο τόνο. Τραγουδούσαν την αποδημία του Απόλλωνα στην Υπερβορεία. Την άνοιξη τραγουδούσαν κλητικούς ύμνους, δηλαδή καλούσαν τον θεό να επιστρέψει από την πολύμηνη απουσία του, και γιόρταζαν την επιδημία του θεού. Ο Απόλλωνας ερχόταν πάνω σε ένα άρμα που το έσερναν κύκνοι και κρατούσε στο χέρι του τη λύρα και τη δάφνη. Στους Δελφούς τιμούσαν την επιστροφή του με τη γιορτή των Θεοφανίων.
Στοιχεία Έκδοσης:
- Ρίτσος, Γιάννης. 1972. Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα: Κέδρος. Και στον συγκεντρωτικό τόμο: Γιάννης Ρίτσος. [1989] 1998. Ποιήματα Ι΄ (1963-1972). 2η έκδ. Αθήνα: Κέδρος.
Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία:
- ΑΡΙΑΔΝΗ. Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας. Μείζονες θεοί. Απόλλων ή Απέλλων. Έναρξη του θεού στο δωδεκάθεο.
- ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΑΝΕΜΟΣΚΑΛΑ. Γιάννης Ρίτσος.
- ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, Ρίτσος Γιάννης .
- Προκοπάκη, Χρύσα. 1981. Η πορεία προς τη Γκραγκάντα ή οι περιπέτειες του οράματος. Αθήνα: Κέδρος
ΠΗΓΗ:Πυξίς
Ψηφιακή Αρχαιοθήκη
Επιμ. Τριανταφυλλιά Γιάννου. - http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/navigator/browse.html?object_id=20605
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου