Μια ξενάγηση στο Βοίτυλο της Μάνης
Του Μιχάλη Μπατσινίλα
Του Μιχάλη Μπατσινίλα
Αν κάποιος παρατηρήσει τη γεωγραφική θέση του Οιτύλου και το ανάγλυφο του τοπίου, εύκολα θα αντιληφθεί πως η αρχέγονη οίκηση της πόλης του Βοιτύλου, κυρίως οφείλεται στην φυσική μορφή, που είναι φρούριο, βίγκλα, με εύφορο τόπο, με πηγές, πάνω από το φυσικό λιμάνι το Πόρτο Βαίτουλο.
Τα Λελεγοπελασγικά τείχη, η Ομηρική αναφορά, ο Αρμοστής Ηρακλείδας στα Σπαρτιατικά χρόνια,Οι ραβδωτοί κίονες από το ναό του Σέραπι, οι ογκόλιθοι «τα πλέχτουρα» στις γωνίες των σπιτιών, οι αρχαίες επιγραφές, τα εντοιχισμένα επιτύμβια, κίονες, κιονόκρανα και επιστήλια σε ναούς και κατοικίες,
Οι αναφορές από περιηγητές, οι Βυζαντινές εκκλησίες με τοιχογραφίες, ο διοικητής Οιτύλου και Μεθώνης Ιωάννης Παλαιολόγος το 1443, οι Μέδικοι-Γιατριάνοι, οι Στεφανόπουλοι και οι μαζικές μεταναστεύσεις τους στην Τοσκάνη και στην Κορσική αντίστοιχα λόγω του Λυμπεράκη Γερακάρη πρώτου Μπέη της Μάνης,
H ιστορία να πλανάται η Στεφανοπουλιάνικη καταγωγή του Μεγάλου Ναπολέοντα, που είχε νονό και κηδεμόνα τον Δημήτριο Στεφανόπουλο. Στο Οίτυλο μέχρι την επανάσταση του 1821 έδραζε η Λακωνική Γερουσία ως η κεντρική διοικητική αρχή της Μάνης, κρατώντας όλα τα χρόνια που η υπόλοιπη Ελλάδα ήταν στην σκλαβιά των Τούρκων ανοιχτό και επίκαιρο το «Ανατολικό Ζήτημα».
Όλα αυτά και πολλά άλλα μαρτυρούν και επιβεβαιώνουν την μακραίωνη ιστορία του Οιτύλου, ως οικονομικό, πολιτιστικό, πολιτικό, και ιστορικό κέντρο της Μάνης.
Από την προκατακλυσμιαία εποχή πρίν το 10500 π.Χ., αναφαίνεται πως είχε πέσει ένας μετεωρίτης ο Βαιτύλιος λίθος, και από αυτόν πήρε την ονομασία Βαίτυλος –Βοίτυλος –Βοίτυλο –Οίτυλο. Ο λίθος έπεσε εκεί που είναι σήμερα το στενό των Μπατσινιλιάνων και της πλατείας των Μεδίκων, ήρθε από τα ΒΑ άνοιξε κρατήρα πάνω σε πέτρα ριζωμιάς έγινε υπόγειο λατρευτικό κέντρο με λάξευση σπηλαίων, αργότερα γέμισε με κοκκινόχωμα που έφεραν τα νερά των βροχών και σήμερα είναι πρόπατη που καταπίνει βόθρους βρόχινα νερά και παλιότερα κατσίγαρους από το λιοτρίβι του Μπαρούνη. Τότε που έπεσε ο μετεωρίτης Βαιτύλιος δημιούργησε ρωγμές από βορά προς νότο, όλα τα σπηλιάκια από την Παναγία μέχρι το Φρύγανο γκρεμίστηκαν και οι ογκόλιθοι έφτασαν μέχρι το ρέμα του Σκατέα. Την αναφορά των μεγάλων ογκολίθων την κάνει και ο Κυριακός ο Αγκωνίτης, ότι είναι παράξενοι και χρειάζεται γεωλόγος. Οι ογκόλιθοι έχουν σταλακτίτες δείγμα ότι ήσαν σπήλαια.
Ο Βαιτύλιος λίθος εντοιχισμένος στην Ελληνιστική αρχαιότητα στον ναό του Σέραπι και στα Χριστιανικά χρόνια στο ναό της Παναγίας, τον έξυναν κάθε χασοφεγγαρία, ίσως για οικονομία και έπιναν με νερό το ξύσμα οι ασθενείς και γινόντουσαν καλά, ίσως είχε άλατα ή μικρή δόση ραδιενέργειας. Ο τελευταίος επίσκοπος Οιτύλου ο Προκόπης Μελισσαρόπουλος, γύρω στα 1880 κτίζοντας μεγαλύτερη την εκκλησία το εξαφάνισε, αυτός κατέστρεψε και τον αρχαίο ναό στα Κιόνια, κοντά στον Κουρνό στο Νύφι, για να εξαλείψει τα δύο τελευταία παγανιστικά έθιμα της Μάνης. Στην Παναγία είναι εντοιχισμένα τέσσερα επιτύμβια εξωτερικά του ναού εκ των οποίων τα δύο φέρουν επιγραφές όπως «Δάμαρις χαίρε» και «Αγαρίνα χαίρε». Στο εσωτερικό του ναού κάτω από την δεξιά πόρτα του ιερού ως σκαλοπάτι είναι τοποθετημένη η επιτύμβια πλάκα που αναφέρει «Ξενοκράτης χαίρε.
Το Οίτυλο έχει πλακοστρωθεί με καλντερίμι από το Δήμο. Τώρα έχει γίνει μια από τις καλύτερες Μανιατουπόλεις της ιστορίας και της Αρχιτεκτονικής, μια βόλτα θα σας πείσει.
ΞΕΝΑΓΗΣΗ μέσα στην πόλη του Οιτύλου.
Α'. Ο Πάνου Μαχαλάς
Α'. Ο Πάνου Μαχαλάς
Με κέντρο την πλατεία του Κάστρου, παίρνουμε το πλακόστρωτο δρομάκι προς Βορειοανατολικά, λίγο πριν την πλατεία του Κύλιντρα δεξιά είναι ο κατεστραμμένος από τον σεισμό του 1927 πύργος του Φάντε, δίπλα του για κάθισμα το μεγαλύτερο επιστύλιο στο Οίτυλο από πανάρχαιο ναό, δίπλα δύο τεράστιοι ογκόλιθοι από κάστρο ή άλλη κατασκευή. Από κάτου βρίσκεται η μεγαλύτερη καστρογιστέρνα σκαλιστή στο βράχο ριζωμιάς. Αριστερά είναι το δρομάκι για τον Άγιο Σώζοντα, κτισμένος μπροστά και έξω από το Κάστρο της Μαΐνης, οικογενειακή εκκλησία των Λαβουρεντιάνων –από αυτή την οικογένεια ήταν και ο Ηλίας Τσαλαφατίνος.
Η πλατεία του Κύλιντρα λέγεται έτσι γιατί μέχρι τα χρόνια των πατέρων μας υπήρχε μία κυλινδρική πέτρα ριζωμιάς που έβαζαν επάνω τις νύφες οι Πανουμαχαλιώτες για να ριζώσουν. Αυτό ήταν απομεινάρι του μεσαιωνικού λιοτριβιού του χάϊ-χούπ, αυτό βρισκότανε μέσα στον μεγαλύτερο στρογγυλό γουλά του κάστρου, που το μέγεθός του έπιανε όλη την πλατεία Κύλιντρα και των γύρω σπιτιών. Από την πλατεία ο δεξιός δρόμος οδηγεί στην συνοικία των Βουνισιάνων, με δυο λιοτρίβια, το ένα που ήταν μηχανοκίνητο είχε και αλευρομηχανή, στο τέλος του σμίγει στον δημόσιο δρόμο. Ο αριστερός δρόμος οδηγεί στο Γιαννιάνικο καντούνι και ο μεσαίος στην Μεσοκουμουντούρα και στο Θοδωριάνικο καντούνι. Είναι καντούνια των Στεφανοπουλιάνων.
Η Μεσοκουμουντούρα είναι ένα μικρό πλάτωμα, έδρα της οικογένειας των Κουμουντούρων.
Λίγο πιο πάνω στα δεξιά είναι τα ερείπια του οχυρού συγκροτήματος των Θοδωριάνων Στεφανόπουλων, με μεγάλη αψιδωτή εξώπορτα με βαστέρνιον έχοντας δύο σκαλιστούς σταυρούς σε κύκλους.
Πλάι πιο πάνω από τα Στεφανοπουλιάνικα είναι η συνοικία Πιτίνια συνοικία των Σπαναίων, εκεί παλαιότερα έμεναν οι οικογένειες Λαγωνίκα και Κοποράνου.
Βαδίζοντας τον δημόσιο δρόμο από τα Πιτίνια πάμε στα Βράμακα, συναντάμε δύο μονοκάμαρες εκκλησίες με αγιογραφίες τον Προφήτη Ηλία από το πάνω μέρος, όπου δίπλα του παλιότερα ήταν ο πύργος του Αβράμακα Ντάβου. Από το κάτω μέρος είναι ο Άγιος Σπυρίδων και τα ερείπια του πύργου του Μπαμπόνηρου, με μεγάλη αψιδωτή καμάρα, όπου ήταν μύλος. Από κάτω είναι το πολύ παλαιό λιοτρίβι του Σβολάκου. Στα Βράμακα υπάρχει διασταύρωση του δημόσιου δρόμου και του δεύτερου Στεφανοπουλιάνικου καντουνιού του Γιαννιάνικου. Εκεί λέγεται και συνοικία Μπετόνι από την μεγάλη ανοιχτή γηστέρνα του Κύκαρη για την αλευρομηχανή του.
Στα Βράμακα υπήρχε παλαιότερα σπήλαιο κάτω από τον δρόμο, όπου έκαναν ρούγα και γνέθανε οι γυναίκες και έβγαζαν χώμα για στάμνες. Κατεβαίνοντας το Γιαννιάνικο καντούνι, στη διασταύρωση του Κουβάτσου, δεξιά πάει ο δρόμος για την τυλιγή των Στεφανοπουλιάνων από κάτω είναι το ρέμα και τα σπηλιάκια του Καστάνουκα και, περνώντας το γεφυράκι πάμε στον Άγιο Γιώργη οικογενειακή εκκλησία των Στεφανοπουλιάνων, εκεί είναι τα σπίτια και η συνοικία των Μαντιάνων.Ο Άγιος Γεώργιος είναι χτισμένος πάνω σε λατομείο, έχει πάνω από την εξώπορτα ιδρυτική επιγραφή από το 1331-32 τοποθετημένη ανάποδα για να φαίνεται από πάνω και η δεύτερη επιγραφή, που λέει «εις μνήμην Σλαβουροπουύλας». Η ιδρυτική επιγραφή αναφαίρει ότι η εκκλησία χτίστηκε από τον Λαρυγγά τον Σλαβούρι και την γυναίκα του Άννα επί αυτοκράτορα του Ανδρόνικου Παλαιολόγου και επί Τζάσι των Μεληγγών του Κωνσταντίνου του Σπανί. Ο Σπανής αναφέρετε και στην επιγραφή της εκκλησίας στο Καμπινάρι της Πλάτσας.
Συνεχίζοντας τον δρόμο συναντάμε το δεντρό του Άγιου Δημήτρη, η εκκλησία δεν υπάρχει πια, μόνο σκαλιστοί τάφοι στον βράχο ριζωμιάς. Εκεί ήταν η οικογενειακή εκκλησία των Πετρακιάνων-Παυλακιάνων. Από εκεί έχουμε δύο επιλογές ή να κατεβούμε στην Κούτσουβα συνοικία των Παυλιτινιάνων και από εκεί στον παλιό δημόσιο δρόμο ή να συνεχίσουμε και να φτάσουμε στην συνοικία των Αλευριάνων. Η οικογενειακή τους εκκλησία τον Άγιο Νικόλαο, μονοκάμαρο ναό με αγιογραφίες. Διασχίζοντας τον δημόσιο δρόμο είναι η συνοικία των Ντουβιάνων με την μονοκάμαρη εκκλησία τους. Εάν επιστρέψουμε στην διασταύρωση του Κουβάτσου, ο ένας δρόμος οδηγεί στον Κύλιντρα και ο άλλος που είναι συνέχεια του Γιαννιάνικου καντουνιού
Kατηφορίζει στην συνοικία Αγία Μαρίνα, όπου και ο ομώνυμος ερειπωμένος ναός χτισμένος επάνω σε ερείπια αρχαίου ναού. Ο ναός είναι αρχαϊκός προ του Παρθενώνα πάνω του χτίστηκε η Αγία Μαρίνα και έχει τον αρχαίο προσανατολισμό προς βορράν.
Η εκκλησία ανήκει στην οικογένεια Ζερβολέα, ο πρώτος Ζερβολέας ήρθε στο Οίτυλο ως παπάς, στο σπίτι τους είχαν και αλευρόμυλο, σώζεται η μεγάλη αψιδωτή καμάρα.
Απέναντι είναι το λιτριβείο του Γερακάρη. Εδώ ήταν το σπίτι του περιβόητου Οιτυλιώτη πειρατή Λυμπεράκη Γερακάρη, με την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που συνεργάστηκε με τους Τούρκους και έκτισαν το κάστρο της Κελεφάς, ενώ αργότερα συνεργάστηκε με τους Ενετούς εναντίων των Τούρκων.
Οι Γιατριάνοι και οι Στεφανόπουλοι αναγκάστηκαν λόγω του κάστρου να ξενιτευτούν, οι πρώτοι για την Ιταλία το 1670 και οι δεύτεροι το 1675 για την Κορσική, εκεί αργότερα ο Δημήτριος Στεφανόπουλος υπήρξε κηδεμόνας στο Παρίσι του Μεγάλου Ναπολέοντα, το πιθανότερο είναι να ήταν καρπός του έρωτά του με την μάνα του Ναπολέοντα Λετίτσια Βοναπάρτε. Στη στρατιωτική σχολή η διατριβή του Ναπολέοντα ήταν για την στρατιωτική αγωγή των Μανιατών.
Στην Αγία Μαρίνα η συνοικία είναι των Σαλπαίων απόγονοι των Κοσμάδων και των Πετρακιάνων-Παυλακιάνων Κατεβαίνοντας τα σκαλούνια φτάνουμε στον παλιό δημόσιο δρόμο και προσπερνώντας το Σωζώτη ανεβαίνουμε στο Κάστρο.
Η πλατεία του Κύλιντρα λέγεται έτσι γιατί μέχρι τα χρόνια των πατέρων μας υπήρχε μία κυλινδρική πέτρα ριζωμιάς που έβαζαν επάνω τις νύφες οι Πανουμαχαλιώτες για να ριζώσουν. Αυτό ήταν απομεινάρι του μεσαιωνικού λιοτριβιού του χάϊ-χούπ, αυτό βρισκότανε μέσα στον μεγαλύτερο στρογγυλό γουλά του κάστρου, που το μέγεθός του έπιανε όλη την πλατεία Κύλιντρα και των γύρω σπιτιών. Από την πλατεία ο δεξιός δρόμος οδηγεί στην συνοικία των Βουνισιάνων, με δυο λιοτρίβια, το ένα που ήταν μηχανοκίνητο είχε και αλευρομηχανή, στο τέλος του σμίγει στον δημόσιο δρόμο. Ο αριστερός δρόμος οδηγεί στο Γιαννιάνικο καντούνι και ο μεσαίος στην Μεσοκουμουντούρα και στο Θοδωριάνικο καντούνι. Είναι καντούνια των Στεφανοπουλιάνων.
Η Μεσοκουμουντούρα είναι ένα μικρό πλάτωμα, έδρα της οικογένειας των Κουμουντούρων.
Λίγο πιο πάνω στα δεξιά είναι τα ερείπια του οχυρού συγκροτήματος των Θοδωριάνων Στεφανόπουλων, με μεγάλη αψιδωτή εξώπορτα με βαστέρνιον έχοντας δύο σκαλιστούς σταυρούς σε κύκλους.
Πλάι πιο πάνω από τα Στεφανοπουλιάνικα είναι η συνοικία Πιτίνια συνοικία των Σπαναίων, εκεί παλαιότερα έμεναν οι οικογένειες Λαγωνίκα και Κοποράνου.
Βαδίζοντας τον δημόσιο δρόμο από τα Πιτίνια πάμε στα Βράμακα, συναντάμε δύο μονοκάμαρες εκκλησίες με αγιογραφίες τον Προφήτη Ηλία από το πάνω μέρος, όπου δίπλα του παλιότερα ήταν ο πύργος του Αβράμακα Ντάβου. Από το κάτω μέρος είναι ο Άγιος Σπυρίδων και τα ερείπια του πύργου του Μπαμπόνηρου, με μεγάλη αψιδωτή καμάρα, όπου ήταν μύλος. Από κάτω είναι το πολύ παλαιό λιοτρίβι του Σβολάκου. Στα Βράμακα υπάρχει διασταύρωση του δημόσιου δρόμου και του δεύτερου Στεφανοπουλιάνικου καντουνιού του Γιαννιάνικου. Εκεί λέγεται και συνοικία Μπετόνι από την μεγάλη ανοιχτή γηστέρνα του Κύκαρη για την αλευρομηχανή του.
Στα Βράμακα υπήρχε παλαιότερα σπήλαιο κάτω από τον δρόμο, όπου έκαναν ρούγα και γνέθανε οι γυναίκες και έβγαζαν χώμα για στάμνες. Κατεβαίνοντας το Γιαννιάνικο καντούνι, στη διασταύρωση του Κουβάτσου, δεξιά πάει ο δρόμος για την τυλιγή των Στεφανοπουλιάνων από κάτω είναι το ρέμα και τα σπηλιάκια του Καστάνουκα και, περνώντας το γεφυράκι πάμε στον Άγιο Γιώργη οικογενειακή εκκλησία των Στεφανοπουλιάνων, εκεί είναι τα σπίτια και η συνοικία των Μαντιάνων.Ο Άγιος Γεώργιος είναι χτισμένος πάνω σε λατομείο, έχει πάνω από την εξώπορτα ιδρυτική επιγραφή από το 1331-32 τοποθετημένη ανάποδα για να φαίνεται από πάνω και η δεύτερη επιγραφή, που λέει «εις μνήμην Σλαβουροπουύλας». Η ιδρυτική επιγραφή αναφαίρει ότι η εκκλησία χτίστηκε από τον Λαρυγγά τον Σλαβούρι και την γυναίκα του Άννα επί αυτοκράτορα του Ανδρόνικου Παλαιολόγου και επί Τζάσι των Μεληγγών του Κωνσταντίνου του Σπανί. Ο Σπανής αναφέρετε και στην επιγραφή της εκκλησίας στο Καμπινάρι της Πλάτσας.
Συνεχίζοντας τον δρόμο συναντάμε το δεντρό του Άγιου Δημήτρη, η εκκλησία δεν υπάρχει πια, μόνο σκαλιστοί τάφοι στον βράχο ριζωμιάς. Εκεί ήταν η οικογενειακή εκκλησία των Πετρακιάνων-Παυλακιάνων. Από εκεί έχουμε δύο επιλογές ή να κατεβούμε στην Κούτσουβα συνοικία των Παυλιτινιάνων και από εκεί στον παλιό δημόσιο δρόμο ή να συνεχίσουμε και να φτάσουμε στην συνοικία των Αλευριάνων. Η οικογενειακή τους εκκλησία τον Άγιο Νικόλαο, μονοκάμαρο ναό με αγιογραφίες. Διασχίζοντας τον δημόσιο δρόμο είναι η συνοικία των Ντουβιάνων με την μονοκάμαρη εκκλησία τους. Εάν επιστρέψουμε στην διασταύρωση του Κουβάτσου, ο ένας δρόμος οδηγεί στον Κύλιντρα και ο άλλος που είναι συνέχεια του Γιαννιάνικου καντουνιού
Kατηφορίζει στην συνοικία Αγία Μαρίνα, όπου και ο ομώνυμος ερειπωμένος ναός χτισμένος επάνω σε ερείπια αρχαίου ναού. Ο ναός είναι αρχαϊκός προ του Παρθενώνα πάνω του χτίστηκε η Αγία Μαρίνα και έχει τον αρχαίο προσανατολισμό προς βορράν.
Η εκκλησία ανήκει στην οικογένεια Ζερβολέα, ο πρώτος Ζερβολέας ήρθε στο Οίτυλο ως παπάς, στο σπίτι τους είχαν και αλευρόμυλο, σώζεται η μεγάλη αψιδωτή καμάρα.
Απέναντι είναι το λιτριβείο του Γερακάρη. Εδώ ήταν το σπίτι του περιβόητου Οιτυλιώτη πειρατή Λυμπεράκη Γερακάρη, με την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που συνεργάστηκε με τους Τούρκους και έκτισαν το κάστρο της Κελεφάς, ενώ αργότερα συνεργάστηκε με τους Ενετούς εναντίων των Τούρκων.
Οι Γιατριάνοι και οι Στεφανόπουλοι αναγκάστηκαν λόγω του κάστρου να ξενιτευτούν, οι πρώτοι για την Ιταλία το 1670 και οι δεύτεροι το 1675 για την Κορσική, εκεί αργότερα ο Δημήτριος Στεφανόπουλος υπήρξε κηδεμόνας στο Παρίσι του Μεγάλου Ναπολέοντα, το πιθανότερο είναι να ήταν καρπός του έρωτά του με την μάνα του Ναπολέοντα Λετίτσια Βοναπάρτε. Στη στρατιωτική σχολή η διατριβή του Ναπολέοντα ήταν για την στρατιωτική αγωγή των Μανιατών.
Στην Αγία Μαρίνα η συνοικία είναι των Σαλπαίων απόγονοι των Κοσμάδων και των Πετρακιάνων-Παυλακιάνων Κατεβαίνοντας τα σκαλούνια φτάνουμε στον παλιό δημόσιο δρόμο και προσπερνώντας το Σωζώτη ανεβαίνουμε στο Κάστρο.
Β'. Ο Κάτου Μαχαλάς.
Δίπλα από την πλατεία του Κάστρου είναι η πλατεία του Άγιου Δημήτρη, όπου ήταν η μοναδική εκκλησία εντός των τειχών του κάστρου της Μαΐνης, μητρόπολη του πολιτικού κέντρου του Οιτύλου, σήμερα τα ερείπιά της είναι κάτω από την μικρή πλατεία και στα γύρω σπίτια ευρίσκονται εντοιχισμένα μαρμάρινα τμήματα ή αρχιτεκτονικά μέλη.
Από την πλατεία του Κάστρου και του Άγιου Δημήτρη, πάμε για την άλλη καινούργια πλατεία που έγινε στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου Οιτύλου στην Καμπινάρα. Εκεί είναι το άγαλμα του Τσαλαφατίνου του Οιτυλιώτη ήρωα του 1821 και το ηρώων. Από κάτω στον τοίχο όπου σήμερα είναι ένα πεύκο παλιότερα ήταν μία απιδιά και ήταν το σύνορο της οικογένειας των Μεδίκων-Γιατριάνων που κατοικούν στον Κάτου Μαχαλά.
Από την Καμπινάρα για τον Κάτου Μαχαλά οδηγούν δύο δρόμοι, ο ένας δεξιά για την Ρούγα και ο άλλος προς τον Ταξιάρχη, την οικογενειακή εκκλησία των Μεδίκων Γιατριάνων.
Απέναντι είναι το Παλάτι του Ιωάννη Παλαιολόγου –διοικητή Οιτύλου και Μεθώνης-. Αργότερα το πήραν οι Γιατριάνοι-Ντεκούλοι όπου το είχαν για οχυρό συγκρότημα και μετά το 1821 το έδωσαν για δημοτικό σχολείο. Το Παλάτι είναι ένα μεγάλο συγκρότημα με την μεγαλύτερη καμάρα της τότε Μάνης, με μπουντρούμι-φυλακή, με γηστέρνα με καμάρα φρουραρχείο, κλπ. Στην είσοδο έχει μεγάλο βαστέρνιο με πολεμίστρες όπως και ολόκληρο το οικοδόμημα. Αριστερά της εισόδου έχει εντοιχιστεί μία αρχαία βάση αγάλματος. Στον πρώτο όροφο δεξιά και αριστερά της εισόδου είναι εντοιχισμένα δύο κιονόκρανα από τον ναό του Σέραπι.
Στον Ταξιάρχη σώζεται και η Τυλιγή των Μεδίκων-Γιατριάνων. Από τον Ταξιάρχη ο ένας δρόμος οδηγεί στα αλώνια των Γιατριάνων και από εκεί στην βρύση της Νιάμιτσας, όπου είναι ο μονοκάμαρος ναός της Αγίας Τριάδας χτισμένος πάνω σε αρχαίο ναό.
Ο δεύτερος δρόμος από των Ταξιάρχη οδηγεί στην Ρούγα που την ονόμασαν πλατεία Βασιλέως Οιτύλου, εκεί είναι το Βρασίδειον όπου στεγάζει το κοινοτικό κατάστημα, το ιατρείο, τα μηχανήματα του ΟΤΕ και αίθουσα εκδηλώσεων, εδώ έγινε η αδελφοποίηση Καργκέζε Οιτύλου και έλαβαν μέρος η συνεστίαση και χορευτικές εκδηλώσεις. Ο δωρητής ήταν ο Βρασίδας Ιπποκράτους Ραζέλος Μέδικος-Γιατριάνος. Από την Ρούγα ο ένας δρόμος πάει για την Καμπινάρα, στην γωνία που κάνει είναι το καντούνι των Πιερρακιάνων-Ραζελιάνων Γιατριάνων.
Ο άλλος δρόμος από την Ρούγα οδηγεί στον Άγιο Πετράκη. Εκεί σε παλιό Ραζελιάνικο σπίτι σήμερα της οικογένειας Κουρμπέλη πάνω από την πόρτα της ισόγειας καμάρας του παλιού λιοτριβιού υπάρχει εντοιχισμένο ένα επιστήλιο από τον ναό του Σέραπι. Ο Άγιος Πετράκης χτίστηκε από τους Φράγκους έφεραν και την καμπάνα από το Βατικανό, έχει δίπλα και το ερειπωμένο διώροφο επισκοπικό του Λατίνου επισκόπου, με τον θρόνο του στον πάνω όροφο, που όμως ποτέ δεν ήρθε και δεν θρονιάστηκε. Πάνω στην αψιδωτή είσοδο του ισογείου έχει εξαγνιστικό σταυροπύρι, φτιαγμένο από τους ορθόδοξους. Αργότερα ο ναός έγινε οικογενειακή εκκλησία των Παπαδαίων-Τζαχουτιάνων-Γιατριάνων, με εντοιχισμένο αρχαίο ανάγλυφο και μέσα στον ναό αρχαία βάση Αγίας Τράπεζας.
Από εκεί έχει μπαλκόνι που βλέπει το μάτι όλο τον ορίζοντα, έχοντας μπροστά τον κόλπο του Οιτύλου. Από εκεί βλέπει κανείς το ρέμα του Σκατέα, τον δρόμο προς τα μοναστηράκια, την μεσαιωνική μοναστική κοινωνία –το θρησκευτικό κέντρο- του Οιτύλου στην Κάτου Χώρα, με σκήτες στα σπήλαια, το ερειπωμένο δεσποτικό του επισκόπου Μαΐνης, τις εκκλησίες Σωτήρας της οικογένειας των Κακασαγγιάνων και των Μεδίκων –Γιατριάνων, το οχυρό συγκρότημα των Ντεκουλαίων –Γιατριάνων με το ομώνυμο Μοναστήρι με αγιογραφίες. Την Σπηλαιώτισσα ή Ραζελιάνικη Παναγιά σε σπήλαιο με δύο λεκάνια με νερό και γηστέρνα στο ιερό. Από κάτω τα ερείπια των Αγίων Ταξιαρχών, παλαιό κοιμητήριο των μοναχών. Με ανοιχτή γηστέρνα στον δρόμο.
Από την Ρούγα παίρνουμε τον δρόμο για την Κάτου Ρούγα συναντάμε το μέγαρο των Μεδίκων Γιατριάνων το νέο Παλάτι τους εκεί στέγασαν το έθιμό τους την Μεγάλη Γιορτή με το περίφημο μυστικό τους. Κάθε Χριστούγεννα εδώ και 600 χρόνια μαζεύονται και γιορτάζουν όλοι μαζί μυώντας στο μυστικό παράλληλα τους σερνικούς ενήλικους Μέδικους –Γιατριάνους. Είναι το μυστικό της ΑΓΑΠΗΣ που τους κράτησε και τους κρατάει δεμένους περισσότερο από κάθε άλλη Μανιάτικη οικογένειας.
Στην Κάτου Ρούγα ο δρόμος διακλαδώνεται σε δύο ο ένας δεξιά για το Φρύγανο συνοικία των Κακασαγγιάνων και ο άλλος αριστερά για τον Άγιο Νικόλα συνοικία παλαιότερα των Αλμπανεζιάνων. Οι Κακασαγγιάνοι έχουν για οικογενειακή τους εκκλησία τον Άγιο Σωτήρα του 11ου αιώνα, μισιαρικό με τους Μέδικους –Γιατριάνους.
Το Φρύγανο στα ΝΔ, όπου έχει διαμορφωθεί μια μικρή πλατεία με πλάκες Καρύστου, έχει πάντοτε δροσερό αεράκι, είναι βίγκλα, ήταν και είναι ο τόπος συνάντησης των ερωτευμένων. Εκεί και από κάτω στις σπηλιές, μέχρι την Μπουΐτσα το μεγάλο σπηλιάκι, γυρίζει ο τραγοπόδαρος Διόνυσος με τον έρωτα.
Στον Άγιο Νικόλα ήταν δύο εικονοστάσια και γκρεμίστηκαν, ο Παναγιώτης Ζαρουλέας έχτισε το μικρό ναΐδιο, από εκεί ένα δρομάκι το Αντρωνιάνικο στενοχούρι οδηγεί στην Ρούγα και ένας άλλος δρόμος κατεβαίνει την Κακιά Σκάλα, έξω από το Βοίτυλο, όπου οδηγεί στην Μπουΐτσα και στην Μεγάλη Σκάλα προς το Μεσιακό, την Νιάμιτσα και την Ασπέλιοβα.
Από Μπουΐτσα μέχρι Φτέρδα όπου είναι τα ερείπια του Αγίου Νικολάου των Αρμπανεζιάνων εντός των μεγάλων εξωτερικών τειχών του κάστρου της Μαΐνης, τα τείχη αρχίζουν από την Απέλιοβα και φτάνουν μέχρι από κάτω από τον Άγιο Σπυρίδωνα, ο οποίος είναι μέσα σε σπήλαιο κάτω από το Φρύγανο, εκεί ήταν τα αρχαία νεκροταφεία του Οιτύλου, τ’ αναφέρει και ο Κυριακός ο Αγκωνίτης.
Από την πλατεία του Κάστρου και του Άγιου Δημήτρη, πάμε για την άλλη καινούργια πλατεία που έγινε στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου Οιτύλου στην Καμπινάρα. Εκεί είναι το άγαλμα του Τσαλαφατίνου του Οιτυλιώτη ήρωα του 1821 και το ηρώων. Από κάτω στον τοίχο όπου σήμερα είναι ένα πεύκο παλιότερα ήταν μία απιδιά και ήταν το σύνορο της οικογένειας των Μεδίκων-Γιατριάνων που κατοικούν στον Κάτου Μαχαλά.
Από την Καμπινάρα για τον Κάτου Μαχαλά οδηγούν δύο δρόμοι, ο ένας δεξιά για την Ρούγα και ο άλλος προς τον Ταξιάρχη, την οικογενειακή εκκλησία των Μεδίκων Γιατριάνων.
Απέναντι είναι το Παλάτι του Ιωάννη Παλαιολόγου –διοικητή Οιτύλου και Μεθώνης-. Αργότερα το πήραν οι Γιατριάνοι-Ντεκούλοι όπου το είχαν για οχυρό συγκρότημα και μετά το 1821 το έδωσαν για δημοτικό σχολείο. Το Παλάτι είναι ένα μεγάλο συγκρότημα με την μεγαλύτερη καμάρα της τότε Μάνης, με μπουντρούμι-φυλακή, με γηστέρνα με καμάρα φρουραρχείο, κλπ. Στην είσοδο έχει μεγάλο βαστέρνιο με πολεμίστρες όπως και ολόκληρο το οικοδόμημα. Αριστερά της εισόδου έχει εντοιχιστεί μία αρχαία βάση αγάλματος. Στον πρώτο όροφο δεξιά και αριστερά της εισόδου είναι εντοιχισμένα δύο κιονόκρανα από τον ναό του Σέραπι.
Στον Ταξιάρχη σώζεται και η Τυλιγή των Μεδίκων-Γιατριάνων. Από τον Ταξιάρχη ο ένας δρόμος οδηγεί στα αλώνια των Γιατριάνων και από εκεί στην βρύση της Νιάμιτσας, όπου είναι ο μονοκάμαρος ναός της Αγίας Τριάδας χτισμένος πάνω σε αρχαίο ναό.
Ο δεύτερος δρόμος από των Ταξιάρχη οδηγεί στην Ρούγα που την ονόμασαν πλατεία Βασιλέως Οιτύλου, εκεί είναι το Βρασίδειον όπου στεγάζει το κοινοτικό κατάστημα, το ιατρείο, τα μηχανήματα του ΟΤΕ και αίθουσα εκδηλώσεων, εδώ έγινε η αδελφοποίηση Καργκέζε Οιτύλου και έλαβαν μέρος η συνεστίαση και χορευτικές εκδηλώσεις. Ο δωρητής ήταν ο Βρασίδας Ιπποκράτους Ραζέλος Μέδικος-Γιατριάνος. Από την Ρούγα ο ένας δρόμος πάει για την Καμπινάρα, στην γωνία που κάνει είναι το καντούνι των Πιερρακιάνων-Ραζελιάνων Γιατριάνων.
Ο άλλος δρόμος από την Ρούγα οδηγεί στον Άγιο Πετράκη. Εκεί σε παλιό Ραζελιάνικο σπίτι σήμερα της οικογένειας Κουρμπέλη πάνω από την πόρτα της ισόγειας καμάρας του παλιού λιοτριβιού υπάρχει εντοιχισμένο ένα επιστήλιο από τον ναό του Σέραπι. Ο Άγιος Πετράκης χτίστηκε από τους Φράγκους έφεραν και την καμπάνα από το Βατικανό, έχει δίπλα και το ερειπωμένο διώροφο επισκοπικό του Λατίνου επισκόπου, με τον θρόνο του στον πάνω όροφο, που όμως ποτέ δεν ήρθε και δεν θρονιάστηκε. Πάνω στην αψιδωτή είσοδο του ισογείου έχει εξαγνιστικό σταυροπύρι, φτιαγμένο από τους ορθόδοξους. Αργότερα ο ναός έγινε οικογενειακή εκκλησία των Παπαδαίων-Τζαχουτιάνων-Γιατριάνων, με εντοιχισμένο αρχαίο ανάγλυφο και μέσα στον ναό αρχαία βάση Αγίας Τράπεζας.
Από εκεί έχει μπαλκόνι που βλέπει το μάτι όλο τον ορίζοντα, έχοντας μπροστά τον κόλπο του Οιτύλου. Από εκεί βλέπει κανείς το ρέμα του Σκατέα, τον δρόμο προς τα μοναστηράκια, την μεσαιωνική μοναστική κοινωνία –το θρησκευτικό κέντρο- του Οιτύλου στην Κάτου Χώρα, με σκήτες στα σπήλαια, το ερειπωμένο δεσποτικό του επισκόπου Μαΐνης, τις εκκλησίες Σωτήρας της οικογένειας των Κακασαγγιάνων και των Μεδίκων –Γιατριάνων, το οχυρό συγκρότημα των Ντεκουλαίων –Γιατριάνων με το ομώνυμο Μοναστήρι με αγιογραφίες. Την Σπηλαιώτισσα ή Ραζελιάνικη Παναγιά σε σπήλαιο με δύο λεκάνια με νερό και γηστέρνα στο ιερό. Από κάτω τα ερείπια των Αγίων Ταξιαρχών, παλαιό κοιμητήριο των μοναχών. Με ανοιχτή γηστέρνα στον δρόμο.
Από την Ρούγα παίρνουμε τον δρόμο για την Κάτου Ρούγα συναντάμε το μέγαρο των Μεδίκων Γιατριάνων το νέο Παλάτι τους εκεί στέγασαν το έθιμό τους την Μεγάλη Γιορτή με το περίφημο μυστικό τους. Κάθε Χριστούγεννα εδώ και 600 χρόνια μαζεύονται και γιορτάζουν όλοι μαζί μυώντας στο μυστικό παράλληλα τους σερνικούς ενήλικους Μέδικους –Γιατριάνους. Είναι το μυστικό της ΑΓΑΠΗΣ που τους κράτησε και τους κρατάει δεμένους περισσότερο από κάθε άλλη Μανιάτικη οικογένειας.
Στην Κάτου Ρούγα ο δρόμος διακλαδώνεται σε δύο ο ένας δεξιά για το Φρύγανο συνοικία των Κακασαγγιάνων και ο άλλος αριστερά για τον Άγιο Νικόλα συνοικία παλαιότερα των Αλμπανεζιάνων. Οι Κακασαγγιάνοι έχουν για οικογενειακή τους εκκλησία τον Άγιο Σωτήρα του 11ου αιώνα, μισιαρικό με τους Μέδικους –Γιατριάνους.
Το Φρύγανο στα ΝΔ, όπου έχει διαμορφωθεί μια μικρή πλατεία με πλάκες Καρύστου, έχει πάντοτε δροσερό αεράκι, είναι βίγκλα, ήταν και είναι ο τόπος συνάντησης των ερωτευμένων. Εκεί και από κάτω στις σπηλιές, μέχρι την Μπουΐτσα το μεγάλο σπηλιάκι, γυρίζει ο τραγοπόδαρος Διόνυσος με τον έρωτα.
Στον Άγιο Νικόλα ήταν δύο εικονοστάσια και γκρεμίστηκαν, ο Παναγιώτης Ζαρουλέας έχτισε το μικρό ναΐδιο, από εκεί ένα δρομάκι το Αντρωνιάνικο στενοχούρι οδηγεί στην Ρούγα και ένας άλλος δρόμος κατεβαίνει την Κακιά Σκάλα, έξω από το Βοίτυλο, όπου οδηγεί στην Μπουΐτσα και στην Μεγάλη Σκάλα προς το Μεσιακό, την Νιάμιτσα και την Ασπέλιοβα.
Από Μπουΐτσα μέχρι Φτέρδα όπου είναι τα ερείπια του Αγίου Νικολάου των Αρμπανεζιάνων εντός των μεγάλων εξωτερικών τειχών του κάστρου της Μαΐνης, τα τείχη αρχίζουν από την Απέλιοβα και φτάνουν μέχρι από κάτω από τον Άγιο Σπυρίδωνα, ο οποίος είναι μέσα σε σπήλαιο κάτω από το Φρύγανο, εκεί ήταν τα αρχαία νεκροταφεία του Οιτύλου, τ’ αναφέρει και ο Κυριακός ο Αγκωνίτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου