Ο Μπακούνιν για τον Μαρξ

«Το 1848 [ο Μαρξ κι εγώ] διαφωνήσαμε. Και πρέπει να πω οτι η αιτία ήταν περισσότερο αυτός παρά εγώ. Είχε μόλις φτιάξει ένα παράρτημα Γερμανών κομμουνιστών στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες, και μαζί με τους Γάλλους και μερικούς Άγγλους κομμουνιστές έφτιαξε στο Λονδίνο, με την υποστήριξη του φίλου κι αχώριστου συντρόφου του, Ένγκελς, μια πρώτη διεθνή Ένωση κομμουνιστών από διαφορετικές χώρες. Εκεί, μαζί με τον Ένγκελς και στο όνομα εκείνης της Ένωσης, έγραψε ένα πάρα πολύ αξιοσημείωτο κείμενο, που είναι γνωστό με τίτλο το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος.


Εγώ, παρασυρμένος από τη μέθη του επαναστατικού κινήματος στην Ευρώπη, ασχολιόμουν πολύ περισσότερο με την αρνητική απ’ ό,τι με τη θετική πλευρά αυτού του κινήματος, δηλαδή πολύ περισσότερο με την ανατροπή του υπάρχοντος παρά με την οικοδόμηση και την οργάνωση αυτού που έπρεπε να υπάρξει.

Ωστόσο, σ’ ένα σημείο είχα δίκιο εγώ και όχι ο Μαρξ. Σαν Σλάβος, ήθελα τη χειραφέτηση της σλάβικης φυλής από το ζυγό των Γερμανών μέσω της επανάστασης, δηλαδή μέσω της καταστροφής της Ρώσικης, της Πρωσικής, της Αυστριακής και της Τούρκικης αυτοκρατορίας, και μέσω της αναδιοργάνωσης των λαών από τα κάτω προς τα πάνω χάρη στη δική τους ελευθερία, πάνω στη βάση της πλήρους οικονομικής και κοινωνικής ισότητας −και όχι με τη βία μιας εξουσίας, όσο επαναστατική κι αν ήθελε να λέγεται, και όσο ευφυής κι αν ήταν πραγματικά.

Από τότε κιόλας είχε διαγραφεί η διαφορά των συστημάτων που μας χωρίζει σήμερα με τρόπο εντελώς συνειδητό πλέον από την πλευρά μου. Οι ιδέες μου και οι βλέψεις μου δεν άρεσαν διόλου στον Μαρξ, πρώτα πρώτα επειδή δεν ήταν δικές του× έπειτα, επειδή ήταν αντίθετες προς τις αντιλήψεις του που υποστηρίζουν έναν εξουσιαστικό κομμουνισμό× και τέλος, επειδή, σαν Γερμανός πατριώτης, δεν αποδεχόταν τότε, όπως δεν αποδέχεται ούτε και σήμερα, το δικαίωμα των Σλάβων να χειραφετηθούν από το ζυγό των Γερμανών, μιάς και σκέφτεται, σήμερα όπως και τότε, πως οι Γερμανοί έχουν το καθήκον να εκπολιτίσουν τους Σλάβους, δηλαδή να τους εκγερμανίσουν με το καλό ή με το ζόρι».

Μιχαήλ Μπακούνιν, Δεκέμβριος 1871
από το βιβλίο Michel Bakounine et les autres
εκδ. 10/18, σειρά “Μαύρο και Κόκκινο”, Παρίσι, 1976

-------

Το βιβλίο αυτό είναι μια συνοπτική αλλά πλούσια ανθολογία κειμένων, επιστολών, αναφορών, εγγράφων, μαρτυριών και άλλων τεκμηρίων για την προσωπικότητα του μεγάλου αναρχικού, από ένα πλήθος προσώπων (από τις αδελφές του έως τον Χέρτσεν κι από τον Μαρξ έως τον Κροπότκιν και τον Καφιέρο) κι από τον ίδιο τον Μπακούνιν. 

Με τις φροντίδες του Άρθουρ Λένινγκ (1899-2000), Ολλανδού αναρχικού, αναρχοσυνδικαλιστή αγωνιστή, δοκιμιογράφου και ιστορικού, που είναι μια ιστορία μόνος του: Συνιδρυτής (το 1919) μαζί με τον Ρούντολφ Ρόκερ της FAUD (Ελεύθερη Εργατική Ένωση Γερμανίας)∙ παίρνει ενεργό μέρος στην εκστρατεία για την απελευθέρωση των Σάκκο και Βαντσέτι στις ΗΠΑ όπως και στους αγώνες για την υπεράσπιση των διωκώμενων αναρχικών στη νεαρή ΕΣΣΔ∙ το 1927 ιδρύει το περιοδικό i.10 με το οποίο συνεργάζονται προσωπικότητες όπως ο Πιέτ Μόντριαν, ο Καντίνσκι, ο Λε Κορμπιζιέ, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Μαξ Νετλάου, ο Όττο Ρύλε κι ο Αλεξάντερ Μπέρκμαν, μια ιστορία ο καθένας τους!∙ συνδιδρυτής της αναρχοσυνδικαλιστικής Διεθνούς Ένωσης Εργατών (ΑΙΤ, 1933-1936)∙ μαχητής στις αναρχικές διεθνείς ταξιαρχίες που πολέμησαν στην Ισπανία το 1936∙ και συνιδρυτής, από το 1935, του περίφημου Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, IISG) στο Άμστερνταμ, στο οποίο μπορεί να βρει κανείς απίστευτο υλικό από την ιστορία του εργατικού κινήματος.

------------------------------------------------------------------------------

Mαρξ - Μπακούνιν και κοινωνικός μετασχηματισμός

Στη διεξαχθείσα ανάμεσα στο 1860 και στο 1870 συζήτηση μεταξύ του Μαρξ και του Μπακούνιν αποκαλύφθηκαν δύο διαφορετικές ερμηνείες της κοινωνικής αλλαγής, της φύσης της κυριαρχίας και των συνθηκών για την απελευθέρωση του ανθρώπου. Μολονότι η διαφωνία είχε τις βάσεις της σε θεμελιώδεις θεωρητικές διαφορές, που είναι ακόμη και σήμερα σημαντικές, η διαμάχη απασχόλησε για πολύ καιρό μόνον τους ιστορικούς, οι οποίοι είχαν καταλάβει την σπουδαία σημασία της. Αυτή η διαμάχη ήταν και η πρώτη αιτία, πραγματικά, για τη διάλυση της Πρώτης Διεθνούς και αργότερα σφράγισε τούς δύο πόλους του διεθνούς κινήματος των εργαζομένων...[...] eleftheriakos.gr

----

...εχει ενδιαφερον κι αυτο: "Ως προς την καταγωγή του ο κύριος Μαρξ είναι ένας Εβραίος. Συνενώνει μέσα του, θα μπορούσε να πει, όλα τα χαρακτηριστικά και τα μειονεκτήματα αυτής της ταλαντούχας φυλής. Νευρικός, όπως λένε, σε σημείο δειλίας, είναι εξαιρετικά φιλόδοξος και ματαιόδοξος, εριστικός, μισαλλόδοξος και απολυταρχικός όπως και ο Ιεχωβάς, ο Κύριος Θεός των προγόνων του, ο οποίος είναι, όπως ο ίδιος ο Μαρξ, εκδικητικός σε σημείο παραφροσύνης. Δεν υπάρχει ψεύδος ή συκοφαντία την οποία δεν είναι ικανός να επινοήσει εναντίον οποιουδήποτε είχε την ατυχία να του διεγείρει την ζηλοφθονία του, ή το μίσος του." (Κρατισμός και Αναρχία)

--------

...ακομα πιο χαρακτηριστικο ειναι το εξης - 

" οντας ο ιδιος εβραιος, ο μαρξ εχει γυρω του, στο λονδινο και στη γαλλια αλλα ιδιως στην γαλλια, ενα πληθιος εξυπνων, συνωμοτικων, ευκινητων και σπεκουλαδορων εβραιων, τετοιους οπως ειναι οι εβραιοι παντου - εμπορικοι η τραπεζικοι πρακτορες, συγγραφεις, πολιτικοι, ανταποκριτες εφημεριδων καθε αποχρωσης, κι εχουν ολοι τους το ενα ποδι μεσα στις τραπεζες και το αλλο μεσα στο σοσιαλιστικο κινημα, με τον πισινο τους να καθεται πανω στον καθημερινο γερμανικο τυπο ( διοτι εχουν καταλαβει ολες τις εφημεριδες ) ωστε να μπορειτε να φανταστειτε το ειδος της αηδιαστικης φιλολογιας που παραγουν.

Λοιπον, ολος αυτος ο εβραικος κοσμος, που συνιστα μια κερδοσκοπικη σεχτα, ενα κοσμο απο βδελες που ρουφαν το αιμα, ενα ενιαιο κοιλιοδουλο παρασιτο, εχει συνενωθει στενα και αρρηκτα οχι μονο πανω απο συνορα αλλα ακομα και απνω απο καθε διαφορα πολιτικων αποψεων,κι αυτος ο κοσμος σημερα βρισκεται στη διαθεση τοσο του μαρξ οσο και του ροτσιλντ.Ειμαι σιγουρος οτι ο ροτσιλντ απο την πλευρα του εκτιμα ιδιαιτερα τα ταλεντα του μαρξ κι οτι ο μαρξ απο τη δικη του αισθανεται μια βαθεια ενστικτωδη ελξη και σεβασμο για τον ροτσιλντ.Αυτο μπορει να ακουγεται παραξενο.

Τι το κοινο υπαρχει αναμεσα στις μεγαλες τραπεζες και στον κομμουνισμο? ε ειναι απλο - ο κομμουνισμος του μαρξ αποζητει τη μεγαλυτερη δυνατη συγκεντροποιηση του κρατους κι οταν υπαρχει ενα κρατος θα πρεπει αναγκαστικα να υπαρχει και μια κεντρικη τραπεζα κι οπου υπαρχει κεντρικη τραπεζα το παρασιτικο εβραικο εθνος που σπεκουλαρει πανω στον μοχθο των λαων θα βρει ενα τροπο να κυριαρχησει."...

...μιχαηλ μπακουνιν, προσωπικες σχεσεις με τον μαρξ, 1871, 

Gesammelte Werke. Band 3. Berlin 1924. P. 204-216.