...το παλαιό στρατιωτικό νοσοκομείο είναι το τελευταίο τμήμα που έχει απομείνει από το στρατόπεδο του 1ου Συντάγματος Πεζικού...σύμφωνα με την Ελισάβετ Ηλιοπούλου, αρχιτέκτονα και κάτοικο της περιοχής που ασχολήθηκε με την ιστορική τεκμηρίωση και αρχιτεκτονική αξιολόγηση του χώρου.
Ως λειτουργία, το νοσοκομείο εγκαταστάθηκε το 1900 με τη μετατροπή υφιστάμενων πέτρινων κτιρίων του Στρατιωτικού Σχολείου Υπαξιωματικών και επεκτάθηκε σε νέα κτίρια έως το 1904.
Στις εγκαταστάσεις του νοσηλεύθηκαν χιλιάδες στρατευμένοι ασθενείς και τραυματίες που μεταφέρονταν από το μέτωπο κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων, της μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής, του ελληνοϊταλικού και ελληνογερμανικού πολέμου. Το 1946 μετονομάστηκε σε «401 Γενικόν Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Εκπαιδεύσεως» και συνέχισε να λειτουργεί σε αυτή τη θέση έως τις αρχές της δεκαετίας του ’70.[...]
Ως λειτουργία, το νοσοκομείο εγκαταστάθηκε το 1900 με τη μετατροπή υφιστάμενων πέτρινων κτιρίων του Στρατιωτικού Σχολείου Υπαξιωματικών και επεκτάθηκε σε νέα κτίρια έως το 1904.
Στις εγκαταστάσεις του νοσηλεύθηκαν χιλιάδες στρατευμένοι ασθενείς και τραυματίες που μεταφέρονταν από το μέτωπο κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων, της μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής, του ελληνοϊταλικού και ελληνογερμανικού πολέμου. Το 1946 μετονομάστηκε σε «401 Γενικόν Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Εκπαιδεύσεως» και συνέχισε να λειτουργεί σε αυτή τη θέση έως τις αρχές της δεκαετίας του ’70.[...]
Ως χώρος πολιτισμού πρόκειται να «επανενταχθεί» στη ζωή της πόλης το εγκαταλειμμένο από χρόνια παλαιό στρατιωτικό νοσοκομείο 401 στο Κολωνάκι. Η Περιφέρεια Αττικής αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την αποκατάσταση των πρώτων τριών κτιρίων του συγκροτήματος που ανήκει στην Εκκλησία, τα οποία και θα φιλοξενήσουν τη βιβλιοθήκη και το ιστορικό αρχείο της Ιεράς Συνόδου. Προηγήθηκε απόφαση του ΣτΕ που «επικύρωσε» την απόφαση να χαρακτηριστούν διατηρητέα μόνο τα 7 από τα 14 κτίρια.
«Το δεύτερο κτίριο θα φιλοξενήσει το ιστορικό αρχείο της Ιεράς Συνόδου, που φυλάσσεται προσωρινά σε γειτονικό κτίριο. Τέλος, το τρίτο κτίριο θα μετατραπεί σε μουσειακό χώρο. Ολοι οι χώροι θα είναι επισκέψιμοι». Σε σχέση με τα υπόλοιπα τέσσερα κτίρια, η Εκκλησία δεν έχει καταλήξει. «Υπάρχουν ορισμένες σκέψεις. Ιδανικά, θα έπρεπε οι νέες χρήσεις –πάντα με απόλυτο σεβασμό στα κτίρια– να μπορούν να παράγουν κάποια έσοδα, ώστε να συμβάλλουν στη συντήρηση του χώρου».
«Σύμφωνα με το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, επιτρέπονται στον χώρο του 401 κοινόχρηστο πράσινο, πολιτιστικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις εκπαίδευσης, καθώς και χρήσεις στον τομέα της πρόνοιας», επισημαίνει η κ. Ηλιοπούλου. «Κατά την άποψή μου, θα ήταν μια σπουδαία προσφορά εκ μέρους της Εκκλησίας η δημιουργία σχολής για νέους ανέργους για την εκμάθηση χειρωνακτικών τεχνών και επαγγελμάτων τα οποία τείνουν να εξαφανιστούν. Θα μπορούσε επίσης να ιδρυθεί μια ειδική σχολή για τη διδασκαλία της αγιογραφίας και τη συντήρηση παλαιών εικόνων και άλλων εκκλησιαστικών αντικειμένων. Με την εφαρμογή παρόμοιων χρήσεων θα φανεί ο σεβασμός της Εκκλησίας στα κτίρια και στην παλιά χρήση του χώρου αλλά και θα υπογραμμιστεί ο ρόλος της στη διατήρηση της πολιτιστικής και θρησκευτικής παράδοσης.
Σημασία πάντως έχει να διατηρηθεί ο ενιαίος χαρακτήρας του χώρου ως σύνολο, τόσο σπάνιο για το κέντρο της Αθήνας».
*με πληροφορίες από: http://www.kathimerini.gr/953892/article/epikairothta
Σημασία πάντως έχει να διατηρηθεί ο ενιαίος χαρακτήρας του χώρου ως σύνολο, τόσο σπάνιο για το κέντρο της Αθήνας».
*με πληροφορίες από: http://www.kathimerini.gr/953892/article/epikairothta
Αντίθετες δικαστικές διεκδικήσεις
Η «Monumenta», η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για την προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου έχει ξεκινήσει την προσπάθεια διάσωσης του μοναδικού αυτού αρχιτεκτονικού συνόλου από το 2004 όταν η Εκκλησία επιθυμούσε να κατεδαφιστούν τα κτήρια και στη θέση τους να ανεγερθεί ξενοδοχείο. Η οργάνωση προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας το χαρακτηρισμό του συνόλου του χώρου ως διατηρητέου.
Από την πλευρά της και η Εκκλησία της Ελλάδας έχεi προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των αποφάσεων των υπουργείων, ζητώντας τον αποχαρακτηρισμό των 7 αυτών κτηρίων.
«Την 1η Μαρτίου 2017 συζητήθηκαν στο Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας οι αιτήσεις ακυρώσεως της«Monumenta» λέει στον Αθήνα 9.84, η συντονίστρια της οργάνωσης Ειρήνη Γρατσία. «Οι αιτήσεις ακυρώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος συνεκδικάσθηκαν με τις δικές μας αιτήσεις ακυρώσεως και αναμένουμε τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας».
«Η μερική προστασία του ενιαίου κτιριακού συγκροτήματος, του πρώην 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου, αποτελεί ακρωτηριασμό του και καταστροφή του» τονίζει η κ. Γρατσία. «Είναι ένας χώρος άγνωστος σε πολλούς Αθηναίους με μοναδική, ιστορική αξία και συνδέεται όχι απλώς με ένα, αλλά με το σύνολο των πολεμικών γεγονότων που σημάδεψαν την σύγχρονη ιστορία μας. Ο δε περιβάλλον χώρος πρασίνου αποτελεί όαση για το κέντρο της Αθήνας. Στον αγώνα διάσωσής του έχουν συμβάλει δυναμικά οι κάτοικοι, οι πολιτιστικοί φορείς της περιοχής και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η ανακαίνιση και αξιοποίηση έστω των τριών μόνο κτιρίων είναι ένα πολύ θετικό βήμα που μας χαροποιεί. Ελπίζουμε και συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για την διάσωση και των 14 κτιρίων αλλά και του περιβάλλοντος χώρου πρασίνου».
Ο χώρος σήμερα
Η εγκατάλειψη και η ησυχία που επικρατεί, τα ερειπωμένα κτίσματα και τα ψηλά δέντρα αποπνέουν μια γοητεία που σε μεταφέρει σε άλλες εποχές ωστόσο επανέρχεσαι γρήγορα από τη θέα των υπερβολικά πολλών παρκαρισμένων αυτοκινήτων μέσα στον προαύλιο χώρο. Παρότι στην είσοδο υπάρχει ταμπέλα στην οποία αναγράφεται «Ιδιωτικός χώρος. Απαγορεύεται η είσοδος», κάποιοι τον χρησιμοποιούν σαν πάρκινγκ. Το μόνο κτίριο που βρίσκεται σε αρκετά καλή κατάσταση είναι αυτό που φιλοξενεί το ιστορικό αρχείο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας.
Η ιστορία του συγκροτήματος
Η έκταση αυτή η οποία έφθανε μέχρι τη οδό Δορυλαίου και ήταν γνωστή στους παλιούς Αθηναίους με την ονομασία «Στρατιωτικά Παραπήγματα», εχρησιμοποιείτο από το 1877 για τη λειτουργία και τις εγκαταστάσεις του 1ου Συντάγματος Πεζικού, απομεινάρια των οποίων είναι και μερικά από τα κτίρια του παλιού νοσοκομείου καθώς και τα διατηρητέα κτίρια του Πάρκου Ελευθερίας, του Ναυτικού Νοσοκομείου και τα διατηρηθέντα από το Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.
Μερικά από τα υπάρχοντα κτίρια του 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου χρησιμοποιήθηκαν από το 1882 μέχρι το 1897 για τη λειτουργία του «Στρατιωτικού Σχολείου Υπαξιωματικών» το οποίο ήταν εφάμιλλο και ισάξιο της Σχολής Ευελπίδων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1897 χρησιμοποιήθηκαν ως πρόσκαιρο παράρτημα του Στρατιωτικού Νοσοκομείου στου Μακρυγιάννη για την περίθαλψη των τραυματιών και ασθενών του ατυχούς Ελληνο-Τουρκικού Πολέμου.
Από το 1904 και μέχρι το 1971 χρησιμοποιήθηκε αδιάκοπα από το «Α΄Στρατιωτικό Νοσοκομείο» (1904-1945), το οποίο μετονομάστηκε το 1945 σε «401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο» και λειτούργησε στο σημείο αυτό έως το 1971, οπότε περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Νοσηλεύτηκαν σ’ αυτό χιλιάδες ασθενείς και τραυματίες (αξιωματικοί και οπλίτες) των Βαλκανικών Πολέμων, του Μακεδονικού Μετώπου, της Μικρασιατικής Εκστρατείας, του Ελληνο-Ιταλικού και Ελληνο-Γερμανικού πολέμου, και των πολεμικών επιχειρήσεων του 1944 -1949.
Νοσηλεύτηκαν σ’ αυτό χιλιάδες ασθενείς και τραυματίες (αξιωματικοί και οπλίτες) των Βαλκανικών Πολέμων, του Μακεδονικού Μετώπου, της Μικρασιατικής Εκστρατείας, του Ελληνο-Ιταλικού και Ελληνο-Γερμανικού πολέμου, και των πολεμικών επιχειρήσεων του 1944 -1949.
Η αρχιτεκτονική του συγκροτήματος
Πέραν της ενδιαφέρουσας ιστορίας τους, τα μικρού μεγέθους και λιτού χαρακτήρα κτίρια είναι λιθόκτιστα και κεραμοσκεπή, με τοιχοποιία επεξεργασμένης πέτρας και με ορθογωνικούς γωνιόλιθους. Αποτελούν ίσως το τελευταίο δείγμα της στρατιωτικής νοσοκομειακής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα, με μορφοπλαστικά νεογοτθικίζοντα στοιχεία, σπάνια και μοναδική για το κέντρο της Αθήνας, καθώς τα κτίρια, με τη χαρακτηριστική διάταξή τους, προσδίδουν στον χώρο παραδοσιακό χαρακτήρα στρατοπέδου και θυμίζουν έντονα κηπούπολη.
Πέραν της ενδιαφέρουσας ιστορίας τους, τα μικρού μεγέθους και λιτού χαρακτήρα κτίρια είναι λιθόκτιστα και κεραμοσκεπή, με τοιχοποιία επεξεργασμένης πέτρας και με ορθογωνικούς γωνιόλιθους. Αποτελούν ίσως το τελευταίο δείγμα της στρατιωτικής νοσοκομειακής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα, με μορφοπλαστικά νεογοτθικίζοντα στοιχεία, σπάνια και μοναδική για το κέντρο της Αθήνας, καθώς τα κτίρια, με τη χαρακτηριστική διάταξή τους, προσδίδουν στον χώρο παραδοσιακό χαρακτήρα στρατοπέδου και θυμίζουν έντονα κηπούπολη.
*με πληροφορίες από http://www.athina984.gr/2018/01/22/ta-stratiotika-parapigmata-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου