Σελίδες

Πέμπτη 7 Ιουνίου 2018

...στο Σούνιο...ενα ξωκκλήσι ζωγραφισμένο από...τον Μυταρά


Παναγιά Καταφυγιώτισσα, Παλαιά Φώκαια- Θυμάρι 
(Όρμος Καταφυγή), Αττική
«Ο μεγάλος ζωγράφος πρέπει να εκφράζει τον εαυτό του μόνο με το πινέλο του», έλεγε ο Ανρί Ματίς. 
Και είναι ακριβώς αυτό το «εκφραστικό» του πινέλο που έκανε τον σπουδαίο ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά να ξεχωρίσει. 
Ένα πινέλο που με τα έντονα χρώματα, τις ιδιαίτερες φιγούρες και το μοναδικό ταλέντο τον οδήγησε στη διεθνή καταξίωση.
Πηγαίνοντας για το Σούνιο (58ο χιλιόμετρο Αθηνών-Σουνίου), στα δεξιά μας,
σε μια χερσόνησο πάνω από τη θάλασσα, στον Όρμο Καταφυγή στην Παλαιά Φώκαιας, στέκει ένα εκκλησάκι, η Παναγία η Καταφυγιώτισσα. 
Όταν μπεις μέσα θα σε περιμένει μια έκπληξη:
Eίναι ένας ιδιότυπος ναός, βασισμένος στην αγιογράφηση που έκανε το 2006 ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους, ο Δημήτρης Μυταράς.
Φωτογραφία της Nikoleta Fatourou.
...ο διάσημος έλληνας ζωγράφος αγιογράφησε την μικρή αυτή εκκλησία 
 στην Παλαιά Φώκαια. Ο ίδιος εξήγησε το εγχείρημά του: 
«Δεν είμαι αγιογράφος. Θα ήταν λάθος να ακολουθήσω το τυπικό του 
Διονυσίου εκ Φουρνά. 
Όμως η ζωγραφική μου είναι κοντά στην ουσία της παράδοσης. 
Η βυζαντινή τέχνη είναι μια πολύ μεγάλη τέχνη. 
Εξελίχθηκε από την αρχαία ελληνική ζωγραφική, τα πορτρέτα φαγιούμ, 
και προωθήθηκε από το θεοκρατικό σύστημα του Βυζαντίου στη 
διαμόρφωση ενός ύφους διαφορετικού, που επηρέασε την Αναγέννηση. 
Είναι η ζωγραφική καταγωγή μας, γιατί υπακούει στο ελληνικό φως. 
Οι σκιές είναι θερμές, τα φώτα ψυχρά. 
Ο τρόπος που αναλύει το περιβάλλον και την παράθεση των χρωμάτων 
πέρασε και στη σημερινή ζωγραφική. Το ελληνικό φως είναι διαφορετικό. 
Δίνει την αίσθηση του χρυσού και κάνει τα αντικείμενα τρεις φορές πιο φωτεινά. Ζωγράφισα ό,τι έβλεπα γύρω μου και με συνέπεια στη βυζαντινή άποψη ως 
προς το χρωματολόγιο, όχι ως προς το θεματολόγιο».
«Αγιογράφος δεν είμαι», ξαναλέει ο ζωγράφος. 
«Το έφτιαξα όπως το ένιωσα εκείνη τη στιγμή. Έβαλα ένα μάτι που βλέπει 
ο Θεός και ζωγράφισα τον Χριστό και την Παναγία. 
Και τεράστιους αγγέλους. 
Μπήκε ένας δεσπότης στο εκκλησάκι και μου είπε: 
“κ. Μυταρά, είστε καλά; Τι κάνετε; Πού είναι το τέμπλο; Οι άγιοί μας;”. 
Ήταν τόσο φοβισμένος, σαν να είχε δει τον διάβολο! 
Εγώ έτσι είδα τον Θεό. 
Τον Θεό τον βλέπω γύρω μου στη φύση! 
Ο Θεός καταγράφεται στον χώρο!», λέει ο ζωγράφος. 
Πέρα από τη βυζαντινή παράδοση, στο εκκλησάκι υπάρχουν μόνο δύο 
εικόνες στο τέμπλο, του Χριστού και της Παναγίας, που είναι αγκαλιασμένοι 
– θα λέγαμε - από φτερωτούς ανθρώπους. 
Δεν υπάρχουν άγιοι, παρά μόνο ζωγραφισμένες μορφές που πετούν, ανάμεσα 
σε πουλιά και φυτά της Αττικής. Είναι μορφές-άνεμοι «που κουβαλούν τον 
πόνο της ανθρώπινης μοίρας». 
Ή όπως θα ‘λεγε κι ο Ελύτης στο Δοξαστικόν: 
Οι σημάντορες άνεμοι που ιερουργούνε 
που σηκώνουν το πέλαγος σα Θεοτόκο 
που φυσούν και ανάβουνε τα πορτοκάλια 
που σφυρίζουν στα όρη κι έρχονται 
Λέει πάλι ο Μυταράς: 
«Ζωγράφισα το εσωτερικό μιας μικρής εκκλησίας κοντά στο σπίτι μου 
στο Σούνιο. Βρίσκεται επάνω σε μια μικρή χερσόνησο, όπου η 
θάλασσα περιβάλλει το χώρο. 
Πιστεύω ότι αν υπάρχει Θεός βρίσκεται εκεί. 
Η φύση είναι ζωντανή, γεμάτη σκίνα και άγρια λουλούδια. 
Οι άνεμοι είναι καθημερινά γύρω σου και αισθάνεσαι την παρουσία τους. 
Τα πουλιά γεμίζουν τον ουρανό: γλάροι, χελιδόνια, κοτσύφια και σπουργίτια. Όλα αυτά τα ζωγράφισα μέσα στο εκκλησάκι. 
Προσωποποιημένοι άνεμοι με τα ονόματά τους, δέντρα, καράβια και πουλιά, 
είναι όλα εκεί.» 
Και πάλι μας παραπέμπει στους ανέμους του Ελύτη: 
Ο Μαΐστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής 
ο Πουνέντες, ο Γραίγος, ο Σιρόκος 
η Τραμουντάνα, η Όστρια 
«Και στη μέση ο Χριστός είναι η δυνατή παρουσία ενός αληθινού 
νέου, γεμάτου φλόγα επαναστάτη», λέει ο Μυταράς. 

"Aγαπάς, σέβεσαι ορισμένα πράγματα και κάποια στιγμή αρχίζεις 
να τα ξεχωρίζεις. 
Τι είναι το ένα; 
Τι είναι το άλλο; 
Τι είναι η θρησκεία; 
Πόσο ουσιαστικό αυτό είναι στη ζωή ενός ανθρώπου; 
Τι του δίνει ή τι δεν του δίνει; 
Ο Χριστός μίλησε συγκλονιστικά και πλήρωσε πολύ ακριβά γι' αυτό. 
Μάταια προσπαθούμε να κάνουμε πράξη το λόγο του. 
Όταν προσφέρθηκα να εικονογραφήσω το εκκλησάκι είπα ότι δεν θέλω 
χρήματα, όχι για να πάω στον παράδεισο, αλλά για να μη μου επιβάλλουν 
οι άλλοι τις απόψεις τους. Το αποτέλεσμα μπορεί να ξενίζει, 
να μοιάζει προκλητικό, όμως το εκκλησάκι αυτό είναι μια προσευχή που 
πάντα χρωστούσα. 
Όταν σταθείς εκεί, θα αισθανθείς την επαφή με τον Θεό καθώς φυσούν 
οι άνεμοι. Δεν είμαι φανατικά χριστιανός, είμαι βαθύτατα χριστιανός. 
Όλοι οι κληρικοί ας ξαναδιαβάσουν την Καινή Διαθήκη, να δούνε 
όσα έκανε ο Χριστός, που τα αποσιωπούνε. 
Ξεχνάνε το "να δίνεις έναν από τους δύο χιτώνες σου". 
Σήμερα ισχύει το "κάνατε τον οίκο του Θεού, οίκο εμπορίου". 
Δεν ξέρω αν ο Μυταράς ονόμασε την Παναγία «Καταφυγιώτισσα». 
Δράττομαι της ευκαιρίας, όμως, για δυο λόγια. 
Το σχετικά σπάνιο για την Παναγία επίθετο «Καταφυγή» προέρχεται 
από τη βυζαντινή υμνολογία 
(π.χ. στον Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα ψάλλουμε: 
"Προς τίνα καταφύγω άλλην αγνή;"), στην οποία αναγνωρίζεται και τονίζεται 
ο καθοριστικός και παρηγορητικός ρόλος της μητέρας του Θεανθρώπου 
ως σωτήριου καταφυγίου των χριστιανών. Γι’ αυτό και στο πρώτο τροπάριο 
του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα ψάλλουμε: 
«Πολλοίς συνεχόμενος πειρασμοίς, προς Σε καταφεύγω, σωτηρίαν επιζητών…» 
ή στο μεγαλυνάριο «… προς σέ καταφεύγω την Κεχαριτωμένην, 
ελπίς απηλπισμένων, συ μοι βοήθησον». 
Η Παναγία η Καταφυγιώτισσα του Μυταρά ας είναι ανεμόεσσα. 
Κι ψυχή μας «εκατόφυλλη ανοιχτή στον άνεμο της Παναγίας!»
(Ελύτης). 
Π.Α. Ανδριόπουλος
*με πληροφορίες ΚΑΙ από:  
http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com/2016/08/blog-post_10.html
Εκκλησάκι «προκάτ» στον όρμο Καταφυγή στη Παλαιά Φώκαια.
Είναι σε μαγική θέση, με καλοφτιαγμένο και περιποιημένο χώρο. 
Πραγματικά πολύ καλή επιλογή για κάθε είδους εκδήλωση.
Αποτέλεσμα εικόνας για ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΤΑΦΥΓΙΩΤΙΣΣΑ
Παναγιά η Καταφυγιώτισσα: 
Κλειδοκράτορας της εκκλησίας είναι ο προσωπικός φίλος 
του Μυταρά, Ευάγγελος Βάκουλας 
τηλ. 6972-278686
Ο Χαλκιδέος ζωγράφος - σκηνογράφος Δημήτρης Μυταράς
Ο Μυταράς είναι από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς του 1960. Στο προσωπικό του ύφος ανελίσσονται παραστατικά, εξπρεσιονιστικά στοιχεία, με δυναμική σχέση χρώματος και χειρονομίας. Από την εποχή της δικτατορίας, ήδη, ο προβληματισμός του στρέφεται στη σχέση παλαιού και νέου (προσόψεις νεο­ κλασικών κτηρίων και μοτοσυκλετιστές) και στην αντιπαράθεση γραφισμών, με μορφές εκτελεσμένες παραδοσιακά. 
*Μάνος Στεφανίδης, τεχνοκριτικός

Αν βγάλεις τον Μυταρά από την ελληνική ιστορία της τέχνης, τότε καταλαβαίνεις ότι θα μείνει φτωχή. 
*Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, τεχνοκριτικός
~*~
Έλληνας ζωγράφος και σκηνογράφος, από τους πιο σημαντικότερους της γενιάς του ‘60.
*Ο Δημήτρης Μυταράς γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1934 στη Χαλκίδα.
Γιος κουρέα και με εφόδιο τις ελάχιστες γυμνασιακές του εικαστικές γνώσεις (ο τοίχος του σπιτιού του ήταν ο πρώτος του καμβάς, όπως είχε δηλώσει σε μία συνέντευξή του),
έγινε δεκτός το 1953 στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου σπούδασε ζωγραφική έως το 1957, με δασκάλους τον
Σπύρο Παπαλουκά και τον Γιάννη Μόραλη.
Συμφοιτήτριά του στη σχολή ήταν η μετέπειτα σύζυγός του Χαρίκλεια Μυταρά, την οποία νυμφεύτηκε το 1961 και τον ίδιο χρόνο, με υποτροφία τού Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, συνέχισε μαζί της τις σπουδές του στο Παρίσι (1961-1964), στη σκηνογραφία και την εσωτερική διακόσμηση.
Από το 1964 έως το 1972 δίδαξε εσωτερική διακόσμηση στο
Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (Σχολή Δοξιάδη), το οποίο αναδιοργάνωσε μαζί με τη σύζυγό του.
Από το 1969 άρχισε να διδάσκει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Το 1975 εξελέγη καθηγητής και από το 1982 έως το 1985 διετέλεσε πρύτανης της ΑΣΚΤ.
Παράλληλα με το εκπαιδευτικό του έργο, το 1978 και με την αρωγή της δημοτικής αρχής, ίδρυσε στη γενέτειρά του τη Χαλκίδα, το Εργαστήρι Τέχνης Χαλκίδας, το οποίο, υπό
την καλλιτεχνική διεύθυνση της συζύγου του, αναπτύσσει σημαντική διδακτική και πολιτιστική δραστηριότητα.
Το έργο του Δημήτρη Μυταρά, τόσο το ζωγραφικό, όσο και το
σκηνογραφικό, είναι εκτεταμένο. Συμμετείχε σε πληθώρα ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Αλεξάνδρεια, Παρίσι, Σάο Πάολο, Φραγκφούρτη, Μπολόνια, Φλωρεντία, Βενετία, Γένοβα, Βελιγράδι, Νέα Υόρκη, Στοκχόλμη, Τόκιο κ.α.).
Στο θέατρο συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το ΚΒΘΕ, το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κούν, το θίασο Καρέζη – Καζάκου κ.ά.
Ασχολήθηκε με την εικονογράφηση και με διάφορες εικαστικές εφαρμογές. Διακόσμησε με τοιχογραφίες πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια (ξενοδοχεία, τράπεζες, κλπ).
Το έργο του «Δεξίλεως» τοποθετήθηκε στο σταθμό «Δάφνη» του αθηναϊκού μετρό.
Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει θεωρητικά κείμενα και μελέτες για την τέχνη που έχουν εκδοθεί και σε βιβλία, αρθρογραφία στον Τύπο για διάφορα θέματα, καθώς και ποίηση.
Για το εικαστικό του έργο τιμήθηκε με δύο βραβεία και πέντε διακρίσεις.
Το 1985 ο Δήμος Χαλκιδέων του απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης της και το 1999 ο πρόεδρος της Δημοκρατίας,
Κων.Στεφανόπουλος ,του απένειμε τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα.
Το 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, αλλά δύο χρόνια αργότερα μετέπεσε στα μη ενεργά μέλη, επειδή απουσίαζε επί ένα χρόνο από τις συνεδριάσεις της,
λόγω προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε με την όρασή του (οπτική νευροπάθεια).
Ήταν μία απόφαση που τον πίκρανε πολύ, όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξή του.
Ο Δημήτρης Μυταράς πέθανε στις 16 Φεβρουαρίου 2017 στην Αθήνα, σε ηλικία 82 ετών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου