«αισθάνομαι ένα με τον ηγέτη»

Μέσα στην αγελαία δομή του μικροαστού, η προσήλωση στο έθνος συμπίπτει 
με την προσκόλληση στην οικογένεια. Η προσήλωση αυτή γίνεται πιο έντονη 
από μια διαδικασία,

που δεν συντελείται μόνο σε παράλληλη γραμμή, αλλά μάλλον προέρχεται απ' αυτήν. 
Ο εθνικός ηγέτης, είναι για την ομαδική ψυχολογία η ενσάρκωση του έθνους.

Μόνο όταν ο ηγέτης ενσαρκώνει πράγματι το έθνος μέσα στο εθνικό αίσθημα των μαζών, γεννιέται και μια προσωπική σύνδεση μαζί του. Μόνο εφ' όσον ξέρει την τέχνη να 
ξυπνήσει μέσα στο αγελαίο άτομο την οικογενειακή συναισθηματική προσήλωση, μετουσιώνεται και ο ίδιος σε αυταρχική πατρική μορφή. 
Έτσι προσελκύει όλα τα συναισθήματα και τις θυμικές διαθέσεις, που γεννούσε άλλοτε 
στο παιδί ο αυστηρός αντιπροσωπευτικός (στη φαντασία του παιδιού) πατέρας.

Σε συζητήσεις με οπαδούς του Εθνικοσοσιαλισμοϋ, όταν γινόταν λόγος για το 
ανεφάρμοστο του τόσο αντιφατικού προγράμματος του κόμματος, άκουγε κανείς συχνά 
την απάντηση: «Ο Χίτλερ τα ξέρει όλα αυτά καλύτερα απ' τον καθένα», 
«Ο Χίτλερ θα τα καταφέρει οπωσδήποτε». Εδώ, εκφράζεται καθαρά η παιδική ανάγκη καταφυγής στην προστασία του πατέρα. Στην κοινωνική πραγματικότητα, αυτό ακριβώς 
το ομαδικό αίσθημα καταφυγής κι εμπιστοσύνης δίνει κατ' αρχάς τη δύναμη στον 
δικτάτορα «να κατορθώσει το παν». Αυτή η συναισθηματική έξη των μαζών εμποδίζει 
την κοινωνική αυτοκυβέρνηση, δηλαδή την έλλογη ανεξαρτησία και συνεργασία. 
Η γνήσια δημοκρατία δεν μπορεί, μα ούτε και της επιτρέπεται να στηριχτεί στ' αγελαία συναισθήματα.

Ακόμη πιο ουσιαστική όμως, είναι η ταύτιση του αγελαίου ατόμου με τον «ηγέτη». 
Όσο πιο αβέλτερο και άπραγο έχει καταντήσει το αγελαίο άτομο εξ αιτίας της ανατροφής του, τόσο πιο έντονα εκδηλώνεται η ταύτιση με τον ηγέτη, τόσο περισσότερο μεταμφιέζεται 
η παιδική ανάγκη καταφυγής στον γονιό και παίρνει τη μορφή του 
«αισθάνομαι ένα με τον ηγέτη».[...]

*Βίλχελμ Ράιχ
απόσπασμα από το βιβλίο του:"Η μαζική ψυχολογία του φασισμού"

Η "Μαζική ψυχολογία του φασισμού" του Ράιχ εκδόθηκε για πρώτη φορά του 1933, 
εποχή που ο Χίτλερ πήρε την εξουσία, και το βιβλίο δε διαδόθηκε πλατιά: έγινε 
ανάγνωσμα των εκπατρισμένων και έτσι δεν άσκησε μεγάλη επίδραση. 
Κριτική του φασισμού (όχι μόνο του γερμανικού, αλλά της φασιστικής δομής γενικά) 
δε νοείται χωρίς τον Ράιχ. Το κλινικά και κοινωνιολογικά διαμορφωμένο βλέμμα 
του Ράιχ διέκρινε τη θεμελιακή συσχέτιση ανάμεσα στην αυταρχική καταπίεση των 
ορμών και τη φασιστική ιδεολογία. Ανάλυσε τις εξωτερικεύσεις, τη φρασεολογία, 
τα ηθικά σχήματα και τις ενέργειες του "χιτλερισμού" και ανακάλυψε σ' αυτά τη 
μετατόπιση του σεξουαλικού φόβου σε ένα μυστικισμό που διαστρέφει την ικανότητα 
του ανθρώπου για ελευθερία σε έναν παράλογο μηχανισμό χρόνιας εξάρτησης. 
Το 1942 κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ η τρίτη έκδοση της "Μαζικής ψυχολογίας", διορθωμένη 
και επαυξημένη. η απογοήτευση από την ανασταλμένη επαναστατική εξέλιξη και τη συνδεόμενη με αυτή αντισεξουαλική στάση στη Σοβιετική Ένωση μετέβαλε την 
προοπτική του Ράιχ σε ορισμένα σημαντικά σημεία. 
Ο Ράιχ δε βλέπει πια το φασισμό περιορισμένο σε μερικά κράτη και κυβερνήσεις, 
αλλά τον αναγνωρίζει σα φαινόμενο της σύγχρονης μαζικής κοινωνίας γενικά. 
Σε ένα νέο κομμάτι αποκαλύπτει φασιστικά χαρακτηριστικά της σοβιετικής 
προπαγάνδας μετά τη σταθεροποίηση της "Σοβιετικής Δημοκρατίας" το 1935. 
Στον "πολιτιστικό μπολσεβικισμό" της "Μαζικής ψυχολογίας" του 1933 αντιπαραθέτει 
το εναλλακτικό σχέδιο μιας πολιτιστικής επανάστασης με τη "δημοκρατία της εργασίας" 
η οποία στηρίζεται στον κοινωνικό αυτοκαθορισμό όλων των εργαζομένων. 
Και σ' αυτό το επεκταμένο σχέδιο η βασική θέση του Ράιχ μένει η ίδια: η υπερνίκηση 
του φασισμού είναι δυνατή μόνο με νέα ορθολογική ρύθμιση της σεξουαλικής οικονομίας 
της κοινωνίας.

*Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Ο Βίλχελμ Ράιχ ήταν Αυστριακός ψυχαναλυτής, μέλος
της δεύτερης γενιάς ψυχαναλυτών μετά τον Σίγκμουντ Φρόυντ
και μία από τις πιο ριζοσπαστικές προσωπικότητες
στην ιστορία της ψυχιατρικής.
1897-1957