Ο Ένγκελς έχει ασχοληθεί με πολλούς τομείς της γνώσης, μπορεί ο περισσότερος κόσμος να τον γνωρίζει ως
σύντροφο του Μαρξ αλλά σπουδαίο είναι το
συγγραφικό του έργο στους τομείς της λογικής, της γλωσσολογίας, της ιστορίας και της κοινωνιολογίας.
Πολλοί φιλόσοφοι ήταν κάπου ιδεολογικά τοποθετημενοι
(π.χ Χεγκελ, Χαιντεγκερ,Καστοριάδης κ.α) αλλά αυτό δεν εμποδίζει σε τίποτα έναν
ερευνητή της σκέψης να συνθέσει την γνώση μέσω των εκλεκτών μερών κάθε
πνευματικής δημιουργίας.
...βέβαια ήταν περισσότερο ιδεολόγος παρά φιλόσοφος....
δηλαδή ήταν προκαταλλημένος...
φΡ
~*~
Η ελευθερία δε βρίσκεται στην ονειρεμένη ανεξαρτησία από τους νόμους της φύσης,
αλλά στη γνώση αυτών των νόμων, καθώς και στη δυνατότητα, που παρέχεται
μ' αυτόν τον τρόπο, να την κάνουμε να λειτουργεί σχεδιασμένα προς όφελος
ορισμένων στόχων. Αυτό ισχύει σ' ό,τι αφορά τους νόμους της εξωτερικής φύσης,
αλλά και τους νόμους που ρυθμίζουν τη σωματική και πνευματική ύπαρξη του ίδιου
του ανθρώπου: Δύο κατηγορίες νόμων, τις οποίες μπορούμε να χωρίσουμε
το πολύ νοερά, αλλά όχι στην πραγματικότητα.
Συνεπώς, η ελευθερία της θέλησης δε σημαίνει τίποτε άλλο από την ικανότητα
να μπορούμε να αποφασίζουμε με γνώση των πραγμάτων.
Αρα, λοιπόν, όσο πιο ελεύθερη είναι η κρίση ενός ανθρώπου σε σχέση με κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα, με τόσο μεγαλύτερη αναγκαιότητα θα έχει καθοριστεί
το περιεχόμενο αυτής της κρίσης· ενώ η αβεβαιότητα που στηρίζεται στην αγνωσία,
η οποία κάνει φαινομενικά αυθαίρετα την επιλογή της ανάμεσα σε πολλές
και διάφορες αντιφατικές δυνατότητες απόφασης, αποδείχνει την ανελευθερία
της ακριβώς από το γεγονός ότι κυριαρχείται από το αντικείμενο,
πάνω στο οποίο πρέπει, ίσα-ίσα, να κυριαρχεί.
Επομένως, η ελευθερία συνίσταται στην κυριαρχία, η οποία στηρίζεται στη γνώση
των φυσικών αναγκαιοτήτων, πάνω στον εαυτό μας και την εξωτερική φύση.
Έτσι, είναι αναγκαστικά ένα προϊόν της ιστορικής εξέλιξης.
(Αντι Ντίρινγκ σελ 146)
να μπορούμε να αποφασίζουμε με γνώση των πραγμάτων.
Αρα, λοιπόν, όσο πιο ελεύθερη είναι η κρίση ενός ανθρώπου σε σχέση με κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα, με τόσο μεγαλύτερη αναγκαιότητα θα έχει καθοριστεί
το περιεχόμενο αυτής της κρίσης· ενώ η αβεβαιότητα που στηρίζεται στην αγνωσία,
η οποία κάνει φαινομενικά αυθαίρετα την επιλογή της ανάμεσα σε πολλές
και διάφορες αντιφατικές δυνατότητες απόφασης, αποδείχνει την ανελευθερία
της ακριβώς από το γεγονός ότι κυριαρχείται από το αντικείμενο,
πάνω στο οποίο πρέπει, ίσα-ίσα, να κυριαρχεί.
Επομένως, η ελευθερία συνίσταται στην κυριαρχία, η οποία στηρίζεται στη γνώση
των φυσικών αναγκαιοτήτων, πάνω στον εαυτό μας και την εξωτερική φύση.
Έτσι, είναι αναγκαστικά ένα προϊόν της ιστορικής εξέλιξης.
(Αντι Ντίρινγκ σελ 146)
Η κυριαρχία της σκέψης πραγματοποιείται μέσα σε μια σειρά ανθρώπων που
σκέπτονται με τρόπο που βρίσκεται εξαιρετικά μακριά από την κυρίαρχη σκέψη.
Η γνώση, η οποία έχει αδιάλλακτη απαίτηση στην αλήθεια, πραγματοποιείται
μέσα σε μια σειρά σχετικών πλανών. Ούτε η μία ούτε η άλλη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πλήρως μ' άλλο τρόπο εκτός από την
ατέλειωτη διάρκεια ζωής της ανθρωπότητας. Εδώ, πάλι έχουμε την ίδια αντίφαση,
που είχαμε και παραπάνω, ανάμεσα στο χαρακτήρα της ανθρώπινης νόησης,
που παρουσιάζεται αναγκαία σαν απόλυτος, και την πραγματικότητά του,
που είναι οι περιορισμένα σκεπτόμενοι ξεχωριστοί άνθρωποι.
Μια αντίφαση, η οποία μπορεί να επιλυθεί μόνο σε μια πρόοδο χωρίς τέλος,
στη διαδοχή των ανθρώπινων γενεών, που, για μας τουλάχιστον, είναι πρακτικά
χωρίς τέλος. Μ' αυτή την έννοια, η ανθρώπινη νόηση είναι εξίσου κυριαρχική
όσο και μη κυριαρχική και η ικανότητά της για γνώση εξίσου απεριόριστη όσο και περιορισμένη. Κυριαρχική και απεριόριστη ανάλογα με την έφεση, απασχόληση,
τη δυνατότητα και τον ιστορικό τελικό στόχο· μη κυριαρχική και περιορισμένη
ανάλογα με τηνεπιμέρους εκδοχή και την εκάστοτε πραγματικότητα.
(Αντι Ντίρινγκ σελ 112)
σκέπτονται με τρόπο που βρίσκεται εξαιρετικά μακριά από την κυρίαρχη σκέψη.
Η γνώση, η οποία έχει αδιάλλακτη απαίτηση στην αλήθεια, πραγματοποιείται
μέσα σε μια σειρά σχετικών πλανών. Ούτε η μία ούτε η άλλη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πλήρως μ' άλλο τρόπο εκτός από την
ατέλειωτη διάρκεια ζωής της ανθρωπότητας. Εδώ, πάλι έχουμε την ίδια αντίφαση,
που είχαμε και παραπάνω, ανάμεσα στο χαρακτήρα της ανθρώπινης νόησης,
που παρουσιάζεται αναγκαία σαν απόλυτος, και την πραγματικότητά του,
που είναι οι περιορισμένα σκεπτόμενοι ξεχωριστοί άνθρωποι.
Μια αντίφαση, η οποία μπορεί να επιλυθεί μόνο σε μια πρόοδο χωρίς τέλος,
στη διαδοχή των ανθρώπινων γενεών, που, για μας τουλάχιστον, είναι πρακτικά
χωρίς τέλος. Μ' αυτή την έννοια, η ανθρώπινη νόηση είναι εξίσου κυριαρχική
όσο και μη κυριαρχική και η ικανότητά της για γνώση εξίσου απεριόριστη όσο και περιορισμένη. Κυριαρχική και απεριόριστη ανάλογα με την έφεση, απασχόληση,
τη δυνατότητα και τον ιστορικό τελικό στόχο· μη κυριαρχική και περιορισμένη
ανάλογα με τηνεπιμέρους εκδοχή και την εκάστοτε πραγματικότητα.
(Αντι Ντίρινγκ σελ 112)
Αρα, λοιπόν, όχι μόνο η ηθική, αλλά και η πνευματική ανισότητα αρκεί για τον
παραμερισμό της «πλήρους ισότητας» και των δύο θελήσεων καθώς και για την
παρασκευή μιας ηθικής, με βάση την οποία δικαιολογούνται όλες οι αισχρές πράξεις
των πολιτισμένων ληστρικών κρατών κατά καθυστερημένων λαών, μέχρι και οι φρικαλεότητες των Ρώσων στο Τουρκεστάν.
Όταν ο στρατηγός Κάουφμαν (Kaufmann), το καλοκαίρι του 1873, επιτέθηκε ξαφνικά
στην ταταρική φυλή των Ιομούδων, έκαψε τις σκηνές τους και έσφαξε τις γυναίκες
και τα παιδιά τους «με καλό καυκασιανό τρόπο», όπως είχαν οι διαταγές,
ισχυρίστηκε και αυτός ότι έγινε αναπόφευκτη αναγκαιότητα η υποταγή της,
λόγω στρεβλότητας, εχθρικής θέλησης των Ιομούδων, με την έννοια της
επαναφοράς της στους συλλογικούς δεσμούς, και τα μέσα που εφάρμοσε ο ίδιος
ήταν τα πιο αποτελεσματικά. Όμως, όποιος θέλει το σκοπό πρέπει να θέλει
και τα μέσα. Απλώς, δεν ήταν τόσο βάναυσος, ώστε να χλευάζει κι από πάνω
τους Ιομούδους και να πει ότι θεωρεί, ίσα-ίσα, τη θέλησή τους δικαιολογημένη
από το γεγονός ότι τους κατακρεουργεί για χάρη της αντιστάθμισης.
Για άλλη μια φορά, οι επίλεκτοι είναι οι υποτιθέμενοι πράττοντες σύμφωνα με
την αλήθεια και την επιστήμη, δηλαδή σε τελευταία ανάλυση οι φιλόσοφοι της πραγματικότητας, οι οποίοι θα αποφασίσουν τι είναι δεισιδαιμονία, προκατάληψη, βαναυσότητα, τάση προς κακό χαρακτήρα και πότε χρειάζονται η βία και η υποταγή
για την αντιστάθμιση.
Έτσι,λοιπόν, η ισότητα είναι τώρα η αντιστάθμιση με τη βία και η δεύτερη θέληση αναγνωρίζεται από την πρώτη σαν ισότιμη με την υποταγή:
Υποχώρηση Νο 3, η οποία ήδη εδώ καταλήγει στην επαίσχυντη φυγή.
(Αντι Ντίρινγκ σελ 130)
παραμερισμό της «πλήρους ισότητας» και των δύο θελήσεων καθώς και για την
παρασκευή μιας ηθικής, με βάση την οποία δικαιολογούνται όλες οι αισχρές πράξεις
των πολιτισμένων ληστρικών κρατών κατά καθυστερημένων λαών, μέχρι και οι φρικαλεότητες των Ρώσων στο Τουρκεστάν.
Όταν ο στρατηγός Κάουφμαν (Kaufmann), το καλοκαίρι του 1873, επιτέθηκε ξαφνικά
στην ταταρική φυλή των Ιομούδων, έκαψε τις σκηνές τους και έσφαξε τις γυναίκες
και τα παιδιά τους «με καλό καυκασιανό τρόπο», όπως είχαν οι διαταγές,
ισχυρίστηκε και αυτός ότι έγινε αναπόφευκτη αναγκαιότητα η υποταγή της,
λόγω στρεβλότητας, εχθρικής θέλησης των Ιομούδων, με την έννοια της
επαναφοράς της στους συλλογικούς δεσμούς, και τα μέσα που εφάρμοσε ο ίδιος
ήταν τα πιο αποτελεσματικά. Όμως, όποιος θέλει το σκοπό πρέπει να θέλει
και τα μέσα. Απλώς, δεν ήταν τόσο βάναυσος, ώστε να χλευάζει κι από πάνω
τους Ιομούδους και να πει ότι θεωρεί, ίσα-ίσα, τη θέλησή τους δικαιολογημένη
από το γεγονός ότι τους κατακρεουργεί για χάρη της αντιστάθμισης.
Για άλλη μια φορά, οι επίλεκτοι είναι οι υποτιθέμενοι πράττοντες σύμφωνα με
την αλήθεια και την επιστήμη, δηλαδή σε τελευταία ανάλυση οι φιλόσοφοι της πραγματικότητας, οι οποίοι θα αποφασίσουν τι είναι δεισιδαιμονία, προκατάληψη, βαναυσότητα, τάση προς κακό χαρακτήρα και πότε χρειάζονται η βία και η υποταγή
για την αντιστάθμιση.
Έτσι,λοιπόν, η ισότητα είναι τώρα η αντιστάθμιση με τη βία και η δεύτερη θέληση αναγνωρίζεται από την πρώτη σαν ισότιμη με την υποταγή:
Υποχώρηση Νο 3, η οποία ήδη εδώ καταλήγει στην επαίσχυντη φυγή.
(Αντι Ντίρινγκ σελ 130)
Το έργο αυτό γράφτηκε από τον Φρίντριχ Ενγκελς με τη μορφή
πολεμικής κατά του Γερμανού θεωρητικού Ντίρινγκ.
Η πολυμορφία των ζητημάτων που εξέταζε ο Ντίρινγκ και
η πολεμική που έκανε στο μαρξισμό, έδωσε τη δυνατότητα
στον Ενγκελς να αναπτύξει τις μαρξιστικές απόψεις
σε διάφορους τομείς.
Το βιβλίο είναι δομημένο με βάση τα τρία συστατικά στοιχεία
του μαρξισμού - τη Φιλοσοφία, την Πολιτική Οικονομία
και το Σοσιαλισμό.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου τίθενται τα βασικά προβλήματα
του υλισμού και της διαλεκτικής, καθώς και της υλιστικής
αντίληψης της Ιστορίας.
Δίνεται απάντηση στο βασικό ζήτημα της φιλοσοφίας, εξετάζονται,
ανάμεσα στα άλλα, ζητήματα ηθικής, κοινωνικής ισότητας καθώς
και η σχέση ελευθερίας και αναγκαιότητας.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας εκθέτει το αντικείμενο
της πολιτικής. Αναδεικνύει το ρόλο της βίας στην εμφάνιση της
νέας κοινωνίας και στην ανατροπή της παλιάς.
Στο ίδιο μέρος παρουσιάζει τη μαρξιστική αντίληψη για την αξία,
την απλή και σύνθετη εργασία, το κεφάλαιο και την υπεραξία κ.ά.
Στο τρίτο μέρος, περιγράφει την ιστορία και τη θεωρία του
επιστημονικού σοσιαλισμού.
Δείχνει ότι ο μαρξισμός είναι η θεωρητική έκφραση του προλεταριακού
κινήματος και δίνει τα χαρακτηριστικά της μελλοντικής,
της κομμουνιστικής κοινωνίας, όταν η ανθρωπότητα πραγματοποιεί
το άλμα από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας.
http://www.rizospastis.gr/story.do
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου