16 Mαϊου 1944.
Οι Γερμανοί εκτελούν 120 κρατούμενους από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, οι 92 εκ των οποίων ήταν ανάπηροι του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Αυτός ήταν βλέπετε ο "πολιτισμός" και η "αβροφροσύνη" των Γερμανών, που υμνεί στα βιβλία του ο καθηγητής Ρίχτερ, εκείνος που αναγόρευσαν σε επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Κρήτης, κάποιοι διδάσκοντες... φΡ
Το στρατόπεδο Χαϊδαρίου χτίστηκε επί δικτατορίας Μεταξά το 1937 και χρησίμευσε ως στρατώνας, χωρίς όμως να ολοκληρωθούν οι εργασίες κατασκευής.
Βρίσκεται στους πρόποδες του Ποικίλου όρους, βόρεια της Λεωφόρου
Αθηνών – Κορίνθου. Λειτούργησε υπό τις διαταγές των Ιταλών για λίγες μόνο
ημέρες και στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 πέρασε στα χέρια των Γερμανών και
συγκεκριμένα της SD (Sicherheitsdienst), της Υπηρεσίας ασφαλείας των Ναζί.
Ο χώρος του στρατοπέδου Χαϊδαρίου είναι τόπος μαρτυρίου και ιστορικής μνήμης. Θεωρείται για την Ελλάδα χώρος αντίστοιχος με τα στρατόπεδα Άουσβιτς,
Μαουτχάουζεν, Νταχάου, που όμως, σχεδόν αμέσως μετά τη συντριβή των
δυνάμεων του Άξονα, ανακηρύχθηκαν ιστορικά μνημεία και με σειρά ενεργειών εξασφαλίστηκε η ανάδειξη και η προβολή τους.
Στη χώρα μας, αντίθετα, η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης επί πολλά
χρόνια αγνοήθηκε.
Μόλις το 1982, με τον Νόμο 1285 που ψήφισε η ελληνική Βουλή, ήλθε η αναγνώριση
της Εθνικής Αντίστασης και άρχισε να παίρνει τις πραγματικές της διαστάσεις
ως κορυφαίο ιστορικό γεγονός.
Σ' αυτά όμως τα 40 περίπου χρόνια της αγνόησής της, η ιστορία του στρατοπέδου
έμενε στο περιθώριο. To στρατόπεδο εχρησιμοποιείτο από μονάδες του ελληνικού
στρατού ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’40.
Συγκεκριμένα είχαν εγκατασταθεί εκεί δύο Κέντρα Εκπαιδεύσεως, το ένα Πεζικού
(ΚΕΒΟΠ) και το άλλο Διαβιβάσεων (ΚΕΔ).
Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα το περίφημο Μπλοκ 15, στο οποίο εκρατούντο όσοι
επρόκειτο να οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα την επόμενη μέρα, και
από όπου ξεκίνησαν την αυγή της Πρωτομαγιάς οι «200» για την Καισαριανή, χρησιμοποιήθηκε ως πειθαρχείο.
Σ' αυτή την περίοδο με τα επιχρίσματα καταστράφηκαν μοναδικά ιστορικά
ντοκουμέντα που οι αγωνιστές της Αντίστασης είχαν γράψει στους τοίχους
και σε άλλα σημεία την ύστατη στιγμή, πριν ολοκληρώσουν την προσφορά
και τη θυσία τους.
...
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, μέχρι το 1982 ούτε οι επιζήσαντες κρατούμενοι του στρατοπέδου μπορούσαν να επισκεφτούν τον τόπο του μαρτυρίου τους.
Η πρώτη εκδήλωση ιστορικής μνήμης έγινε επί δημαρχίας Δημήτρη Γιαχνή, όταν
μαζί με αρκετούς πολίτες την Πρωτομαγιά κατέθεσαν στη μνήμη των αγωνιστών
στεφάνια δάφνης μπροστά στην πύλη του στρατοπέδου, αφού τους απαγορεύτηκε
η είσοδός τους στον ιστορικό τόπο.
Η εκδήλωση αυτή συνεχιζόταν και επί δημάρχου Δημ. Σκαμπά.
Μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης η εκδήλωση έγινε μέσα στο
στρατόπεδο, μπροστά στο Μπλοκ 15, με την παρουσία εκπροσώπων του πολιτικού κόσμου.Έκτοτε, και μέχρι σήμερα η εκδήλωση αυτή διοργανώνεται κάθε χρόνο
το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, σε συνεργασία με τον Δήμο Καισαριανής και
τις αντιστασιακές οργανώσεις. Παράλληλα, έπειτα από αίτημα του Δήμου Χαϊδαρίου
επί δημάρχου Κυριάκου Ντηνιακού, το Μπλοκ 15 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη.
Παράλληλα, το έτος 1986 προκηρύχθηκε πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός
για το έμβλημα του Δήμου Χαϊδαρίου. Όρος του διαγωνισμού ήταν το έμβλημα
να είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του στρατοπέδου.
To πρώτο βραβείο δόθηκε στην ιδέα του αρχιτέκτονα Νίκου Τριάντη, σύμφωνα με
την οποία μέσα από το συρματοπλεγμένο Μπλοκ 15 ξεπετάγεται ένα κόκκινο
λουλούδι, δίνοντας ταυτόχρονα το μήνυμα της αισιοδοξίας.
Η εικαστική αυτή σύνθεση έκτοτε αποτελεί το έμβλημα του Δήμου.
Μαουτχάουζεν, Νταχάου, που όμως, σχεδόν αμέσως μετά τη συντριβή των
δυνάμεων του Άξονα, ανακηρύχθηκαν ιστορικά μνημεία και με σειρά ενεργειών εξασφαλίστηκε η ανάδειξη και η προβολή τους.
Στη χώρα μας, αντίθετα, η ιστορία της Εθνικής Αντίστασης επί πολλά
χρόνια αγνοήθηκε.
Μόλις το 1982, με τον Νόμο 1285 που ψήφισε η ελληνική Βουλή, ήλθε η αναγνώριση
της Εθνικής Αντίστασης και άρχισε να παίρνει τις πραγματικές της διαστάσεις
ως κορυφαίο ιστορικό γεγονός.
Σ' αυτά όμως τα 40 περίπου χρόνια της αγνόησής της, η ιστορία του στρατοπέδου
έμενε στο περιθώριο. To στρατόπεδο εχρησιμοποιείτο από μονάδες του ελληνικού
στρατού ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ’40.
Συγκεκριμένα είχαν εγκατασταθεί εκεί δύο Κέντρα Εκπαιδεύσεως, το ένα Πεζικού
(ΚΕΒΟΠ) και το άλλο Διαβιβάσεων (ΚΕΔ).
Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα το περίφημο Μπλοκ 15, στο οποίο εκρατούντο όσοι
επρόκειτο να οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα την επόμενη μέρα, και
από όπου ξεκίνησαν την αυγή της Πρωτομαγιάς οι «200» για την Καισαριανή, χρησιμοποιήθηκε ως πειθαρχείο.
Σ' αυτή την περίοδο με τα επιχρίσματα καταστράφηκαν μοναδικά ιστορικά
ντοκουμέντα που οι αγωνιστές της Αντίστασης είχαν γράψει στους τοίχους
και σε άλλα σημεία την ύστατη στιγμή, πριν ολοκληρώσουν την προσφορά
και τη θυσία τους.
...
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, μέχρι το 1982 ούτε οι επιζήσαντες κρατούμενοι του στρατοπέδου μπορούσαν να επισκεφτούν τον τόπο του μαρτυρίου τους.
Η πρώτη εκδήλωση ιστορικής μνήμης έγινε επί δημαρχίας Δημήτρη Γιαχνή, όταν
μαζί με αρκετούς πολίτες την Πρωτομαγιά κατέθεσαν στη μνήμη των αγωνιστών
στεφάνια δάφνης μπροστά στην πύλη του στρατοπέδου, αφού τους απαγορεύτηκε
η είσοδός τους στον ιστορικό τόπο.
Η εκδήλωση αυτή συνεχιζόταν και επί δημάρχου Δημ. Σκαμπά.
Μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης η εκδήλωση έγινε μέσα στο
στρατόπεδο, μπροστά στο Μπλοκ 15, με την παρουσία εκπροσώπων του πολιτικού κόσμου.Έκτοτε, και μέχρι σήμερα η εκδήλωση αυτή διοργανώνεται κάθε χρόνο
το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, σε συνεργασία με τον Δήμο Καισαριανής και
τις αντιστασιακές οργανώσεις. Παράλληλα, έπειτα από αίτημα του Δήμου Χαϊδαρίου
επί δημάρχου Κυριάκου Ντηνιακού, το Μπλοκ 15 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη.
Παράλληλα, το έτος 1986 προκηρύχθηκε πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός
για το έμβλημα του Δήμου Χαϊδαρίου. Όρος του διαγωνισμού ήταν το έμβλημα
να είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του στρατοπέδου.
To πρώτο βραβείο δόθηκε στην ιδέα του αρχιτέκτονα Νίκου Τριάντη, σύμφωνα με
την οποία μέσα από το συρματοπλεγμένο Μπλοκ 15 ξεπετάγεται ένα κόκκινο
λουλούδι, δίνοντας ταυτόχρονα το μήνυμα της αισιοδοξίας.
Η εικαστική αυτή σύνθεση έκτοτε αποτελεί το έμβλημα του Δήμου.
Παράλληλα, ο Δήμος Χαϊδαρίου ονόμασε Οδό Αγωνιστών Στρατοπέδου Χαϊδαρίου
την οδό Βασιλέως Γεωργίου, από την οποία περνούσαν τα καμιόνια με
τους αγωνιστές. Στον δρόμο αυτό πολλοί αγωνιστές στη διαδρομή προς το
εκτελεστικό απόσπασμα πετούσαν σημειώματα με τη συγκλονιστική στη λιτότητά
της φράση «πάω για εκτέλεση».
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του συμπολίτη μας Κώστα Χατζηγεωργίου,
που ενώ ήταν τραυματίας του αλβανικού μετώπου, μέσα από το νοσοκομείο συνέχιζε
την αντιστασιακή του δράση. To 1943, όμως, συνελήφθη και οδηγήθηκε
στο στρατόπεδο. Στις 23 Απρίλη 1944, και ενώ οδηγείτο στον τόπο εκτέλεσης,
στη Ριτσώνα, τη στιγμή που περνούσε το καμιόνι από τη σημερινή οδό Αγωνιστών Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, στη συμβολή με την οδό Πλαστήρα, πέταξε φωτογραφία
του μικρού ανιψιού του, πάνω στην οποία είχε γράψεΐ:
«Εγώ πάω για εκτέλεση. To παιδί να το βγάλετε Κώστα».
Από τον δρόμο αυτό περνούσαν επίσης τα αυτοκίνητα με τις σορούς των ηρώων
που είχαν εκτελεστεί μέσα στον χώρο του στρατοπέδου, στον δρόμο για
το Γ Νεκροταφείο. Μάλιστα, από τα νωπά θανάσιμα τραύματα των αγωνιστών
έρεε αίμα στον χωμάτινο τότε δρόμο. Κατά κυριολεξία, λοιπόν, ο δρόμος αυτός
είναι ποτισμένος με το αίμα των αγωνιστών της Αντίστασης.
την οδό Βασιλέως Γεωργίου, από την οποία περνούσαν τα καμιόνια με
τους αγωνιστές. Στον δρόμο αυτό πολλοί αγωνιστές στη διαδρομή προς το
εκτελεστικό απόσπασμα πετούσαν σημειώματα με τη συγκλονιστική στη λιτότητά
της φράση «πάω για εκτέλεση».
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του συμπολίτη μας Κώστα Χατζηγεωργίου,
που ενώ ήταν τραυματίας του αλβανικού μετώπου, μέσα από το νοσοκομείο συνέχιζε
την αντιστασιακή του δράση. To 1943, όμως, συνελήφθη και οδηγήθηκε
στο στρατόπεδο. Στις 23 Απρίλη 1944, και ενώ οδηγείτο στον τόπο εκτέλεσης,
στη Ριτσώνα, τη στιγμή που περνούσε το καμιόνι από τη σημερινή οδό Αγωνιστών Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, στη συμβολή με την οδό Πλαστήρα, πέταξε φωτογραφία
του μικρού ανιψιού του, πάνω στην οποία είχε γράψεΐ:
«Εγώ πάω για εκτέλεση. To παιδί να το βγάλετε Κώστα».
Από τον δρόμο αυτό περνούσαν επίσης τα αυτοκίνητα με τις σορούς των ηρώων
που είχαν εκτελεστεί μέσα στον χώρο του στρατοπέδου, στον δρόμο για
το Γ Νεκροταφείο. Μάλιστα, από τα νωπά θανάσιμα τραύματα των αγωνιστών
έρεε αίμα στον χωμάτινο τότε δρόμο. Κατά κυριολεξία, λοιπόν, ο δρόμος αυτός
είναι ποτισμένος με το αίμα των αγωνιστών της Αντίστασης.
Σήμερα, η οδός Αγωνιστών Στρατοπέδου Χαϊδαρίου εκτείνεται παράλληλα με
την οδό Στρατάρχου Καραϊσκάκη σε όλο το μήκος από τη λεωφόρο Αθηνών μέχρι
την Ιερά Οδό, και το τετράπλευρο αυτό αποτελεί το ιστορικό κέντρο
της σύγχρονης πόλης.
την οδό Στρατάρχου Καραϊσκάκη σε όλο το μήκος από τη λεωφόρο Αθηνών μέχρι
την Ιερά Οδό, και το τετράπλευρο αυτό αποτελεί το ιστορικό κέντρο
της σύγχρονης πόλης.
Μετά την τελική διαμόρφωση του δρόμου το έτος 2001, οι παράλληλες δενδροστοιχίες,
τα κλασικά φωτιστικά, οι ειδικές πλακοστρώσεις, σε συνδυασμό με τη δεδομένη
ιστορική σημασία, προσδίδουν μια ιδιαίτερη ταυτότητα στην οδό Αγωνιστών
Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, που εκτός από κεντρικός εμπορικός δρόμος φιλοξενεί
σημαντικές για τη ζωή της πόλης λειτουργίες, όπως το Δημοτικό Κολυμβητήριο
και ο ιστορικός κινηματογράφος «Άνοιξη».
To τμήμα του δρόμου αυτού από τη λεωφόρο Αθηνών μέχρι τις πύλες
του Στρατοπέδου ονομάστηκε οδός Αντώνη Φλούντζη, για να τιμηθεί η μνήμη
του γιατρού του στρατοπέδου, που σ’ ένα μεστό και τεκμηριωμένο
βιβλίο με τον τίτλο:
Χαϊδάρι, κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης,
κατέγραψε την ιστορία του στρατοπέδου.
Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας προσπαθεί να αποδώσει με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια κι αντικειμενικότητα και με πολλά ντοκουμέντα την κατάσταση, τη ζωή και
τα όσα έγιναν στο Χαϊδάρι απ' την ίδρυση ως τη διάλυση του.
Περιγράφει τα γερμανικά SS, τη Μέρλιν, τους SD φρουρούς και δήμιους του
στρατοπέδου και τη μαρτυρική ζωή των κρατουμένων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ανδρών και γυναικών. Εξιστορεί τις σκληρές, άσκοπες αγγαρείες κάτω απ' το βούρδουλα των σκοπών και με τα δαγκώματα των λυκόσκυλων.
Τις φοβερές τιμωρίες (φιδάκι, σκαμνάκι, πέτρες κ.λπ.).
Τις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια στη Μέρλιν και το Χαϊδάρι (μαστιγώσεις, τροχαλία, καψίματα κ.λπ.).
Τη φοβερή απομόνωση στο μπλοκ "15".
Την απλή και αυστηρή απομόνωση γυναικών στο "16".
Τον ηρωικό αγώνα, τις συλλήψεις και εκτελέσεις των αναπήρων του Αλβανικού Έπους.
Τον αγώνα της νέας γενιάς -φοιτητών, μαθητών, εργατών, υπαλλήλων- τις συλλήψεις, βασανισμούς και εκτελέσεις τους.
Το δράμα των Εβραίων, τις αποστολές και την εξόντωσή τους στα χιτλερικά στρατόπεδα.
Τα μπλόκα στις συνοικίες, τις επί τόπου εκτελέσεις, το κουβάλημα χιλιάδων Ελλήνων
στο Χαϊδάρι και τις αποστολές ομήρων στη Γερμανία.
Τις ατέλειωτες εκτελέσεις, την εκτέλεση των 200 την Πρωτομαγιά στην Καισαριανή.
Τον εγκλεισμό Χαϊδαριωτών στις "κλούβες". Αναφέρει την ομαδική απόδραση της
31-3-44 από τα έργα του Πειραιά.
Το ρόλο των Ακροναυπλιωτών και των παλιών αγωνιστών.
Την κατάσταση που επικράτησε στο Χαϊδάρι μετά την εκτέλεση της 1-5-44.
Τη μεγάλη προσφορά του αναρρωτηρίου.
Παραθέτει επίσης σειρά από ιδιαίτερα περιστατικά.
Προσωπικές μαρτυρίες παθόντων.
Καθώς και επίσημα έγγραφα και ανακοινώσεις των αρχών κατοχής, των
κυβερνήσεων Κούισλιγκς, των Ελλήνων συνεργατών των κατακτητών γενικά.
Ταυτόχρονα δίνει σε αδρές πινελιές εικόνες απ' τον αγώνα του λαού της Περιοχής Πρωτευούσης και συνοπτικό πίνακα από τα σημαντικότερα γεγονότα και τις λαϊκές εκδηλώσεις της κατοχής.
Ειδικό κεφάλαιο αφιερώνει στις αντιστασιακές οργανώσεις και στο ρόλο των Άγγλων
και των πρακτόρων τους.
Με τον τρόπο αυτό δίνει το Ιστορικό Χρονικό του Χαϊδαρίου σε στενή σύνδεση με
τους αγώνες του ελληνικού λαού έξω απ' αυτό, στις πόλεις και στην ύπαιθρο.
*ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
τα κλασικά φωτιστικά, οι ειδικές πλακοστρώσεις, σε συνδυασμό με τη δεδομένη
ιστορική σημασία, προσδίδουν μια ιδιαίτερη ταυτότητα στην οδό Αγωνιστών
Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, που εκτός από κεντρικός εμπορικός δρόμος φιλοξενεί
σημαντικές για τη ζωή της πόλης λειτουργίες, όπως το Δημοτικό Κολυμβητήριο
και ο ιστορικός κινηματογράφος «Άνοιξη».
To τμήμα του δρόμου αυτού από τη λεωφόρο Αθηνών μέχρι τις πύλες
του Στρατοπέδου ονομάστηκε οδός Αντώνη Φλούντζη, για να τιμηθεί η μνήμη
του γιατρού του στρατοπέδου, που σ’ ένα μεστό και τεκμηριωμένο
βιβλίο με τον τίτλο:
Χαϊδάρι, κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης,
κατέγραψε την ιστορία του στρατοπέδου.
Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας προσπαθεί να αποδώσει με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια κι αντικειμενικότητα και με πολλά ντοκουμέντα την κατάσταση, τη ζωή και
τα όσα έγιναν στο Χαϊδάρι απ' την ίδρυση ως τη διάλυση του.
Περιγράφει τα γερμανικά SS, τη Μέρλιν, τους SD φρουρούς και δήμιους του
στρατοπέδου και τη μαρτυρική ζωή των κρατουμένων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ανδρών και γυναικών. Εξιστορεί τις σκληρές, άσκοπες αγγαρείες κάτω απ' το βούρδουλα των σκοπών και με τα δαγκώματα των λυκόσκυλων.
Τις φοβερές τιμωρίες (φιδάκι, σκαμνάκι, πέτρες κ.λπ.).
Τις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια στη Μέρλιν και το Χαϊδάρι (μαστιγώσεις, τροχαλία, καψίματα κ.λπ.).
Τη φοβερή απομόνωση στο μπλοκ "15".
Την απλή και αυστηρή απομόνωση γυναικών στο "16".
Τον ηρωικό αγώνα, τις συλλήψεις και εκτελέσεις των αναπήρων του Αλβανικού Έπους.
Τον αγώνα της νέας γενιάς -φοιτητών, μαθητών, εργατών, υπαλλήλων- τις συλλήψεις, βασανισμούς και εκτελέσεις τους.
Το δράμα των Εβραίων, τις αποστολές και την εξόντωσή τους στα χιτλερικά στρατόπεδα.
Τα μπλόκα στις συνοικίες, τις επί τόπου εκτελέσεις, το κουβάλημα χιλιάδων Ελλήνων
στο Χαϊδάρι και τις αποστολές ομήρων στη Γερμανία.
Τις ατέλειωτες εκτελέσεις, την εκτέλεση των 200 την Πρωτομαγιά στην Καισαριανή.
Τον εγκλεισμό Χαϊδαριωτών στις "κλούβες". Αναφέρει την ομαδική απόδραση της
31-3-44 από τα έργα του Πειραιά.
Το ρόλο των Ακροναυπλιωτών και των παλιών αγωνιστών.
Την κατάσταση που επικράτησε στο Χαϊδάρι μετά την εκτέλεση της 1-5-44.
Τη μεγάλη προσφορά του αναρρωτηρίου.
Παραθέτει επίσης σειρά από ιδιαίτερα περιστατικά.
Προσωπικές μαρτυρίες παθόντων.
Καθώς και επίσημα έγγραφα και ανακοινώσεις των αρχών κατοχής, των
κυβερνήσεων Κούισλιγκς, των Ελλήνων συνεργατών των κατακτητών γενικά.
Ταυτόχρονα δίνει σε αδρές πινελιές εικόνες απ' τον αγώνα του λαού της Περιοχής Πρωτευούσης και συνοπτικό πίνακα από τα σημαντικότερα γεγονότα και τις λαϊκές εκδηλώσεις της κατοχής.
Ειδικό κεφάλαιο αφιερώνει στις αντιστασιακές οργανώσεις και στο ρόλο των Άγγλων
και των πρακτόρων τους.
Με τον τρόπο αυτό δίνει το Ιστορικό Χρονικό του Χαϊδαρίου σε στενή σύνδεση με
τους αγώνες του ελληνικού λαού έξω απ' αυτό, στις πόλεις και στην ύπαιθρο.
*ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
και εδώ...http://www.haidari.gr/Default.aspx
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου