Επανάσταση 1821
Πώς καθιερώθηκε ο γιορτασμός της 25ης Μαρτίου
Πρώτος ο Παναγιώτης Σούτσος πρότεινε το 1834 την καθιέρωση εορτασμού
της Ελληνικής Επανάστασης την 25η Μαρτίου, αναφέροντας ότι ήταν η μέρα γενίκευσης
της επανάστασης στην Πελοπόννησο και αναγέννησης της Ελλάδας, σε υπόμνημα το
οποίο ο Ιωάννης Κωλέττης υπέβαλε στον Όθωνα ως πρόταση σχεδίου νόμου.
Το έγγραφο του Κωλέττη, τότε υπουργού Εσωτερικών, έχει ημερομηνία 22 Ιανουαρίου
(2 Φεβρουαρίου) 1835 και προτείνει στον Όθωνα τη θέσπιση εορτασμών με πανελλήνιους αγώνες παρόμοιους με αυτούς της αρχαίας Ελλάδας.
Οι εορτασμοί που πρότεινε ο Κωλέττης περιλάμβαναν διαγωνισμούς στις τέχνες και τα γράμματα και σε διάφορα αγωνίσματα. Θα γίνονταν στην Τρίπολη, την Αθήνα, την Ύδρα
και το Μεσολόγγι, εκ περιτροπής μέσα σε μία τετραετία, όπως στην αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί, οι Πυθικοί κτλ.
Μετά την επίσημη καθιέρωση του εορτασμού τo 1838, και ιδίως το 1841, έγινε
προσπάθεια οικειοποίησης της επετείου από την αντιπολιτευόμενη αντι-οθωνική μερίδα,
με ιδιωτικούς εορτασμούς στους οποίους προβαλλόταν ιδιαίτερα η μορφή του Κοραή.
Η εορτή συνέχισε να είναι αντικείμενο κομματικών και τοπικιστικών
αντιπαραθέσεων: ιδιαίτερες αντιδράσεις προκάλεσε το 1846 και 1847 η απόφαση
του πρωθυπουργού Κωλέττη για την πραγματοποίηση επίσημης τελετής στον τάφο του ρουμελιώτη οπλαρχηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη στο Φάληρο, καθώς θεωρήθηκε ότι οδηγούσε σε ταύτιση της Επανάστασης με ένα πρόσωπο.
Έως το 1875 ο στρατός βρισκόταν παρατεταγμένος κατά μήκος της διαδρομής της
βασιλικής πομπής από τα ανάκτορα προς την εκκλησία και αντίστροφα.
Το 1875 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά παρέλαση του στρατού μπροστά από τα ανάκτορα, πρακτική τρέχουσα από τα μέσα του αιώνα σε δημόσιες γιορτές στη Γαλλία
και τα γερμανικά κράτη. Την επόμενη χρονιά, αν και δεν πραγματοποιήθηκε στρατιωτική παρέλαση εξαιτίας βροχής, δίπλα στο στρατό παρατάχθηκε και μία πανεπιστημιακή φάλαγγα.
Η πρωιμότερη αναφορά για μαθητική παρέλαση εντοπίζεται το 1899.
Τα σχολεία είχαν παραταχθεί και κατά τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου του 1924,
όταν ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία.
Τα επόμενα χρόνια την παρέλαση του στρατού πλαισίωναν και πρόσκοποι και
μαθητές στρατιωτικών σχολών.
Το 1932 τα σχολεία της Αθήνας παρέλασαν μπροστά από επισήμους στο μνημείο
του Άγνωστου Στρατιώτη μαζί με τους προσκόπους, τη «φρουρά της πόλης» και τις «εθνικιστικές οργανώσεις».
Από το 1936 η μαθητική παρέλαση, που έγινε μπροστά από τον βασιλιά Γεώργιο και
τον Μεταξά, πήρε επίσημο χαρακτήρα. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά οι παρελάσεις μαθητών και φαλαγγιτών (μελών της ΕΟΝ) προσέλαβαν μεγάλη σημασία
και συνδέθηκαν με τη στρατιωτική παρέλαση. Η πρακτική των μαθητικών παρελάσεων εξακολούθησε κατά την εμφυλιοπολεμική περίοδο και έπειτα έως και μετά τη
μεταπολίτευση.
Πώς καθιερώθηκε ο γιορτασμός της 25ης Μαρτίου
Πρώτος ο Παναγιώτης Σούτσος πρότεινε το 1834 την καθιέρωση εορτασμού
της Ελληνικής Επανάστασης την 25η Μαρτίου, αναφέροντας ότι ήταν η μέρα γενίκευσης
της επανάστασης στην Πελοπόννησο και αναγέννησης της Ελλάδας, σε υπόμνημα το
οποίο ο Ιωάννης Κωλέττης υπέβαλε στον Όθωνα ως πρόταση σχεδίου νόμου.
Το έγγραφο του Κωλέττη, τότε υπουργού Εσωτερικών, έχει ημερομηνία 22 Ιανουαρίου
(2 Φεβρουαρίου) 1835 και προτείνει στον Όθωνα τη θέσπιση εορτασμών με πανελλήνιους αγώνες παρόμοιους με αυτούς της αρχαίας Ελλάδας.
Οι εορτασμοί που πρότεινε ο Κωλέττης περιλάμβαναν διαγωνισμούς στις τέχνες και τα γράμματα και σε διάφορα αγωνίσματα. Θα γίνονταν στην Τρίπολη, την Αθήνα, την Ύδρα
και το Μεσολόγγι, εκ περιτροπής μέσα σε μία τετραετία, όπως στην αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί, οι Πυθικοί κτλ.
Μετά την επίσημη καθιέρωση του εορτασμού τo 1838, και ιδίως το 1841, έγινε
προσπάθεια οικειοποίησης της επετείου από την αντιπολιτευόμενη αντι-οθωνική μερίδα,
με ιδιωτικούς εορτασμούς στους οποίους προβαλλόταν ιδιαίτερα η μορφή του Κοραή.
Η εορτή συνέχισε να είναι αντικείμενο κομματικών και τοπικιστικών
αντιπαραθέσεων: ιδιαίτερες αντιδράσεις προκάλεσε το 1846 και 1847 η απόφαση
του πρωθυπουργού Κωλέττη για την πραγματοποίηση επίσημης τελετής στον τάφο του ρουμελιώτη οπλαρχηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη στο Φάληρο, καθώς θεωρήθηκε ότι οδηγούσε σε ταύτιση της Επανάστασης με ένα πρόσωπο.
Έως το 1875 ο στρατός βρισκόταν παρατεταγμένος κατά μήκος της διαδρομής της
βασιλικής πομπής από τα ανάκτορα προς την εκκλησία και αντίστροφα.
Το 1875 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά παρέλαση του στρατού μπροστά από τα ανάκτορα, πρακτική τρέχουσα από τα μέσα του αιώνα σε δημόσιες γιορτές στη Γαλλία
και τα γερμανικά κράτη. Την επόμενη χρονιά, αν και δεν πραγματοποιήθηκε στρατιωτική παρέλαση εξαιτίας βροχής, δίπλα στο στρατό παρατάχθηκε και μία πανεπιστημιακή φάλαγγα.
Η πρωιμότερη αναφορά για μαθητική παρέλαση εντοπίζεται το 1899.
Τα σχολεία είχαν παραταχθεί και κατά τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου του 1924,
όταν ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία.
Τα επόμενα χρόνια την παρέλαση του στρατού πλαισίωναν και πρόσκοποι και
μαθητές στρατιωτικών σχολών.
Το 1932 τα σχολεία της Αθήνας παρέλασαν μπροστά από επισήμους στο μνημείο
του Άγνωστου Στρατιώτη μαζί με τους προσκόπους, τη «φρουρά της πόλης» και τις «εθνικιστικές οργανώσεις».
Από το 1936 η μαθητική παρέλαση, που έγινε μπροστά από τον βασιλιά Γεώργιο και
τον Μεταξά, πήρε επίσημο χαρακτήρα. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά οι παρελάσεις μαθητών και φαλαγγιτών (μελών της ΕΟΝ) προσέλαβαν μεγάλη σημασία
και συνδέθηκαν με τη στρατιωτική παρέλαση. Η πρακτική των μαθητικών παρελάσεων εξακολούθησε κατά την εμφυλιοπολεμική περίοδο και έπειτα έως και μετά τη
μεταπολίτευση.
*η αντίδραση
-26 Μαρτίου 1838
- Η εφημερίδα «Αθηνά» αμφισβήτησε εμμέσως με δημοσίευμά της τα κίνητρα
του Βασιλικού Διατάγματος για την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως ημέρα Εθνικής Εορτής, θεωρώντας ότι σκοπός ήταν η διακοπή κάθε δεσμού με την Α’ Εθνική Συνέλευση
η οποία είχε ψηφίσει δημοκρατικό πολίτευμα. Με αυτο τον τρόπο η Εθνική Εορτή
(που μέχρι τότε εορταζόταν την 1η Ιανουαρίου) έχανε τον πολιτικό, επαναστατικό
χαρακτηρα της κι έπαιρνε θρησκευτική απόχρωση.
«Και πόση επισημότητα δεν ήθελε δόσει η εορτή αυτή εις την Ελλάδα αν μαζί με
τον Ευαγγελισμόν της Θεοτόκου επανηγυρίζετο και η καθίδρυσις του συντάγματος,
η στερέωσις της ελευθερίας μας αυτής».
- Η εφημερίδα «Αθηνά» αμφισβήτησε εμμέσως με δημοσίευμά της τα κίνητρα
του Βασιλικού Διατάγματος για την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως ημέρα Εθνικής Εορτής, θεωρώντας ότι σκοπός ήταν η διακοπή κάθε δεσμού με την Α’ Εθνική Συνέλευση
η οποία είχε ψηφίσει δημοκρατικό πολίτευμα. Με αυτο τον τρόπο η Εθνική Εορτή
(που μέχρι τότε εορταζόταν την 1η Ιανουαρίου) έχανε τον πολιτικό, επαναστατικό
χαρακτηρα της κι έπαιρνε θρησκευτική απόχρωση.
«Και πόση επισημότητα δεν ήθελε δόσει η εορτή αυτή εις την Ελλάδα αν μαζί με
τον Ευαγγελισμόν της Θεοτόκου επανηγυρίζετο και η καθίδρυσις του συντάγματος,
η στερέωσις της ελευθερίας μας αυτής».
Το 1836 τιμήθηκε η 25η Μαρτίου σε συνδυασμό με τα Καλάβρυτα και τον Π. Πατρών Γερμανό με χάλκινο μετάλλιο που κόπηκε με την ευκαιρία του γάμου του βασιλιά
Όθωνα και της Αμαλίας.
Χάλκινο, διάμετρος 4 cm
να κρατά υψωμένη σημαία και σταυρό και δύο ένοπλους αγωνιστές
σε κίνηση ορκωμοσίας ή χαιρετισμού.
Φέρει την επιγραφή
"ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΥΨΩΣΩ ΑΥΤΟΝ - ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 25 ΜΑΡΤ. 1821"
(το απόφθεγμα είναι από την Έξοδο, ιε', 3).
Η άλλη όψη του μεταλλίου εικονίζει τον Γερμανό.
Ο εορτασμός "εἰς τὸ διηνεκὲς" της Επανάστασης την 25η Μαρτίου καθιερώθηκε το 1838
με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 της Κυβέρνησης Όθωνος και συγκεκριμένα
του Γεώργιου Γλαράκη, γραμματέα της Επικρατείας (υπουργού) επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Εσωτερικών.
Ο Γλαράκης ήταν ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του ρωσικού κόμματος,
των Ναπαίων, που εκείνη την περίοδο απολάμβανε την εύνοια του Όθωνα.
Ο Όθωνας προσπαθούσε να ενισχύσει τη δημοτικότητά του προσεταιριζόμενος
την απήχηση των εκφραστών της Ορθοδοξίας, και ενδεχομένως
σε αυτό να οφείλεται η θρησκευτική χροιά του διατάγματος και η καθιέρωση της εορτής Ωστόσο, κατά τον πρώτο εορτασμό της επετείου, το 1838, από τους ξένους πρέσβεις
και προσωπικό πρεσβειών απουσίασαν από την εορτή μόνο αυτοί της Ρωσίας και της Αυστρίας με τους υπαλλήλους τους.
με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 της Κυβέρνησης Όθωνος και συγκεκριμένα
του Γεώργιου Γλαράκη, γραμματέα της Επικρατείας (υπουργού) επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Εσωτερικών.
Ο Γλαράκης ήταν ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του ρωσικού κόμματος,
των Ναπαίων, που εκείνη την περίοδο απολάμβανε την εύνοια του Όθωνα.
Ο Όθωνας προσπαθούσε να ενισχύσει τη δημοτικότητά του προσεταιριζόμενος
την απήχηση των εκφραστών της Ορθοδοξίας, και ενδεχομένως
σε αυτό να οφείλεται η θρησκευτική χροιά του διατάγματος και η καθιέρωση της εορτής Ωστόσο, κατά τον πρώτο εορτασμό της επετείου, το 1838, από τους ξένους πρέσβεις
και προσωπικό πρεσβειών απουσίασαν από την εορτή μόνο αυτοί της Ρωσίας και της Αυστρίας με τους υπαλλήλους τους.
*ο βασιλέας Οθων ως τσολιάς
Ο πρώτος εορτασμός στην Αθήνα όπου συμμετείχαν ο Βασιλιάς Όθων και
η Βασίλισσα Αμαλία, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και πλήθος λαού,
έγινε στον Ναό της Αγίας Ειρήνης.
Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών θεμελιώθηκε την 25 Δεκ. 1842 και αφιερώθηκε
στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου για να τιμηθεί η 25 Μαρτίου 1821.
Το 1839, ο Αμβρόσιος Φραντζής αναφέρει ότι η 25η Μαρτίου ήταν ημέρα
«ρητή και εμφυτευμένη εις τας καρδίας των Πελοποννησίων κτλ. ως ημέρα ενάρξεως
της Ελληνικής επαναστάσεως», ενώ ο ίδιος παρουσιάζει τα γεγονότα στα οποία
η 25η Μαρτίου είναι μια από τις ημέρες των πρώτων ενεργειών που άρχισαν μετά
τα μέσα Μαρτίου και όχι «ημέρα ενάρξεως».
η Βασίλισσα Αμαλία, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και πλήθος λαού,
έγινε στον Ναό της Αγίας Ειρήνης.
Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών θεμελιώθηκε την 25 Δεκ. 1842 και αφιερώθηκε
στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου για να τιμηθεί η 25 Μαρτίου 1821.
Το 1839, ο Αμβρόσιος Φραντζής αναφέρει ότι η 25η Μαρτίου ήταν ημέρα
«ρητή και εμφυτευμένη εις τας καρδίας των Πελοποννησίων κτλ. ως ημέρα ενάρξεως
της Ελληνικής επαναστάσεως», ενώ ο ίδιος παρουσιάζει τα γεγονότα στα οποία
η 25η Μαρτίου είναι μια από τις ημέρες των πρώτων ενεργειών που άρχισαν μετά
τα μέσα Μαρτίου και όχι «ημέρα ενάρξεως».
Ο πρώτος εορτασμός ( αναπαράσταση)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου