...ενας εξαίρετος και διακεκριμένος Μανιάτης, ενας εκπληκτικός και ακούραστος άνθρωπος, ο Δικαίος Β. Βαγιακάκος, επιφανής γλωσσολόγος, με πλούσιο ερευνητικό, συγγραφικό και κοινωνικό έργο αλλά και σημαντική διαχρονική προσφορα στη Μάνη. Μόλις λίγες εβδομάδες πριν πεθάνει, προχώρησε
στη δωρεά της μεγάλης Βιβλιοθήκης και του προσωπικού του Αρχείου,
στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης.
-Ο Δικαίος Βαγιακάκος γεννήθηκε το 1917 στην Κοίτα.
Έπειτα από τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κοίτα και στην Αρεόπολη εισήχθη
στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία πήρε
το πτυχίο του το 1937.
-Το 1938-39 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο 9ο Σύνταγμα Καλαμάτας.
-Στις 28 Οκτωβρίου 1940 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στην πρώτη γραμμή
μέχρι την κατάρρευση του μετώπου, τον Απρίλιο του 1941.
Επί του πεδίου της μάχης τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Γ΄ Τάξεως.
-Στη συνέχεια υπηρέτησε σε ιδιωτικά σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης. Παράλληλα δραστηριοποιήθηκε στον Συνεταιρισμό Αδιορίστων Καθηγητών, ως πρόεδρος
του οποίου διοργάνωσε συσσίτια για άνεργους καθηγητές.
-Η κλίση του Βαγιακάκου προς τη γλωσσολογία εκδηλώθηκε από τα μαθητικά του χρόνια, στο Γυμνάσιο Αρεόπολης και αποκρυσταλλώθηκε την περίοδο των πανεπιστημιακών σπουδών του. Στράφηκε στη μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων και στη συλλογή γλωσσικού και λαογραφικού υλικού. Επίσης, στη μελέτη των ονομάτων και των τοπωνυμίων.
-Επιπλέον, ενδιαφέρθηκε για τη μελέτη της τοπικής ιστορίας της ιδιαίτερής του πατρίδας, της Μάνης.
-Το 1944 εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα:
"Συνίζησις και επένθεσις εν τω γλωσσικώ ιδιώματι της Μέσα Μάνης" και το επόμενο
έτος διορίστηκε συντάκτης στο Ιστορικό Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης της
Ακαδημίας Αθηνών.
-Τη διετία 1951-53 πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία, στη Σορβόνη.
--Το 1955 έγινε διευθύνων του Λεξικού και από το 1967 ως το 1980 που
συνταξιοδοτήθηκε υπηρέτησε ως Διευθυντής.
Στο Ιστορικό Λεξικό
Κατά την 35ετή υπηρεσία του (1945-1980) στο Κέντρο Συντάξεως του Λεξικού
ο Βαγιακάκος πραγματοποίησε δεκάδες επιστημονικές αποστολές συλλογής γλωσσικού υλικού σε Λακωνία, Ήπειρο, Κέρκυρα, Κορσική και Κύπρο. Καρπός των αποστολών αυτών υπήρξαν 17 χειρόγραφα αποτελούμενα από χιλιάδες σελίδες, που υπάρχουν στο Κέντρο. Επίσης, συνέλεξε ιδιωτικά άφθονο γλωσσικό και λαογραφικό υλικό από όλα
τα χωριά της Μάνης.
-Συμμετείχε στη σύνταξη τριών συντακτικών σειρών του Δ΄ τόμου (1953) και του πρώτου τεύχους του Ε΄ τόμου. Ως Διευθυντής οργάνωσε αποστολές σε περιοχές του ελληνικού χώρου που υπήρχαν ελλειπή στοιχεία και κυρίως συνέταξε πλήρες ερωτηματολόγιο συλλογής γλωσσικού υλικού, το οποίο να καλύπτει όλες τις εκδηλώσεις του βίου και αποτελεί ως σήμερα υποδειγματικό οδηγό για τους συλλογείς. Επίσης, κατάρτισε αναλυτικούς πίνακες των δελτίων του Κέντρου ανά περιοχή, προώθησε τη σύνταξη του Γλωσσικού Άτλαντος της Ελλάδος, οργάνωσε τη μικροφωτογράφηση των χειρογράφων του Κέντρου και προγραμμάτισε τη σύσταση Ονοματολογικού Αρχείου.
-Στον εκδοτικό τομέα συνέχισε τη έκδοση των τόμων του Λεξικού και του Λεξικογραφικού Δελτίου. Επίσης, προχώρησε στην επανέκδοση πολλών έργων του μεγάλου
γλωσσολόγου Γ. Χατζιδάκι.
Επιστημονικές Αποστολές
• 1969: Κύπρος. Θέμα: Επισήμανση των φωνητικών φαινομένων της κυπριακής διαλέκτου.
• 1972: Λονδίνο. Μέλος της τριμελούς Επιτροπής Τοπωνυμίων στη Β΄ σύνοδο του Ο.Η.Ε. με θέμα την τυποποίηση της γραφής των γεωγραφικών ονομάτων και την ονοματοθέτηση των εξωγήινων αντικειμένων (πλανητών, δορυφόρων, τοποθεσιών σε ουράνια σώματα κλπ).
• 1973: Νέα Υόρκη. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1975: Νέα Υόρκη. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1977: Αθήνα. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1980: Παρίσι. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1981: Νέα Υόρκη. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
Επί των ημερών του στις επιτροπές αυτές καθιερώθηκε η γράμμα προς γράμμα μεταγραφή του ελληνικού αλφαβήτου στο λατινικό, ώστε να εξασφαλίζεται η ιστορική ορθογραφία της ελληνικής γλώσσας.
• 1969-81: Μέλος του Συμβουλίου Τοπωνυμίων του Υπουργείου Εσωτερικών. Συνέβαλε στη σύνταξη σχετικού λεξικού τοπωνυμίων της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας του Στρατού και της Υδρογραφικής Υπηρεσίας.
Συνέδρια - Επιστημονικές Εταιρείες
Ο Δικαίος Βαγιακάκος έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 35 Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια. Από το 1958, που μετείχε στο VI Διεθνές Συνέδριο Ονοματολογίας στο Μόναχο, μέχρι σήμερα έχει λάβει μέρος σε συνέδρια σε όλη την Ευρώπη: Άμστερνταμ, Λονδίνο, Σόφια, Βουκουρέστι, Λευκωσία, Βιέννη, Μάλαγα, Βενετία, Βέρνη, Βελιγράδι κ.α.
Επίσης, έχει λάβει μέρος σε είκοσι ακόμα τοπικά συνέδρια σε όλη την Ελλάδα από
το 1964 κ.ε., στα περισσότερα από τα οποία υπήρξε μέλος της οργανωτικής επιτροπής.
Ο Βαγιακάκος υπήρξε μέλος σε περισσότερες από 30 επιστημονικές εταιρείες στην
Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σε αρκετές διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. και της επιτροπής
εκδόσεως των επετηρίδων τους. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες:
Ελληνικές:
• Επιστημονική Εταιρεία από το 1940: στο Δ.Σ. και υπεύθυνος του περιοδικού "Αθηνά".
• Γλωσσική Εταιρεία: στο Δ.Σ.
• Αρχαιολογική Εταιρεία.
• Φιλολογικός Σύλλογος "Παρνασσός".
• Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: στο Δ.Σ.
• Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος: στο Δ.Σ.
• Εταιρεία Ιστορικών Σπουδών του Νεώτερου Ελληνισμού: στο Δ.Σ.
• Ελληνική Ιστορική Εταιρεία.
• Ελληνική Επιτροπή Σπουδών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης: στο Δ.Σ.
• Εραλδική και Γενεαλογική Εταιρεία.
• Εταιρεία Λακωνικών Σπουδών: Ιδρυτής, Γενικός Γραμματέας από την ίδρυσή της
και στη συνέχεια Πρόεδρος ως σήμερα και Διευθυντής του περιοδικού "Λακωνικαί Σπουδαί".
• Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών: στο Δ.Σ.
• Εταιρεια Μελετών Ζακύνθου.
• Βιβλιογραφική Εταιρεία της Ελλάδος: στο Δ.Σ.
• Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων: στο Δ.Σ.
Ξένες
• Comite International des Sciences Onomastiques Louvain (Βέλγιο).
• Comite Hellenique des Etudes Byzantines.
• Association de Recherches en Sciences Humaines-Domaine Corse.
του οποίου διοργάνωσε συσσίτια για άνεργους καθηγητές.
-Η κλίση του Βαγιακάκου προς τη γλωσσολογία εκδηλώθηκε από τα μαθητικά του χρόνια, στο Γυμνάσιο Αρεόπολης και αποκρυσταλλώθηκε την περίοδο των πανεπιστημιακών σπουδών του. Στράφηκε στη μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων και στη συλλογή γλωσσικού και λαογραφικού υλικού. Επίσης, στη μελέτη των ονομάτων και των τοπωνυμίων.
-Επιπλέον, ενδιαφέρθηκε για τη μελέτη της τοπικής ιστορίας της ιδιαίτερής του πατρίδας, της Μάνης.
-Το 1944 εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα:
"Συνίζησις και επένθεσις εν τω γλωσσικώ ιδιώματι της Μέσα Μάνης" και το επόμενο
έτος διορίστηκε συντάκτης στο Ιστορικό Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης της
Ακαδημίας Αθηνών.
-Τη διετία 1951-53 πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία, στη Σορβόνη.
--Το 1955 έγινε διευθύνων του Λεξικού και από το 1967 ως το 1980 που
συνταξιοδοτήθηκε υπηρέτησε ως Διευθυντής.
Στο Ιστορικό Λεξικό
Κατά την 35ετή υπηρεσία του (1945-1980) στο Κέντρο Συντάξεως του Λεξικού
ο Βαγιακάκος πραγματοποίησε δεκάδες επιστημονικές αποστολές συλλογής γλωσσικού υλικού σε Λακωνία, Ήπειρο, Κέρκυρα, Κορσική και Κύπρο. Καρπός των αποστολών αυτών υπήρξαν 17 χειρόγραφα αποτελούμενα από χιλιάδες σελίδες, που υπάρχουν στο Κέντρο. Επίσης, συνέλεξε ιδιωτικά άφθονο γλωσσικό και λαογραφικό υλικό από όλα
τα χωριά της Μάνης.
-Συμμετείχε στη σύνταξη τριών συντακτικών σειρών του Δ΄ τόμου (1953) και του πρώτου τεύχους του Ε΄ τόμου. Ως Διευθυντής οργάνωσε αποστολές σε περιοχές του ελληνικού χώρου που υπήρχαν ελλειπή στοιχεία και κυρίως συνέταξε πλήρες ερωτηματολόγιο συλλογής γλωσσικού υλικού, το οποίο να καλύπτει όλες τις εκδηλώσεις του βίου και αποτελεί ως σήμερα υποδειγματικό οδηγό για τους συλλογείς. Επίσης, κατάρτισε αναλυτικούς πίνακες των δελτίων του Κέντρου ανά περιοχή, προώθησε τη σύνταξη του Γλωσσικού Άτλαντος της Ελλάδος, οργάνωσε τη μικροφωτογράφηση των χειρογράφων του Κέντρου και προγραμμάτισε τη σύσταση Ονοματολογικού Αρχείου.
-Στον εκδοτικό τομέα συνέχισε τη έκδοση των τόμων του Λεξικού και του Λεξικογραφικού Δελτίου. Επίσης, προχώρησε στην επανέκδοση πολλών έργων του μεγάλου
γλωσσολόγου Γ. Χατζιδάκι.
Επιστημονικές Αποστολές
• 1969: Κύπρος. Θέμα: Επισήμανση των φωνητικών φαινομένων της κυπριακής διαλέκτου.
• 1972: Λονδίνο. Μέλος της τριμελούς Επιτροπής Τοπωνυμίων στη Β΄ σύνοδο του Ο.Η.Ε. με θέμα την τυποποίηση της γραφής των γεωγραφικών ονομάτων και την ονοματοθέτηση των εξωγήινων αντικειμένων (πλανητών, δορυφόρων, τοποθεσιών σε ουράνια σώματα κλπ).
• 1973: Νέα Υόρκη. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1975: Νέα Υόρκη. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1977: Αθήνα. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1980: Παρίσι. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
• 1981: Νέα Υόρκη. Επιτροπή Τοπωνυμίων του Ο.Η.Ε..
Επί των ημερών του στις επιτροπές αυτές καθιερώθηκε η γράμμα προς γράμμα μεταγραφή του ελληνικού αλφαβήτου στο λατινικό, ώστε να εξασφαλίζεται η ιστορική ορθογραφία της ελληνικής γλώσσας.
• 1969-81: Μέλος του Συμβουλίου Τοπωνυμίων του Υπουργείου Εσωτερικών. Συνέβαλε στη σύνταξη σχετικού λεξικού τοπωνυμίων της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας του Στρατού και της Υδρογραφικής Υπηρεσίας.
Συνέδρια - Επιστημονικές Εταιρείες
Ο Δικαίος Βαγιακάκος έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 35 Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια. Από το 1958, που μετείχε στο VI Διεθνές Συνέδριο Ονοματολογίας στο Μόναχο, μέχρι σήμερα έχει λάβει μέρος σε συνέδρια σε όλη την Ευρώπη: Άμστερνταμ, Λονδίνο, Σόφια, Βουκουρέστι, Λευκωσία, Βιέννη, Μάλαγα, Βενετία, Βέρνη, Βελιγράδι κ.α.
Επίσης, έχει λάβει μέρος σε είκοσι ακόμα τοπικά συνέδρια σε όλη την Ελλάδα από
το 1964 κ.ε., στα περισσότερα από τα οποία υπήρξε μέλος της οργανωτικής επιτροπής.
Ο Βαγιακάκος υπήρξε μέλος σε περισσότερες από 30 επιστημονικές εταιρείες στην
Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σε αρκετές διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. και της επιτροπής
εκδόσεως των επετηρίδων τους. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες:
Ελληνικές:
• Επιστημονική Εταιρεία από το 1940: στο Δ.Σ. και υπεύθυνος του περιοδικού "Αθηνά".
• Γλωσσική Εταιρεία: στο Δ.Σ.
• Αρχαιολογική Εταιρεία.
• Φιλολογικός Σύλλογος "Παρνασσός".
• Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών: στο Δ.Σ.
• Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος: στο Δ.Σ.
• Εταιρεία Ιστορικών Σπουδών του Νεώτερου Ελληνισμού: στο Δ.Σ.
• Ελληνική Ιστορική Εταιρεία.
• Ελληνική Επιτροπή Σπουδών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης: στο Δ.Σ.
• Εραλδική και Γενεαλογική Εταιρεία.
• Εταιρεία Λακωνικών Σπουδών: Ιδρυτής, Γενικός Γραμματέας από την ίδρυσή της
και στη συνέχεια Πρόεδρος ως σήμερα και Διευθυντής του περιοδικού "Λακωνικαί Σπουδαί".
• Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών: στο Δ.Σ.
• Εταιρεια Μελετών Ζακύνθου.
• Βιβλιογραφική Εταιρεία της Ελλάδος: στο Δ.Σ.
• Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων: στο Δ.Σ.
Ξένες
• Comite International des Sciences Onomastiques Louvain (Βέλγιο).
• Comite Hellenique des Etudes Byzantines.
• Association de Recherches en Sciences Humaines-Domaine Corse.
"Λακωνικαί Σπουδαί"
Έργο ζωής του Δικαίου Βαγιακάκου αποτελεί η Εταιρεία Λακωνικών Σπουδών, την οποία είχε εμπνευστεί ήδη από το 1946 και κατάφερε να ιδρύσει το 1966 μαζί με άλλους επιφανείς Λάκωνες επιστήμονες.
Εξαρχής υπήρξε Γενικός Γραμματέας της και στη συνέχεια από το 1996 ισόβιος Πρόεδρός της ως σήμερα.
-Καρπός της 40χρονης λειτουργίας της Εταιρείας είναι η επιστημονική επετηρίδα Λακωνικαί Σπουδαί, ένας τόμος 500 περίπου σελίδων που εκδίδεται ανελλιπώς από το 1972 μέχρι σήμερα. Ως τώρα έχουν εκδοθεί 18 τόμοι (2006).
-Στους τόμους του περιοδικού, του οποίου Διευθυντής Σύνταξης είναι ο Βαγιακάκος από την πρώτη μέρα, έχουν δημοσιευτεί εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες για τη Λακωνία -με την ευρεία έννοια που συμπεριλαμβάνει όλη τη Μάνη, δηλαδή και τη λεγόμενη Μεσσηνιακή- που αφορούν σε όλους τομείς: Ιστορία (αρχαία, μεσαιωνική, νεώτερη), Αρχαιολογία, Γλωσσολογία, Λαογραφία, Φιλολογία, Τέχνη, Δίκαιο, Φιλοσοφία, Γεωλογία, Ανθρωπολογία, Γεωγραφία, Οικονομία κλπ.
Παράλληλα έχουν εκδοθεί 15 παραρτήματα με αυτοτελείς μελέτες.
Έργο ζωής του Δικαίου Βαγιακάκου αποτελεί η Εταιρεία Λακωνικών Σπουδών, την οποία είχε εμπνευστεί ήδη από το 1946 και κατάφερε να ιδρύσει το 1966 μαζί με άλλους επιφανείς Λάκωνες επιστήμονες.
Εξαρχής υπήρξε Γενικός Γραμματέας της και στη συνέχεια από το 1996 ισόβιος Πρόεδρός της ως σήμερα.
-Καρπός της 40χρονης λειτουργίας της Εταιρείας είναι η επιστημονική επετηρίδα Λακωνικαί Σπουδαί, ένας τόμος 500 περίπου σελίδων που εκδίδεται ανελλιπώς από το 1972 μέχρι σήμερα. Ως τώρα έχουν εκδοθεί 18 τόμοι (2006).
-Στους τόμους του περιοδικού, του οποίου Διευθυντής Σύνταξης είναι ο Βαγιακάκος από την πρώτη μέρα, έχουν δημοσιευτεί εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες για τη Λακωνία -με την ευρεία έννοια που συμπεριλαμβάνει όλη τη Μάνη, δηλαδή και τη λεγόμενη Μεσσηνιακή- που αφορούν σε όλους τομείς: Ιστορία (αρχαία, μεσαιωνική, νεώτερη), Αρχαιολογία, Γλωσσολογία, Λαογραφία, Φιλολογία, Τέχνη, Δίκαιο, Φιλοσοφία, Γεωλογία, Ανθρωπολογία, Γεωγραφία, Οικονομία κλπ.
Παράλληλα έχουν εκδοθεί 15 παραρτήματα με αυτοτελείς μελέτες.
Συγγραφικό έργο
Το συγγραφικό έργο του Δικαίου Βαγιακάκου περιλαμβάνει πάνω από 500
δημοσιεύματα, τόσο σε αυτοτελή βιβλία όσο και σε δεκάδες επιστημονικά περιοδικά,
λαϊκά περιοδικά, εφημερίδες κλπ. Από αυτά η πλειονότητα αφορά σε γλωσσικές μελέτες.
Επίσης, στα έργα του περιλαμβάνονται δημοσιεύματα λαογραφικά, ιστορικά, βιογραφίες, βιβλιοκρισίες, άρθρα, ομιλίες κλπ.
Ας ειναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει...
Βαγιακάκος Δικαίος
*Από το βιβλίο το Κυριάκου Δ. Κάσση
«Διακόσιοι Μανιάτες Λογογράφοι», Αθήνα /1998
«Πρόκειται ίσως για τον τελευταίο εν ζωή μεγάλο μελετητή της Μάνης της προπολεμικής γενιάς. Έναν φιλόλογο που ανάλωσε όλη την ζωή του στην συλλογή στοιχείων, στην μελέτη και δημοσίευση επί μέρους θεμάτων για τη Μάνη και τους Μανιάτες της διασποράς (Ιδιαίτερα τους Μανιάτες της Κορσικής). Ένας άνθρωπος πού είναι μνημείο της φιλολογικής πορείας της Μάνης από τον μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, όχι μόνο σαν μελετητής, αλλά και σαν μοναδική επιβίωση του παλαιού γνήσιου λόγιου Μανιάτη, με τις διαλεκτικά αδιάλλακτες συντηρητικές αρχές του, με το άτεγκτο ήθος του, με την χαλκέντερη ερευνητικότητά του, την καταπιεσμένη και απόκρυφη ευαισθησία του, το σκληρό χιούμορ του, τις δίκαιες παραξενιές του»...
Γεννημένος το 1917 στη Κοίτα, τελείωσε το Γυμνάσιο Αρεόπολης και στη συνέχεια την Φιλοσοφική Αθηνών (1937). Υπηρέτησε απ' το 1938 και συνέχισε με την στράτευση στην Αλβανία στον πόλεμο του '40.
Για λίγο (στην Κατοχή) εργάστηκε στην Ιδιωτική εκπαίδευση. Στρατεύτηκε και μετά την Κατοχή για ένα χρόνο, αλλά έμεινε στην Αθήνα στο Φρουραρχείο. Με καθηγητές όπως ο Σ. Κουγέας λογικό ήταν να στραφεί στην μελέτη της Ιστορίας και γλωσσολογίας της Μάνης.
Συλλέγοντας γλωσσικό υλικό από τη Μάνη ήδη από το 1936, επεράτωσε την πρώτη του μελέτη το 1944, η οποία είναι και η διδακτορική του διατριβή, με τίτλο «Συνίζησις και επένθεσις εν τω γλωσσικώ ιδιώματ της Μάνης», που το εξέδωσε το 1954. Έκανε μεταπτυχιακή Γλωσσολογία στη Σορβόννη (1951). Διορίστηκε στο « Ιστορικό Λεξικό Ε. Γ.» της Ακαδημίας Αθηνών το 1945 και από το 1953 ανέλαβε σαν διευθύνων ως το 1967, όπου έγινε διευθυντής ως το 1980 πού συνταξιοδοτήθηκε. Εργάστηκε με αληθινό ζήλο στο « Ιστορικό Λεξικό». Σκληρά υπηρεσιακός, αλλά και με αυταπάρνηση εργαζόμενος ο ίδιος, δεν άφηνε χρόνο ελεύθερο, αφού τον διέθετε σε εργασία, οργάνωση ή συμμετοχή σε συνέδρια, αποστολές, ανακοινώσεις και άρθρα. Οι τίτλοι των ανακοινώσεών του αυτών αποτελούν ένα μακρύ κατάλογο. Από μονοσέλιδα άρθρα (π.χ. στην «Ιστορία Εικονογραφημένη» του Παπύρου» έως πολυσέλιδες μελέτες. Το βάρος το έχουν οι γλωσσολογικές ανακοινώσεις, που ξεπερνούν τις διακόσιες και έχουν πλατύ φάσμα θεμάτων.
Πάνω από 25 αφορούν τη Μάνη.
Το σύνολο των εργασιών του ξεπερνούν τις 380.
Ανάμεσά τους 9 λαογραφικά μελετήματα (όλα για τη Μάνη) και 43 Ιστορικά (30 για τη Μάνη). Το μεγάλο βάρος του έργου του μετατοπίζεται και στην μελέτη των Μανιατών
της Κορσικής, καθώς επίσης η σημαντική και επίμοχθη πολύτομη έκδοση των επετηρίδων «Λαχωνικαί Σπουδαί», που από το 1972 ως σήμερα ανελλιπώς εκδίδει, σαν πεπραγμένα της «Εταιρείας Λαχωνικών Σπουδών» που ίδρυσε ο ίδιος το 1971.
Στους τόμους αυτούς συνεργάστηκαν διάφοροι μελετητές, που ασχολήθηκαν με τη Λακωνία και τη Μάνη ειδικότερα, αλλά όλο το βάρος της επιμέλειας είχε πάντοτε ο Δ. Βαγιακάκος.
Από την πρώτη δημοσιευθείσα εργασία του «Αποικία Μανιατών» 1949, μέχρι σήμερα ξεχωρίζουν οι εργασίες:
«Συμβολή περί Νίκλων - Νικλιάνων» 1949, «Μελισσηνοί και Κοντόσταβλοι εκ Μάνης εις Ζάχυνθον», «Σχέσεις Ζακύνθου - Μάνης» 1953, «Δομέστικος... Δεμέστιχας κλπ.» 1955, «Μεσαιωνικά Τοπωνύμια εκ Μάνης» 1961, «Ιμπραήμ εναντίον της Μάνης» 1961, «Οι Μανιάται της Κορσικής» 1965, «Η Μηλέα της Έξω Μάνης» 1967, «Μάνη» 1968, «Η. Π. Μαυρομιχάλης» 1975, «Συμβολή της Μάνης εις τον Μακεδονικόν Αγώνα» 1986. Η πολύμορφη φιλολογική δουλειά του δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί. Εκείνο που είναι ολοφάνερο, είναι η μύχια και διάπυρη αγάπη του για την πατρίδα του τη Μάνη και η άοκνη προσπάθειά του να προωθήσει τις μελέτες γι' αυτήν.
Το συγγραφικό έργο του Δικαίου Βαγιακάκου περιλαμβάνει πάνω από 500
δημοσιεύματα, τόσο σε αυτοτελή βιβλία όσο και σε δεκάδες επιστημονικά περιοδικά,
λαϊκά περιοδικά, εφημερίδες κλπ. Από αυτά η πλειονότητα αφορά σε γλωσσικές μελέτες.
Επίσης, στα έργα του περιλαμβάνονται δημοσιεύματα λαογραφικά, ιστορικά, βιογραφίες, βιβλιοκρισίες, άρθρα, ομιλίες κλπ.
Ας ειναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει...
Βαγιακάκος Δικαίος
*Από το βιβλίο το Κυριάκου Δ. Κάσση
«Διακόσιοι Μανιάτες Λογογράφοι», Αθήνα /1998
«Πρόκειται ίσως για τον τελευταίο εν ζωή μεγάλο μελετητή της Μάνης της προπολεμικής γενιάς. Έναν φιλόλογο που ανάλωσε όλη την ζωή του στην συλλογή στοιχείων, στην μελέτη και δημοσίευση επί μέρους θεμάτων για τη Μάνη και τους Μανιάτες της διασποράς (Ιδιαίτερα τους Μανιάτες της Κορσικής). Ένας άνθρωπος πού είναι μνημείο της φιλολογικής πορείας της Μάνης από τον μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, όχι μόνο σαν μελετητής, αλλά και σαν μοναδική επιβίωση του παλαιού γνήσιου λόγιου Μανιάτη, με τις διαλεκτικά αδιάλλακτες συντηρητικές αρχές του, με το άτεγκτο ήθος του, με την χαλκέντερη ερευνητικότητά του, την καταπιεσμένη και απόκρυφη ευαισθησία του, το σκληρό χιούμορ του, τις δίκαιες παραξενιές του»...
Γεννημένος το 1917 στη Κοίτα, τελείωσε το Γυμνάσιο Αρεόπολης και στη συνέχεια την Φιλοσοφική Αθηνών (1937). Υπηρέτησε απ' το 1938 και συνέχισε με την στράτευση στην Αλβανία στον πόλεμο του '40.
Για λίγο (στην Κατοχή) εργάστηκε στην Ιδιωτική εκπαίδευση. Στρατεύτηκε και μετά την Κατοχή για ένα χρόνο, αλλά έμεινε στην Αθήνα στο Φρουραρχείο. Με καθηγητές όπως ο Σ. Κουγέας λογικό ήταν να στραφεί στην μελέτη της Ιστορίας και γλωσσολογίας της Μάνης.
Συλλέγοντας γλωσσικό υλικό από τη Μάνη ήδη από το 1936, επεράτωσε την πρώτη του μελέτη το 1944, η οποία είναι και η διδακτορική του διατριβή, με τίτλο «Συνίζησις και επένθεσις εν τω γλωσσικώ ιδιώματ της Μάνης», που το εξέδωσε το 1954. Έκανε μεταπτυχιακή Γλωσσολογία στη Σορβόννη (1951). Διορίστηκε στο « Ιστορικό Λεξικό Ε. Γ.» της Ακαδημίας Αθηνών το 1945 και από το 1953 ανέλαβε σαν διευθύνων ως το 1967, όπου έγινε διευθυντής ως το 1980 πού συνταξιοδοτήθηκε. Εργάστηκε με αληθινό ζήλο στο « Ιστορικό Λεξικό». Σκληρά υπηρεσιακός, αλλά και με αυταπάρνηση εργαζόμενος ο ίδιος, δεν άφηνε χρόνο ελεύθερο, αφού τον διέθετε σε εργασία, οργάνωση ή συμμετοχή σε συνέδρια, αποστολές, ανακοινώσεις και άρθρα. Οι τίτλοι των ανακοινώσεών του αυτών αποτελούν ένα μακρύ κατάλογο. Από μονοσέλιδα άρθρα (π.χ. στην «Ιστορία Εικονογραφημένη» του Παπύρου» έως πολυσέλιδες μελέτες. Το βάρος το έχουν οι γλωσσολογικές ανακοινώσεις, που ξεπερνούν τις διακόσιες και έχουν πλατύ φάσμα θεμάτων.
Πάνω από 25 αφορούν τη Μάνη.
Το σύνολο των εργασιών του ξεπερνούν τις 380.
Ανάμεσά τους 9 λαογραφικά μελετήματα (όλα για τη Μάνη) και 43 Ιστορικά (30 για τη Μάνη). Το μεγάλο βάρος του έργου του μετατοπίζεται και στην μελέτη των Μανιατών
της Κορσικής, καθώς επίσης η σημαντική και επίμοχθη πολύτομη έκδοση των επετηρίδων «Λαχωνικαί Σπουδαί», που από το 1972 ως σήμερα ανελλιπώς εκδίδει, σαν πεπραγμένα της «Εταιρείας Λαχωνικών Σπουδών» που ίδρυσε ο ίδιος το 1971.
Στους τόμους αυτούς συνεργάστηκαν διάφοροι μελετητές, που ασχολήθηκαν με τη Λακωνία και τη Μάνη ειδικότερα, αλλά όλο το βάρος της επιμέλειας είχε πάντοτε ο Δ. Βαγιακάκος.
Από την πρώτη δημοσιευθείσα εργασία του «Αποικία Μανιατών» 1949, μέχρι σήμερα ξεχωρίζουν οι εργασίες:
«Συμβολή περί Νίκλων - Νικλιάνων» 1949, «Μελισσηνοί και Κοντόσταβλοι εκ Μάνης εις Ζάχυνθον», «Σχέσεις Ζακύνθου - Μάνης» 1953, «Δομέστικος... Δεμέστιχας κλπ.» 1955, «Μεσαιωνικά Τοπωνύμια εκ Μάνης» 1961, «Ιμπραήμ εναντίον της Μάνης» 1961, «Οι Μανιάται της Κορσικής» 1965, «Η Μηλέα της Έξω Μάνης» 1967, «Μάνη» 1968, «Η. Π. Μαυρομιχάλης» 1975, «Συμβολή της Μάνης εις τον Μακεδονικόν Αγώνα» 1986. Η πολύμορφη φιλολογική δουλειά του δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί. Εκείνο που είναι ολοφάνερο, είναι η μύχια και διάπυρη αγάπη του για την πατρίδα του τη Μάνη και η άοκνη προσπάθειά του να προωθήσει τις μελέτες γι' αυτήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου