Ο αγωνιστής Παναγιώτης Κρεββατάς δολοφονείται στο γεφύρι τού Ευρώτα. Λέγεται ότι το έγκλημα διέπραξαν μέλη τής οικογενείας των Γιατράκων, παρακινούμενοι από
«κυβερνητικούς» αντιπάλους τού Κολοκοτρώνη, στην παράταξη τού οποίου ανήκε ο Κρεββατάς, φοβούμενοι όπως αναφέρεται, ότι ο Κρεββατάς θα παραχωρούσε την στρατιωτική διοίκηση τής επαρχίας τού Μυστρά στον Νικηταρά· ως ηθικός αυτουργός κατηγορήθηκε ο Παναγιώτης Γιατράκος, η ενοχή του όμως δεν αποδείχτηκε.Η καταγωγή του ήταν από την επαρχία Μιστρά. Ήταν γόνος της παλαιάς και επιφανούς οικογένειας Κρεββαττά με πρεσβύτερο τον Ιωάννη Κρεββαττά. Παππούς του ήταν ο συνονόματος Παναγιώτης Κρεββαττάς, ο οποίος στην Πελοποννησιακή επανάσταση του 1769 έδωσε πρώτος το σύνθημα του πολέμου κατά των Τούρκων. Ήταν πρωτότοκος γιος του Δημήτριου Κρεββαττά και της Κλίνης, αδελφής του Ανδρίκου Νοταρά. Γεννήθηκε στην Σπάρτη περί το 1785.
Δάσκαλός του ήταν ο ιεροκήρυκας Μάξιμος. Πήγε για σπουδές στην Ιταλία, αλλά αναγκάστηκε να τις διακόψει και να επιστρέψει, όταν πέθανε ο πατέρας του. Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τον Χριστόφορο Κορνήλιο το 1818. Μάλιστα οργάνωσε την πολυπληθέστερη επαναστατική δύναμη στην επαρχία του, από οποιαδήποτε άλλη στην Πελοπόννησο, αποτελούμενη από 15.000 άνδρες
• Ήταν μυημένος από το 1818 στη Φιλική Εταιρεία.Προμηθεύτηκε με δικά του έξοδα πολεμοφόδια από την Ιταλία,οργάνωσε την εξέγερση στον Μυστρά και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες.
Ήταν μεταξύ των προεστών που περί τα τέλη Φεβρουαρίου του 1821 προκλήθηκαν στην Τρίπολη από τον καϊμακάμη (αναπληρωτή του Χουρσίτ) για να κρατηθούν ως όμηροι. Ο ίδιος (που μόλις είχε επιστρέψει από την Ιταλία) απέφυγε να μεταβεί στην Τρίπολη προφασιζόμενος ασθένεια και με την εγγύηση του προκρίτου της Τρίπολης Κουγιά με τον οποίο είχε συγγένεια. Στη συνέχεια πρωτοστάτησε στην επανάσταση στην Πελοπόννησο. Ήταν δραστήριος και ηρωικός μαχητής. Πήρε μέρος στην Άλωση της Τριπολιτσάς και φάνηκε ιδιαίτερα χρήσιμος στον αγώνα εναντίον του Δράμαλη, όταν τον χτύπησε ο Κολοκοτρώνης στο Νταούλι. Την παραμονή της μάχης, ο Κρεββατάς, μπρος στο ενδεχόμενο του θανάτου, ζήτησε από το Κολοκοτρώνη να τον εξομολογήσει και έκανε και την διαθήκη του υποσχόμενος δαπάνη ενός εκατομμυρίου γροσίων για τις ανάγκες του αγώνα. Επέζησε όμως της μάχης και αργότερα έγινε γερουσιαστής της Πελοποννήσου.
■ Ο Παναγιώτης Κρεββατάς ήταν αγωνιστής του ‘21 από τη Λακωνία. Ήταν προεστός του Μυστρά ο οποίος φέρεται να δολοφονήθηκε κατά το δεύτερο έτος της Επανάστασης από την αντίπαλη οικογένεια των Γιατράκων, στο πλαίσιο της διαπάλης μεταξύ «πολιτικών» και «στρατιωτικών», που οδήγησε στην πρώτη εμφύλια σύρραξη το 1823.
-Ο Παναγιώτης Κρεββατάς γεννήθηκε το 1785 στην περιοχή του Μυστρά και καταγόταν από παλιά αρχοντική οικογένεια που είχε εγκατασταθεί στη Λακωνία τον 14ο αιώνα. Ο συνονόματος παππούς του είχε πάρει μέρος στα Ορλοφικά και μετά την αποτυχία τού κινήματος κατέφυγε στην Ύδρα. Η περιουσία του δημεύθηκε από τους Τούρκους, αλλά ο πατέρας του Δημήτριος κατόρθωσε να την πάρει πίσω και να στείλει για σπουδές τον νεαρό Παναγιώτη στην Ιταλία.
-Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Παναγιώτης Κρεββατάς έγινε πρόκριτος του Μυστρά, ενώ παράλληλα στράφηκε προς το εμπόριο με επιτυχία. Πριν από την Επανάσταση ήταν ένας από τους πλουσιότερους προύχοντες της Πελοποννήσου και από τους λίγους που μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία (1 Ιουνίου 1819).
Στις αρχές Μαρτίου του 1821, επειδή κίνησε τις υποψίες των Τούρκων, έφυγε από την επαρχία του και μετέβη στα Καλάβρυτα. Στις 10 ή 13 Μαρτίου έλαβε μέρος στη σύσκεψη των προκρίτων, που έγινε στην Αγία Λαύρα και επέστρεψε στον Μυστρά για να πρωτοστατήσει στον ξεσηκωμό της περιοχής στις 26 Μαρτίου, μαζί με τον Αντώνιο Νικολόπουλο και τον Πέτρο Βαρβιτσιώτη. Στις 26 Μαΐου πήρε μέρος στη Συνέλευση των Καλτεζών για τον συντονισμό του Αγώνα και διορίστηκε μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Με πρωτοβουλία του οργανώθηκε τοπική εφορία, η οποία βοηθούσε το στρατόπεδο των Βερβαίνων με αποστολές αγωνιστών και εφοδίων. Συμμετείχε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στην πόλη (23 Σεπτεμβρίου), ενώ τον Δεκέμβριο τού 1821 πήρε μέρος στην πολιορκία τής Κορίνθου.
Το 1822 έγινε μέλος του Βουλευτικού και παραχώρησε τη στρατιωτική αρχηγία του Μυστρά στον Παναγιώτη Γιατράκο. Τον Ιούλιο, μετά την εισβολή του Δράμαλη στην Πελοπόννησο, έφυγε και αυτός από την Αργολίδα και κατέφυγε στην Τριπολιτσά. Καθ’ οδόν συναντήθηκε με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και μεταξύ τους αναπτύχθηκε μία σταθερή φιλία, η οποία προκάλεσε και τη δολοφονία του. Έπειτα από αίτημα του Κολοκοτρώνη, ο Κρεββατάς προσέφερε σημαντικές ποσότητες από τρόφιμα και πολεμοφόδια, συμβάλλοντας έτσι ουσιαστικά στην ήττα τού Δράμαλη, ενώ ο ίδιος πείστηκε να επιστρέφει στην Αργολίδα, μόνος απ' όλους τους βουλευτές και τους προεστούς.
Με τη στάση του αυτή, ο Κρεββατάς προκάλεσε τον φθόνο και την έχθρα τους, αφού δεν μπορούσαν να του συγχωρήσουν ότι εγκατέλειψε την τάξη τους κι εντάχθηκε στην παράταξη των «στρατιωτικών».
-Ο Παναγιώτης Κρεββατάς γεννήθηκε το 1785 στην περιοχή του Μυστρά και καταγόταν από παλιά αρχοντική οικογένεια που είχε εγκατασταθεί στη Λακωνία τον 14ο αιώνα. Ο συνονόματος παππούς του είχε πάρει μέρος στα Ορλοφικά και μετά την αποτυχία τού κινήματος κατέφυγε στην Ύδρα. Η περιουσία του δημεύθηκε από τους Τούρκους, αλλά ο πατέρας του Δημήτριος κατόρθωσε να την πάρει πίσω και να στείλει για σπουδές τον νεαρό Παναγιώτη στην Ιταλία.
-Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Παναγιώτης Κρεββατάς έγινε πρόκριτος του Μυστρά, ενώ παράλληλα στράφηκε προς το εμπόριο με επιτυχία. Πριν από την Επανάσταση ήταν ένας από τους πλουσιότερους προύχοντες της Πελοποννήσου και από τους λίγους που μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία (1 Ιουνίου 1819).
Στις αρχές Μαρτίου του 1821, επειδή κίνησε τις υποψίες των Τούρκων, έφυγε από την επαρχία του και μετέβη στα Καλάβρυτα. Στις 10 ή 13 Μαρτίου έλαβε μέρος στη σύσκεψη των προκρίτων, που έγινε στην Αγία Λαύρα και επέστρεψε στον Μυστρά για να πρωτοστατήσει στον ξεσηκωμό της περιοχής στις 26 Μαρτίου, μαζί με τον Αντώνιο Νικολόπουλο και τον Πέτρο Βαρβιτσιώτη. Στις 26 Μαΐου πήρε μέρος στη Συνέλευση των Καλτεζών για τον συντονισμό του Αγώνα και διορίστηκε μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Με πρωτοβουλία του οργανώθηκε τοπική εφορία, η οποία βοηθούσε το στρατόπεδο των Βερβαίνων με αποστολές αγωνιστών και εφοδίων. Συμμετείχε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στην πόλη (23 Σεπτεμβρίου), ενώ τον Δεκέμβριο τού 1821 πήρε μέρος στην πολιορκία τής Κορίνθου.
Το 1822 έγινε μέλος του Βουλευτικού και παραχώρησε τη στρατιωτική αρχηγία του Μυστρά στον Παναγιώτη Γιατράκο. Τον Ιούλιο, μετά την εισβολή του Δράμαλη στην Πελοπόννησο, έφυγε και αυτός από την Αργολίδα και κατέφυγε στην Τριπολιτσά. Καθ’ οδόν συναντήθηκε με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και μεταξύ τους αναπτύχθηκε μία σταθερή φιλία, η οποία προκάλεσε και τη δολοφονία του. Έπειτα από αίτημα του Κολοκοτρώνη, ο Κρεββατάς προσέφερε σημαντικές ποσότητες από τρόφιμα και πολεμοφόδια, συμβάλλοντας έτσι ουσιαστικά στην ήττα τού Δράμαλη, ενώ ο ίδιος πείστηκε να επιστρέφει στην Αργολίδα, μόνος απ' όλους τους βουλευτές και τους προεστούς.
Με τη στάση του αυτή, ο Κρεββατάς προκάλεσε τον φθόνο και την έχθρα τους, αφού δεν μπορούσαν να του συγχωρήσουν ότι εγκατέλειψε την τάξη τους κι εντάχθηκε στην παράταξη των «στρατιωτικών».
*Τι αναφέρουν οι ιστορικοί
Στὶς 16 Νοεμβρίου τοῦ 1822 ξεκινᾶ ὁ Κρεββατᾶς ἀπὸ τὸν Μυστρᾶ γιὰ τὴν Ἑρμιόνη, μὲ ὀκτὼ ἄνδρες. Στὸ γεφύρι τοῦ Κοπάνου, στὸν Εὐρώτα, τοὺ εἶχαν στήσῃ παγίδα ὁ Γρηγοράκης, ἀνεψιὸς τοῦ Παναγιώτη Γιατράκου καὶ ὁ Μαλαβαζάκης, τσαούσης τοῦ Γιατράκου. Εἶχαν μαζύ τους ἀρκετοὺς ὁπλισμένους.
Ὁ Κρεββατᾶς κτυπήθηκε καὶ σωριάστηκε. «Καὶ δὲν ἔφθασεν τοῦτο εἰς αὐτούς, ἀλλὰ τὸν ἔγδυσαν κατάσαρκα καὶ τὸν ἐτουφέκιζον»… γράφει στὶς 29 Νοεμβρίου τοῦ 1822 ὁ Παπαφλέσσας στὸν Νικηταρᾶ. Καὶ συνεχίζει παρακάτω: «Ὁ Γιατρᾶκος ἐξεσκέπασε τὸ πρᾶγμα φανερά, ὅτι τὸν ἐσκότωσεν ὁ ἴδιος, καθότι ὁ μακαρίτης Κρεββατᾶς ἐσκόπευε νὰ ἀφιερώσῃ τὴν ἐπαρχίαν του εἰς τὴν γενναιότητά σου, καὶ διὰ νὰ τὸν ἐκδικηθῇ ὁ Γιατρᾶκος τὸν ἐσκότωσεν. Ὅθεν ἡμεῖς πρέπει νὰ τὸν ἐκδικηθῶμεν, διότι ὁ μακαρίτης ἐσκόπευε καλὰ διὰ ἡμᾶς».
Ὁ Κρεββατᾶς κτυπήθηκε καὶ σωριάστηκε. «Καὶ δὲν ἔφθασεν τοῦτο εἰς αὐτούς, ἀλλὰ τὸν ἔγδυσαν κατάσαρκα καὶ τὸν ἐτουφέκιζον»… γράφει στὶς 29 Νοεμβρίου τοῦ 1822 ὁ Παπαφλέσσας στὸν Νικηταρᾶ. Καὶ συνεχίζει παρακάτω: «Ὁ Γιατρᾶκος ἐξεσκέπασε τὸ πρᾶγμα φανερά, ὅτι τὸν ἐσκότωσεν ὁ ἴδιος, καθότι ὁ μακαρίτης Κρεββατᾶς ἐσκόπευε νὰ ἀφιερώσῃ τὴν ἐπαρχίαν του εἰς τὴν γενναιότητά σου, καὶ διὰ νὰ τὸν ἐκδικηθῇ ὁ Γιατρᾶκος τὸν ἐσκότωσεν. Ὅθεν ἡμεῖς πρέπει νὰ τὸν ἐκδικηθῶμεν, διότι ὁ μακαρίτης ἐσκόπευε καλὰ διὰ ἡμᾶς».
Στα «Απομνημονεύματά» του ο αγωνιστής Νικόλαος Σπηλιάδης, γράφει «ζώντος αυτού και ηνωμένου μετά του Κολοκοτρώνη δεν ηδύναντο ο Ζαΐμης είτε άλλοι ολιγαρχικοί να πράξωσιν ό,τι ήθελον, ουδ’ οι Γιατράκοι να μεταχειρίζωνται ιδιοτελώς τα όπλα και εισοδήματα της επαρχίας Μιστρά».
Έτσι, έπεισαν τον Παναγιώτη Γιατράκο, αντίπαλο του Κολοκοτρώνη, από τον οποίο ο Κρεββατάς σκόπευε να αφαιρέσει την αρχηγία του Μυστρά και να τη δώσει στον Νικηταρά, να τον βγάλει από τη μέση.
Στις 16 Νοεμβρίου 1822 άνθρωποι του Γιατράκου, με κύριο οργανωτή τον αδελφό του Γεώργιο, έστησαν ενέδρα στον Κρεββατά στην περιοχή Κυανή Σκάλα κοντά στη γέφυρα Κοπάνου, στον ποταμό Ευρώτα και τον σκότωσαν.
Φυσικός αυτουργός της δολοφονίας, ήταν, σύμφωνα με τον Θ. Ρηγόπουλο ο ανηψιός του Γιατράκου, Γληγοράκης Γιατράκος.
Αν κι ένας από τους δολοφόνους πιάστηκε και ομολόγησε στην Τριπολιτσά, η κυβέρνηση Μαυροκορδάτου όχι μόνο τούς άφησε ατιμώρητους, αλλά δύο μήνες αργότερα προήγαγε τον Γεώργιο Γιατράκο στο βαθμό του στρατηγού, ενώ η οικογένεια του Κρεββατά αντιμετωπίστηκε με εχθρότητα.
Έτσι, έπεισαν τον Παναγιώτη Γιατράκο, αντίπαλο του Κολοκοτρώνη, από τον οποίο ο Κρεββατάς σκόπευε να αφαιρέσει την αρχηγία του Μυστρά και να τη δώσει στον Νικηταρά, να τον βγάλει από τη μέση.
Στις 16 Νοεμβρίου 1822 άνθρωποι του Γιατράκου, με κύριο οργανωτή τον αδελφό του Γεώργιο, έστησαν ενέδρα στον Κρεββατά στην περιοχή Κυανή Σκάλα κοντά στη γέφυρα Κοπάνου, στον ποταμό Ευρώτα και τον σκότωσαν.
Φυσικός αυτουργός της δολοφονίας, ήταν, σύμφωνα με τον Θ. Ρηγόπουλο ο ανηψιός του Γιατράκου, Γληγοράκης Γιατράκος.
Αν κι ένας από τους δολοφόνους πιάστηκε και ομολόγησε στην Τριπολιτσά, η κυβέρνηση Μαυροκορδάτου όχι μόνο τούς άφησε ατιμώρητους, αλλά δύο μήνες αργότερα προήγαγε τον Γεώργιο Γιατράκο στο βαθμό του στρατηγού, ενώ η οικογένεια του Κρεββατά αντιμετωπίστηκε με εχθρότητα.
Ο Αναστάσιος Γούδας, στον έκτο τόμο του έργου του «Βίοι Παράλληλοι», βιογραφεί τον Κρεββατά, παίρνοντας τις πληροφορίες του από συγχρόνους της Επανάστασης, και εξαίρει τις αρετές και τη μετριοφροσύνη του θύματος αυτού των πολιτικών παθών, που «εν μόνον είχε μέλημα και μίαν φιλοδοξίαν, την απελευθέρωσιν της πατρίδος».
(ΒΙΟΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ,ὑπό ΦΩΤΙΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ ἤ ΦΩΤΑΚΟΥ)
Elias ChristeasΜΑΝΗ ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ XΘΕΣ-ΣΗΜΕΡΑ-ΑΥΡΙΟhttps://www.facebook.com/photo.php?fbid=1546776595409619&set=pcb.1525489270880351&type=3&theater&ifg=1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου