...χωρίς το σχολείο, δεν ξέρω πού θα ήμουν. Πάντως δεν θα ήμουν εδώ που είμαι σήμερα...

Το 2008, όταν πέρασε την πύλη του σωφρονιστικού καταστήματος 
του Ελαιώνα, δεν ήταν η πρώτη φορά που είχε μπλεξίματα με τον νόμο...
Ηταν όμως η τελευταία. 
Γι' αυτό, η 34χρονη κοπέλα δείχνει πεπεισμένη. 
Κι όπως λέει στο «Εθνος», το χρωστά, όπως και πολλά άλλα, στο σχολείο 
των φυλακών, που της άνοιξε ένα παράθυρο στον κόσμο.

«Στο σχολείο ένιωθα πως κάνω κάτι για μένα. 
Πως δεν χάνω τον χρόνο μου, αλλά αντίθετα τον χρησιμοποιώ για να γίνω καλύτερη, να βοηθηθώ στην επανένταξή μου. 
Αν ο χρόνος που περνάς στη φυλακή είναι νεκρός, τότε είναι πολύ δύσκολη 
η επανένταξή σου όταν βγεις στην κοινωνία. 
Δεν γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος. 
Κάθε κρατούμενος έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση. 
Και όποιος πιστεύει το αντίθετο απλά δεν είναι άνθρωπος»... 

Η 34χρονη κοπέλα κατάφερε να τελειώσει το λύκειο όσο ήταν φυλακισμένη στον Ελαιώνα, φοιτώντας μέσα στη φυλακή. 
Πριν τα είχε παρατήσει στο γυμνάσιο. 
«Σήμερα μπορώ να πω πως, αν δεν είχα πάει στο σχολείο 
της φυλακής, θα ήμουν πολύ διαφορετικός άνθρωπος. 
Θα είχα πολύ θυμό μέσα μου. 
Θυμάμαι πως έλεγα από την πρώτη στιγμή: για μένα αυτό είναι 
το παράθυρο στον κόσμο. 
Εκεί δεν ένιωθα τον ρατσισμό της φυλακής. 

Ενιωθα ασφάλεια, ότι υπάρχουν άνθρωποι για μένα, να με βοηθήσουν 
αληθινά, να με δουν ως άτομο και όχι σαν αριθμό. 
Ολα αυτά έκαναν τη ζωή μου στη φυλακή πολύ διαφορετική. 
Επέστρεφα στο κελί μου κι έλεγα αύριο δίνουμε διαγώνισμα, 
πρέπει να διαβάσω. 
Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι σημαντικό να έχεις στόχους 
μέσα στη φυλακή. 
Εγώ είχα έναν στόχο: να δώσω πανελλήνιες και να πετύχω».

Αλλαξα τρεις δουλειές

Η Μαρία έδωσε πανελλήνιες, αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφερε να πετύχει, 
όπως άλλοι συμμαθητές της που πέρασαν -όπως μας λέει- 
σε σχολές νομικές, οικονομικές κ.α. 
Δεν πτοήθηκε. 
«Τελείωσα το λύκειο. Κι αυτό είναι σημαντικό. 
Το απολυτήριο λυκείου με βοήθησε να βρω δουλειά. 
Φυσικά δεν είναι εύκολο, ειδικά σήμερα. 
Ακόμη και για θέσεις πωλητών ζητούν εξειδικευμένες γνώσεις. 
Εχω αλλάξει τρεις δουλειές. 
Αλλά, αν δεν είχα τελειώσει το λύκειο, όλα θα ήταν πολύ πιο δύσκολα»... 

Τώρα εργάζεται ως πωλήτρια και βάζει κι άλλους στόχους. 
«Θέλω να συνεχίσω την εκπαίδευσή μου, επειδή έχω χάσει χρόνο. 
Αφησα χρόνια να περάσουν νεκρά. 
Περιμένω να βγουν οι νέες ειδικότητες και έχω σκοπό τον Ιανουάριο 
να γραφτώ σε δημόσιο ΙΕΚ. 
Με ενδιαφέρουν οι νέες τεχνολογίες και οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές», 
μας λέει όλο προσμονή κι εξηγεί: 
«Στο σχολείο των φυλακών βρήκα ανθρώπους που με στήριξαν. 
Με βοήθησαν να καταλάβω πως πρέπει να εξελίσσομαι ως άνθρωπος, 
να αντιλαμβάνομαι ποια είμαι, τι θέλω και να βάζω στόχους. 
Ανοίγει ορίζοντες η μόρφωση. 
Μπορεί να χάσαμε πολύ παρόν, αλλά κοιτάμε το μέλλον»...

Η 34χρονη ισχυρίζεται πως το σύστημα της φυλακής δεν έδειχνε 
να υποστηρίζει και πολύ το σχολείο. 
«Εζησα την αντίθεση ανάμεσα στο σκληρό πρόσωπο της φυλακής 
και των σωφρονιστικών από τη μία και το πρόσωπο του σχολείου 
από την άλλη, που ήταν η γέφυρά μας για τον έξω κόσμο. 

Οι καθηγητές, που ήταν εθελοντές, μας αντιμετώπιζαν όλους το ίδιο. 
Ακόμη κι αν είχες κάνει το χειρότερο αδίκημα. 
Από τους δεσμοφύλακες λίγοι καταλάβαιναν πραγματικά τι κάνουμε εμείς 
και οι καθηγητές μας. 
Οι υπόλοιποι ήταν όλο ειρωνείες. 
Φέρονταν λες και είσαι του χεριού τους, λες και δεν υπάρχει ζωή μετά». 

Στο τέλος κάθε χρονιάς, η Μαρία και οι συμμαθητές της πήγαιναν 
σε σχολείο της Θήβας για να δώσουν εξετάσεις. 
Εκεί έγραψαν και Πανελλήνιες. 
«Κάθε φορά που βγαίναμε και μπαίναμε στη φυλακή περνούσαμε 
από εξονυχιστικό σωματικό έλεγχο, αφού πρώτα μας αφαιρούσαν 
κοσμήματα και ρούχα. 
Μας πήγαιναν με χειροπέδες στο σχολείο και μας τις έβγαζαν όταν 
μπαίναμε στην τάξη. Ηταν ψυχοφθόρο». 
Στην αρχή, θα μας πει, η διαδικασία ήταν πρωτόγνωρη και για τους 
ανθρώπους στο σχολείο της Θήβας. 
Τους αντιμετώπιζαν με επιφυλακτικότητα. 
«Οταν πια γνωριστήκαμε και είδαν την προσπάθειά μας, άλλαξαν. 
Την τελευταία χρονιά, οι καθηγητές έκλαιγαν μαζί μας».

Ρατσισμός

Κάποιοι φίλοι της ξέρουν για το παρελθόν της. 
Κάποιοι πάλι όχι. «Υπάρχει ρατσισμός στην ελληνική κοινωνία 
για τον αποφυλακισμένο. 
Ο άλλος αν μάθει πως έχεις κάνει φυλακή θα σε κρίνει αρνητικά αυτόματα». 
Οσο για τις συνθήκες κράτησης, «άθλιες σε όποια φυλακή πήγα. 
Στοιβαγμένοι σε ράντσα, μπάνιο με κρύο νερό, χωρίς θέρμανση. 
Στην Κρήτη ήμασταν 16 άτομα σε έναν χώρο τέσσερα επί τέσσερα. 
Τι να λέμε... 
Αν δεν έχεις περάσει την πόρτα της φυλακής, δεν μπορείς να φανταστείς 
τι συμβαίνει από πίσω».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ethnos.gr