Η Ελληνική αεροπορία βρισκόταν σε εμβρυακή μορφή κατά την διάρκεια
του Μεσοπολέμου κι ειδικά μέχρι το 1936.
Οι λόγοι πολλοί: μέχρι το 1924 ουσιαστικά το όπλο δεν ήταν αυτόνομος κλάδος
του στρατού αλλά εξαρτιόταν από τον στρατό και το ναυτικό, με αποτέλεσμα κανείς
εκ των στρατιωτικών ηγετών της εποχής να μην δίνει ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη
του όπλου και στην σωστή ανανέωση του υπάρχοντος υλικού. Συνήθως τα λιγοστά εκπαιδευτικά αεροπλάνα που διέθετε η Ελληνική αεροπορία, τα χρησιμοποιούσαν
για να ρίπτουν φυλλάδια στην Αθήνα σε περιπτώσεις στρατιωτικών κινημάτων,
ενώ στο κίνημα του 1926 που χρησιμοποιήθηκαν κάποια αεροπλάνα για βομβαρδισμό,
οι βόμβες που έριχναν οι αεροπόροι έπεφταν και κατέστρεφαν κατοικίες.
Τα δημόσια οικονομικά του κράτους σε όλη αυτή την περίοδο ήταν σε συνεχή
ελλειμματική κατάσταση και δεν επέτρεπαν στις εκάστοτε κυβερνήσεις να προβαίνουν
σε εκτεταμένες παραγγελίες στρατιωτικού υλικού.
Επίσης ως το 1932 υπήρχε μια διάχυτη αντίληψη στην κοινή γνώμη και στην
πολιτική ηγεσία της Ελλάδας ότι οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί ήταν άχρηστοι καθώς
δεν υπήρχαν φόβοι για παγκόσμια ανάφλεξη, ενώ οι σχέσεις με την Τουρκία είχαν
σε μεγάλο βαθμό εξομαλυνθεί λόγω των συμφώνων φιλίας που είχαν υπογραφεί
μεταξύ των κυβερνήσεων Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ.
του Μεσοπολέμου κι ειδικά μέχρι το 1936.
Οι λόγοι πολλοί: μέχρι το 1924 ουσιαστικά το όπλο δεν ήταν αυτόνομος κλάδος
του στρατού αλλά εξαρτιόταν από τον στρατό και το ναυτικό, με αποτέλεσμα κανείς
εκ των στρατιωτικών ηγετών της εποχής να μην δίνει ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη
του όπλου και στην σωστή ανανέωση του υπάρχοντος υλικού. Συνήθως τα λιγοστά εκπαιδευτικά αεροπλάνα που διέθετε η Ελληνική αεροπορία, τα χρησιμοποιούσαν
για να ρίπτουν φυλλάδια στην Αθήνα σε περιπτώσεις στρατιωτικών κινημάτων,
ενώ στο κίνημα του 1926 που χρησιμοποιήθηκαν κάποια αεροπλάνα για βομβαρδισμό,
οι βόμβες που έριχναν οι αεροπόροι έπεφταν και κατέστρεφαν κατοικίες.
Τα δημόσια οικονομικά του κράτους σε όλη αυτή την περίοδο ήταν σε συνεχή
ελλειμματική κατάσταση και δεν επέτρεπαν στις εκάστοτε κυβερνήσεις να προβαίνουν
σε εκτεταμένες παραγγελίες στρατιωτικού υλικού.
Επίσης ως το 1932 υπήρχε μια διάχυτη αντίληψη στην κοινή γνώμη και στην
πολιτική ηγεσία της Ελλάδας ότι οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί ήταν άχρηστοι καθώς
δεν υπήρχαν φόβοι για παγκόσμια ανάφλεξη, ενώ οι σχέσεις με την Τουρκία είχαν
σε μεγάλο βαθμό εξομαλυνθεί λόγω των συμφώνων φιλίας που είχαν υπογραφεί
μεταξύ των κυβερνήσεων Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ.
Όλες αυτές οι αιτίες δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της
Ελληνικής αεροπορίας, που διέθετε πεπαλαιωμένα αεροσκάφη που κυρίως
μπορούσαν να εκτελέσουν εκπαιδευτικές και αναγνωριστικές πτήσεις.
Χαρακτηριστικό ήταν ότι κατά το κίνημα του 1935, όταν η κυβέρνηση θέλησε
να βομβαρδίσει τις μονάδες των Βενιζελικών στην αντίπερα όχθη του Στρυμώνα, αναγκάστηκε να ζητήσει αεροσκάφη από την Γιουγκοσλαβική κυβέρνηση.
Ήδη τότε διεξήχθη ο πρώτος έρανος "υπέρ αεροπορίας" που οργανώθηκε από
τον υπουργό αεροπορίας Γεώργιο Σχοινά και ο οποίος απέτυχε παταγωδώς συγκεντρώνοντας ένα πολύ μικρό ποσό, καθώς κανείς δεν συγκινήθηκε.
Μετά την ανάρρηση του Χίτλερ στην εξουσία το 1933, ο άνεμος του πολέμου
φυσούσε ξανά στην Ευρώπη και όλες οι κυβερνήσεις κατέφευγαν σε εξοπλισμούς
ώστε να μπορέσουν να ενισχύσουν το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων τους
ενώπιον των πολεμικών εμπλοκών που αναμένονταν.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Ιωάννης Μεταξάς μετά το 1936 διεξήγαγε προσπάθειες
επανεξοπλισμού του Ελληνικού στρατού με μεγάλες αγορές όπλων, πυροβολικού
και πυρομαχικών.
Ελληνικής αεροπορίας, που διέθετε πεπαλαιωμένα αεροσκάφη που κυρίως
μπορούσαν να εκτελέσουν εκπαιδευτικές και αναγνωριστικές πτήσεις.
Χαρακτηριστικό ήταν ότι κατά το κίνημα του 1935, όταν η κυβέρνηση θέλησε
να βομβαρδίσει τις μονάδες των Βενιζελικών στην αντίπερα όχθη του Στρυμώνα, αναγκάστηκε να ζητήσει αεροσκάφη από την Γιουγκοσλαβική κυβέρνηση.
Ήδη τότε διεξήχθη ο πρώτος έρανος "υπέρ αεροπορίας" που οργανώθηκε από
τον υπουργό αεροπορίας Γεώργιο Σχοινά και ο οποίος απέτυχε παταγωδώς συγκεντρώνοντας ένα πολύ μικρό ποσό, καθώς κανείς δεν συγκινήθηκε.
Μετά την ανάρρηση του Χίτλερ στην εξουσία το 1933, ο άνεμος του πολέμου
φυσούσε ξανά στην Ευρώπη και όλες οι κυβερνήσεις κατέφευγαν σε εξοπλισμούς
ώστε να μπορέσουν να ενισχύσουν το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων τους
ενώπιον των πολεμικών εμπλοκών που αναμένονταν.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Ιωάννης Μεταξάς μετά το 1936 διεξήγαγε προσπάθειες
επανεξοπλισμού του Ελληνικού στρατού με μεγάλες αγορές όπλων, πυροβολικού
και πυρομαχικών.
Μεγάλη φροντίδα δόθηκε από την κυβέρνηση Μεταξά στην αεροπορία καθώς
ο εξοπλισμός της, όπως είδαμε, δεν είχε παρακολουθήσει τις εξελίξεις της
προηγούμενης δεκαετίας. Επειδή η χρηματοδότηση του φιλόδοξου προγράμματος
αγοράς αεροσκαφών ήταν αδύνατη από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο Μεταξάς
ξεκίνησε έναν μεγάλο δημόσιο έρανο "υπέρ αεροπορίας", ενώ απευθύνθηκε και
στην ομογένεια του εξωτερικού.
Ο έρανος έλαβε μεγάλες διαστάσεις καθώς το καθεστώς τον διαφήμισε όσο
περισσότερο μπορούσε χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα της εποχής, ενώ
στην προσπάθεια συμμετείχε ενεργά και το στέμμα με τον διάδοχο Παύλο,
ο οποίος ήταν ο ίδιος πιλότος της αεροπορίας.
Είναι γεγονός ότι σε κάποιες περιπτώσεις, ο έρανος είχε μάλλον χαρακτήρα
υποχρεωτικό και όχι εθελοντικό και αυτές οι περιπτώσεις αφορούσαν τόσο τους
εύπορους βιομηχάνους που λάμβαναν σημειώματα με τις ευχαριστίες του Μεταξά
για την εισφορά τους πριν την καταβάλλουν, (!) και οι ίδιοι έσπευδαν αμέσως
να καταβάλλουν τα ζητούμενα ποσά, όσο και τους εργάτες που "κλήθηκαν" να
προσφέρουν συμβολικά ένα μεροκάματο υπέρ του εράνου, αλλά τους ζητήθηκε από
το ΚΚΕ να μην ανταποκριθούν.
Επίσης σε πολλές περιπτώσεις το κράτος αυθαιρέτως κατάσχεσε μέρος των
καταθέσεων εύπορων πολιτών το οποίο το διέθεσε εξ ολοκλήρου στον έρανο
"υπέρ της αεροπορίας".
ο εξοπλισμός της, όπως είδαμε, δεν είχε παρακολουθήσει τις εξελίξεις της
προηγούμενης δεκαετίας. Επειδή η χρηματοδότηση του φιλόδοξου προγράμματος
αγοράς αεροσκαφών ήταν αδύνατη από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο Μεταξάς
ξεκίνησε έναν μεγάλο δημόσιο έρανο "υπέρ αεροπορίας", ενώ απευθύνθηκε και
στην ομογένεια του εξωτερικού.
Ο έρανος έλαβε μεγάλες διαστάσεις καθώς το καθεστώς τον διαφήμισε όσο
περισσότερο μπορούσε χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα της εποχής, ενώ
στην προσπάθεια συμμετείχε ενεργά και το στέμμα με τον διάδοχο Παύλο,
ο οποίος ήταν ο ίδιος πιλότος της αεροπορίας.
Είναι γεγονός ότι σε κάποιες περιπτώσεις, ο έρανος είχε μάλλον χαρακτήρα
υποχρεωτικό και όχι εθελοντικό και αυτές οι περιπτώσεις αφορούσαν τόσο τους
εύπορους βιομηχάνους που λάμβαναν σημειώματα με τις ευχαριστίες του Μεταξά
για την εισφορά τους πριν την καταβάλλουν, (!) και οι ίδιοι έσπευδαν αμέσως
να καταβάλλουν τα ζητούμενα ποσά, όσο και τους εργάτες που "κλήθηκαν" να
προσφέρουν συμβολικά ένα μεροκάματο υπέρ του εράνου, αλλά τους ζητήθηκε από
το ΚΚΕ να μην ανταποκριθούν.
Επίσης σε πολλές περιπτώσεις το κράτος αυθαιρέτως κατάσχεσε μέρος των
καταθέσεων εύπορων πολιτών το οποίο το διέθεσε εξ ολοκλήρου στον έρανο
"υπέρ της αεροπορίας".
Φαίνεται πάντως ότι όλες οι αιτιάσεις για σπατάλες και κακοδιαχείριση των πόρων
που προήλθαν από τον έρανο να μην ευσταθούν.
Η κυβέρνηση έψαξε στη διεθνή αγορά και κατάφερε σε πολύ δύσκολες εποχές και καταστάσεις να προμηθευτεί αρκετά σύγχρονα αεροπλάνα τα οποία, παρά την
έλλειψη εκπαίδευσης των πιλότων αλλά και την σοβαρή έλλειψη ανταλλακτικών, μεγιστοποίησαν το αξιόμαχο της Ελληνικής αεροπορίας και συντέλεσαν σημαντικά
στο Έπος του 1940.
Συγκεκριμένα η Αεροπορία κατόρθωσε να προμηθευτεί 36 καταδιωκτικά P.Z.L. P.24F/G
από την Πολωνία, 9 καταδιωκτικά Bloch MB.151 και 12 βομβαρδιστικά Potez 633 B2 Grec από τη Γαλλία, 12 ναυτικής συνεργασίας Avro Anson Mk I, 12 βομβαρδιστικά Bristol Blenheim MkIV και 12 βομβαρδιστικά Fairey Battle B.1 από το Ηνωμένο Βασίλειο,
καθώς και 16 αναγνωριστικά Henschel Hs126K-6 και 12 υδροπλάνα Dornier Do22Kg
από τη Γερμανία.
που προήλθαν από τον έρανο να μην ευσταθούν.
Η κυβέρνηση έψαξε στη διεθνή αγορά και κατάφερε σε πολύ δύσκολες εποχές και καταστάσεις να προμηθευτεί αρκετά σύγχρονα αεροπλάνα τα οποία, παρά την
έλλειψη εκπαίδευσης των πιλότων αλλά και την σοβαρή έλλειψη ανταλλακτικών, μεγιστοποίησαν το αξιόμαχο της Ελληνικής αεροπορίας και συντέλεσαν σημαντικά
στο Έπος του 1940.
Συγκεκριμένα η Αεροπορία κατόρθωσε να προμηθευτεί 36 καταδιωκτικά P.Z.L. P.24F/G
από την Πολωνία, 9 καταδιωκτικά Bloch MB.151 και 12 βομβαρδιστικά Potez 633 B2 Grec από τη Γαλλία, 12 ναυτικής συνεργασίας Avro Anson Mk I, 12 βομβαρδιστικά Bristol Blenheim MkIV και 12 βομβαρδιστικά Fairey Battle B.1 από το Ηνωμένο Βασίλειο,
καθώς και 16 αναγνωριστικά Henschel Hs126K-6 και 12 υδροπλάνα Dornier Do22Kg
από τη Γερμανία.
Ενδεικτικό του κλίματος ενίσχυσης της Αεροπορίας, που επικρατούσε μεταξύ των
Ελλήνων ήταν και η συμβολική, λόγω του μικρού αριθμού τους, απόκτηση τεσσάρων καταδιωκτικών από δωρεές ομογενών (δύο Avia B.534 και δύο Gloster Gladiator MkI),
που ήταν και τα πρώτα σύγχρονα αεροσκάφη που παρέλαβε την περίοδο αυτή.
Οι συσκέψεις των ιθυνόντων της αεροπορίας ήταν συνεχείς και οι προσπάθειες
οργάνωσης και εξοπλισμού εργώδεις και αποφασιστικές.
Χαρακτηριστικό είναι ότι για τα ζητήματα της αεροπορίας είχε άμεση ενημέρωση
ο ίδιος ο Μεταξάς απευθείας από τον αρχηγό του επιτελείου αεροπορίας
συνταγματάρχη Π. Γαζή.
Πάντως ειδικά για τα 36 καταδιωκτικά P.Z.L. που αγοράστηκαν έναντι του τιμήματος
133 εκατομμυρίων δρχ, εκφράστηκαν πολλές αντιρρήσεις για την ποιότητα και το
αξιόμαχο τους, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες η προμήθεια τους αποφασίστηκε απευθείας
από τον ίδιο τον Μεταξά που συμμετείχε αυτοπροσώπως στην σύσκεψη των ιθυνόντων
της αεροπορίας, καθώς η επιτροπή που είχε επιφορτιστεί για να αγοράσει καταδιωκτικά καθυστερούσε χωρίς να λαμβάνει μια οριστική απόφαση.
Ελλήνων ήταν και η συμβολική, λόγω του μικρού αριθμού τους, απόκτηση τεσσάρων καταδιωκτικών από δωρεές ομογενών (δύο Avia B.534 και δύο Gloster Gladiator MkI),
που ήταν και τα πρώτα σύγχρονα αεροσκάφη που παρέλαβε την περίοδο αυτή.
Οι συσκέψεις των ιθυνόντων της αεροπορίας ήταν συνεχείς και οι προσπάθειες
οργάνωσης και εξοπλισμού εργώδεις και αποφασιστικές.
Χαρακτηριστικό είναι ότι για τα ζητήματα της αεροπορίας είχε άμεση ενημέρωση
ο ίδιος ο Μεταξάς απευθείας από τον αρχηγό του επιτελείου αεροπορίας
συνταγματάρχη Π. Γαζή.
Πάντως ειδικά για τα 36 καταδιωκτικά P.Z.L. που αγοράστηκαν έναντι του τιμήματος
133 εκατομμυρίων δρχ, εκφράστηκαν πολλές αντιρρήσεις για την ποιότητα και το
αξιόμαχο τους, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες η προμήθεια τους αποφασίστηκε απευθείας
από τον ίδιο τον Μεταξά που συμμετείχε αυτοπροσώπως στην σύσκεψη των ιθυνόντων
της αεροπορίας, καθώς η επιτροπή που είχε επιφορτιστεί για να αγοράσει καταδιωκτικά καθυστερούσε χωρίς να λαμβάνει μια οριστική απόφαση.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος που ξέσπασε το 1939, στάθηκε η αφορμή να μείνουν ανεκτέλεστες αρκετές παραγγελίες της Αεροπορίας, όπως τα 12 βομβαρδιστικά
Potez 633 B2 Grec, τα 12 ναυτικής συνεργασίας Avro Anson Mk I,
τα 16 καταδιωκτικά Bloch MB.151, τα 12 βομβαρδιστικά Bristol Blenheim MkIV και
τα 32 αναγνωριστικά Henschel Hs126K-6.
Είχαν, επίσης, παραγγελθεί 24 καταδιωκτικά Spitfire Mk I και 30 καταδιωκτικά F4F-3A Wildcat, αεροσκάφη που αν παραλαμβάνονταν η Ελληνική αεροπορία θα γινόταν
βασικός πυλώνας άμυνας της χώρας.
Potez 633 B2 Grec, τα 12 ναυτικής συνεργασίας Avro Anson Mk I,
τα 16 καταδιωκτικά Bloch MB.151, τα 12 βομβαρδιστικά Bristol Blenheim MkIV και
τα 32 αναγνωριστικά Henschel Hs126K-6.
Είχαν, επίσης, παραγγελθεί 24 καταδιωκτικά Spitfire Mk I και 30 καταδιωκτικά F4F-3A Wildcat, αεροσκάφη που αν παραλαμβάνονταν η Ελληνική αεροπορία θα γινόταν
βασικός πυλώνας άμυνας της χώρας.
Για όλα τα αεροπλάνα που δεν παραδόθηκαν λόγω του πολέμου
η κυβέρνηση είχε δώσει προκαταβολές που είτε χάθηκαν είτε
συμψηφίστηκαν, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είχε εξοφλήσει όλο
το ποσό της αγοράς.
Η ειρωνεία είναι ότι στις 3/11/1940 και στις 5/11/1940 οι Άγγλοι θα στείλουν
προς ενίσχυσή μας 12 τουλάχιστον α/φ ελαφρού βομβαρδισμού τύπου
BLENHEIM IIIF, σαν αυτά που ήδη είχαμε πληρώσει.
Αυτά πέταξαν σαν Αγγλικά, με Αγγλικά πληρώματα.
Μετά την έναρξη του πολέμου και όταν είχε γίνει προφανές ότι η Αγγλία και η
Γαλλία δεν θα παρέδιδαν τα αεροσκάφη για τα οποία είχαν γίνει συμφωνίες,
η κυβέρνηση στράφηκαν στις ΗΠΑ για την αγορά 30 καταδιωκτικών P-40 Tomahawk
και 48 βομβαρδιστικών Martin Maryland. Στις διαπραγματεύσεις συμμετείχε
ο Μεταξάς προσωπικά καθώς είχε καταστεί φανερό ότι ο πόλεμος πλησίαζε, χωρίς
όμως αποτέλεσμα, καθώς ούτε αυτά τα αεροσκάφη παραδόθηκαν εγκαίρως.
Σημαντική ήταν, επίσης, η προσπάθεια οργάνωσης του δικτύου αεροδρομίων που
έγινε την περίοδο αυτή.
Οι μεγαλύτερες Αεροπορικές Βάσεις βρίσκονταν στο Σέδες, τη Λάρισα, το Τατόι,
το Φάληρο, τη Νέα Αγχίαλο και την Ελευσίνα. Ακόμη, είχαν οργανωθεί 23 βοηθητικά αεροδρόμια και άλλα 22 του λεγόμενου «εμπιστευτικού δικτύου», ενώ τα αποθέματα καυσίμων ανέρχονταν σε 1.500 τόνους και μεταφράζονταν σε 25 μέρες επάρκεια
για αυτόνομη δράση.
Τα αεροσκάφη που αγόρασε η Ελλάς στους 50 μήνες του καθεστώτος Μεταξά,
αντιστοιχούν σε κατά μέσο όρο εντάξεως άνω των 2 νέων αεροσκαφών τον μήνα.
Αν δε, οι ξένοι πωλητές ήταν συνεπέστεροι και παρέδιδαν τα 139 προπληρωθέντα αεροσκάφη, ο μέσος όρος θα έφτανε στο φανταστικό αριθμό 4,5 α/φ το μήνα.
Αρκεί κανείς να αναλογισθεί την επιτυχία που θα είχε η Αεροπορία το 1940 αν διέθετε
αυτή την τρομερή αεροπορική μηχανή την οποία, σύμμαχοι και μη, μας αποστέρησαν.
Σε κάθε περίπτωση, και παρά τις μεγάλες δυσκολίες, η Ελληνική Αεροπορία έκανε
το καθήκον της στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, έχοντας πολύ μεγάλες επιτυχίες
βομβαρδισμού, όταν απέναντι της η Ιταλική αεροπορία διέθετε δεκαπλάσια δύναμη. Λεπτομέρειες για τις επιδόσεις της Ε.Β.Α. το 1940 μπορεί κανείς να βρει
στο εξαιρετικό βιβλίο του κ. Μέρμηγκα "Οι πειρατές της 3030 μοίρας ελαφρού βομβαρδισμού" από τις εκδόσεις "ΑΩ", αλλά και σε άρθρα που υπάρχουν
στο διαδίκτυο και παραθέτονται.
Η προσφορά της Ελληνικής αεροπορίας κατά το 1940 δεν είναι ευρύτερα γνωστή
(στο δεύτερο επίμετρο υπάρχουν δύο επίσημα πολεμικά ανακοινωθέντα με επιτυχίες της)
και ίσως λόγω του γεγονότος αυτού έχει αποθανατιστεί η έκφραση "υπέρ αεροπορίας"
στο λαϊκό θυμικό ως μια υποχρεωτική οικονομική εισφορά που πήγε χαμένη.
Όμως η Ιστορική αλήθεια είναι ότι τελικώς ο έρανος "υπέρ αεροπορίας"
δεν πήγε χαμένος....
γράφει ο Φιλίστωρ Ι. Β. Δ.αντιστοιχούν σε κατά μέσο όρο εντάξεως άνω των 2 νέων αεροσκαφών τον μήνα.
Αν δε, οι ξένοι πωλητές ήταν συνεπέστεροι και παρέδιδαν τα 139 προπληρωθέντα αεροσκάφη, ο μέσος όρος θα έφτανε στο φανταστικό αριθμό 4,5 α/φ το μήνα.
Αρκεί κανείς να αναλογισθεί την επιτυχία που θα είχε η Αεροπορία το 1940 αν διέθετε
αυτή την τρομερή αεροπορική μηχανή την οποία, σύμμαχοι και μη, μας αποστέρησαν.
Σε κάθε περίπτωση, και παρά τις μεγάλες δυσκολίες, η Ελληνική Αεροπορία έκανε
το καθήκον της στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, έχοντας πολύ μεγάλες επιτυχίες
βομβαρδισμού, όταν απέναντι της η Ιταλική αεροπορία διέθετε δεκαπλάσια δύναμη. Λεπτομέρειες για τις επιδόσεις της Ε.Β.Α. το 1940 μπορεί κανείς να βρει
στο εξαιρετικό βιβλίο του κ. Μέρμηγκα "Οι πειρατές της 3030 μοίρας ελαφρού βομβαρδισμού" από τις εκδόσεις "ΑΩ", αλλά και σε άρθρα που υπάρχουν
στο διαδίκτυο και παραθέτονται.
Η προσφορά της Ελληνικής αεροπορίας κατά το 1940 δεν είναι ευρύτερα γνωστή
(στο δεύτερο επίμετρο υπάρχουν δύο επίσημα πολεμικά ανακοινωθέντα με επιτυχίες της)
και ίσως λόγω του γεγονότος αυτού έχει αποθανατιστεί η έκφραση "υπέρ αεροπορίας"
στο λαϊκό θυμικό ως μια υποχρεωτική οικονομική εισφορά που πήγε χαμένη.
Όμως η Ιστορική αλήθεια είναι ότι τελικώς ο έρανος "υπέρ αεροπορίας"
δεν πήγε χαμένος....
Πηγές
Γεώργιος Μέρμηγκας,
Οι πειρατές της 3030 μοίρας ελαφρού βομβαρδισμού, εκδόσεις "ΑΩ"
Γρηγόρης Μπέλος, Οι πειρατές της 3030 μοίρας ελαφρού βομβαρδισμού, εκδόσεις "ΑΩ"
Οι έρανοι Μεταξά για την αεροπορία "ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ",
δίκαιες ή άδικες οι κατηγορίες
υπεξαιρέσεως; (http://www.tetraktys.org/greg/mid%20aeroporia06.htm)
Η δράση της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στον ελληνο-ιταλικό και
στον ελληνο-γερμανικό πόλεμο του 1940-1944
Χαρίτων Χαρούσης,
η άγνωστη αεροπορία του Μεταξά, περιοδικό "Μάχες και στρατιώτες"
τεύχος 6
η άγνωστη αεροπορία του Μεταξά, περιοδικό "Μάχες και στρατιώτες"
τεύχος 6
Ηλίας Νταλούμης,
112 ΠΤΕΡΥΓΑ ΜΑΧΗΣ
- ΤΟ ΛΙΚΝΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ,
περιοδικό ΠΤΗΣΗ
τεύχος 132
112 ΠΤΕΡΥΓΑ ΜΑΧΗΣ
- ΤΟ ΛΙΚΝΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ,
περιοδικό ΠΤΗΣΗ
τεύχος 132
Ηλίας Νταλούμης, μια αγορά του αιώνα 73 χρόνια πριν, περιοδικό αναχαίτιση, τεύχος 147
Επίμετρον Πρώτο
| ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟ 1940 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ΑΝΩΤΕΡΑ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΙΑΣ | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ΑΝΩΤΕΡΑ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΝΑΥΤΙΚΟΥ | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ΠΙΝΑΞ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΩΝ 1938-1939 ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΑΡΕΔΟΘΗΣΑΝ ΠΟΤΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
Επίμετρον Δεύτερον
- πολεμικά ανακοινωθέντα με επιτυχίες της Ελληνικής αεροπορίας
- πολεμικά ανακοινωθέντα με επιτυχίες της Ελληνικής αεροπορίας
πολεμικό ανακοινωθέν νο.9, 4.10.1940:
"Εις το Μέτωπον της Μακεδονίας κατελήφθη δι' επιθέσεως ημετέρων τμημάτων και έτερον ύψωμα
εντός του Αλβανικού εδάφους, εκτός εκείνων, ων ανεκοινώθη η κατάληψις διά των προηγουμένων ανακοινωθέντων.
Εις διάφορα σημεία του μετώπου, συνεπεία ενεργειών των ημετέρων τμημάτων, συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και εκυριεύθυσαν όλμοι, πολυβόλα και λοιπά υλικά. Ουδέν έτερον αξιοσημείωτον εφ' όλου
του μετώπου εκτός δραστηρίας ενεργείας της εχθρικής αεροπορίας εκδηλωθείσης δι' επανειλημμένων βομβαρδισμών.
Η ημετέρα αεροπορία ενήργησεν επιτυχώς βομβαρδισμούς και πολυβολισμούς συγκεντρώσεων
αρμάτων και εχθρικών στρατευμάτων εις διάφορα σημεία του μετώπου, ως και αναγνωρίσεις.
Υπό εχθρικών αεροπλάνων εβομβαρδίσθησαν αι πόλεις Πειραιεύς, Πάτραι, Βόλος ως και πολλαί κωμοπόλεις και χωρία άνευ ουδεμιάς στρατιωτικής σημασίας. Υπάρχουν ολίγοι νεκροί και τραυματίαι
εκ του αμάχου πληθυσμού.
Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις. Κατά διεξαχθείσας αερομαχίας και πυρά
του αντιαεροπορικού πυροβολικού κατερρίφθησαν 5 εχθρικά αεροπλάνα. Έν εκ των ημετέρων δεν επέστρεψεν εις την βάσιν του".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.10, 5.11.1940:
"Εις το Μέτωπον της Δυτικής Μακεδονίας κατελήφθη δι' επιτυχούς επιθέσεως των στρατευμάτων μας
και μετά σκληρόν αγώνα, νέα σειρά υψωμάτων ωργανωμένων δι' ημιμονίμων οχυρώσεων εντός του Αλβανικού εδάφους. Περιήλθον εις χείρας μας δύο πυροβόλα, όλμοι, πολλά πολυβόλα, υλικόν και αιχμάλωτοι. Κατά την σύμπτυξίν των τα εχθρικά στρατεύματα εβλήθησαν υπό των ιδίων των αρμάτων. Επί του λοιπού μετώπου σφοδροί βομβαρδισμοί πυροβολικού κατά τόπους.
Η ημετέρα αεροπορία εβομβάρδισεν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψασα επί του εδάφους σημαντικόν αριθμόν εχθρικών αεροπλάνων. Επίσης κατεστράφησαν παραπήγματα και καταυλισμοί των ανωτέρω αεροδρομίων. Άπαντα τα αεροπλάνα τα μετασχόντα του βομβαρδισμού επανήλθον εις τας βάσεις των.
"Εις το Μέτωπον της Μακεδονίας κατελήφθη δι' επιθέσεως ημετέρων τμημάτων και έτερον ύψωμα
εντός του Αλβανικού εδάφους, εκτός εκείνων, ων ανεκοινώθη η κατάληψις διά των προηγουμένων ανακοινωθέντων.
Εις διάφορα σημεία του μετώπου, συνεπεία ενεργειών των ημετέρων τμημάτων, συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και εκυριεύθυσαν όλμοι, πολυβόλα και λοιπά υλικά. Ουδέν έτερον αξιοσημείωτον εφ' όλου
του μετώπου εκτός δραστηρίας ενεργείας της εχθρικής αεροπορίας εκδηλωθείσης δι' επανειλημμένων βομβαρδισμών.
Η ημετέρα αεροπορία ενήργησεν επιτυχώς βομβαρδισμούς και πολυβολισμούς συγκεντρώσεων
αρμάτων και εχθρικών στρατευμάτων εις διάφορα σημεία του μετώπου, ως και αναγνωρίσεις.
Υπό εχθρικών αεροπλάνων εβομβαρδίσθησαν αι πόλεις Πειραιεύς, Πάτραι, Βόλος ως και πολλαί κωμοπόλεις και χωρία άνευ ουδεμιάς στρατιωτικής σημασίας. Υπάρχουν ολίγοι νεκροί και τραυματίαι
εκ του αμάχου πληθυσμού.
Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις. Κατά διεξαχθείσας αερομαχίας και πυρά
του αντιαεροπορικού πυροβολικού κατερρίφθησαν 5 εχθρικά αεροπλάνα. Έν εκ των ημετέρων δεν επέστρεψεν εις την βάσιν του".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.10, 5.11.1940:
"Εις το Μέτωπον της Δυτικής Μακεδονίας κατελήφθη δι' επιτυχούς επιθέσεως των στρατευμάτων μας
και μετά σκληρόν αγώνα, νέα σειρά υψωμάτων ωργανωμένων δι' ημιμονίμων οχυρώσεων εντός του Αλβανικού εδάφους. Περιήλθον εις χείρας μας δύο πυροβόλα, όλμοι, πολλά πολυβόλα, υλικόν και αιχμάλωτοι. Κατά την σύμπτυξίν των τα εχθρικά στρατεύματα εβλήθησαν υπό των ιδίων των αρμάτων. Επί του λοιπού μετώπου σφοδροί βομβαρδισμοί πυροβολικού κατά τόπους.
Η ημετέρα αεροπορία εβομβάρδισεν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψασα επί του εδάφους σημαντικόν αριθμόν εχθρικών αεροπλάνων. Επίσης κατεστράφησαν παραπήγματα και καταυλισμοί των ανωτέρω αεροδρομίων. Άπαντα τα αεροπλάνα τα μετασχόντα του βομβαρδισμού επανήλθον εις τας βάσεις των.
ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ ΤΡΙΤΟ - Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ Ε.Β.Α. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗΣ
ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Στις 14-11-1940 άρχισε η μεγάλη αντεπίθεση του Ελληνικού Στρατού σε ολόκληρο το μέτωπο που διάρκεσε μέχρι τις 6-1-1941. Σ' αυτή την κρίσιμη φάση η δράση της Ε.Β.Α. εστιάσθηκε στο κέντρο
του μετώπου, με σκοπό να παράσχει αεροπορική κάλυψη στα πεζοπόρα τμήματα, καταστρέφοντας ταυτόχρονα τις οδούς υποχώρησης και τις γραμμές ανεφοδιασμού του εχθρού. Πραγματοποίησε αποστολές αναγνώρισης πάνω από τις εχθρικές γραμμές, βομβαρδισμούς σημαντικών στόχων και πολυβολισμούς εχθρικών στρατευμάτων και ενεπλάκη σε πολ- λές αερομαχίες με ιταλικά αεροπλάνα, έχοντας να αντιμετωπίσει μια ακόμη πιο ενισχυμένη Regia Aeronautica, αφού οι Ιταλοί είχαν ρίξει πρόσφατα στη μάχη 250 επιπλέον αεροσκάφη. Στις 14 Νοεμβρίου σχηματισμός έξι Fairey Battle
και επτά Blenheim των 33 και 32 Μ.Δ., αντίστοιχα, ανέλαβαν την εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού
των δύο αεροδρομίων της Κορυτσάς. Τέσσερα Fairey επιτέθηκαν εναντίον του βόρειου αεροδρομίου καταστρέφοντας ένα ιταλικό αεροπλάνο Caproni CA 133 και προξενώντας ζημιές σε άλλα τέσσερα.
του μετώπου, με σκοπό να παράσχει αεροπορική κάλυψη στα πεζοπόρα τμήματα, καταστρέφοντας ταυτόχρονα τις οδούς υποχώρησης και τις γραμμές ανεφοδιασμού του εχθρού. Πραγματοποίησε αποστολές αναγνώρισης πάνω από τις εχθρικές γραμμές, βομβαρδισμούς σημαντικών στόχων και πολυβολισμούς εχθρικών στρατευμάτων και ενεπλάκη σε πολ- λές αερομαχίες με ιταλικά αεροπλάνα, έχοντας να αντιμετωπίσει μια ακόμη πιο ενισχυμένη Regia Aeronautica, αφού οι Ιταλοί είχαν ρίξει πρόσφατα στη μάχη 250 επιπλέον αεροσκάφη. Στις 14 Νοεμβρίου σχηματισμός έξι Fairey Battle
και επτά Blenheim των 33 και 32 Μ.Δ., αντίστοιχα, ανέλαβαν την εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού
των δύο αεροδρομίων της Κορυτσάς. Τέσσερα Fairey επιτέθηκαν εναντίον του βόρειου αεροδρομίου καταστρέφοντας ένα ιταλικό αεροπλάνο Caproni CA 133 και προξενώντας ζημιές σε άλλα τέσσερα.
Λίγο αργότερα δύο Blenheim και δύο Fairey επιτέθηκαν εναντίον του νότιου αεροδρομίου καταστρέφοντας δέκα εχθρικά αεροπλάνα, ενώ άλλα τόσα υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής ένα Blenheim, με πλήρωμα τους Υποσμηναγούς Δημ. Παπαγεωργίου και Σταμ. Χαραλάμπους και τον Αρχισμηνία Κων. Κούλη, χτυπήθηκε και εξερράγη στον αέρα από βολή ιταλικού αντιαεροπορικού. Την ίδια ημέρα έξι βομβαρδιστικά Fairey Battle της 33 Μ.Β. προσέβαλαν με μεγάλη επιτυχία το αεροδρόμιο του Αργυροκάστρου, καταστρέφοντας 13 ιταλικά αεροπλάνα στο έδαφος. Έντονη ήταν και η δράση των Μοιρών Διώξεως την ίδια ημέρα, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν 42 έξοδοι στην περιοχή της Κορυτσάς. Από τις σφοδρές αερομαχίες που ακολούθησαν οι Ιταλοί έχασαν 3 Fiat CR.42, ενώ τέσσερα ελληνικά P.Z.L. υπέστησαν ελαφρές ζημιές. Στο διάστημα από 15 έως 30 Νοεμβρίου συνεχίστηκαν οι βομβαρδισμοί και οι αερομαχίες πάνω από το μέτωπο. Χαρακτηριστική
ήταν η επιχείρηση της 18ης Νοεμβρίου κατά την ο- ποία ενεπλάκησαν πέντε P.Z.L. των 22 και 23 Μ.Δ.
με ιταλικά καταδιωκτικά και βομβαρδιστικά. Ο χειριστής ενός από τα P.Z.L., Σμηνίας Γεώργιος Βαλκανάς, βρέθηκε αντιμέτωπος με ιταλικά καταδιωκτικά πάνω από τη Μόροβα. Όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, πραγματοποίησε επίθεση αυτοκτονίας, πέφτοντας με το αεροσκάφος του πάνω σε ιταλικό καταδιωκτικό. Η σύγκρουση ήταν μοιραία, αλλά και η αυτοθυσία του Σμηνία Βαλκανά χαρακτηριστική του φρονήματος των Ελλήνων αεροπόρων. Κατά τη διάρκεια της ίδιας αερομαχίας, ο Υποσμηναγός Ιωάννης Κυριαζής, αν και χτυπημένος σοβαρά στο πόδι από βλήμα εχθρικού καταδιωκτικού, δεν υποχώρησε, αλλά έστρεψε τα όπλα του εναντίον δύο ιταλικών καταδιωκτικών, τα οποία κατέπεσαν διάτρητα.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής ένα Blenheim, με πλήρωμα τους Υποσμηναγούς Δημ. Παπαγεωργίου και Σταμ. Χαραλάμπους και τον Αρχισμηνία Κων. Κούλη, χτυπήθηκε και εξερράγη στον αέρα από βολή ιταλικού αντιαεροπορικού. Την ίδια ημέρα έξι βομβαρδιστικά Fairey Battle της 33 Μ.Β. προσέβαλαν με μεγάλη επιτυχία το αεροδρόμιο του Αργυροκάστρου, καταστρέφοντας 13 ιταλικά αεροπλάνα στο έδαφος. Έντονη ήταν και η δράση των Μοιρών Διώξεως την ίδια ημέρα, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν 42 έξοδοι στην περιοχή της Κορυτσάς. Από τις σφοδρές αερομαχίες που ακολούθησαν οι Ιταλοί έχασαν 3 Fiat CR.42, ενώ τέσσερα ελληνικά P.Z.L. υπέστησαν ελαφρές ζημιές. Στο διάστημα από 15 έως 30 Νοεμβρίου συνεχίστηκαν οι βομβαρδισμοί και οι αερομαχίες πάνω από το μέτωπο. Χαρακτηριστική
ήταν η επιχείρηση της 18ης Νοεμβρίου κατά την ο- ποία ενεπλάκησαν πέντε P.Z.L. των 22 και 23 Μ.Δ.
με ιταλικά καταδιωκτικά και βομβαρδιστικά. Ο χειριστής ενός από τα P.Z.L., Σμηνίας Γεώργιος Βαλκανάς, βρέθηκε αντιμέτωπος με ιταλικά καταδιωκτικά πάνω από τη Μόροβα. Όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, πραγματοποίησε επίθεση αυτοκτονίας, πέφτοντας με το αεροσκάφος του πάνω σε ιταλικό καταδιωκτικό. Η σύγκρουση ήταν μοιραία, αλλά και η αυτοθυσία του Σμηνία Βαλκανά χαρακτηριστική του φρονήματος των Ελλήνων αεροπόρων. Κατά τη διάρκεια της ίδιας αερομαχίας, ο Υποσμηναγός Ιωάννης Κυριαζής, αν και χτυπημένος σοβαρά στο πόδι από βλήμα εχθρικού καταδιωκτικού, δεν υποχώρησε, αλλά έστρεψε τα όπλα του εναντίον δύο ιταλικών καταδιωκτικών, τα οποία κατέπεσαν διάτρητα.
Την 18η Νοεμβρίου τρία Blenheim της 32 Μ.Β. απογειώθηκαν με αποστολή τον βομβαρδισμό του Αργυροκάστρου. Λόγω όμως της πυκνής νέφωσης που επικρατούσε στην περιοχή, ένα από τα αεροπλάνα έριξε τις βόμβες του στην Πρεμετή. Ωστόσο, στην πόλη εκείνη ο εχθρός είχε αποθηκεύσει σημαντικές ποσότητες πυρομαχικών, καυσίμων και άλλων εφοδίων. Επί τρία μερόνυχτα τα πυρομαχικά καίγονταν και ανατινάσσονταν λόγω του βομβαρδισμού από ένα και μόνο δικινητήριο αεροσκάφος.
Στις 22 Νοεμβρίου 1940 ισχυρή δύναμη από 15 αεροσκάφη Potez 633 της 31, Blenheim της 32 και Fairey Battle της 33 Μ.Β. έσπευσε σε ενίσχυση τριών Henschel 126, που είχαν εντοπίσει εχθρική φάλαγγα μήκους 8 χλμ. να υποχωρεί από την Κορυτσά προς το Πόγραδετς. Τα ομαδικά πυρά των ελληνικών αεροπλάνων επέφεραν την πλήρη διάλυση της φάλαγγας. Κατά την επιστροφή στο αεροδρόμιο ένα από τα Henschel εντοπίστηκε από 15 ιταλικά καταδιωκτικά και χτυπήθηκε στο
λέβητα της βενζίνης, με αποτέλεσμα να πιάσει φωτιά. Το πλήρωμα εγκατέλειψε το αεροσκάφος.
O χειριστής Ανθυποσμηναγός Δημ. Σιδέρης υπέκυψε αργότερα στα τραύματά του, ενώ ο παρατηρητής Ανθυποσμηναγός Γεώργιος Τζαμουράνης υπέστη σοβαρά εγκαύματα. Οι αλλεπάλληλες επιτυχίες των ελληνικών στρατευμάτων και της Ε.Β.Α. είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση του ηθικού των Ιταλών και τη δημιουργία πλήρους σύγχυσης.
Στις 22 Νοεμβρίου 1940 ισχυρή δύναμη από 15 αεροσκάφη Potez 633 της 31, Blenheim της 32 και Fairey Battle της 33 Μ.Β. έσπευσε σε ενίσχυση τριών Henschel 126, που είχαν εντοπίσει εχθρική φάλαγγα μήκους 8 χλμ. να υποχωρεί από την Κορυτσά προς το Πόγραδετς. Τα ομαδικά πυρά των ελληνικών αεροπλάνων επέφεραν την πλήρη διάλυση της φάλαγγας. Κατά την επιστροφή στο αεροδρόμιο ένα από τα Henschel εντοπίστηκε από 15 ιταλικά καταδιωκτικά και χτυπήθηκε στο
λέβητα της βενζίνης, με αποτέλεσμα να πιάσει φωτιά. Το πλήρωμα εγκατέλειψε το αεροσκάφος.
O χειριστής Ανθυποσμηναγός Δημ. Σιδέρης υπέκυψε αργότερα στα τραύματά του, ενώ ο παρατηρητής Ανθυποσμηναγός Γεώργιος Τζαμουράνης υπέστη σοβαρά εγκαύματα. Οι αλλεπάλληλες επιτυχίες των ελληνικών στρατευμάτων και της Ε.Β.Α. είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση του ηθικού των Ιταλών και τη δημιουργία πλήρους σύγχυσης.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΌ http://www.istorikathemata.com/2015/10/4-1940.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου