Σελίδες

Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2018

17 Οκτωβρίου 1973...η πρώτη κρίση πετρελαίου που συγκλόνισε τον πλανήτη...

Η εικόνα ίσως περιέχει: κείμενο
Η οικονομία του πετρελαίου χαρακτηρίζεται από τις διαρκείς εντάσεις στη Μέση Ανατολή, εφοδιαστικες ...εκπλήξεις αλλά και παγκόσμιες υφέσεις.
Όλοι θυμούνται τα πρώτα σοκ : το αραβικό εμπάργκο του 1973, την ιρανική επανάσταση του 1978 και την εισβολή του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ το 1990.
Μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι περισσότερες οικονομίες γνώρισαν τη
μακρύτερη περίοδο ανάπτυξης των αγορών καθώς από το 1950 μέχρι και τις αρχές του '70 οι οικονομίες αναπτύσσονταν με χαμηλά ποσοστά ανεργίας αλλά και πληθωρισμού.
Όμως τη δεκαετία του '70 στιγμάτισαν δύο πετρελαϊκές κρίσεις...Είχε προηγηθεί ο αποκλεισμος του Σουέζ (1959) αλλά αυτο "ξεπεράστηκε" σύντομα χωρίς υποψίες για το τι έμελε γενέσθαι...
-Επίσημη ημερομηνία έναρξης της πρώτης κρίσης καταγράφεται η 17η Οκτωβρίου 1973. Την ημέρα αυτή τα μέλη του OAPEC (Οργανισμού Αραβικών Χωρών - Εξαγωγέων Πετρελαίου Oργανισμού Aραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Kρατών) ανακοίνωσαν ότι δεν θα προμηθεύουν πλέον με πετρέλαιο τις χώρες που υποστήριξαν το Ισραήλ στη διαμάχη του με τη Συρία και την Αίγυπτο ( πόλεμος του Yom Kippur).
Στις χώρες συμπεριλαμβάνονταν οι ΗΠΑ και οι ευρωπαίοι δυτικοί σύμμαχοι τους και η Ιαπωνία. ..
Ή κατακόρυφη άνοδος των τιμών (από $ 3 / βαρέλι το 1973 σε $ 20 το Μάρτιο του 1974) είχε άμεσο αντίκτυπο στις τιμές άλλων προϊόντων.

Αποτέλεσμα : Ο τερματισμός μακράς περιοδου σταθερότητας των τιμών, αλλά και των γενικότερων συνθηκών της αγοράς.
Τι προκάλεσε την κρίση του 1973
Ανήμερα της μεγαλύτερης εβραϊκής γιορτής, του Γιομ Κιπούρ (Ημέρα της Εξιλέωσης), το Ισραήλ δέχεται ταυτόχρονη επίθεση από δυνάμεις της Αιγύπτου που περνούν το Κανάλι του Σουέζ και της Συρίας που εισχωρεί στα υψίπεδα του Γκολάν.
Στην επίθεση συνδράμουν τουλάχιστον άλλες δέκα αραβικές χώρες. Στόχος, η ανάκτηση εδαφών που χάθηκαν στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, το 1967. Το Ισραήλ που αιφνιδιάζεται και στις εχθροπραξίες που ακολουθούν γνωρίζει αλλεπάλληλες ήττες.
Η τροπή του πολέμου αλλάζει στις 10 Οκτωβρίου, όταν οι Ισραηλινοί οργανώνονται και ολοκληρώνουν την επιστράτευσή τους: Περνούν στην αντεπίθεση και αναγκάζουν τους Σύρους να υποχωρήσουν βαθιά μέσα στο έδαφός τους.
-
Στις 22 Οκτωβρίου 1973, κατόπιν αμερικανο-σοβιετικού ψηφίσματος, που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Συρία αποδέχεται κατάπαυση του πυρός και επανέρχεται στα προ του πολέμου σύνορά της με το Ισραήλ.
Δύο μέρες μετά, ανάλογη συνθήκη υπογράφει και η Αίγυπτος, η οποία όμως βγαίνει ωφελημένη, καθώς ανακτά τον πλήρη έλεγχο και στις δύο όχθες του Καναλιού του Σουέζ.
-
Η συμφωνία θεωρήθηκε ήττα στο Ισραήλ και οι Εργατικοί που κυριαρχούσαν στην πολιτική σκηνή της χώρας από το 1948 άρχισαν να υποχωρούν προς όφελος των Συντηρητικών του "Λικούντ".
Ο πόλεμος είχε σοβαρές αρνητικές συνέπειες καθώς οι Άραβες πραγματοποίησαν το εμπάργκο που διατάραξε τη ροή του αργού πετρελαίου, επιφέροντας βαρύ πλήγμα στην αγορά. Η τιμή του αργού πετρελαίου εφτασε από $ 2,5 στα $ 12 / βαρέλι !
Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις επέδρασαν στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, οι οποίες είχαν εξάρτηση κατά 75% και 80% αντίστοιχα από το Αραβικό πετρέλαιο...
-Ή δεύτερη πετρελαϊκή κρίση : 1979- H ιρανική επανάσταση
Έξι χρόνια αργότερα, το 1979, ακολούθησε η δεύτερη πετρελαϊκή κρίση, ως αποτέλεσμα και των ανακατατάξεων και ταραχών της επανάστασης στο Ιράν.
Μετά την πολιτική κρίση και τον Ayatollah Khomeini να ανακτά τον έλεγχο του Ιράν, οι διαμαρτυρίες γκρέμισαν τον πετρελαϊκό τομέα του Ιράν με αποτέλεσμα να πυροδοτηθεί δεύτερο πετρελαϊκό επεισόδιο μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία.
H τιμή του αργού πετρελαίου έφθασε στα 35-40 δολάρια το βαρέλι. Οι κρίσεις αυτές οδήγησαν στην απότομη αύξηση της τιμής του πετρελαίου καιεπηρέασαν και την Ευρώπη.
-Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής του ΟΠΕΚ με ηγεμόνες και αρχηγούς κρατών διοργανώθηκε στην Αλγερία (Μάρτιος 1975).
Παρόλο που το νέο καθεστώς επανέλαβε τις εξαγωγές, ήταν ασυνεπείς και λιγότερες , οδηγώντας τις τιμές στα ύψη.
Η Ιρανική επανάσταση, ή Ισλαμική επανάσταση, ξεκίνησε αρχες του 1978, με τις πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις ενάντια στην εξουσία του Σάχη.
Μετά από συνεχόμενες απεργίες και διαμαρτυρίες που παρέλυσαν τη οικονομία της χώρας, ο Σάχης εγκατέλειψε το Ιράν τον Ιανουάριο του 1979, και ο Ayatollah Khomeini επέστρεψε στην Τεχεράνη από την εξορία.
Η δυναστεία των Παχλαβί κατέρρευσε σε δέκα ημέρες ( 11 Φεβρουαρίου), όταν ο στρατός του Ιράν παρέμεινε ουδέτερος στην πολιτική διαμάχη, μετά από συρράξεις ανταρτών και στρατιωτών πιστών στο Σάχη.
Την 1η Απριλίου 1979, το Ιράν έγινε και επίσημα ισλαμική δημοκρατία με τη διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος.
Το Δεκέμβριο η χώρα ενέκρινε θεοκρατικό σύνταγμα, με το οποίο ο Khomeini έγινε ανώτατος αρχηγός της χώρας. Η ταχύτητα και η επιτυχία της επανάστασης προκάλεσε εντύπωση σε όλο τον κόσμο, καθώς δεν συνοδεύτηκε από πολεμικές αποτυχίες, οικονομική κρίση ή αγροτική επανάσταση.
Αν και τόσο οι εθνικιστές όσο και οι μαρξιστές συμμετείχαν με παραδοσιακούς ισλαμιστές στην εκθρόνιση του Σάχη, αρκετές χιλιάδες σκοτώθηκαν ή εκτελέστηκαν από το ισλαμικό καθεστώς στη συνέχεια, καθώς η ισλαμική δημοκρατία εξελίχθηκε σε μία άτυπη μονοκρατορία του Khomeini
-Οι σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ διαβρώθηκαν ταχύτατα κατά την επανάσταση, καθώς στις 4 Νοεμβρίου 1979 μία ομάδα Ιρανών φοιτητών κατέλαβαν την αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη.
Με την κατηγορία ότι υπηρετούσαν στην CIA με στόχο την ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν, το προσωπικό της πρεσβείας κρατήθηκαν όμηροι, ενώ ο Khomeini, αν και δεν είχε εμπλακεί στην υλοποίηση της κατάληψης, υποστήριξε τους φοιτητές μετά την επιτυχία τους. Αν και οι περισσότεροι από τους ομήρους -κυρίως γυναίκες και αφροαμερικανοί- απελευθερώθηκαν τους πρώτους μήνες της κατάληψης, οι υπόλοιποι 52 όμηροι κρατήθηκαν για συνολικά 444 ημέρες.
Η κυβέρνηση του Τζίμι Κάρτερ προσπάθησε χωρίς επιτυχία να διαπραγματευτεί την απελευθέρωση των Αμερικανών πολιτών, αλλά τελικά η ομηρία έληξε τον Ιανουαρίου του 1981 με τη διακήρυξη του Αλγερίου.
Μετά το 1980 οι τιμές του πετρελαίου έπεφταν για έξι συνεχόμενα έτη και κορυφώθηκαν το 1986 με μία πτώση 46%. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της μειωμένης ζήτησης και της υπερβολικής παραγωγής, οδηγώντας τον OPEC στο να χάσει την ενότητα του. Εξαγωγείς πετρελαίου, όπως το Μεξικό, η Νιγηρία και η Βενεζουέλα επεκτάθηκαν σημαντικά, ενώ οι ΗΠΑ και η Ευρώπη πήραν περισσότερο πετρέλαιο από το Prudhoe Bay και τη Βόρειο Θάλασσα.
Η περίοδος αυτή τερματίστηκε στις αρχές του 1986, όταν η Σαουδική Αραβία εγκατέλειψε την πολιτική περιορισμού της παραγωγής της. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο ρυθμός της οικονομικής ανάπτυξης και κατά συνέπεια η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο και ενέργεια γενικότερα κορυφωνόταν.
Ακολούθησαν :
-Το Exxon Valdez- 1989- πρόσκρουση σε ύφαλο του βυτιοφόρου Exxon Valdez ταρακούνησε την οικολογική συνείδηση παγκοσμίως.
(διέρρευσαν 38,000 τόνοι αργού πετρελαίου στη θάλασσα).
-O Πόλεμος του Κόλπου-1990
Όπου οι φόβοι για προβλήματα στην προμήθεια και διανομή του πετρελαίου δεν ευδοκίμησαν τελικά, με αποτέλεσμα πολύ σύντομα οι τιμές να επανέλθουν στα προ της κρίσης επίπεδα.
Ο Πόλεμος ξεκίνησε με την εισβολή του Ιράκ στις 2 Αυγούστου 1990, με την δικαιολογία ότι το Κουβέιτ κάνει γεωτρήσεις για πετρέλαιο υπό κλίση και έτσι "κλέβει" ιρακινό πετρέλαιο. Αμέσως μετά την εισβολή υποβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις από τον Ο.Η.Ε. και τελικώς οι εχθροπραξίες άρχισαν τον Ιανουάριο του 1991, οι οποίες και κατέληξαν στην ολοκληρωτική νίκη των συμμαχικών δυνάμεων.
Στις 29 Νοεμβρίου 1990, το Συμβούλιο Ασφαλείας άναψε το «πράσινο φως» για στρατιωτική επέμβαση στο Κουβέιτ, δίνοντας προθεσμία έως τις 15 Ιανουαρίου 1991 στο Ιράκ να αποσύρει τις δυνάμεις του από το εμιράτο.
Μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 1991 που έληγε το τελεσίγραφο του ΟΗΕ έγιναν μικρές ειρηνευτικές προσπάθειες, αλλά προσέκρουσαν στην άρνηση του Ιράκ, που ήθελε να εξαργυρώσει τη δική του αποχώρηση από το Κουβέιτ με την απόσυρση των Ισραηλινών από τα κατεχόμενα συριακά και παλαιστινιακά εδάφη.
Ο Σαντάμ επεδίωκε να φανεί ως ήρωας στα μάτια των Αράβων. Στις 12 Ιανουαρίου 1991 ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο Α' έλαβε από το Κογκρέσο την εξουσιοδότηση ανάμιξης των αμερικανικών δυνάμεων στον επικείμενο πόλεμο.
Την πρώτη εβδομάδα των αεροπορικών επιχειρήσεων, το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής υποδομής του Ιράκ είχε καταστραφεί. Σχεδόν ανέπαφη έμεινε μόνο η πολεμική αεροπορία και αυτό γιατί μετακόμισε στο γειτονικό Ιράν.
Μετά την επιτυχία των εναέριων επιθέσεων ήλθε η σειρά των χερσαίων επιχειρήσεων για την ανακατάληψη του Κουβέιτ. Διήρκεσαν μόλις 100 ώρες (24 - 27 Φεβρουαρίου 1991), προς μεγάλη έκπληξη των αμερικανών στρατιωτικών, δείγμα της ανυπαρξίας της πολυδιαφημισμένης στρατιωτικής μηχανής του Σαντάμ.
Στο διάστημα αυτό οι χερσαίες δυνάμεις των Συμμάχων απελευθέρωσαν το Κουβέιτ και έφθασαν 240 χιλιόμετρα από τη Βαγδάτη.
Στο σημείο αυτό, ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους κήρυξε κατάπαυση του πυρός και ο πόλεμος έλαβε τέλος στις 27 Φεβρουαρίου 1991
.
-Ιούλιος 2008- $ 147,27 /βαρέλι!
Η τιμή του βαρελιού του πετρελαίου ξεπέρασε για πρώτη φορά το ιστορικό όριο των $ 145 στις ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Ασία τον Ιούλιο του 2008.
H διαφορά μεταξύ παραγωγής και ζήτησης πετρελαίου έχει μειωθεί επικίνδυνα και δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού, αφού ένα αναπάντεχο γεγονός θα δημιουργήσει κρίσιμο έλλειμμα στο εύθραυστο πετρελαϊκό ισοζύγιο....
Τι θα συμβεί με ( πιθανή) επίθεση στο Ιράν;
Με το 85% στο σύνολο των εξαγωγών της περιοχής του Περσικού Κόλπου να διέρχεται μέσω των στενών με δεξαμενόπλοια κάθε τύπου....
Oι τιμές του αργού πετρελαίου θα πιάσουν τα $ 200 . Αν κλείσουν τα στενά του Ορμούζ στην Αραβική Χερσόνησο, αυτό θα επηρεάσει εξαγωγές των 8-10 εκατ. βαρελιών/ ημέρα από χώρες όπως το Ιράν, το Κουβέιτ, τα Εμιράτα, το Κατάρ και η Σ. Αραβία...
Η εικόνα ίσως περιέχει: 2 άτομα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου