«Θα μπει στο αρχείο και θα... ξαναβγεί σε δύο, τρία χρόνια για επαλήθευση»

Την προπερασμένη Κυριακή ο Ελβετός Φράνκο Μπατέλ έφτασε στην Αθήνα. Ξεκινούσε την ένατη αποστολή του στην Ελλάδα.
Για τον σκοπό αυτό είχε ξεθάψει τις σημειώσεις από όλα τα προηγούμενα 
ταξίδια και είχε προγραμματίσει να συναντήσει πολύ κόσμο: επιχειρηματίες, συνταξιούχους, πολιτικούς, αλλά και απλούς ψηφοφόρους και από τα δύο κόμματα. Οι αρχισυντάκτες του από την κρατική ραδιοτηλεόραση της Ελβετίας τού είχαν ζητήσει μια ανταπόκριση-απολογισμό για τα τέσσερα χρόνια της κυβέρνησης. Στην Ελλάδα πρωτοήλθε το 2014. Είχε μόλις γίνει ανταποκριτής 
στη Ρώμη και μέσα στις αρμοδιότητές του ήταν και η Ελλάδα. Γι’ αυτό και τότε αποφάσισε να μείνει ένα μήνα στην Αθήνα κάνοντας εντατικά μαθήματα γλώσσας. «Προφανώς δεν ήταν αρκετά μεγάλο διάστημα για να μιλήσω ελληνικά, αλλά ήταν χρήσιμο για να καταλάβω καλύτερα την κουλτούρα και 
την ιδιοσυγκρασία σας». Κάθε απόγευμα γυρνούσε σε διαφορετική γειτονιά 
και έπιανε κουβέντα. «Ενιωθα τότε πως όλοι κρατούσαν την ανάσα τους για 
μια μεγάλη πολιτική αλλαγή.

Είχε ενδιαφέρον γιατί για κάποιους ο Τσίπρας ήταν ο σωτήρας και για άλλους η απόλυτη καταστροφή. Βέβαια, αυτό δεν ήταν τίποτα σε σχέση με αυτό που θα ζούσα λίγους μήνες αργότερα».
Ερχόμενος από μια χώρα που κάνει συχνά δημοψηφίσματα, σεβόταν τη διαδικασία. Καταλάβαινε όμως καλά τις επιπτώσεις ενός Grexit στην οικονομία και στη χώρα. Το βράδυ της 5ης Ιουλίου, πίσω από τους πανηγυρισμούς και τους χορούς στο Σύνταγμα, ένιωθε την ένταση που υπήρχε.
Θυμάται τον μεταφραστή του (υποστηρικτή του «Ναι»), που πάντα δούλευε με επαγγελματισμό, να ζορίζεται τόσο, που δεν μπορούσε καν να μεταφράσει τις πανηγυρικές δηλώσεις των ψηφοφόρων. «Πάντως, είναι σημάδι ωριμότητας ενός λαού πως δεν είδαμε κάποια βίαιη εκτόνωση αυτής της έντασης και της πόλωσης. Ισως πάλι αυτό οφείλεται στο γεγονός πως ο πρωθυπουργός έκανε άμεσα την... κωλοτούμπα», συμπληρώνει.
«Η αλήθεια είναι βέβαια πως έπεσα έξω σε όλες τις προβλέψεις που είχα κάνει τότε», λέει γελώντας. «Θεωρούσα, για παράδειγμα, πως η κυβέρνηση (λόγω της συνεργασίας με τους ΑΝΕΛ) δεν θα κατάφερνε να ολοκληρώσει την τετραετία, αλλά και πως η Ν.Δ. δεν θα επέστρεφε ως η μεγάλη δύναμη. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αντίστοιχα μεγάλα κόμματα, που είχαν χρεωθεί μερίδιο ευθύνης για την κρίση εξαφανίστηκαν».
Οι επιχειρηματίες
«Μετά το ’15 το τοπίο άλλαξε, ο Τσίπρας έκανε όσα του ζητούσαν οι Ευρωπαίοι, ίσως και λίγο περισσότερα. Από την άλλη, η φορολογία διαρκώς αυξανόταν. Είναι ένα πρόβλημα που σαφέστατα δεν δημιούργησε εκείνος, αλλά δεν έκανε τίποτα για να το αντιμετωπίσει», θεωρεί ο Μπατέλ.
Οι επιχειρηματίες που συναντούσε για τα ρεπορτάζ του ήταν στα όριά τους. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα μιας γυναίκας που το 2017 οι υποχρεώσεις της προς το ελληνικό κράτος ξεπερνούσαν το 70% του εισοδήματός της. Ηταν έτοιμη να τα παρατήσει, μέχρι που μετακόμισε (στα χαρτιά) στην Κύπρο, με σταθερή και χαμηλότερη φορολογία.
Οσο για το τέλος των μνημονίων; Ο ίδιος ήταν από την πρώτη στιγμή σκεπτικός. «Κινήστε ακόμα μέσα σε ένα αυστηρό πλαίσιο με πολλές υποχρεώσεις. Δεν είστε “ελεύθεροι” όπως ακούω να λέει προεκλογικά ο κ. Τσίπρας. Ειδικά όταν συζητάμε τους υψηλούς στόχους που έχουν τεθεί για το πρωτογενές πλεόνασμα».
Μίλησε με πολιτικούς αναλυτές και οικονομολόγους από όλο το πολιτικό φάσμα και, όπως λέει, όλοι συμφωνούσαν πως οι στόχοι αυτοί δεν μπορούν να επιτευχθούν. «Εκτός βέβαια και εάν, όπως μου είχε πει πέρυσι ένας οικονομολόγος ιδεολογικά προσκείμενος στον ΣΥΡΙΖΑ, βρεθεί στην Αθήνα πετρέλαιο», λέει, σπεύδοντας να τονίσει πως και ο οικονομολόγος αστειευόταν.

Στην παρακαταθήκη της κυβέρνησης θα έβαζε τη συμφωνία για το Μακεδονικό, «που θα φέρει σταθερότητα στα Βαλκάνια και έγινε ανεξαρτήτως πολιτικού κόστους», αλλά και τα νομοσχέδια για το σύμφωνο συμβίωσης, την αλλαγή ταυτότητας φύλου ή την πρόοδο για την αποτέφρωση νεκρών. «Αποφάσεις που δεν κοστίζουν ούτε ένα ευρώ. Μπορεί να μην είναι αυτό που λέμε “απαραίτητες” για μια κοινωνία, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικές για τις ζωές κάποιων ανθρώπων». Το γεγονός πως «σε συζητήσεις με στελέχη της Ν.Δ. τα θέματα αυτά παραμένουν “καυτή πατάτα” δείχνει ένα χάσμα στη στάση των δύο κομμάτων».
Το κλίμα
Οσο βρισκόταν στην Αθήνα, λίγα πράγματα θύμιζαν προεκλογική περίοδο. Δεν υπάρχουν αφίσες ή μεγάλες συγκεντρώσεις. Γι’ αυτό και όταν άκουσε πως στη Λαχαναγορά του Ρέντη είχε ομιλία ο πρωθυπουργός, έσπευσε να τον παρακολουθήσει. «Ολα όμως ήταν κάπως διαδικαστικά, χωρίς παλμό ή ενέργεια. Δεν είχε καμία σχέση με αυτό που είχα δει πριν από τέσσερα χρόνια. 
Στη συγκέντρωση του Μητσοτάκη, 
από την άλλη, αναγνώριζες αυτή την ενέργεια του νικητή. Παρ’ όλα αυτά, μοιάζει προσεκτικός στο τι υπόσχεται. Πιστεύω πως καταλαβαίνει –και όλοι θα συμφωνήσουν– ότι το μεγαλύτερο λάθος του Τσίπρα ήταν οι πολλές και μεγάλες υποσχέσεις».

Φεύγοντας από την Ελευσίνα βέβαια, πήρε το μικρό φυλλάδιο με το 
πρόγραμμα της Ν.Δ. «Θα μπει στο αρχείο και θα... ξαναβγεί σε δύο, τρία 
χρόνια για επαλήθευση».

Λίγο πριν αναχωρήσει, συζητάμε το τι θα του μείνει από όλες αυτές τις 
αποστολές τα τέσσερα χρόνια. Σίγουρα αυτά που τον πόνεσαν, μου λέει. 
Ιστορίες ανθρώπων που βρέθηκαν σε πραγματική απόγνωση λόγω κρίσης, 
αλλά και οι τραγικές ιστορίες που του διηγήθηκαν στο Μάτι.

«Ενα θέμα έχει να κάνει με το τι πήγε τόσο λάθος και ένα άλλο, επίσης σημαντικό, είναι το κατά πόσον το κράτος στήριξε αυτούς τους ανθρώπους που έχασαν τα πάντα. Δεν το έχει κάνει, και αυτό δεν θα έπρεπε να είναι αποδεκτό», καταλήγει.
https://www.kathimerini.gr/1032574/article/epikairothta/politikh/ti-eide-sthn-ellada-toy-syriza-o-elvetos-apestalmenos