11 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018
Αναζωογόνηση Βαμβακούς:
Τοποθετώντας τα Θεμέλια για την
Αναβίωση ενός Ελληνικού Χωριού
«Xρειάζεται ένα χωριό για να
μεγαλώσει ένα παιδί», σύμφωνα με ένα ρητό.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις ,τα ίδια τα παιδιά και οι νέοι
δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να «μεγαλώσει»
το χωριό, όπως ακριβώς συμβαίνει στη Βαμβακού της Λακωνίας.
Η Βαμβακού βρίσκεται στην Πελοπόννησο, λίγες μόνο ώρες μακριά από την Αθήνα με το αυτοκίνητο. Πριν από μερικές δεκαετίες το χωριό είχε εκατοντάδες κατοίκους, αλλά σήμερα έχει μόλις εννιά. Παρ’ όλα αυτά,
η περιοχή εξακολουθεί να προσφέρει εύφορο έδαφος για την καλλιέργεια κάστανων, ξηρών καρπών, πατάτας και βοτάνων, καλλιέργειες για τις οποίες
η Βαμβακού ήταν κάποτε ιδιαίτερα γνωστή. Το χωριό βρίσκεται σε ένα
ειδυλλιακό ορεινό τοπίο, με πολλές ευκαιρίες για υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής. Επιπλέον, τα ζεστά και φιλόξενα σπίτια του περιμένουν να υποδεχθούν κατοίκους και επισκέπτες.
Μία ομάδα φίλων με ρίζες στη Βαμβακού θέλησε να γράψει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του χωριού και άρχισε να διαμορφώνει ένα σχέδιο αναζωογόνησής του. Στο πλαίσιο αυτό, πριν από δυο χρόνια,
συναντήθηκαν με τον Ανδρέα Δρακόπουλο, Πρόεδρο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ο οποίος πρότεινε το πρώτο στάδιο της αναγέννησης του χωριού να εστιάσει στην προσέλκυση νέων επισκεπτών στο χωριό.
Με την υποστήριξη του ΙΣΝ, αναπτύχθηκε ένα επιχειρηματικό σχέδιο για το
έργο από την Deloitte, και ξεκίνησε η αναζήτηση γης και κτιρίων στο χωριό,
που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν εξοχικές κατοικίες, ένα εστιατόριο, ένα καφέ και έναν ξενώνα.
Από πολλές απόψεις, το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ένα νέο είδος
εγχειρήματος για το ΙΣΝ.
Η Βαμβακού έχει ιδιαίτερη σημασία για το ΙΣΝ, καθώς πρόκειται για το χωριό
στο οποίο είχε τις ρίζες του ο Ιδρυτής μας, Σταύρος Νιάρχος. Ωστόσο, δεν αποτελεί το μοναδικό ελληνικό χωριό που είναι ιδανικό για μία τέτοια είδους ανάπλαση. Το ΙΣΝ προσδοκά ότι η Βαμβακού θα χρησιμεύσει ως παράδειγμα
για άλλα έργα αντίστοιχης έκτασης σε ολόκληρη τη χώρα.
Η δεύτερη φάση αναγέννησης του χωριού θα ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2019, όπου το χωριό αναμένεται να καλωσορίσει τους πρώτους του επισκέπτες, και συμπίπτει με το Summer Nostos Festival που διοργανώνει το ΙΣΝ και φέτος
τον Ιούνιο για να γιορτάσει την «επιστροφή» του στο σπίτι που δημιούργησε
για όλο τον κόσμο, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ).
Το έργο της Βαμβακούς σηματοδοτεί, με τον δικό του τρόπο, την επιστροφή
στις βαθύτερες ρίζες του Ιδρύματος και του Ιδρυτή του που ξεπέρασε το
τοπικό πλαίσιο για να γίνει μία διεθνής δύναμη και στη συνέχεια έκανε
αποστολή του τη συνεισφορά για την πρόοδο της τοπικής κοινωνίας.
https://www.snf.org/el/grafeio-typou/lista-neon/2018/12/anazoogonisi-bambakous-topothetontas-ta-themelia-gia-tin-anabiosi-enos-ellinikou-horiou/?fbclid=IwAR1n6rcEaWSlmveRiF-djqiVHx-2cECCOk1yXahlqfsuQGa9yQ7xE6T-0RI
...λίγο έξω από την Σπάρτη, ακολουθώντας αυτή την κλασική δαντέλα του δρόμου που σκαρφαλώνει μέσα από ένα πυκνό δάσος, φτάνεις στην Βαμβακού, στο χωριό της Λακωνίας που μοιάζει να μην έχει περάσει ο χρόνος από πάνω του. Χωρίς να έχει υποστεί τον αρχιτεκτονικό βιασμό που βλέπουμε σε πολλά ελληνικά χωριά, με δρομάκια πλακόστρωτα που σκαρφαλώνουν ως τα 900 μέτρα ή κατεβαίνουν ως τις πηγές, ένα χωριό που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα στις πλαγιές του ευλογημένου βουνού, του Πάρνωνα.
Περπατώντας στα δρομάκια της Βαμβακούς
Μόλις 11 άνθρωποι μένουν μόνιμα εκεί (για τις εκλογές ήρθαν να ψηφίσουν περί τα 200 άτομα, μας είπαν ενώ αρκετοί ανεβαίνουν τα Σαββατοκύριακα), οι μισοί γύρω στα 35 τους χρόνια και ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Στα βουνά γύρω τρέχουν ζαρκάδια, τσακάλια, αγριογούρουνα, λαγοί, φυτρώνουν μανιτάρια από πλήθος ποικιλιών, βότανα που θεραπεύουν δεκάδες ασθένειες, καστανιές και καρυδιές που καθορίζουν και την γαστρονομία της περιοχής μαζί με το φημισμένο μέλι της. Το χωριό αυτό, έγινε από τις αρχές του χρόνου το μεγάλο πείραμα, που μπορεί χρησιμεύσει ως διεθνές παράδειγμα: πώς να αναγεννήσεις ένα χωριό, να φέρεις ξανά κατοίκους και να χτίσεις στέρεες υποδομές και συνθήκες απασχόλησης με καινοτομική διάθεση.
Eνα από τα σπίτια του χωριού που αγοράστηκαν για να δημιουργηθεί ξενώνας / Φωτογραφία Κατερίνα Ι. Ανέστη
Η Βαμβακού ως διεθνές χωριό πρότυπο
Είναι το Vamvakou Revival, το πρότζεκτ μιας ομάδας πέντε νέων παιδιών, που αμέσως υιοθέτησε και υποστηρίζει σε βάθος πενταετίας καταρχάς το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Είναι ένα πρόγραμμα που η συμμετοχή του Ιδρύματος θα υπήρχε ούτως ή άλλως λόγω της λογικής και της δομής του. Και φυσικά έχει κάποια σχέση και με το γεγονός ότι εδώ, στην Βαμβακού, γεννήθηκε ο Σπύρος Νιάρχος, ο πατέρας του Σταύρου. Η σύνδεση αυτή, κάνει βέβαια το στοίχημα μεγαλύτερο για όλους.
Stavros Niarchos Foundation
Μάλιστα ο Σπύρος Νιάρχος πέθανε στο χωριό, σε μια επίσκεψή του όπου έγινε δεκτός πανηγυρικά από τους κατοίκους. Τον ανέβασαν σε ένα γαϊδουράκι για να πάει προς την πλατεία και στη διαδρομή από την ισχυρή συγκίνηση άφησε την τελευταία του πνοή. «Το πρότζεκτ αυτό αν πετύχει θα γίνει πιλότος για την Ελλάδα, αλλά για απομακρυσμένες χωριά σε όλο τον κόσμο» τόνισε ο Ανδρέας Δρακόπουλος, ενώ συνεργάτες του Ιδρύματος μας έλεγαν ότι δεν υπάρχει ένα πρότυπο για να πατήσουν: όλα σχεδιάζονται και δοκιμάζονται βήμα με βήμα, σε μια διαδικασία διαρκούς ανακάλυψης.
Καθώς αρχίζεις να ανηφορίζεις προς το νέο σχολείο του χωριού (1959) όπου έγιναν εκτενείς εργασίες αποκατάστασης και ήδη φιλοξενείται φέτος summer camp, συναντάς τα τρία κτίρια όπου θα δημιουργηθούν οι ξενώνες που θα λειτουργούν στο πλαίσιο του πρότζεκτ. Τα έσοδα από όλες αυτές τις δράσεις επιστρέφουν στο ταμείο της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης που συστάθηκε τον Αύγουστο του 2018 και επανεπενδύονται. Ομως το μεγάλο ενδιαφέρον, εδώ που θα κριθεί και η επιτυχία του προγράμματος, είναι κατά πόσο θα δημιουργηθούν οι υποδομές απασχόλησης που θα πείσουν κάποιους να κατοικήσουν το χωριό. Και να συμβεί αυτό «αφαιρώντας τον ρομαντισμό του αργαλειού ή του γλυκού του κουταλιού» όπως υπογράμμισε ο Κωνσταντίνος Χαμπίδης, chief digital officer του Δήμου Αθηναίων. Αλλωστε ο Ανδρέας Δρακόπουλος ήταν ξεκάθαρος, κανείς δεν μπορεί από τώρα να εγγυηθεί την επιτυχία του προγράμματος. Ολα θα κριθούν από το αποτέλεσμα. «Οπως ξέρετε κάποιοι, αγαπώ τον Καβάφη. Στην Βαμβακού όπως και στο ποίημα Ιθάκη, αυτό που μετρά είναι η διαδρομή, όσα ζούμε μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό» πρόσθεσε.
Πώς θα παραχθεί τεχνολογία
Ο αγροτουρισμός είναι ο πρώτος εύλογος τρόπος ανάπτυξης του χωριού, όπως και η ανάπτυξη νέων καλλιεργειών. Εδώ θα αναπτυχθούν οι κατάλληλες συνέργειες - για παράδειγμα ήδη το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος υποστηρίζει το πρόγραμμα Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για την Ενίσχυση και Επανεκκίνηση των Νέων στην Ελλάδα. Η δημιουργία προγραμμάτων φιλοξενίας (residency) για καλλιτέχνες θα αποτελέσει επίσης μια παράμετρο του προγράμματος με την Εθνική Λυρική Σκηνή να εκκινεί ήδη με ένα τέτοιο πρόγραμμα υπό τον σχεδιασμό του Γιώργου Κουμεντάκη από τον χειμώνα που μας έρχεται, όπως ανακοίνωσε στο πλαίσιο των Διαλόγων.
Ο αγροτουρισμός είναι ο πρώτος εύλογος τρόπος ανάπτυξης του χωριού, όπως και η ανάπτυξη νέων καλλιεργειών. Εδώ θα αναπτυχθούν οι κατάλληλες συνέργειες - για παράδειγμα ήδη το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος υποστηρίζει το πρόγραμμα Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για την Ενίσχυση και Επανεκκίνηση των Νέων στην Ελλάδα. Η δημιουργία προγραμμάτων φιλοξενίας (residency) για καλλιτέχνες θα αποτελέσει επίσης μια παράμετρο του προγράμματος με την Εθνική Λυρική Σκηνή να εκκινεί ήδη με ένα τέτοιο πρόγραμμα υπό τον σχεδιασμό του Γιώργου Κουμεντάκη από τον χειμώνα που μας έρχεται, όπως ανακοίνωσε στο πλαίσιο των Διαλόγων.
«Οι πέντε με τα μπλε μπλουζάκια» η ομάδα που υλοποιεί το Vamvakou Revival / Φωτογραφία Μαριλένα Κατσίνη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου