Ένα υπέροχο κτίριο στην Αθήνα του Μεσοπολέμου
Το 1924 ήταν για τον αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή μια παραγωγική χρονιά.
Η ανέγερση της πολυκατοικίας Μαλούχου στην Πραξιτέλους και της οικίας Ακριβού στη Μάρνη & Αβέρωφ ολοκληρώνεται. Ταυτόχρονα, ξεκινά την κατασκευή της πολυκατοικίας Κλαυδιανού, στον αριθμό 50 της Πατησίων, κάνοντας την αρχή για μια σειρά από
υπέροχα κτίρια σημαντικών αρχιτεκτόνων της εποχής και φέρνοντας, στον απόηχο
της Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, έναν αέρα κοσμοπολιτισμού.
Το νέο αρχιτεκτονικό αφιέρωμα της στήλης Urban Arch Tales.
Το ολόλευκο κτίριο Κλαυδιανού είναι τετραώροφο με υπερυψωμένο ισόγειο και ημιυπόγειο και διαρθρώνεται σε τρία μέρη. Η βάση, που διαμορφώνεται με επίχρισμα σε απομίμηση ισόδομης λιθοδομής, περιλαμβάνει τη στάθμη του ισογείου. Εκεί βρίσκονται δύο διαμερίσματα με τους σχεδόν ανύπαρκτους εξώστες τους, πλευρικά της κεντρικής εισόδου, και δύο πόρτες υπηρεσίας που οδηγούν στο υπόγειο. Στον κορμό, δύο ημικυκλικά έρκερ καταλαμβάνουν τους δύο πρώτους ορόφους, καταλήγοντας στον τρίτο στους μοναδικούς ημικυκλικούς εξώστες του κτιρίου, ενώ ανάμεσά τους βρίσκονται στενά ορθογωνικά μπαλκόνια, δύο σε κάθε όροφο. Τη στέψη αποτελεί ο τελευταίος όροφος με συνεχόμενο εξώστη, από τον οποίο οι ένοικοι απολάμβαναν ανεμπόδιστα τη θέα προς το κέντρο και τις εξοχές της πόλης, ενώ το περίγραμμα του κτιρίου ολοκληρώνει το στηθαίο της ταράτσας.
Διακριτική και ταυτόχρονα εντυπωσιακή στις λεπτομέρειές της είναι και η εκλεκτικιστική διακόσμηση. Γύψινες, ανθεμωτές συνθέσεις, απλές μετώπες στα πλαίσια των θυρών, οδοντωτά γείσα κάτω από τα μπαλκόνια και μπαλούστρες στο στηθαίο, επάνω ακριβώς από κάθε άνοιγμα. Αλλά οι πιο επιβλητικές, είναι οι αναγεννησιακές αχιβάδες στη βάση των έρκερ, -ένα μοτίβο που χρησιμοποιείται και στα σιδερένια λούκια-. Κι αν με αυτές γίνεται μια νύξη στην ευρωπαϊκή διακοσμητική, η κεντρική, ξύλινη θύρα εισόδου είναι μια αναφορά στην αρχαιότητα και στο αρχαιολογικό μουσείο φυσικά, που βρίσκεται λίγο πιο κάτω. Η σύνθεσή της σχηματίζει ναό, καθώς τα φύλλα της φέρουν κίονες και το επάνω σταθερό τμήμα της σχηματίζει την αετωματική κατάληξη της στέγης του.
Λίγα στοιχεία μένουν στην αρχιτεκτονική μας ιστορία για τους μάστορες, τους τεχνίτες
και τα κάθε λογής συνεργεία που δούλευαν στα γιαπιά των οικοδομών.
Ο Κριεζής ωστόσο, από το 1922 συνεργαζόταν με τους μαραγκούς Φίλιππο και Δημήτρη Μανούσο, αλλά αν τα ξυλουργικά της πολυκατοικίας αυτής είναι όντως
δική τους δουλειά, μένει οι απόγονοί τους, που συνεχίζουν την oικογενειακή παράδοση,
να το εξακριβώσουν από τη χρήση ειδικών εργαλείων για την κατασκευή των κουφωμάτων. Κι αυτό θα είναι εφικτό, όταν η είσοδος ελευθερωθεί από τα προστατευτικά πλέγματα που έχουν τοποθετηθεί μπροστά της.
Έτσι, λοιπόν, η σύνθεση της όψης είναι μια αρμονική εναλλαγή σχημάτων και όγκων. Παράθυρα στα έρκερ με ανακαμπτόμενα ρολά και πόρτες διαφορετικού πλάτους,
με γαλλικά παντζούρια τονίζουν τον κατακόρυφο άξονα του κτιρίου. Από την άλλη, συμπυκνώνονται εδώ τα δεδομένα της οικοδομικής στη 2 η δεκαετία του 20ου αιώνα,
όπως η χρήση οπλισμένου σκυροδέματος, τα προκατασκευασμένα διακοσμητικά
στοιχεία επάνω σε επιχρίσματα από τσιμέντο, τα υαλοστάσια με πυκνά καΐτια,
τα σφυρήλατα κιγκλιδώματα σε διάφορα γεωμετρικά σχήματα.
Νέα υλικά, νέες τεχνικές ανακατεύονται με τα παλιά αυτή τη μεταβατική δεκαετία,
που δεν είναι παρά μια περίοδος αναμονής για εκείνη τη μεγάλη, πρωτοποριακή ιδέα,
η οποία θα τα απογειώσει και θα οδηγήσει την αρχιτεκτονική σε νέες κατευθύνσεις
και συμβολισμούς.
Από τη δικτατορία του Μεταξά και μέχρι την Κατοχή στο κτίριο Κλαυδιανού χτυπούσε
η καρδιά της ελληνικής δημοσιογραφίας.
Το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, είκοσι περίπου χρόνια μετά την ίδρυσή του, στεγάστηκε το διάστημα αυτό στην πολυκατοικία και στους χώρους της έφταναν καθημερινά τα ιστορικά και γεγονότα της ταραγμένης αυτής περιόδου.
Ο τελευταίος ένοικος του κτιρίου ήταν ο όμιλος Granits, ενώ όταν το κτίριο
εγκαταλείφθηκε οριστικά, βρήκαν καταφύγιο εκεί εγκαταλελειμμένες από την πολιτεία
ψυχές, μέχρι το Δεκέμβριο του 2017 που σφραγίστηκε εξαιτίας της πυρκαγιάς που
ξέσπασε στο εσωτερικό του.
Η αίγλη της πολυκατοικίας έχει προ πολλού ξεθωριάσει και ό,τι αποτελούσε
αντικείμενο θαυμασμού στην Πατησίων του Μεσοπολέμου, σήμερα κινδυνεύει να προσγειωθεί στο πολυσύχναστο πεζοδρόμιο.
Εκεί όπου πετάχτηκε από το ρημαγμένο κτίριο το μαντεμένιο χρηματοκιβώτιο
μάρκας M. Adlersflügel Wien, ενδεχομένως παλιότερο και από το ίδιο το κτίριο,
ο εύπορος ιδιοκτήτης του οποίου θα ταξίδεψε μέχρι τη Βιέννη για να το αποκτήσει.
Η αρχιτεκτονική ετερογένεια και ποικιλομορφία της Πατησίων, που μοιάζει να έχει
κορωνίδα τον Ιερό Βράχο, διαμορφώθηκε σχεδόν μέσα σε δύο αιώνες και συνθέτει
ένα απίστευτο matrix πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας, τόσο μοναδικό,
ώστε καμιά άλλη ευρωπαϊκή πόλη δεν μπορεί να καυχηθεί ότι έχει.
Δυστυχώς, με τη σημερινή εικόνα της, ούτε εμείς.
*Ευχαριστούμε το ΑΠΕ –ΜΠΕ, τον Ηρακλή Φασουράκη και
κορωνίδα τον Ιερό Βράχο, διαμορφώθηκε σχεδόν μέσα σε δύο αιώνες και συνθέτει
ένα απίστευτο matrix πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας, τόσο μοναδικό,
ώστε καμιά άλλη ευρωπαϊκή πόλη δεν μπορεί να καυχηθεί ότι έχει.
Δυστυχώς, με τη σημερινή εικόνα της, ούτε εμείς.
*Ευχαριστούμε το ΑΠΕ –ΜΠΕ, τον Ηρακλή Φασουράκη και
την εταιρεία «Manousos, Constructions and creations» για
τις πληροφορίες που μας έδωσαν.
κείμενο/έρευνα: Σοφία Σταυριανοπούλου
φωτογραφίες:George Fiorakis
*φωτογραφίες ελεύθερες για αναδημοσίευση, αν δεν αφορά εμπορική χρήση,
φωτογραφίες:George Fiorakis
*φωτογραφίες ελεύθερες για αναδημοσίευση, αν δεν αφορά εμπορική χρήση,
με αναφορά της πηγής https://www.inexarchia.gr/story/think/i-polykatoikia-klaydianoy-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου