Βουκουρέστι, 4 Αυγούστου 1796:
Ο πρόξενος της Αυστρίας ειδοποιεί τη Βιέννη ότι...ένας γραμματικός Ρήγας
έρχεται εκεί, για να τυπώσει έναν ελληνικό γεωγραφικό χάρτη.
Κάπου μεταξύ της κατοικίας του -στην αριστοκρατική συνοικία του Βουκουρεστίου,
κοντά στον Άγιο Δημήτριο- και κάποιων από τ' αρχοντικά εύπορων φίλων του,
ο Ρήγας είναι βέβαιο πως προετοίμαζε για πολλά χρόνια τη Χάρτα του.
Όντως, λίγες ημέρες μετά την ενημέρωση από το Προξενείο, ο Ρήγας
φτάνει στη Βιέννη. Στόχος του είναι να βρει τον κατάλληλο χαράκτη, για να
εκτυπώσει τους χάρτες του, σε ένα από τα μεγάλα χαλκογραφεία της πόλης.
Έτσι κι έγινε. Μέσα στο επόμενο τρίμηνο -και πριν το τέλος του 1796- έχει βρει
χαράκτη και έχει τυπώσει το πρώτο Φύλλο της Χάρτας, που απεικονίζει την Κωνσταντινούπολη. Θέλει να το πουλήσει ξεχωριστά, προκειμένου να εξασφαλίσει
τα αναγκαία έσοδα, για να εκτυπώσει τα επόμενα φύλλα.
Στο Wieden, στην οδό Heum?hlgasse 404 (στην ομώνυμη και σήμερα οδό,
πίσω από το Πολυτεχνείο) βρίσκει τον χαλκογράφο Franz M?ller και του αναθέτει
τη χάραξη της Χάρτας σε 12 πλάκες.
Στο μεγάλο τυπογραφείο του Trattner στην Kaisergasse (σήμερα Josefst?dterstr) εκτυπώνεται η Χάρτα.
Τον Ιούνιο του 1797 εκτυπώνονται 1.220 πλήρη αντίτυπά της, συνολικά δηλαδή
16.640 φύλλα! Τα γρόσια υπήρχαν τότε στους Έλληνες της Διασποράς, παρόλα αυτά,
η Χάρτα ήταν μάλλον ακριβή...
Τα 36 Groschen της τιμής των δώδεκα φύλλων της, στη Βιέννη της εποχής, ήταν
όσα θα έπρεπε να αποταμιεύει κάθε μέρα επί έξι μήνες, όποιος επιθυμούσε να
αγοράσει το pianoforte Stein του Μότσαρτ!
Την εποχή, άλλωστε, που εκδόθηκε η Χάρτα ο κόσμος στη Βιέννη άκουγε Μότσαρτ
και Χάυδν. Και σήμερα, όμως, η Symphony No. 40 είναι ιδιαίτερα ταιριαστή ως
μουσική επένδυση της χαρτογράφησης των κινήσεων του Ρήγα στη Βιέννη,
κατά τους 16 μήνες της παραμονής του εκεί. Εικόνες, ήχοι και μυρωδιές ξεπηδούν
από τις περιγραφές των διαδρομών του στο κέντρο της πόλης, ανάμεσα στα
φημισμένα τυπογραφεία της εποχής, την κρεαταγορά Fleischmarkt, δίπλα στη
Συναγωγή και τα αρχοντικά σπίτια.
Ο πρόξενος της Αυστρίας ειδοποιεί τη Βιέννη ότι...ένας γραμματικός Ρήγας
έρχεται εκεί, για να τυπώσει έναν ελληνικό γεωγραφικό χάρτη.
Κάπου μεταξύ της κατοικίας του -στην αριστοκρατική συνοικία του Βουκουρεστίου,
κοντά στον Άγιο Δημήτριο- και κάποιων από τ' αρχοντικά εύπορων φίλων του,
ο Ρήγας είναι βέβαιο πως προετοίμαζε για πολλά χρόνια τη Χάρτα του.
Όντως, λίγες ημέρες μετά την ενημέρωση από το Προξενείο, ο Ρήγας
φτάνει στη Βιέννη. Στόχος του είναι να βρει τον κατάλληλο χαράκτη, για να
εκτυπώσει τους χάρτες του, σε ένα από τα μεγάλα χαλκογραφεία της πόλης.
Έτσι κι έγινε. Μέσα στο επόμενο τρίμηνο -και πριν το τέλος του 1796- έχει βρει
χαράκτη και έχει τυπώσει το πρώτο Φύλλο της Χάρτας, που απεικονίζει την Κωνσταντινούπολη. Θέλει να το πουλήσει ξεχωριστά, προκειμένου να εξασφαλίσει
τα αναγκαία έσοδα, για να εκτυπώσει τα επόμενα φύλλα.
Στο Wieden, στην οδό Heum?hlgasse 404 (στην ομώνυμη και σήμερα οδό,
πίσω από το Πολυτεχνείο) βρίσκει τον χαλκογράφο Franz M?ller και του αναθέτει
τη χάραξη της Χάρτας σε 12 πλάκες.
Στο μεγάλο τυπογραφείο του Trattner στην Kaisergasse (σήμερα Josefst?dterstr) εκτυπώνεται η Χάρτα.
Τον Ιούνιο του 1797 εκτυπώνονται 1.220 πλήρη αντίτυπά της, συνολικά δηλαδή
16.640 φύλλα! Τα γρόσια υπήρχαν τότε στους Έλληνες της Διασποράς, παρόλα αυτά,
η Χάρτα ήταν μάλλον ακριβή...
Τα 36 Groschen της τιμής των δώδεκα φύλλων της, στη Βιέννη της εποχής, ήταν
όσα θα έπρεπε να αποταμιεύει κάθε μέρα επί έξι μήνες, όποιος επιθυμούσε να
αγοράσει το pianoforte Stein του Μότσαρτ!
Την εποχή, άλλωστε, που εκδόθηκε η Χάρτα ο κόσμος στη Βιέννη άκουγε Μότσαρτ
και Χάυδν. Και σήμερα, όμως, η Symphony No. 40 είναι ιδιαίτερα ταιριαστή ως
μουσική επένδυση της χαρτογράφησης των κινήσεων του Ρήγα στη Βιέννη,
κατά τους 16 μήνες της παραμονής του εκεί. Εικόνες, ήχοι και μυρωδιές ξεπηδούν
από τις περιγραφές των διαδρομών του στο κέντρο της πόλης, ανάμεσα στα
φημισμένα τυπογραφεία της εποχής, την κρεαταγορά Fleischmarkt, δίπλα στη
Συναγωγή και τα αρχοντικά σπίτια.
Στο βιβλίο του
«Η Χάρτα του Ρήγα ΤΑ ΔΥΟ (συν) ΠΡΟΣΩΠΑ Μια άλλη ανάγνωση του χάρτη»
ο ομότιμος καθηγητής Χαρτογραφίας του ΑΠΘ και πρόεδρος της Επιτροπής Χαρτογραφικής Κληρονομιάς και Ψηφιακότητας της Διεθνούς Χαρτογραφικής
Ένωσης, Ευάγγελος Λιβιεράτος, πριν ξεκινήσει να αναλύει τι αποκάλυψε η
χαρτογραφική μελέτη του εμβληματικού έργου του Ρήγα, ταξιδεύει τον αναγνώστη
στον χωροχρόνο, γυρίζοντάς τον 220 χρόνια πίσω, σε μία Βιέννη, που μέσα στο νέο μορφωτικό περιβάλλον της Ευρώπης του 18ου αιώνα των Φώτων, ανάγει σε πρώτιστο μέλημα την προσωπική ελευθερία και τις νέες μορφωτικές προσλήψεις, τις οποίες
καθορίζει η γνώση και η επιστήμη, ερεθίζοντας την πολιτική συνείδηση του Ρήγα,
για την ανάγκη απελευθέρωσης του Γένους.
«Η Χάρτα του Ρήγα ΤΑ ΔΥΟ (συν) ΠΡΟΣΩΠΑ Μια άλλη ανάγνωση του χάρτη»
ο ομότιμος καθηγητής Χαρτογραφίας του ΑΠΘ και πρόεδρος της Επιτροπής Χαρτογραφικής Κληρονομιάς και Ψηφιακότητας της Διεθνούς Χαρτογραφικής
Ένωσης, Ευάγγελος Λιβιεράτος, πριν ξεκινήσει να αναλύει τι αποκάλυψε η
χαρτογραφική μελέτη του εμβληματικού έργου του Ρήγα, ταξιδεύει τον αναγνώστη
στον χωροχρόνο, γυρίζοντάς τον 220 χρόνια πίσω, σε μία Βιέννη, που μέσα στο νέο μορφωτικό περιβάλλον της Ευρώπης του 18ου αιώνα των Φώτων, ανάγει σε πρώτιστο μέλημα την προσωπική ελευθερία και τις νέες μορφωτικές προσλήψεις, τις οποίες
καθορίζει η γνώση και η επιστήμη, ερεθίζοντας την πολιτική συνείδηση του Ρήγα,
για την ανάγκη απελευθέρωσης του Γένους.
«Το μυστήριο των χαμένων χαρτών»
Κάπως έτσι, το καλοκαίρι του 1797, ξεκινά το ταξίδι των αντιτύπων της Χάρτας.
Τα μισά αντίτυπα -600 πλήρεις Χάρτες, δηλαδή συνολικά 7.200 φύλλα, σε 12 κιβώτια- προορίζονται για τη Σμύρνη, μέσω Τεργέστης, ενώ τα υπόλοιπα έχουν προορισμό
το Βουκουρέστι.
Το χαρτογραφικό θρίλερ ήδη υφαίνεται.
Τελικά έφτασαν τα αντίτυπα στους προορισμούς τους;
Πόσα και πού;
Τι απέγιναν οι χάλκινες μήτρες των δώδεκα φύλλων της Χάρτας,
που χάραξε ο M?ller;
Χαράχθηκαν άλλες, για να υπάρξει και νέα έκδοση της Χάρτας;
Απόψεις, αναλύσεις, έρευνες, επαναλήψεις -δημιουργικές και μη- ασχολήθηκαν
εξαντλητικά με τις ιστορικές, πολιτικές, παιδαγωγικές και ιδεολογικού τύπου πτυχές
της Χάρτας του Ρήγα. Απαντήσεις στα ερωτήματα για την τύχη της Χάρτας, βέβαια,
δεν δόθηκαν.
Ποιος, λοιπόν, θα επιθυμούσε να διαβάσει άλλο ένα βιβλίο για τη Χάρτα,
που στα βιβλία του δημοτικού αναφέρεται ως «περίφημο έργο»,
στην ίδια πρόταση με τον Θούριο, ένα βιβλίο Φυσικής, μια εικόνα του
Μεγάλου Αλεξάνδρου και άλλα έργα του Ρήγα;
Είναι παράδοξο πως, ενώ πρόκειται για χάρτη, εκείνοι που ασχολήθηκαν λιγότερο
από οποιονδήποτε άλλο επιστημονικό κλάδο με το έργο είναι οι χαρτογράφοι.
«Οι χαρτογράφοι στην Ελλάδα δεν ασχολήθηκαν με το θέμα,
γιατί η ιστορική χαρτογραφία δεν ήταν ένα θέμα που τους ενδιέφερε τόσο,
όσο η σύγχρονη χαρτογραφία της εποχής τους», παραδέχεται ο κ. Λιβιεράτος,
σε συνέντευξη, που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
(ΑΠΕ-ΜΠΕ).
Κάπως έτσι, το καλοκαίρι του 1797, ξεκινά το ταξίδι των αντιτύπων της Χάρτας.
Τα μισά αντίτυπα -600 πλήρεις Χάρτες, δηλαδή συνολικά 7.200 φύλλα, σε 12 κιβώτια- προορίζονται για τη Σμύρνη, μέσω Τεργέστης, ενώ τα υπόλοιπα έχουν προορισμό
το Βουκουρέστι.
Το χαρτογραφικό θρίλερ ήδη υφαίνεται.
Τελικά έφτασαν τα αντίτυπα στους προορισμούς τους;
Πόσα και πού;
Τι απέγιναν οι χάλκινες μήτρες των δώδεκα φύλλων της Χάρτας,
που χάραξε ο M?ller;
Χαράχθηκαν άλλες, για να υπάρξει και νέα έκδοση της Χάρτας;
Απόψεις, αναλύσεις, έρευνες, επαναλήψεις -δημιουργικές και μη- ασχολήθηκαν
εξαντλητικά με τις ιστορικές, πολιτικές, παιδαγωγικές και ιδεολογικού τύπου πτυχές
της Χάρτας του Ρήγα. Απαντήσεις στα ερωτήματα για την τύχη της Χάρτας, βέβαια,
δεν δόθηκαν.
Ποιος, λοιπόν, θα επιθυμούσε να διαβάσει άλλο ένα βιβλίο για τη Χάρτα,
που στα βιβλία του δημοτικού αναφέρεται ως «περίφημο έργο»,
στην ίδια πρόταση με τον Θούριο, ένα βιβλίο Φυσικής, μια εικόνα του
Μεγάλου Αλεξάνδρου και άλλα έργα του Ρήγα;
Είναι παράδοξο πως, ενώ πρόκειται για χάρτη, εκείνοι που ασχολήθηκαν λιγότερο
από οποιονδήποτε άλλο επιστημονικό κλάδο με το έργο είναι οι χαρτογράφοι.
«Οι χαρτογράφοι στην Ελλάδα δεν ασχολήθηκαν με το θέμα,
γιατί η ιστορική χαρτογραφία δεν ήταν ένα θέμα που τους ενδιέφερε τόσο,
όσο η σύγχρονη χαρτογραφία της εποχής τους», παραδέχεται ο κ. Λιβιεράτος,
σε συνέντευξη, που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
(ΑΠΕ-ΜΠΕ).
«Δύο αιώνες, για δύο+ πρόσωπα»
Έστω με ...δυο αιώνες καθυστέρηση το ΑΠΘ ξεκίνησε το 1997 να μελετά τη
Χάρτα του Ρήγα, ως αυτό που είναι στην πραγματικότητα: Χάρτης.
Άλλωστε, είχε το προνόμιο να φιλοξενεί στη Βιβλιοθήκη του -ως μέρος της Δωρεάς του
ευπατρίδη του αιγυπτιώτικου ελληνισμού, Ιωάννη Τρικόγλου- ένα από τα
ελάχιστα αντίτυπα της Χάρτας στην Ελλάδα, τα οποία το 2008 έμελλε να
αποδειχθούν ...ακόμη σπανιότερα, όταν διαπιστώθηκε ότι αποτελούν μέρος
ενός τύπου της έκδοσης της Χάρτας και ότι υπάρχει και δεύτερος τύπος.
Είκοσι διαφορές εντοπίστηκαν μεταξύ των δύο τύπων της Χάρτας.
Η πρώτη διαφορά, που διαπιστώθηκε, αφορούσε το σύνθετο τοπωνύμιο «Πανδοσία παραμυθιά» -σε μικρή απόσταση νοτιοδυτικά των Ιωαννίνων- το οποίο υπήρχε στη μία έκδοση του χάρτη, όχι όμως στην άλλη. «Εργαζόμουν για ένα χαρτογραφικό συνέδριο, που θα γινόταν στα Γιάννινα το φθινόπωρο του 2008, με δύο ψηφιακά αντίγραφα, που είχα στον υπολογιστή και κοιτούσα την περιοχή γύρω από την πόλη, να δω πώς την απέδιδε ο Ρήγας. Από έναν συνδυασμό των δύο εικόνων, που η αναλυτική πείρα στο αντικείμενο με οδήγησε αυθόρμητα να κάνω, διαπίστωσα τη διαφορά στο τοπωνύμιο. Στον έναν χάρτη υπήρχε, στον άλλο όχι... Από εκεί ξεκίνησε η ιστορία», θυμάται ο κ. Λιβιεράτος.
Έκτοτε η ύπαρξη δύο τύπων της Χάρτας (με μερικές επιπλέον μικρές παραλλαγές των δύο) παραμένει ιστορικά ανεξήγητη, ενώ η έρευνα, καθώς προχώρησε, μάλλον γέννησε περισσότερα ερωτήματα από απαντήσεις. Για παράδειγμα, τα αντίτυπα του Α' τύπου της Χάρτας φαίνεται πως κυκλοφόρησαν μόνο στον ελληνικό χώρο, πριν από τις προσθήκες στα αντίτυπα του τύπου Β', τα οποία ακολούθησαν και αποτελούν σήμερα την πλέον πολυάριθμη τυπολογία αντιτύπων που σώζονται εντός Ελλάδος και αποκλειστικά στο εξωτερικό. Ερμηνεία τεκμηριωμένη γι' αυτό δεν υπάρχει, ούτε και απάντηση στο ερώτημα, γιατί τα αντίτυπα τύπου Β' αποκτήθηκαν από τους κτήτορές τους περί τα μέσα του 19ου αιώνα.
Έστω με ...δυο αιώνες καθυστέρηση το ΑΠΘ ξεκίνησε το 1997 να μελετά τη
Χάρτα του Ρήγα, ως αυτό που είναι στην πραγματικότητα: Χάρτης.
Άλλωστε, είχε το προνόμιο να φιλοξενεί στη Βιβλιοθήκη του -ως μέρος της Δωρεάς του
ευπατρίδη του αιγυπτιώτικου ελληνισμού, Ιωάννη Τρικόγλου- ένα από τα
ελάχιστα αντίτυπα της Χάρτας στην Ελλάδα, τα οποία το 2008 έμελλε να
αποδειχθούν ...ακόμη σπανιότερα, όταν διαπιστώθηκε ότι αποτελούν μέρος
ενός τύπου της έκδοσης της Χάρτας και ότι υπάρχει και δεύτερος τύπος.
Είκοσι διαφορές εντοπίστηκαν μεταξύ των δύο τύπων της Χάρτας.
Η πρώτη διαφορά, που διαπιστώθηκε, αφορούσε το σύνθετο τοπωνύμιο «Πανδοσία παραμυθιά» -σε μικρή απόσταση νοτιοδυτικά των Ιωαννίνων- το οποίο υπήρχε στη μία έκδοση του χάρτη, όχι όμως στην άλλη. «Εργαζόμουν για ένα χαρτογραφικό συνέδριο, που θα γινόταν στα Γιάννινα το φθινόπωρο του 2008, με δύο ψηφιακά αντίγραφα, που είχα στον υπολογιστή και κοιτούσα την περιοχή γύρω από την πόλη, να δω πώς την απέδιδε ο Ρήγας. Από έναν συνδυασμό των δύο εικόνων, που η αναλυτική πείρα στο αντικείμενο με οδήγησε αυθόρμητα να κάνω, διαπίστωσα τη διαφορά στο τοπωνύμιο. Στον έναν χάρτη υπήρχε, στον άλλο όχι... Από εκεί ξεκίνησε η ιστορία», θυμάται ο κ. Λιβιεράτος.
Έκτοτε η ύπαρξη δύο τύπων της Χάρτας (με μερικές επιπλέον μικρές παραλλαγές των δύο) παραμένει ιστορικά ανεξήγητη, ενώ η έρευνα, καθώς προχώρησε, μάλλον γέννησε περισσότερα ερωτήματα από απαντήσεις. Για παράδειγμα, τα αντίτυπα του Α' τύπου της Χάρτας φαίνεται πως κυκλοφόρησαν μόνο στον ελληνικό χώρο, πριν από τις προσθήκες στα αντίτυπα του τύπου Β', τα οποία ακολούθησαν και αποτελούν σήμερα την πλέον πολυάριθμη τυπολογία αντιτύπων που σώζονται εντός Ελλάδος και αποκλειστικά στο εξωτερικό. Ερμηνεία τεκμηριωμένη γι' αυτό δεν υπάρχει, ούτε και απάντηση στο ερώτημα, γιατί τα αντίτυπα τύπου Β' αποκτήθηκαν από τους κτήτορές τους περί τα μέσα του 19ου αιώνα.
«Επιστροφή στον τόπο του ...εγκλήματος»
Πού βρίσκονταν οι χάρτες προηγουμένως; Και με τις διαφορές μεταξύ των δύο τύπων τι μπορεί να συμβαίνει; Ήταν δοκιμαστική έκδοση ο Α' τύπος ή ο Β' μία αναβάθμιση; Μήπως το χέρι του σχεδιαστή δεν ήταν μόνον ένα, αλλά ενδεχομένως περισσότερα και όχι ίδιων δυνατοτήτων; Μήπως αυτό αποκαλύπτουν οι διαφορές και στη διαδικασία της αντιγραφικής σχεδίασης, που εντοπίζονται ακόμη και από τη μία στην άλλη πλευρά ενός και μόνο φύλλου του χάρτη; Μήπως οι απαντήσεις κρύβονται στην επιστημονική χρονολόγηση του χαρτιού, στο οποίο τυπώθηκαν τα αντίτυπα των τύπων Α' και Β'; Όσο το κουβάρι μπλέκεται, το νήμα ξαναγυρνά στη Βιέννη, στο καλοκαίρι του 1797.
Τέλη Νοεμβρίου του 1797 τρία κιβώτια με υλικό του Ρήγα -με χάρτες, αλλά χωρίς να επιβεβαιώνεται ανάμεσά τους η Χάρτα- φθάνουν από τη Βιέννη στην Τεργέστη, για να προωθηθούν στο Ιόνιο. Στις 19/12/1797 ο Ρήγας συλλαμβάνεται μόλις φθάνει στην Τεργέστη. Στις 24/6/1798 θανατώνεται στο Βελιγράδι.
Οι Τύποι Α, Β και Α(π) με παραλλαγές και οι 20 διαφορές στους Τύπους της Χάρτας, παρουσιάζονται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, μέσα από την έκθεση -για πρώτη φορά μαζί- 6 αντιτύπων της Χάρτας, τριών τυπολογιών, από την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη ΒΚΠ-ΑΠΘ, την Τράπεζα της Ελλάδος (2 Χάρτες), το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, την Πασχάλειο Σχολή Καπεσόβου και το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου. Μαζί εκτίθεται και «Ο Πίναξ του Άνθιμου Γαζή» και εξετάζεται η σχέση του με τη Χάρτα του Ρήγα.
Την έκθεση για τα 220 χρόνια από την έκδοση της Χάρτας του Ρήγα οργανώνει η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης ΑΠΘ (ΒΠΚ-ΑΠΘ) με αφορμή και τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 1927. Ο κ. Λιβιεράτος τονίζει πως η προσπάθεια του ΑΠΘ για την ανάδειξη των θησαυρών της γνώσης και του πολιτισμού, που βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, «αποδίδει ήδη καρπούς», γνωστοποιώντας, μάλιστα, ότι την Άνοιξη η Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ θα συμμετάσχει δίπλα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στο διεθνές συνέδριο για τη χαρτογραφική κληρονομιά, στη Μαδρίτη.
Πού βρίσκονταν οι χάρτες προηγουμένως; Και με τις διαφορές μεταξύ των δύο τύπων τι μπορεί να συμβαίνει; Ήταν δοκιμαστική έκδοση ο Α' τύπος ή ο Β' μία αναβάθμιση; Μήπως το χέρι του σχεδιαστή δεν ήταν μόνον ένα, αλλά ενδεχομένως περισσότερα και όχι ίδιων δυνατοτήτων; Μήπως αυτό αποκαλύπτουν οι διαφορές και στη διαδικασία της αντιγραφικής σχεδίασης, που εντοπίζονται ακόμη και από τη μία στην άλλη πλευρά ενός και μόνο φύλλου του χάρτη; Μήπως οι απαντήσεις κρύβονται στην επιστημονική χρονολόγηση του χαρτιού, στο οποίο τυπώθηκαν τα αντίτυπα των τύπων Α' και Β'; Όσο το κουβάρι μπλέκεται, το νήμα ξαναγυρνά στη Βιέννη, στο καλοκαίρι του 1797.
Τέλη Νοεμβρίου του 1797 τρία κιβώτια με υλικό του Ρήγα -με χάρτες, αλλά χωρίς να επιβεβαιώνεται ανάμεσά τους η Χάρτα- φθάνουν από τη Βιέννη στην Τεργέστη, για να προωθηθούν στο Ιόνιο. Στις 19/12/1797 ο Ρήγας συλλαμβάνεται μόλις φθάνει στην Τεργέστη. Στις 24/6/1798 θανατώνεται στο Βελιγράδι.
Οι Τύποι Α, Β και Α(π) με παραλλαγές και οι 20 διαφορές στους Τύπους της Χάρτας, παρουσιάζονται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, μέσα από την έκθεση -για πρώτη φορά μαζί- 6 αντιτύπων της Χάρτας, τριών τυπολογιών, από την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη ΒΚΠ-ΑΠΘ, την Τράπεζα της Ελλάδος (2 Χάρτες), το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, την Πασχάλειο Σχολή Καπεσόβου και το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου. Μαζί εκτίθεται και «Ο Πίναξ του Άνθιμου Γαζή» και εξετάζεται η σχέση του με τη Χάρτα του Ρήγα.
Την έκθεση για τα 220 χρόνια από την έκδοση της Χάρτας του Ρήγα οργανώνει η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης ΑΠΘ (ΒΠΚ-ΑΠΘ) με αφορμή και τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 1927. Ο κ. Λιβιεράτος τονίζει πως η προσπάθεια του ΑΠΘ για την ανάδειξη των θησαυρών της γνώσης και του πολιτισμού, που βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, «αποδίδει ήδη καρπούς», γνωστοποιώντας, μάλιστα, ότι την Άνοιξη η Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ θα συμμετάσχει δίπλα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στο διεθνές συνέδριο για τη χαρτογραφική κληρονομιά, στη Μαδρίτη.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του καθ. Ευάγγελου Λιβιεράτου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη Σμαρώ Αβραμίδου: https://www.amna.gr/macedonia/article/214548/Sto-mualo-tou-Riga-Belestinli-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου