Μπορεί πολλές λέξεις να είναι ίδιες, συχνά ωστόσο ίδιος είναι μόνο ο ήχος, όχι η σημασία. Κάτι γνώριζαν όσοι δοκίμασαν να μεταφράσουν τα Ευαγγέλια στη νεοελληνική, σκόνταψαν όμως στους εκκλησιάρχες, που ήξεραν ότι το δυσνόητο υπηρετεί καλύτερα τη γοήτευση. Πίστευε και μη ερεύνα...
Δεν είναι λίγα τα ανέκδοτα που βασίζονται στην παρερμηνεία των Γραφών, με
πιο ιλαρή περίπτωση τα σταυροκοπήματα των αγαθών προβεβηκότων όταν ακούνε το «και κλάσας ο Ιησούς έδωκεν τοις μαθηταίς αυτού». Η παρανόηση γέννησε και το «ο αποθανών δεδικαίωται», βάσει του οποίου συντάσσουμε πληθωρικούς επικηδείους για τους επίσημους νεκρούς, αυτολογοκρινόμενοι.
Παλιά η συνήθεια να κατασκευάζουμε ρητά αποσπώντας λίγες λέξεις από το περιβάλλον τους, που σταδιακά το λησμονούμε. Αυτό έχει συμβεί εις βάρος του Σολωμού, λ.χ., αυτό ισχύει και με το «ο αποθανών δεδικαίωται», που το μεταφράζουμε ως «ο νεκρός δικαιώθηκε» ό,τι κι αν έπραξε. Μόνο που το «δεδικαίωται» εδώ δεν σημαίνει «είναι δικαιωμένος» αλλά «είναι απαλλαγμένος». Το κυριότερο, η φράση είναι κολοβωμένη: «Ο γαρ αποθανών δεδικαίωται από της αμαρτίας», λέει ο Παύλος στην Προς Ρωμαίους επιστολή, όπου κηρύσσει τις ιδέες του για τον παλαιό άνθρωπο και για το βάπτισμα ως συμμετοχή στον θάνατο και την ταφή του Χριστού. «Γιατί σ έναν που πέθανε, η αμαρτία δεν έχει πια καμιά εξουσία», αυτή είναι η επίσημη μετάφραση της φράσης από τη Βιβλική Εταιρεία.
Το χωρίο πρέπει να είχε προκαλέσει σύγχυση από πολύ παλιά. Γι αυτό το αναλύουν πάλι και πάλι ο Ωριγένης, ο Βασίλειος («τουτέστιν απήλλακται, ηλευθέρωται, κεκαθάρισται πάσης αμαρτίας», λέει), ο Χρυσόστομος, ο Δαμασκηνός, εξηγώντας πως ο νεκρός απαλλάχθηκε από την αμαρτία όχι επειδή συγχωρήθηκαν τα ανομήματά του, αλλά επειδή σαν νεκρός αδυνατεί πια να αμαρτήσει. «Τις γαρ εθεάσατο πώποτε νεκρόν, ή γάμον αλλότριον διορύττοντα, ή μιαιοφονία τας χείρας φοινίσσοντα, ή άλλο τι των ατόπων διαπραττόμενον;» ρωτάει ο Θεοδώρητος ο Κύρου τον 5ο αιώνα. Δηλαδή, ποιος είδε ποτέ νεκρό να καταστρέφει ξένο γάμο, να φονεύει βάφοντας κόκκινα τα χέρια του στο αίμα ή να κάνει οτιδήποτε άτοπο; Ποτέ και κανείς. Αλλά ό,τι έπραξες ζων, εξακολουθεί να σε βαραίνει, όσο κι αν σε αγιογραφούν στους επικήδειους οι επιτήδειοι της παραγραφής και της κολακείας...
Οι ζωντανοί λοιπόν μπορούν αν θέλουν να δικαιωθούν.
Οι νεκροί όπως έστρωσαν θα κοιμηθούν.
Οι ζωντανοί λοιπόν μπορούν αν θέλουν να δικαιωθούν.
Οι νεκροί όπως έστρωσαν θα κοιμηθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου