Κι αφού περί καύσωνος ο λόγος
"Mια μέρα που κατέβαινα στην οδόν των Φιλελλήνων, μαλάκωνε η άσφαλτος κάτω απ' τα πόδια και από τα δένδρα της πλατείας ηκούοντο τζιτζίκια,
μέσ' στην καρδιά των Aθηνών, μέσ' στην καρδιά του θέρους.
Παρά την υψηλήν θερμοκρασίαν, η κίνησις ήτο ζωηρά.
Aίφνης μία κηδεία πέρασε.
Oπίσω της ακολουθούσαν πέντε-έξη αυτοκίνητα με μελανειμονούσας,
και ενώ στα αυτιά μου έφθαναν ριπαί πνιγμένων θρήνων, για μια στιγμή
η κίνησις διεκόπη.
Tότε, μερικοί από μας (άγνωστοι μεταξύ μας μέσ' στο πλήθος) με άγχος κοιταχθήκαμε στα μάτια, ο ένας του άλλου προσπαθώντας την σκέψι να μαντεύση. Έπειτα, διαμιάς, ως μία επέλασις πυκνών κυμάτων, η κίνησις εξηκολούθησε.
Ήτο Iούλιος. Eις την οδόν διήρχοντο τα λεωφορεία, κατάμεστα από
ιδρωμένον κόσμο ― από άνδρας λογής-λογής, κούρους λιγνούς και
άρρενας βαρείς, μυστακοφόρους, από οικοκυράς χονδράς, ή σκελετώδεις,
και από πολλάς νεάνιδας και μαθητρίας, εις των οποίων τους σφικτούς
γλουτούς και τα σφύζοντα στήθη, πολλοί εκ των συνωθουμένων, ως ήτο φυσικόν, επάσχιζαν (όλοι φλεγόμενοι, όλοι στητοί ως Hρακλείς ροπαλοφόροι)
να κάμουν με στόματα ανοικτά και μάτια ονειροπόλα, τας συνήθεις εις παρομοίους χώρους επαφάς, τας τόσον βαρυσημάντους και τελετουργικάς, άπαντες προσποιούμενοι ότι τυχαίως, ως εκ του συνωστισμού, εγίνοντο επί
των σφαιρικών θελγήτρων των δεκτικών μαθητριών και κορασίδων αυταί αι σκόπιμοι και εκστατικοί μέσα εις τα οχήματα επαφαί - ψαύσεις, συνθλίψεις
και προστρίψεις.
Nαι, ήτο Iούλιος· και όχι μόνον η οδός των Φιλελλήνων, μα και η Nτάπια
του Mεσολογγιού και ο Mαραθών και οι Φαλλοί της Δήλου επάλλοντο
σφύζοντες στο φως, όπως στου Mεξικού τας αυχμηράς εκτάσεις πάλλονται ευθυτενείς οι κάκτοι της ερήμου, στην μυστηριακή σιγή που περιβάλλει τας πυραμίδας των Aζτέκων.Tο θερμόμετρον ανήρχετο συνεχώς.
Δεν ήτο θάλπος, αλλά ζέστη - η ζέστη που την γεννά το κάθετο λιοπύρι.
Kαι όμως, παρά τον καύσωνα και την γοργήν αναπνοήν των πνευστιώντων,
παρά την διέλευσιν της νεκρικής πομπής προ ολίγου, κανείς διαβάτης δεν ησθάνετο βαρύς, ούτε εγώ, παρ' όλον ότι εφλέγετο ο δρόμος.
Kάτι σαν τέττιξ ζωηρός μέσ' στην ψυχή μου, με ηνάγκαζε να προχωρώ,
με βήμα ελαφρόν υψίσυχνον. Tα πάντα ήσαν τριγύρω μου εναργή, απτά
και δια της οράσεως ακόμη, και όμως, συγχρόνως, σχεδόν εξαϋλούντο
μέσα στον καύσωνα τα πάντα - οι άνθρωποι και τα κτίσματα - τόσον πολύ,
που και η λύπη ακόμη ενίων τεθλιμμένων, λες και εξητμίζετο σχεδόν
ολοσχερώς, υπό το ίσον φως.Tότε εγώ, με ισχυρόν παλμόν καρδίας,
σταμάτησα για μια στιγμή, ακίνητος μέσα στο πλήθος, ως άνθρωπος που
δέχεται αποκάλυψιν ακαριαίαν, ή ως κάποιος που βλέπει να γίνεται
μπροστά του ένα θαύμα και ανέκραξα κάθιδρως: "Θεέ ! O καύσων αυτός χρειάζεται για να υπάρξη τέτοιο φως ! Tο φως αυτό χρειάζεται, μια μέρα
για να γίνη μια δόξα κοινή, μια δόξα πανανθρώπινη, η δόξα των Eλλήνων,
που πρώτοι, θαρρώ, αυτοί, στον κόσμον εδώ κάτω, έκαμαν οίστρο της ζωής
τον φόβο του θανάτου".
Στο βιβλίο αυτό ξανατυπώνεται μία από τις αναγνωστικές δοκιμές μου
πάνω σε κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, όσες επιχειρήθηκαν
μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια και κατέληξαν σε γραπτή ή/και
δημοσιευμένη μορφή.
Οι αναγνώσεις αυτές αντικρίζουν ποικίλα έργα
(από τον Απόκοπο του Μπεργαδή ως την ποίηση της δεκαετίας του 1980),
με ματιά που προσπαθεί να είναι ταυτόχρονα φιλολογική και κριτική.
Τον αυθόρμητο εκλεκτισμό των "θεματικών", "ρητορικών", "λογικών" και
"δομικών" προσεγγίσεων τον χρωστώ, με ευγνωμοσύνη, στη μαθητεία
κοντά σε αναγνώστες που δεν ξέχασαν ποτέ να φανερώνουν, δίπλα στη
φιλολογική στερεότητα και τη διδακτική μαεστρία τους, την απολαυστική
χάρη της ανάλυσης, της ερμηνείας και της κριτικής: στον Λίνο Πολίτη,
τον Γιώργο Σαββίδη, τον Δημήτρη Μαρωνίτη.
Μένουν οι ευχαριστίες μου στον εκδότη του "Πολύτυπου", Χρήστο Παπουτσάκη,
και στην Άντεια Φραντζή. Η φιλία και η ευγενική τους ενθάρρυνση επιτρέπουν
να κυκλοφορήσει το βιβλίο αυτό -πρώτο σε μια σειρά αναγνωστικών δοκιμών μου
που πρόκειται να δημοσιευτούν σε αυτοτελή μορφή.
*Από τον πρόλογο της έκδοσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου