«Ο μαύρος γάτος και άλλες ιστορίες τρόμου» κινείται, «χορεύει», πάνω στη νοσηρότητα,
την απόγνωση, το αδιέξοδο, την παραπλάνηση. Οχι τυχαία. Η περίοδος που γράφτηκαν
τα διηγήματα (1842-1844) είναι από τις βαρύτερες συναισθηματικά. Τότε η γυναίκα του
Βιργινία άρχισε να υποφέρει από φυματίωση. Το ίδιο κι αυτός, γι’ αυτό και «χανόταν»
στο ποτό.
Αναπόφευκτα, βγήκε στο γράψιμο. Σαν ένα είδος εκτόνωσης.
Μαγεία για μας.
Οχι όμως και απολογίας, αφού ήξερε ότι με τη μοίρα δεν μπορεί να τα βάλει.
Μόνο να την αποδεχτεί. Και να μας σώσει.
Η πρώτη ιστορία είναι «Ο μαύρος γάτος».
Εδώ κυριαρχεί το μεταφυσικό και η μετεμψύχωση. Ακόμη κι αν δεν πιστεύει κανείς
στο ανεξήγητο, το αποδέχεται καθώς ο Πόε το επιβάλλει. Από το ξεκίνημα κιόλας.
Μας προδιαθέτει για κάτι αλλόκοτο, που ακόμη κι αν είναι ξένο, το ξετύλιγμα της
υπόθεσης το κάνει οικείο. Μακάβρια, οικείο. Πρωταγωνιστής ο γάτος Πλούτωνας
και ο αλκοολικός αφέντης του. Στην ουσία περιγράφεται η συνάντηση δύο κόσμων.
Το κατοικίδιο είναι ο κάτω κόσμος, μια και το όνομά του παραπέμπει στον άρχοντα
των νεκρών σύμφωνα με τη μυθολογία. Το αφεντικό ετοιμάζεται να εισέλθει σ’ αυτόν,
διότι έχει καταβληθεί από τον «Δαίμονα του ποτού».
Οταν ο δαιμονικός εαυτός φτάνει στο έγκλημα (χτυπά με τσεκούρι τη γυναίκα του, ενώ
έχει προηγηθεί το κρέμασμα του γάτου), ο Πόε περνά στην άλλη όχθη.
Η «μαύρη» λογική δεν τον εγκαταλείπει και προσπαθεί να σωθεί. Οχι να μετανοήσει.
Η κακή τύχη όμως είναι μπροστά του. Ο γάτος που έχει σκοτωθεί, προειδοποιεί
μ’ έναν άλλο, ίδιο, τον οποίο βρήκε ο δολοφόνος (ξεκάθαρες οι τάσεις αυτοχειρίας).
Πρώτο σημάδι η αγχόνη, που διαγράφεται στο σώμα του δεύτερου και μετά η κατάληψη
στον χώρο του εγκλήματος. Ακολουθεί η τιμωρία του ενόχου διά του συμβολισμού.
Οι τύψεις του βρίσκονται χτισμένες μαζί με τη σύζυγό του. Η κραυγή του ζώου ήταν
το κάλεσμα για να βρει τον δήμιο και να σφίξει το χέρι του Αδη.
Δεν υπάρχει χειρότερο κτήνος από τον άνθρωπο – το λέει και ο Σοφοκλής. Αιώνες πριν.
Η δεύτερη ιστορία είναι «Ο λάκκος και το εκκρεμές».
Το βλέμμα του Πόε εστιάζει στο μυαλό και το αμφισβητεί ευθέως. Ποιος είπε ότι είναι
το πιο ισχυρό όργανο; Απέναντι στον ερχομό του θανάτου θολώνει και το σώμα
εγκλωβίζεται ανάμεσα στο ζωντανό και το νεκρό. Η αναμονή του τέλους είναι το
χειρότερο βασανιστήριο. Σ’ αυτό έχει μπει ο ήρωας.
Οι αισθήσεις γίνονται παραισθήσεις και η απόγνωση κυριεύει τον ανήμπορο άνθρωπο.
Ο καταδικασμένος δεν βαδίζει σ’ έναν θάνατο. Θα βρει πολλούς στο διάβα που τον παρασύρει το μυαλό του. Καθένας με τη δική του μορφή και το δικό του χώρο.
Η αγωνία αφορά την απώλεια και τη σωτηρία.
Ο Πόε ωθεί τα πράγματα στα άκρα και λίγο πριν από την πρόσκρουση στον βυθό της αβύσσου, πετάει το σχοινί κι όλα έρχονται στην επιφάνεια.
«Ο μαύρος γάτος και άλλες ιστορίες τρόμου» κινείται, «χορεύει», πάνω στη νοσηρότητα,
την απόγνωση, το αδιέξοδο, την παραπλάνηση. Οχι τυχαία.
Η περίοδος που γράφτηκαν τα διηγήματα (1842-1844) είναι από τις βαρύτερες συναισθηματικά. Τότε η γυναίκα του Βιργινία άρχισε να υποφέρει από φυματίωση.
Το ίδιο κι αυτός, γι’ αυτό και «χανόταν» στο ποτό. Αναπόφευκτα, βγήκε στο γράψιμο.
Σαν ένα είδος εκτόνωσης. Μαγεία για μας. Οχι όμως και απολογίας, αφού ήξερε ότι με
τη μοίρα δεν μπορεί να τα βάλει. Μόνο να την αποδεχτεί. Και να μας σώσει.
Τελευταία ιστορία «Η πρόωρη ταφή».
Σ’ αυτήν μιλά για κάτι αληθινά τρομακτικό. Οχι φανταστικό.
Αναφέρει περιπτώσεις ανθρώπων που θάφτηκαν ενώ ήταν ζωντανοί.
Το γεγονός τον ελκύει και πολλαπλασιάζει τη φαντασία του. Είναι ό,τι χειρότερο, αλλά
και νοσηρά μεγαλοπρεπές. Δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Αποκρουστικό, όμως και τόσο γοητευτικό. Το δηλώνει με τον δικό του περίεργο τρόπο. Τονίζει τη φρικτή, τρομακτική πλευρά, περιγράφει τα σημάδια του άρχοντα του σκότους (αισθητή παρουσία του Κατακτητικού Σκουληκιού). Ολα αυτά εντείνουν το ενδιαφέρον, όπως και η δική του
εμπειρία (η διαταραχή της καταληψίας). Ακόμη κι αν δεν είναι αλήθεια, έχει αναφορά
στη ζωή του, καθώς στο ξεκίνημα της «πρόωρης ταφής» αποφαίνεται πως
«η πραγματική συμφορά είναι στ’ αλήθεια η προσωπική και όχι η γενικευμένη».
Το συγκεκριμένο έργο, αναμφίβολα, έχει όλα τα γνωστά χαρακτηριστικά της λογοτεχνικής καριέρας του Πόε. Είναι μια ματιά της πραγματικότητας που τον πόναγε, χωρίς όμως
να την αρνείται. Η γραφή του είναι μοναδική, διότι καταφέρνει να δώσει στις λέξεις τη
δύναμη της υποβολής. Δεν τον ενδιαφέρει τόσο η σύνταξη όσο η υποταγή του αναγνώστη.
Η ατμόσφαιρα που δημιουργεί είναι επιβλητική και καθηλωτική. Δεν μπορούμε να παραλείψουμε την εξαιρετική και απολύτως ταιριαστή εικονογράφηση που οπτικοποιεί
τη σκέψη.
http://www.toperiodiko.gr/%C
Την τόσο φριχτή και όμως τόσο απλή ιστορία που αρχίζω να γράφω,
ούτε περιμένω ούτε ζητώ να την πιστέψετε. Θα ήμουν, αλήθεια, τρελός
αν περίμενα κάτι τέτοιο για μια υπόθεση, όπου οι ίδιες οι αισθήσεις μου
αρνούνται τη μαρτυρία τους. Και όμως δεν είμαι τρελός - και ασφαλώς
δεν ονειρεύομαι. Αλλά αύριο πρόκειται να πεθάνω και θα 'θελα να
ξαλαφρώσω σήμερα την ψυχή μου.
Σκοπός μου είναι να εκθέσω στον κόσμο, απέριττα και δίχως κανένα σχόλιο,
μια σειρά κοινότατα γεγονότα που έχουν σχέση με το σπίτι μου.
Αυτά τα γεγονότα, στις συνέπειες τους, με τρομοκράτησαν, με βασάνισαν,
με κατάστρεψαν.
Ωστόσο, δεν θα επιχειρήσω να τους δώσω μια εξήγηση.
Για μένα, παρουσίαζαν κάτι φριχτό - σε πολλούς θα φανούν μάλλον
αλλόκοτα παρά τρομερά. Ίσως να βρεθεί κάποιο μυαλό, που θα μεταβάλει
τα φαντάσματά μου σε κοινοτοπίες - κάποιο μυαλό πιο ήρεμο, πιο λογικό,
και πολύ λιγότερο ευέξαπτο απ' το δικό μου, που στα περιστατικά που θα
εξιστορώ με δέος, δε θα δει τίποτα περισσότερο από μια συνηθισμένη και
πολύ φυσική διαδοχή αιτίων και αιτιατών.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου