...έτοιμοι... Μοτέρ... Πάμε...

Τα ντοκιμαντέρ... Αχ! αυτά τα ντοκιμαντέρ.
Σπάνιες οι καλές εξαιρέσεις.

Λίγοι το παίρνουν στα σοβαρά. Κι όμως είναι δύσκολο είδος.
Ειδικώς όταν το θέμα είναι άνθρωποι...
Στο ντοκιμαντέρ, βλέπεις, δε μπορούν να περιγραφούν χαρακτήρες.
Πως να δοθούν δραματικές συγκρούσεις;
Ο Φλάερτι, γύρισε τον ''Νανούκ τον Εσκιμώο'',
που σωστά χαρακτηρίστηκε ντοκιμαντέρ σταθμός, ιστορικό.
Όμως, ότι έκανε ο Νανούκ κι οι άλλοι Εσκιμώοι,
ήταν σκηνοθετημένο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως έκαναν
κάτι διαφορετικό απ αυτό που έκαναν κάθε μέρα.
Γι αυτό, ήταν γνήσιο, αληθινό.
Με τη σκηνοθεσία, απόχτησε και δραματική ένταση.
Σκηνοθετώ, σημαίνει διαλέγω την καλύτερη γωνία λήψης,
υπογραμμίζω πράγματα, αγνοώ άλλα, περιττά, προγραμματίζω,
προσπαθώ να δώσω μια ανέλιξη, ένα ρυθμό, μια αρχή κι ένα τέλος.
Κάνω ντεκουπάζ.
(Το ντεκουπάζ είναι μία σύνθεση εικόνων και κινήσεων, το αντίθετο
της παρτιτούρας ενός μουσικού έργου).
Δεν είναι όπως στα επίκαιρα, όπου ο οπερατέρ είναι στην ουσία μόνος
και κατά κανόνα κινηματογραφεί ότι προλάβει ν αρπάξει.
Και φυσικά σ ένα ντοκιμαντέρ, μπορεί να εκτεθεί, να εκφραστεί η άποψη,
η θέση του δημιουργού του απέναντι στο θέμα του.
Το άσχημο στο ντοκιμαντέρ, είναι να παραποιείς την πραγματικότητα
προς όφελος κάποιας εντύπωσης ή κάποιας άποψης.
Και πέρα από την ειλικρίνεια, το ντοκιμαντέρ πρέπει να έχει ατμόσφαιρα.
Αλλιώς, θα είναι ξερή περιγραφή.
Παλιότερα θεωρούσαν πυρήνα του έργου τέχνης, το ωραίο θέμα,
ενώ το σωστό είναι πως κάθε θέμα μπορεί να γίνει έργο τέχνης,
φτάνει να συγκίνησε τον καλλιτέχνη
και να περιγράφεται με ωραίο, εκφραστικό τρόπο.
Ο καλλιτέχνης, αλλά κι ο φιλότεχνος, αναζητούν την ομορφιά μέσα τους,
την ομορφιά του ωραίου συναισθήματος
που γεννιέται από το έργο τέχνης, όπως κι από τη ζωή κι από τη φύση.
Δηλαδή, δε γυρεύει απλώς την ομορφιά,
αλλά την ομορφιά της συγκίνησης.
Μερικοί θεωρητικοί επιμένουν ότι η τέχνη πρέπει να διδάσκει.
Μπορεί να κάνει κι αυτό.
Όμως στην πιο αγνή της μορφή,
δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να τέρπει και να συγκινεί.
Τι μπορεί να διδάσκει μία σονάτα του Μπετόβεν
ή ένα πα ντε ντε, σε μπαλέτο του Τσαικόφσκι;

*από το βιβλίο του Γιώργου Καβάγια
Έτοιμοι... Μοτέρ... Πάμε...