...το αρχαίο έθιμο του «ΜΑΡΤΗ»

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΤΟ ΕΘΙΜΟ
Το έθιμο «Μάρτης» ή «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, εξαπλωμένο 
σε όλα τα βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς, 
οι οποίοι και το διατήρησαν. Στο Βυζάντιο γιόρταζαν την πρώτη Μαρτίου 
με σπουδαίες δραστηριότητες.
- Έχει πιθανότατα τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια όπου οι μύστες έδεναν μια πορφυρή κλωστή,την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων, μόλις οι μύστες περνούσαν 
τη γέφυρα που οδηγούσε προς τη θάλασσα, ελάμβανε χώρα η περίφημη «Κρόκωση», από το μυθικό Κρόκωνα, τον πρώτο κάτοικο της περιοχής, 
οι απόγονοι του οποίου είχαν το προνόμιο να δένουν μια μάλλινη κρόκη,μια πορφυρή κορδέλα, γύρω από το δεξί χέρι και το αριστερό πόδι κάθε μύστη.
Μετά το εθιμοτυπικό της κροκώσεως και με την μάλλινη κρόκη στο χέρι και 
το πόδι οι μύστες και όλοι οι ακόλουθοι της πομπής, συνέχιζαν την πορεία 
προς την Ελευσίνα για την τέλεση των ελευσίνιων μυστηρίων.
*Οι αρχαίοι Έλληνες φορούσαν «Μάρτη» και μάλιστα οι κοπέλες στόλιζαν 
με «Μάρτη» και το άγαλμα της Αθηνάς.
*Ο Παυσανίας λέει πως την πρόληψη αυτή την είχαν πάρει από τους Αιγυπτίους. Όταν τελείωνε ο μήνας έπλεναν την κόκκινη κλωστή (ταινία) στον Ιλισσό και 
την έκρυβαν για τον άλλο χρόνο. Έτσι η ταινία αυτή πήγαινε από γενιά σε 
γενιά και όσο πιο παλιά ήταν τόσο πιο γούρικη θεωρείτο.

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΦΟΡΑΜΕ
Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η μέρα του Μαρτίου οι μητέρες φοράνε στα μικρά παιδιά τον «Μάρτη» ή «Μαρτάκια» για να τα προστατέψουν από τον πρώτο 
ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες. Η μαυρίλα σήμαινε ασχήμια, προπάντων για τα κορίτσια, τα οποία η παράδοση ήθελε άσπρα και με ροδομάγουλα: 
«Οπόχει κόρη ακριβή, το Μάρτη ο ήλιος μην την ιδεί».

Το βραχιολάκι το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά 
και να χτίσουν τη φωλιά τους, ή σύμφωνα με άλλη παράδοση για να έχουν 
τα μάγουλά τους κόκκινα σαν τριαντάφυλλα.
Η Χριστιανική Εκκλησία δια του Ιωάννου του Χρυσοστόμου,ήδη από το 
5ο αιώνα, θεωρεί το έθιμο ειδωλολατρικό.
Ο «Μάρτης» φτιάχνεται την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται 
είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι. Καμμιά φορά φοριέται ακόμα και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού,ώστε να 
μην σκοντάφτει ο κατοχός του.
Σε κάποιες περιοχές της χώρας κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα 
κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες 
περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να προστατέψουν το νερό 
από τον ήλιο και να το διατηρήσουν κρύο.