...το μόνο του φάλτσο είναι το ότι έφυγε τόσο νωρίς! *Διονύσης Θεοδόσης...

«Είχε ωραίο προσωπικό “χρώμα” και διέθετε ξεχωριστή  ευγένεια και αξιοπρέπεια. Είχε να δώσει πολλά πράγματα …» Μ’ αυτά τα λίγα, αλλά εύστοχα, λόγια, περιέγραφε, την επομένη του θανάτου του, τον αξέχαστο Διονύση Θεοδόση, ο Ηλίας  Ανδριόπουλος, ένας δημιουργός που μπορεί να μην συνεργάστηκε μαζί του,  αλλά τον εκτίμησε βαθιά, όπως βαθιά εκτιμήθηκε κι αγαπήθηκε, αυτός ο  ιδιαίτερος ερμηνευτής και σεμνός καλλιτέχνης κι άνθρωπος, από όλους -  τους ανθρώπους του τραγουδιού, τους δημοσιογράφους και, φυσικά, τον κόσμο! ...όπως το γράφει ο ποιητής Κώστας Ουράνης – «τότε πεθαίνουν οι νεκροί, όταν  τους λησμονάμε», σκεφτήκαμε,να του κάνουμε ένα αφιέρωμα μνήμης –  να τον θυμηθούμε όσοι προλάβαμε κι απολαύσαμε το ταλέντο του, αλλά και  να τον γνωρίσουν κι οι νεότερες γενιές ακροατών - μέσα από τη  διαδρομή του στο τραγούδι, τις συνεργασίες του, τη δισκογραφία του,  το σχετικό φωτογραφικό υλικό, αλλά και τις αναμνήσεις σπουδαίων καλλιτεχνών,  που συνεργάστηκαν μαζί του και, που, με πολύ χαρά και συγκίνηση –  «για το Διονύση» – όπως μας είπαν, δέχτηκαν να τις μοιραστούν μαζί μας.

Η ροκ περίοδος της Κρήτης κι οι σπουδές στην ιατρική Ο Διονύσης Θεοδόσης γεννήθηκε στο Ηράκλειο  της Κρήτης στις 16 Ιούνη του 1958, αλλά καταγόταν,  από την πλευρά του, γιατρού, πατέρα του  Γιάννη Θεοδόση, από τη Ζάκυνθο.  Η μητέρα του, η Δέσποινα Παπαχριστοδούλου,  ήταν τραγουδίστρια, γνωστή στο εξωτερικό, όπου  έκανε καριέρα, ως Ντέπη Παπά.  Ίσως, λοιπόν, από τη μητέρα του να πήρε το  χάρισμα της φωνής, αφού, μαζί με τα πρώτα του βήματα στη ζωή, έκανε και  “τα πρώτα βήματα στο τραγούδι”, μια κι από πολύ μικρός τραγουδούσε  στη γειτονιά. Όπως μου είπε η αδερφή του, Αγγελική Θεοδόση, από πολύ  μικρό παιδάκι τον φώναζαν “Μουσταφά”, επειδή ήξερε και τραγουδούσε  την ομώνυμη επιτυχία της εποχής!  Το τραγούδι λοιπόν, αλλά και τη θρησκεία, μια κι είχε μεγάλη πίστη  προς το Θεό, αγάπησε, σύμφωνα με τα λεγόμενα της οικογένειάς του,  ο Διονύσης Θεοδόσης από μικρός κι αυτό φαίνεται, ακόμα κι από το  “δελτίο επιδόσεως”, τον έλεγχό του δηλαδή στο σχολείο  – που βρήκα στο αρχείο του - όπου τους υψηλότερους βαθμούς  τους είχε στα ιερά (=θρησκευτικά) και στη μουσική!  Έτσι, μόλις 15 χρονών, το 1973, διακρίθηκε σ’ ένα διαγωνισμό νέων  ταλέντων στο Ηράκλειο της Κρήτης, κερδίζοντας το Α’ Βραβείο.  Και τραγουδούσε ροκ, Deep Purple και Rolling Stones!  Είχε δημιουργήσει, μαζί με κάποιους άλλους φίλους του, ένα ροκ συγκρότημα  κι έδιναν συναυλίες, σε κινηματογράφους του Ηρακλείου.  Ο ίδιος, σε μια συνέντευξή του, περιγράφει εκείνα τα πρώτα του βήματα  στη μουσική, που κάθε άλλο, παρά επαγγελματικά ήταν :  « … μακριά μαλλιά, μπλουτζίν και ροκ συγκροτήματα, με καμιά μάλιστα  προοπτική για επαγγελματική καριέρα. Απλώς εκπλήρωνα τα χρέη της εφηβείας.». Κι επειδή αυτό το πρώιμο ξεκίνημά του στη μουσική δεν ήταν επαγγελματικό,  αμέσως μετά απ’ αυτήν την ροκ εφηβική περίοδο, ακολούθησαν οι σπουδές  στην ιατρική! Γράφτηκε κι έμεινε ένα διάστημα στο πανεπιστήμιο του  Άμστερνταμ στην Ολλανδία, αλλά διέκοψε τις σπουδές του για να υπηρετήσει  την στρατιωτική του θητεία. Αμέσως μετά, επειδή δεν ήθελε να επιστρέψει  στην Ολλανδία, μετέφερε τα χαρτιά του στην Ιταλία και συνέχισε τη φοίτησή του  στο πανεπιστήμιο της Ρώμης. Ήδη, όμως, με το ξεκίνημα της δεκαετίας του ’80,  έκανε και τα πρώτα επαγγελματικά βήματά του στο τραγούδι κι έτσι  εγκατέλειψε και πάλι τις σπουδές του, αφού τον περίμενε το Φεστιβάλ  Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης του 1981 στο οποίο και συμμετείχε.

Στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης,  οι σπουδές στο Εθνικό Θέατρο κι οι πρώτες συνεργασίες στο τραγούδι Το 1981 ο Διονύσης Θεοδόσης πήρε μέρος στο Φεστιβάλ Τραγουδιού  Θεσσαλονίκης, με το τραγούδι «Τα πάντα είσαι εσύ», το οποίο βγήκε 5ο.  Την ίδια αυτή χρονιά ακολούθησαν σπουδές φωνητικής, αλλά και θεατρικές  σπουδές, τόσο στη Δραματική Σχολή του Πέλου Κατσέλη, όσο, κατόπιν εξετάσεων,  και στο Εθνικό Θέατρο, με μόνο σκοπό, σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου,  σε συνέντευξή του : «να μπορώ να εκφράζομαι καλύτερα πάνω στη σκηνή και  θεωρώ ότι θέατρο και τραγούδι έχουν κοινό τρόπο έκφρασης».  Πάντως, αξίζει να σημειωθεί εδώ, ότι ο Διονύσης Θεοδόσης είχε και μια,  μοναδική, εμφάνιση στην τηλεόραση, ως ηθοποιός, στην τηλεοπτική  μεταφορά του θεατρικού έργου «Ο Νάσος», που ανέβασε ο θίασος  του Θανάση Παπαγεωργίου, σε σκηνοθεσία Ανδρέα Θωμόπουλου.  Παράλληλα, με τις θεατρικές σπουδές του, ξεκίνησαν κι οι πρώτες  συνεργασίες του με πολύ γνωστά ονόματα, με κυρίαρχη, αυτήν στη  «Μέδουσα», δίπλα στον Γιώργο Μαρίνο, την Τάνια Τσανακλίδου και τον  Κώστα Τουρνά. Την επόμενη χρονιά, το 1982, ξεκίνησε η συνεργασία του  με το Γιάννη Σπανό, που αποτέλεσε όπως το λέει ο ίδιος, σημείο αναφοράς του  κι ήταν ο ένας από τους δυο σταθμούς στην καριέρα του.

Γιάννης Σπανός : ο πρώτος σταθμός στην καριέρα του «Προσγειώθηκα στο ελληνικό τραγούδι με την καλύτερη αισθητική».  Έτσι χαρακτήρισε ο ίδιος ο Θεοδόσης, σε συνέντευξή του, τη συνεργασία του  με το Γιάννη Σπανό. Και συνεχίζει στην ίδια, αλλά και σε άλλες συνεντεύξεις του : «Δίπλα του άκουσα για τη γαλλική σχολή, Ζακ Μπρελ και Εντιθ Πιαφ, που έλεγαν  τόσα με τη φωνή τους, όσα και με τη σκηνική παρουσία τους …  Ξέρει τον τρόπο να περνάει τις ευαισθησίες του στον τραγουδιστή που  συνεργάζεται, μαζί με όλη την κουλτούρα της γαλλικής σχολής που κουβαλάει  ως δημιουργός».  Εξαιτίας, λοιπόν, του Γιάννη Σπανού, πάλι με τα λόγια του Θεοδόση,  “όλα μπήκαν σε μια ουσιαστική και σημαντική βάση στη ζωή του”.  Κι έτσι, πράγματι είναι, αφού δούλεψε κοντά του, σε ζωντανές εμφανίσεις, αλλά, συνεργάστηκε και δισκογραφικά.

Σπουδαίες live συνεργασίες και αξιόλογες δισκογραφικές συμμετοχές Η συνεργασία του Διονύση Θεοδόση με το Γιάννη Σπανό έφτασε στο  αποκορύφωμά της την εποχή του θρυλικού προγράμματος του συνθέτη, μαζί  με το Γιώργο Χατζηνάσιο, στο “MICHEL” , όπου συμμετείχε μαζί με την  Πένυ Ξενάκη, την Ειρήνη Αγγέλου και τον Αντώνη Ζαφειρόπουλο και, βέβαια, κυκλοφόρησε σε ζωντανή ηχογράφηση, στον διπλό δίσκο  «Μουσική πρόκληση»(1984). Την ίδια αυτή χρονιά συμμετείχε, μαζί με  την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, και στο δίσκο του Γιάννη Σπανού «Έξοδος κινδύνου»,  αλλά και στο δίσκο του Μιχάλη Τερζή, σε ποίηση Κωστή Παλαμά,  «Όλη τη μουσική μεσ΄την αγάπη βάλε», δίπλα στο Γιώργο Νταλάρα και  τη Δήμητρα Γαλάνη.  Ακολούθησαν – εκτός του ενός και μοναδικού προσωπικού δίσκου του το 1989,  που θα δούμε παρακάτω - οι δισκογραφικές συμμετοχές του, στο δίσκο του  Γιώργου Χατζηνάσιου με τη Δήμητρα Γαλάνη « Παιχνίδι για δύο»(1986),  στο δίσκο του Χρήστου Νικολόπουλου «Τραγούδια για τους φίλους μου»(1986),  όπου είχε την τύχη να βρίσκεται μαζί με την “εθνική Ελλάδας των τραγουδιστών”(Αγγελόπουλος, Αλεξίου, Βιτάλη, Γαλάνη, Διαμάντη, Διονυσίου,  Μητσιάς, Νταλάρας, Πάριος), στο δίσκο του Μάριου Τόκα «Στη λεωφόρο της αγάπης»(1987), μαζί με το Γιάννη Πάριο, τη Χαρούλα Αλεξίου και τη  Δήμητρα Γαλάνη και στο διπλό δίσκο – ζωντανή ηχογράφηση του  Γιώργου Χατζηνάσιου και Μάριου Τόκα «Θεσσαλονίκη δώδεκα και πέντε»(1989). Τελευταία του δισκογραφική ήταν στο δίσκο του Μάριου Μελετίου για την Κύπρο  «Άδεια θρανία»(1990), όπου ερμήνευσε το ομώνυμο τραγούδι.
Την ίδια αυτή χρονική περίοδο, όλη τη δεκαετία του ’80, είχε και πολλές  σημαντικές συνεργασίες σε ζωντανά προγράμματα, όπως, ανάμεσα σε άλλες,  στο «Ταμπού», με το Γιώργο Χατζηνάσιο, τη Δήμητρα Γαλάνη και την  Τάνια Τσανακλίδου και στο «Ζυγό» με την Χαρούλα Αλεξίου και τον Χάρρυ Κλυνν.  Από το 1986 ως και το 1990, συνεργάστηκε σταθερά με τον Γιώργο Νταλάρα,  μια συνεργασία την οποία ο ίδιος ο Διονύσης Θεοδόσης την έχει διακρίνει ως  το δεύτερο μεγάλο σταθμό στην καριέρα του.

Γιώργος Νταλάρας: ο δεύτερος σταθμός στην καριέρα του «Πολλά από τα σημαντικά βήματα που έχω κάνει σ’ αυτό το χώρο τα χρωστάω  στο Γιώργο Νταλάρα. Από ‘κει και πέρα, η συνεργασία μας στα ”Latin” και στις καλοκαιρινές συναυλίες μου έδωσε την ευκαιρία να παρακολουθήσω από  κοντά τους ρυθμούς και τις ευαισθησίες του τελειότερου, κατά τη γνώμη μου, επαγγελματία που υπάρχει στο ελληνικό τραγούδι».  Αυτά έλεγε, σε συνέντευξή του ο Διονύσης Θεοδόσης για τη συνεργασία του  με το Γιώργο Νταλάρα. Και, πραγματικά, ο Θεοδόσης ήταν δίπλα στο Νταλάρα  στις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του, από τις συναυλίες στο Στάδιο  Ειρήνης και Φιλίας με τον Paco De Lucia ως την τεράστια επιτυχία των λάτιν,  σε περιοδείες σ’ όλη την Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο το 1987 και το 1988,  καθώς και στην τρίτη – μετά τις δυο ιστορικές του 1983 - μεγάλη συναυλία  του Νταλάρα στο Ολυμπιακό Στάδιο το 1987.  Η τελευταία τους ζωντανή συνεργασία ήταν στο «Αττικόν» το 1990.  Ο ίδιος ο Θεοδόσης έχει περιγράψει και το κλίμα αυτών των ζωντανών  συνεργασιών του με το Νταλάρα σε συνέντευξή του :  «τις περισσότερες περιοδείες μου τις έκανα με τον Γιώργο Νταλάρα, με  τον οποίο είχα την ευκαιρία να κάνω καταπληκτικές γνωριμίες και στην  Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ιδιαίτερα έξω, σε πολλά μέρη μας υποδέχονταν θριαμβευτικά.».  Επίσης, ο Θεοδόσης δήλωνε ότι στο Νταλάρα χρώσταγε την επαφή του με  το λαϊκό τραγούδι : «Περνώντας από το ξένο τραγούδι με τα συγκροτήματα  στη μπαλάντα, στερήθηκα την επαφή με το λαϊκό τραγούδι.  Ευτυχώς, όμως, το κενό αυτό μου το κάλυψε η συνεργασία μου με το  Γιώργο Νταλάρα …». Πέρα όμως από τη συνεργασία, ο Θεοδόσης είχε και μια ιδιαίτερη, ανθρώπινη,  πολύ ισχυρή φιλική σχέση με το Νταλάρα, ο οποίος, όπως θα δούμε, ήταν  ένας από τα 2-3 πρόσωπα, που στάθηκαν μέχρι το τέλος της τραγικής περιπέτειας  του Διονύση Θεοδόση με την επάρατη ασθένεια.

Ο δίσκος του με τον Θάνο Μικρούτσικο Ο πρώτος προσωπικός δίσκος του Διονύση Θεοδόση, ήρθε, ύστερα από,  σχεδόν, 8 χρόνια στο τραγούδι και 5 στη δισκογραφία. Ήταν, σαφώς,  μια περίοδος αναμονής, αφού, μέχρι τότε, είχε μόνο, αξιόλογες, συμμετοχές,  αλλά και δικαίωσης, μια και το «Όσο κρατάει ένας καφές»(ΜΙΝΟΣ, 1989),  όπως ήταν ο τίτλος του, είχε τις βαριές υπογραφές του Θάνου Μικρούτσικου  και του Άλκη Αλκαίου, αλλά, σε δυο τραγούδια, και των Κώστα Τριπολίτη και  Γιώργου Παυριανού.  ΟΔιονύσης Θεοδόσης είχε μιλήσει για τον δίσκο του στον Πάνο Γεραμάνη («ΤΑ ΝΕΑ», 27-10-1989) : «Περίμενα πολλά χρόνια για να φτάσει η στιγμή  να τραγουδώ μόνος σε ένα ολόκληρο έργο … Αν βιαζόμουν και είχα κάνει  ατομικό δίσκο από τότε, μπορεί να είχα οδηγηθεί σε αρνητικό αποτέλεσμα …  Αυτά τα τραγούδια τα έχω αγαπήσει πάρα πολύ και θέλω να φτάσουν  στον κόσμο. Είναι ποιοτικά, αλλά όχι ειδικά.  Ακούγονται ευχάριστα από πλατύ κοινό …  Ο δίσκος μου με τον Μικρούτσικο περιέχει ηλεκτρικές μπαλάντες.  Ο ήχος σ’ αυτά τα κομμάτια είναι πιο έντονος απ’ ό,τι θα ήταν σε μια  απλή μπαλάντα. Ο Θάνος προσπάθησε σ’ αυτό το έργο του να βγάλει από  τη δική μου ερμηνεία, κάτι περισσότερο απ ότι είχα δώσει ως τώρα,  σε προηγούμενες ερμηνείες μου.». Το κυριότερο απ’ όλα όμως είναι, πως πρόκειται για έναν εξαιρετικό δίσκο,  τόσο με τραγούδια – επιτυχίες, που ξεχώρισαν αμέσως, όπως τα :  «Όσο κρατάει ένας καφές» & «Τις νύχτες που κυκλοφορώ», αλλά και με άλλα,  εξίσου, πολύ καλά κομμάτια : «Μια παλιά φωτογραφία»,  «Με το πλοίο του Φελίνι», «Χίμαιρα» και «Ένας στοιχειωμένος πύργος».  Ο δίσκος κυκλοφόρησε, φυσικά, σε βινύλιο, αλλά, αργότερα, και σε cd και,  πρόσφατα, διατέθηκε ξανά, σε cd, σε ιδιαίτερα χαμηλή τιμή, περιμένοντας,  20 χρόνια μετά, τους ευαίσθητους της νέας γενιάς ακροατών να τον  ανακαλύψουν. Το κυρίαρχο στοιχείο του – σε συνδυασμό με τις μουσικές  του Μικρούτσικου και τα λόγια των σπουδαίων στιχουργών – είναι οι  ευαίσθητες, εκφραστικές κι ευγενικές ερμηνείες του Διονύση Θεοδόση,  τα κυρίαρχα, δηλαδή, χαρακτηριστικά του ερμηνευτικού προφίλ του.

«Σιδερένιος Διονύση!» – Η τραγική περιπέτεια της υγείας του Λίγο μετά το μεγάλο αυτό άλμα του πρώτου προσωπικού δίσκου του, όταν  τα 8 χρόνια δουλειάς κι αφοσίωσης, άρχισαν να “δίνουν καρπούς”, του  “χτύπησε την πόρτα” η ασθένεια! Αμέσως το πάλεψε κι όλα έδειξαν να  πηγαίνουν καλά στην αρχή.  Μεταφέρω δυο χαρακτηριστικά δημοσιεύματα από τον Τύπο της εποχής : «Είναι καλά ο Διονύσης Θεοδόσης!  Μετά την περιπέτεια που είχε με την υγεία του ο συνεργάτης και καλός φίλος  του Γιώργου Νταλάρα επέστρεψε από το Λονδίνο, όπου έμενε τον τελευταίο  καιρό και έτρεξε να παρακολουθήσει τη συναυλία του στο Στάδιο Ειρήνης  και Φιλίας συντροφιά με τη Δήμητρα Γαλάνη.». «Καλώς το Διονύση!  Ο Διονύσης Θεοδόσης γύρισε μετά την περιπέτεια της υγείας του.  Και μια χαρά. Άντε βρε αγόρι μου και μας κοψοχόλιασες, άσε τις κακίες και  τα κουτσομπολιά όσον καιρό έλειπες. Άντε γιατί μας έλειψε και το ήθος σου.  Λίγο το έχεις; Σιδερένιος Διονύση!». Δυστυχώς, όμως, αυτή η, από καρδιάς, ευχή δεν έμελλε να πιάσει … «Σκληρή η μοίρα με τον Θεοδόση» - «Έφυγε ο Διονύσης» … «Χτυπημένος από την επάρατο νόσο και μετά από τρίχρονη, άνιση πάλη μαζί της,  έφυγε στα 35 του ένας από τους σεμνότερους ερμηνευτές του ελληνικού τραγουδιού,  ο Διονύσης Θεοδόσης. Πέθανε στο Λονδίνο, σε νοσοκομείο του οποίου είχε  νοσηλευτεί επανειλημμένως». Αυτή ήταν η είδηση που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες  της εποχής. Ο Διονύσης Θεοδόσης πέθανε στις 19 Οκτώβρη του 1993 στα 35 του χρόνια.  Δίπλα του, καθ’ όλη τη διάρκεια της περιπέτειάς του, αλλά, ιδιαίτερα, στο τέλος,  του στάθηκαν, η μητέρα του, η στενή του φίλη, τραγουδίστρια, Δέσποινα Κοντούδη  κι ο Γιώργος Νταλάρας.  Αξίζει, να σημειωθεί, ότι, λόγω της βαθιάς θρησκευτικής πίστης του,  ο Διονύσης Θεοδόσης, λίγους μήνες πριν πεθάνει, είχε πάρει το σχήμα του  μοναχού και, με το μοναχικό σχήμα του ενταφιάστηκε, κατόπιν επιθυμίας του,  στο Άγιο Όρος. Δηλώσεις, αμέσως, μετά το θάνατό του, έκαναν, μεταξύ άλλων,  ο Γιώργος Νταλάρας, ο Θάνος Μικρούτσικος κι ο Χρήστος Νικολόπουλος : - Γιώργος Νταλάρας: «Ήταν στενός μου φίλος και συνεργάτης.  Ένα γλυκό παιδί γεμάτο καλοσύνη. Ξεχώριζες από την αρχή το ταλέντο του,  την ευαισθησία του και την αφοσίωσή του στο τραγούδι.  Είχε πολλές προοπτικές. Είναι τραγικό που έφυγε τόσο νωρίς.». - Θάνος Μικρούτσικος: «Έχασε τη μεγάλη μάχη ένας νέος τραγουδιστής,  που ήταν άξιος να κερδίσει πολλές “μάχες” στο τραγούδι μας.  Είχε αρχίσει να φαίνεται αυτό – και ακριβώς τη στιγμή της ανόδου του –  τον χτύπησε το κακό. Εύχομαι να μείνουν τα λίγα, αλλά καλά τραγούδια που  πρόλαβε να πει, για να μας θυμίζει τον παλιό καιρό με τη ζεστή φωνή του,  που χάθηκε τόσο νωρίς.». - Χρήστος Νικολόπουλος: «Ήταν ένας αξιόλογος άνθρωπος πάνω απ’ όλα.  Άψογος στη συνεργασία του, πολιτισμένος στους τρόπους του, ευγενικός  και φυσικά, καλός τραγουδιστής. Νομίζω ότι – αν ζούσε – θα είχε  καλή θέση στους νεότερους τραγουδιστές.».

Συνειδητή ρομαντική πορεία στο τραγούδι «Είμαι ένας άνθρωπος της συνείδησης … έχω σκοπό να δουλέψω σκληρά,  αλλά έντιμα … αυτή τη δουλειά την κάνω μ’ έναν απέραντο ρομαντισμό …  το μόνο που μ’ ενδιαφέρει είναι η πορεία».  Αυτά δήλωνε, κατά καιρούς, ο ίδιος ο Διονύσης Θεοδόσης στις συνεντεύξεις του  κι έτσι και ήταν η, σύντομη, πορεία του στο τραγούδι, συνειδητή και ρομαντική.  Τα υπόλοιπα είναι γνωστά, τραγούδησε δίπλα σε σπουδαία ονόματα του τραγουδιού, αναζήτησε, πάντα και σε κάθε είδος, την ποιότητα, χρωμάτισε, όσα τραγούδια είπε,  με την όμορφη φωνή του. Όσοι αναφέρθηκαν σ’ αυτόν, διέκριναν, αμέσως, όλα τα στοιχεία του χαρακτήρα του(αξιοπρεπής, διακριτικός, ήρεμος, συγκρατημένος, ευπρεπής ρομαντικός,  σοβαρός, συμπαθής), αλλά και της φωνής του(μελωδικότητα, αισθαντικότητα κι εκφραστικότητα). Δύο όμως ήταν, θα έλεγα, οι λέξεις – κλειδιά που τον  χαρακτήριζαν, ως άνθρωπο και καλλιτέχνη : ευαισθησία και ευγένεια.  Ο Διονύσης Θεοδόσης ήταν ο ευαίσθητος κι ευγενικός ερμηνευτής του ελληνικού τραγουδιού.  Καταμετρώντας κανείς το πέρασμα του Διονύση Θεοδόση απ’ τη ζωή και το  τραγούδι, ίσως, αρχικά, να συμφωνεί, με το δημοσίευμα εκείνο που, με αφορμή  το θάνατό του, παραλλάσσοντας το τίτλο του προσωπικού δίσκου του («Όσο κρατάει ένας καφές»), έγραψε πως «Κράτησε όσο κρατάει ένας καφές» …  Και πράγματι, αυτός είναι ο απολογισμός : 35 χρόνια ζωής, 10 χρόνια στο τραγούδι,  8 δισκογραφικές συμμετοχές, 1 προσωπικός δίσκος, 41 συνολικά τραγούδια. Ακούγοντας όμως κάποιος κομμάτια σαν τα :  «Ο έρωτας της Κυριακής», «Το σπίτι που γεννήθηκα», «Έτσι σ’ αγάπησα»,  «Κι όλο εγώ περίμενα», «Όσο κρατάει ένας καφές», «Μια παλιά φωτογραφία»,  «Τις νύχτες που κυκλοφορώ» κ.ά., που τα χρωμάτισε μοναδικά κι ανεξίτηλα  με τη φωνή του, διαπιστώνει, αμέσως, μια έντονη ερμηνευτική ταυτότητα  κι ένα προσωπικό στίγμα που, συνάμα, αποτελεί και το ιδιαίτερο πετραδάκι  που έβαλε ο Διονύσης Θεοδόσης στο ελληνικό τραγούδι.

Η δισκογραφία του Διονύση Θεοδόση 1984, «Έξοδος κινδύνου»  Μουσική : Γιάννης Σπανός, στίχοι : Λίνα Νικολακοπούλου, τραγουδούν : Άλκηστις Πρωτοψάλτη κι ο Διονύσης Θεοδόσης σε 4 τραγούδια. 1984, «Όλη τη μουσική μεσ’ στην αγάπη βάλε»  Μουσική : Μιχάλης Τερζής, ποίηση : Κωστή Παλαμά, τραγουδούν : Γιώργος Νταλάρας, Δήμητρα Γαλάνη, Ελευθερία Αρβανιτάκη κι ο Διονύσης Θεοδόσης σε 2 τραγούδια. 1984, «Μουσική πρόκληση»  (διπλός δίσκος – ζωντανή ηχογράφηση από το “Michel”) | Μουσική : Γιάννης Σπανός – Γιώργος Χατζηνάσιος. Τραγουδούν : Πένυ Ξενάκη, Αντώνης Ζαφειρόπουλος, Ειρήνη Αγγέλου κι ο Διονύσης Θεοδόσης σε 9 τραγούδια. 1986, «Παιχνίδι για δύο»  Μουσική : Γιώργος Χατζηνάσιος, στίχοι : Λίνα Νικολακοπούλου, τραγουδά η Δήμητρα Γαλάνη  και τραγουδούν σε ντουέτο μαζί της, από ένα τραγούδι, ο Γιάννης Πάριος, η Τάνια Τσανακλίδου  κι ο Διονύσης Θεοδόσης. 1986, «Τραγούδια για τους φίλους μου»  Μουσική : Χρήστος Νικολόπουλος, στίχοι : Λευτέρης Χαψιάδης. Τραγουδούν, από ένα τραγούδι ο καθένας τους, οι : Μανώλης Αγγελόπουλος, Χάρις Αλεξίου, Μαίρη Βάσου, Ελένη Βιτάλη, Δήμητρα Γαλάνη, Λίτσα Διαμάντη, Στράτος Διονυσίου, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Γιάννης Πάριος κι ο Διονύσης Θεοδόσης(χρυσός δίσκος – 50.000 πωλήσεις). 1987, «Στη λεωφόρο της αγάπης»  Μουσική : Μάριος Τόκας, στίχοι : Ανδρέας Νεοφυτίδης. Τραγουδούν : Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη κι ο Διονύσης σε 2 τραγούδια (χρυσός δίσκος – 50.000 πωλήσεις). 1989, «Θεσσαλονίκη δώδεκα και πέντε» (διπλός δίσκος – ζωντανή ηχογράφηση)  Μουσική : Γιώργος Χατζηνάσιος – Μάριος Τόκας. Τραγουδά ο Διονύσης Θεοδόσης(10 τραγούδια) κι οι : Ελένη Αργαλιά, Δημήτρης Κάσσαρης και Κατερίνα Τοπάζη. 1989, «Όσο κρατάει ένας καφές»  Μουσική : Θάνος Μικρούτσικος, στίχοι : Άλκης Αλκαίος κι, από ένα τραγούδι ο καθένας τους, ο Κώστας Τριπολίτης κι ο Γιώργος Παυριανός. Τραγουδά ο Διονύσης Θεοδόσης(είναι ο μοναδικός προσωπικός δίσκος της καριέρας του). Στις δεύτερες φωνές η Ελένη Τσαλιγοπούλου. 1990, «Άδεια θρανία» (δίσκος για τον Κυπριακό Αγώνα)  Μουσική : Μάριος Μελετίου, ποίηση : Ανδρέας Παστελλάς. Ο Διονύσης Θεοδόσης τραγουδά το ομώνυμο τραγούδι.

ΜΙΛΟΥΝ ΣΤΟΝ «ΟΡΦΕΑ» ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΘΕΟΔΟΣΗ Γιάννης Σπανός : Ήταν γεννημένος για τραγουδιστής  Πως γνωρίσατε το Διονύση; Γ.Σ.: Γνωριστήκαμε γύρω στα 1982, στο καφενείο του Βασίλη στην Πλάκα. Δεν ήρθε δηλαδή για να τον ακούσω, απλά γνωριστήκαμε και δεθήκαμε πολύ, μετά ήρθε κι η συνεργασία μας που έγινε τακτική. Κι ακολούθησε κι η δισκογραφική συνεργασία σας στην «Έξοδο κινδύνου». Γ.Σ.: Εγώ τον πρότεινα, να συμμετάσχει στον δίσκο της Πρωτοψάλτη, γιατί τον αγαπούσα και τον εκτιμούσα πολύ. Συνεργαστήκατε, πάντως, πολύ σε ζωντανές εμφανίσεις. Γ.Σ.: Παρότι συναντηθήκαμε, όπως σου είπα, το 1982, νιώθαμε σα να είχαμε μεγαλώσει μαζί. Ήμασταν μια παρέα και περνάγαμε ωραία. Ο Διονύσης τραγουδούσε τα πάντα, αλλά έλεγε μοναδικά την “Ανθολογία” μου, κι είχε και μια ευγένεια μοναδική σαν άνθρωπος. Από μένα τον “ανακάλυψε” κι ο Νταλάρας και τον πήρε για τα “Λάτιν” και, κατόπιν, ο Θάνος ο Μικρούτσικος, που του έκανε το δίσκο. Πέστε μου κάποιο χαρούμενο περιστατικό από τη συνεργασία σας. Γ.Σ.: Είχα μελοποιήσει Καβάφη. Κι ένα κομμάτι το “Ομνύει” το λέγαμε με το Διονύση στις συναυλίες. Κι έλεγα εγώ και τώρα θα ακούσετε το “Ομνύει” του Καβάφη. Κι ο Διονύσης γέλαγε! Και κάποια φορά, του ’πα, μετά στη συναυλία, τι γελάς βρε; Καβάφης είναι αυτός! Και μου απάντησε, ξέρεις πως ακούγεται όταν το λες; Το μ…νί του Καβάφη! Όλη τη σειρά των ποιημάτων του Καβάφη που είχα μελοποιήσει, ήταν να τα κάνω δίσκο με το Διονύση, είχαμε κάνει πρόβες, είχα κάνει κι ένα δείγμα. Μετά έτυχε το θλιβερό γεγονός. Κι έμεινε ο Καβάφης, δεν τον έβγαλα ποτέ, δεν το έχω εκδώσει αυτό το έργο μου. Ποια ήταν η όλη εικόνα που είχατε αποκομίσει ως συνθέτης από τον καλλιτέχνη Διονύση Θεοδόση; Γ.Σ.: Ηταν γεννημένος για τραγουδιστής. Το ’χε μέσα του. Έκανε κάτι φωνητικά άλλο πράγμα. Ήταν φτιαγμένος για να γίνει, όχι απλώς τραγουδιστής, αλλά, πολύ μεγάλος τραγουδιστής – ερμηνευτής. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Γιώργος Νταλάρας : Η φωνή του ήταν μουσικό όργανο Πότε ακούσατε για πρώτη φορά το Διονύση Θεοδόση; Γ.Ν.: Τον είδα και τον άκουσα στην τηλεόραση της ΕΡΤ πολύ παλιά, σ’ ένα αφιέρωμα στον Γιάννη Σπανό, αν θυμάμαι καλά. Με συγκίνησε και η φωνή του και η παρουσία του. Τι ήταν αυτό που εκτιμήσατε στη φωνή του, αλλά και στο όλο προφίλ του και τον καλέσατε να συμμετάσχει στις ζωντανές εμφανίσεις σας; Γ.Ν.: Μα σας είπα, εντυπωσιάστηκα. Εγώ, όπως γνωρίζετε, έχω παθολογική αδυναμία στους σωστούς ερμηνευτές. Ο Διονύσης ήταν πάντα ολόσωστος. Δεν φαλτσάριζε ποτέ. Επιπλέον ήταν ευέλικτος και καλλίφωνος, καλόηχος, εάν καταλαβαίνετε τι εννοώ. Νομίζω ότι πέρα από τις συνεργασίες στα ζωντανά δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο συνεργάτη στα ”Latin”. Είναι καταπληκτικό πως αυτό το παιδί έκανε όλες τις φωνές, δεύτερες, τρίτες, με καταπληκτική ευκολία. Η φωνή του ήταν μουσικό όργανο. Θυμάστε κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό από την περίοδο αυτή που ήσασταν συνεργάτες; Γ.Ν.: Δεκάδες. Μην ξεχνάτε ότι ο Διονύσης δεν ήταν συνεργάτης μου μόνον. Ήταν πολύ δικός μου άνθρωπος, φίλος. Μετά τις περιοδείες πηγαίναμε μαζί διακοπές με τις μηχανές, ήταν κολλητοί φίλοι με την Άννα, ήταν δίπλα στη γέννηση της κόρης μας, σε όλες μας τις στιγμές. Και στις δικές του. Καλές και κακές. Τι νομίζετε ότι άφησε ο Διονύσης Θεοδόσης, με τη μικρή έστω δισκογραφία του και την, εν γένει παρουσία του, στο ελληνικό τραγούδι; Εσείς, προσωπικά, 15 πλέον χρόνια απ’ το θάνατό του, τι περισσότερο θυμάστε απ’ την καλλιτεχνική κι ανθρώπινη σχέση σας; Γ.Ν.: Ο Διονύσης ήταν υπόδειγμα τραγουδιστή, έντιμου ανθρώπου, καλού φίλου, καλού συναδέλφου. Ένας άνθρωπος πράος, αλλά έμπειρος με τη ζωή και τους ανθρώπους, με πνευματικότητα, αγωγή και τεράστιο θάρρος και υπομονή όπως απέδειξε στη σύντομη ζωή του. Ποτέ δεν τον ξεχνάμε με την Άννα. Είναι κομμάτι της ζωής μας. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Θάνος Μικρούτσικος : Τεχνικά ήταν ένας σπουδαίος τραγουδιστής Πότε πρωτογνωρίσατε το Διονύση Θεοδόση και πως πήρατε την απόφαση να συνεργαστείτε μαζί του κάνοντας έναν ολόκληρο προσωπικό δίσκο; Θ. Μ.: Οφείλω να πω – ύστερα από τόσα χρόνια πια – ότι η απόφαση να συνεργαστώ μαζί με το Διονύση δεν ήταν δική μου και δεν ήταν δική μου για τον εξής και μόνο λόγο. Εγώ είχα κάνει τότε ένα δίσκο με τη Χαρούλα (Αλεξίου), το «Η αγάπη είναι ζάλη» (1986) κι ένα με το Βασίλη(Παπακωνσταντίνου) , το «Όλα από χέρι καμένα» (1988). Και, γενικά, κινιόμουνα σε κείμενα που απαιτούσαν μια άλλη αντιμετώπιση από τον τραγουδιστή. Ο Θεοδόσης – τον είχα ακούσει – ήταν ένας πολύ καλός τραγουδιστής, αλλά με μια ατσαλάκωτη ευγένεια, που εγώ - τουλάχιστον σε μένα - την ήθελα τσαλακωμένη. Μου πρότεινε, το 1989, ο Αχιλλέας ο Θεοφίλου, ο παραγωγός, να κάνω ένα δίσκο με το Θεοδόση. Υπήρχε ένα ζήτημα με την εταιρεία (MINOS), ότι, ενώ οι δυο προηγούμενοι δίσκοι (απ’ τους τρεις ενός συμβολαίου που ’χα υπογράψει) που ’χα κάνει με την Αλεξίου και τον Παπακωνσταντίνου, ήταν ονοματισμένοι να γίνουν με τους συγκεκριμένους τραγουδιστές, ο τρίτος θα ήταν κοινή συναινέσει. Κι απ’ την στιγμή που μου πρότειναν το Θεοδόση και μου ήταν συμπαθής, είπα θα το δοκιμάσω. Μάλιστα, είπα στον Αλκαίο, γράψε έχοντας υπόψη σου το Διονύση. Τον ταλαιπώρησα όμως το Διονύση κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης του δίσκου. Μου ερχόταν διαβασμένος και τα ’λεγε τα τραγούδια πάνσωστα, αλλά δεν μου ’βγαλε το εσωτερικό ουρλιαχτό, που εγώ χρειάζομαι ακόμα και σε δυο νότες. Ήταν όμως τεχνικά άρτιος. Πες τε μου κάποιο περιστατικό απ’ αυτές τις ηχογραφήσεις. Θ. Μ.: Θα σου πω για το κομμάτι “Με το πλοίο του Φελίνι”. Ερχόταν ο Διονύσης για πρόβα στο σπίτι μου, καλοσιδερωμένος, με το πουκάμισό του, τα μανικετόκουμπά του, καθαρός. Και του ’λεγα, πάνω στην πρόβα, σκλήρυνε. Σκλήραινε. Αλλά δεν σκλήραινε μέσα του. Γιατί ήταν ένα πολύ ήρεμο κι ευγενέστατο παιδί! Δεν του έβγαινε το εσωτερικό ουρλιαχτό. Μια μέρα, λοιπόν, του είπα, Διονύση ξέρεις πως θα κάνεις πρόβα μόνος σου στο σπίτι το κομμάτι; Θα γδυθείς, θα αρχίσεις να βάφεσαι στο πρόσωπο, να γίνεις άσχημος και θα καταστρέψεις ένα από αυτά τα όμορφα πουκάμισά σου, να του ρίξεις μπογιά! Κι έτσι, να κοιταχτείς στον καθρέφτη και να μισήσεις τον εαυτό σου! Και να βγάλεις μια κραυγή! Δεν μου την έβγαλε αυτήν την κραυγή, αλλά, δεν μπορώ και να μην ομολογήσω ότι ήταν πολύ καλές οι ερμηνείες του. Ποια ήταν, κατ’ εσάς, τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του ως τραγουδιστή; Θ. Μ.: Τεχνικά ήταν ένας σπουδαίος τραγουδιστής, ίσως, στη δεκαετία του ’80, να μην υπάρχει καλύτερος από το Διονύση. Εγώ πιστεύω ότι ήταν ιδανικός για να τραγουδήσει Γιάννη Σπανό, δε νομίζω ότι θα υπήρχε καλύτερος. Τι ανάμνηση κρατάτε μέσα σας από τον άνθρωπο Διονύση; Θ. Μ.: Ήταν ένας γλυκύτατος άνθρωπος και τον θυμάμαι με πολλή αγάπη. Πόνεσα πολύ που έφυγε τόσο σύντομα. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Μιχάλης Τερζής : Μου έκανε εντύπωση το φυσικό ηχόχρωμα της φωνής του Πότε και πως γνώρισες το Διονύση Θεοδόση και τον κάλεσες να συμμετάσχει στη δουλειά σου «Όλη τη μουσική μεσ’ στην αγάπη βάλε» σε ποίηση Κωστή Παλαμά;  Μ.Τ.: Τον Διονύση Θεοδόση τον γνώρισα από τον Γιώργο Νταλάρα και την Άννα Νταλάρα. Ήταν η εποχή που κάναμε, καθημερινά σχεδόν, πρόβες τα τραγούδια του Κωστή Παλαμά, στο σπίτι του Νταλάρα, παρών πάντοτε και ο Άκος Δασκαλόπουλος, που είχε την φιλολογική επιμέλεια και την γενική επιμέλεια στο casting της δουλειάς, μέχρι που να φτάσει αυτή στην εταιρία αλλά και στην συνέχεια. Στο studio από εκεί και πέρα, τα ανέλαβε όλα και τη διεύθυνση παραγωγής, ο “ιστορικός” παραγωγός, ο Γιώργος Μακράκης της MINOS τότε και νυν της LEGEND. Επεξεργαζόμασταν λοιπόν το τραγούδι “Το σπίτι που γεννήθηκα”. Τότε ο Νταλάρας κι η Άννα προτείνανε, αυτό το τραγούδι, να το ερμηνεύσει ένας νέος τραγουδιστής, που τον πίστευαν πολύ, το όνομα του οποίου για πρώτη φορά άκουγα. Ο Διονύσης Θεοδόσης, νέος, άγνωστος, χωρίς δισκογραφία, ενταγμένος τραγουδιστής, στα υπ’ όψιν, στο δυναμικό της MINOS , που εκείνη την εποχή συνεργαζόταν με τον Γιάννη Σπανό σε συναυλίες. Ζήτησα να τον γνωρίσω, να τον ακούσω. Την άλλη μέρα ήρθε στο σπίτι μου, ένα νέο ευγενικό παιδί με ήθος, με γνώση του κάθε τι γύρω από το τραγούδι και πολλά όνειρα. Παθιασμένος με τη μουσική και αφοσιωμένος από καιρό στο τραγούδι, έκανε το δικό του αγώνα για να βρει το δρόμο του. Κάθισα λοιπόν στο πιάνο, είχε λίγο τρακ στην αρχή, τον ενθάρρυνα, ξεθάρρεψε και του ζήτησα να μου τραγουδήσει το “Αχ χελιδόνι μου”, το “Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι” κ.ά. Όμορφη, ζεστή και πολύ εκφραστική φωνή, με πολλές δυνατότητες. Του το ’πα, χάρηκε, ενθουσιάστηκε. Συνεργασθήκαμε εντατικά, κάνοντας πολλές πρόβες και το τραγούδι ηχογραφήθηκε, σε λίγο καιρό, με την φωνή του. Το ερμήνευσε μοναδικά, μαζί με ένα ακόμη στην ίδια σειρά. Έτσι, με τον δίσκο αυτόν, που προανέφερες, πρωτοεμφανίζεται στην ελληνική δισκογραφία ο Διονύσης Θεοδόσης για να διαγράψει την δική του πολύ πετυχημένη πορεία στη MINOS. Μετά από μήνες συναντηθήκαμε τυχαία στο αεροδρόμιο, εγώ πετούσα για το Μόναχο κι εκείνος επέστρεφε από Κύπρο. Μου λέει ενθουσιασμένος, Μιχάλη “Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πουν οι ξένοι” το τραγουδούσε ολόκληρη η Κύπρος, στην τραγική επέτειο της εισβολής, σκίζει, όπως και το “Γιαννιώτικα, Σμυρνιώτικα” και το “Σ’ αγαπώ” με τον Νταλάρα και τη Γαλάνη. Χάρηκα. Κρατήσαμε επαφή, συζητούσαμε, σχεδιάζαμε μια δισκογραφική δουλειά με ωραία τραγούδια, σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου.  Ποιο ήταν το ιδιαίτερο εκείνο στοιχείο του, ως τραγουδιστή, που σου άρεσε; Μ.Τ.: Ο Διονύσης ήταν άνθρωπος με αρχές και ήθος, προσφυγάκι, από την Πόλη κράταγε η οικογένειά του. Μου έκανε εντύπωση το φυσικό ηχόχρωμα της φωνής του, οι φωνητικές δυνατότητές του, η προσήλωσή του στην λιτή χωρίς λαϊκίστικες υπερβολές έκφρασή του, η αφοσίωσή του στον στόχο και βέβαια η ανάγκη του να του δοθεί μια ευκαιρία. Θυμάσαι κάποιο περιστατικό από τις πρόβες και το στούντιο; Μ.Τ. : Ναι. Όταν πήγαμε στο studio του Τάσου του Κυριαζή για να γράψουμε την ορχήστρα, τον κάλεσα να είναι παρών για να εξοικειωθεί με τον χώρο και να μας τραγουδήσει, για να ηχογραφήσουμε μαζί με την ορχήστρα και τον “οδηγό” του τραγουδιού, συνήθης πρακτική στη δουλειά μας. Ήρθε λοιπόν ο Διονύσης άνετος και χαρούμενος και τραγούδησε με συνέπεια επαγγελματία. Όταν όμως την άλλη μέρα ξαναπήγαμε, για να ηχογραφήσουμε πλέον και τη φωνή του στο play – back είχε λίγο τρακ, προσπάθησε δυο – τρεις φορές, τα ίδια, προφανώς η υπευθυνότητα και η ευαισθησία του συνέτειναν σ’ αυτό. Προσπάθησα να τον βοηθήσω, του λέω, Διονύση πες το όπως μου το τραγούδησες εχθές στο σπίτι. Εκείνος τα ίδια, εξακολουθούσε να έχει τρακ. Κάποια στιγμή αντιλαμβάνομαι ότι τον αγχώνει το κόκκινο φωτάκι με το “recording” και η φράση του ηχολήπτη Βασίλη Γεωργόπουλου, ο οποίος επαναλαμβάνει με ευγένεια, πάμε παιδιά, γράφουμε! Του λέω, Διονύση, πάμε λίγο έξω να πάρουμε μια ανάσα, διάλειμμα! Βρίσκω την ευκαιρία και λέω του ηχολήπτη, Βασίλη όταν ξαναρχίσουμε την ηχογράφηση δεν ανάβουμε το κόκκινο λαμπάκι, ούτε λέμε την λέξη γράφουμε! Μπαίνουμε μέσα, ωραία, προσπάθησε του λέω μια – δυο φορές για να ζεσταθείς και μετά το ηχογραφούμε. Αυτό ήτανε, το τραγούδησε δύο φορές και η μια ήταν καλύτερη από την άλλη. Ρωτάει, πως πάμε; Θέλουμε όμως να του κάνουμε λίγο πλάκα τώρα και του λέω, άστο Διονύση, θα φωνάξουμε τελικά τον Νταλάρα να μας το τραγουδήσει! Κάγκελο ο Διονύσης, πάγωσε! Πάμε, του λέω, έξω. Τον καθίζω δίπλα στον ηχολήπτη και ακούμε “Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι”, εγώ είμαι; ψέλλισε χαμηλόφωνα, σκάμε στα γέλια εμείς, συγχαρητήρια και καλή επιτυχία του λέει ο Μακράκης, αγκαλιές, φιλιά, αυτό ήτανε!  Ποια είναι η τελευταία εικόνα που σου έχει μείνει από το Διονύση; Μ.Τ.: Ενός νέου τραγουδιστή με σφρίγος, δυναμισμό και αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές του, ώριμου πλέον να κάνει το καλύτερο. Είχε την ευτυχία να δει το όραμά του να πραγματώνεται. Η φυσική του παρουσία κοσμούσε το τραγούδι μας με αισθαντικές ερμηνείες. Τραγούδησε υπέροχα τραγούδια με τόση επιτυχία. Είχε πολλά σχέδια και ήταν έτοιμος να τα πραγματοποιήσει. Με αξιοπρέπεια και στωικότητα στην δοκιμασία. Αυτός ήταν ο Διονύσης Θεοδόσης. * * * *  Ανδρέας Νεοφυτίδης: Ο αδόκητος θάνατος του Διονύση Θεοδόση στέρησε το ελληνικό τραγούδι από μια μεγάλη φωνή Μιλήστε μου, καταρχάς, για τη συνεργασία σας μαζί του. Α.Ν.: Ο Διονύσης Θεοδόσης ερμήνευσε δύο δικά μου τραγούδια σε μουσική του, και αυτού πρόωρα χαμένου, φίλου και σημαντικού συνθέτη Μάριου Τόκα στον δίσκο “Στη λεωφόρο της αγάπης” το 1987. Και τα δυο αυτά τραγούδια(“Κι όλο εγώ περίμενα”, “Το τριαντάφυλλο”) γράφτηκαν χωρίς να έχουμε υπόψη μας τη φωνή και τις ερμηνευτικές δυνατότητες του Θεοδόση. Εντούτοις, η ερμηνεία του αποδείχθηκε καταλυτική. Δεν θα λησμονήσω ποτέ με τι ιερή αφοσίωση προσερχόταν ο Διονύσης στο στούντιο και με τι ευλαβές πάθος μελέτησε και ηχογράφησε τελικά αυτά τα δύο τραγούδια. Αλλά και κρίνοντας από το αποτέλεσμα, οι φωνητικές δυνατότητες, η ευγένεια, η λεπτότητα και το ευαίσθητο της ερμηνείας του είχαν αρχίσει πλέον να λειτουργούν σε μας ως πρόκληση και έναυσμα για νέους δρόμους δημιουργίας, ποιοτικούς, πρωτοποριακούς και επιτυχημένους, στο ελληνικό τραγούδι. Δυστυχώς δεν προλάβαμε. Ποια νομίζετε, λοιπόν, ότι θα ήταν η θέση του σήμερα στο τραγούδι μας; Α.Ν.: Όποιος σήμερα θα ήθελε να μιλήσει για τον Θεοδόση και τι θα μπορούσε να ήταν τώρα, τι θέση θα κατείχε στο στερέωμα του ελληνικού τραγουδιού, δεν θα ήταν δυνατό, πιστεύω, να ξεφύγει από την εξής, παράλληλη, ερώτηση, τι τραγούδια θα είχαμε ειπωμένα από αυτήν την εξαίσια και τόσο πρόωρα χαμένη φωνή, δηλαδή τι τραγούδια θα εκαλείτο ο ίδιος να ερμηνεύσει ή τι τραγούδια θα επέβαλλε η φωνή του να γραφτούν γι’ αυτήν. Επειδή είναι τοις πάσι γνωστό πως τα τραγούδια – πολλά, πάρα πολλά – γράφονται με γνώμονα τις δυνατότητες, την ποιότητα, το ήθος και το ύφος μια συγκεκριμένης φωνής. Όπως και να το δούμε και να το πούμε, ο θάνατός του ήταν μεγάλη απώλεια … Α.Ν.: Ο αδόκητος θάνατος του Διονύση Θεοδόση το 1993 στέρησε το ελληνικό τραγούδι από μια μεγάλη φωνή κι αρκετούς δημιουργούς, συνθέτες και στιχουργούς, τη δυνατότητα όχι μόνο της ποιοτικής δημιουργίας, αλλά και, πρωτίστως, της πρωτοποριακής, με την έννοια ότι πέρα από τη φωνή του ο Διονύσης Θεοδόσης διέθετε λεπτή καλλιέργεια, πάμπολλες ευαισθησίες και ένα ανήσυχο αλλά και επιδεκτικό πνεύμα και εμφανιζόταν πανέτοιμος να βαδίσει σε νέους δρόμους καλλιτεχνικής δημιουργίας. * * * *  Πένυ Ξενάκη: Το μόνο του φάλτσο είναι το ότι έφυγε τόσο νωρίς! Πως γνωριστήκατε με το Διονύση Θεοδόση; Π. Ξ. : Το Σεπτέβρη του 1983, σε μια συναυλία που συμμετείχα, ήρθε ο Διονύσης, μου ’πιασε το χέρι – ήταν η πρώτη φορά που τον είδα – και μου ’πε, μη φύγεις, σε θέλει ο Γιάννης ο Σπανός, σε άκουσε και του άρεσες. Εγώ είχα βγει πολύ πρόσφατα στο χώρο κι έτσι, μετά απ’ αυτήν την πρόσκληση, μπήκα στην ομάδα του Γιάννη Σπανού. Ποιες ήταν οι δισκογραφικές συνεργασίες σας αλλά κι οι κοινές ζωντανές εμφανίσεις σας; Π.Ξ.: Το καλοκαίρι του 1984 κάναμε πάρα πολλές συναυλίες με το Σπανό, ήμασταν ήδη γκρουπ. Όταν ήρθε η πρόταση από το Χατζηνάσιο για το ”Michel”, δυο πιάνα – δυο συνθέτες και τέσσερις νέες φωνές, ο Σπανός του είπε, εγώ έχω ήδη τις δύο (εμένα και το Διονύση) – μας είχε ακούσει κι ο Χατζηνάσιος – έφερε κι εκείνος, την Ειρήνη Αγγέλου και τον Αντώνη Ζαφειρόπουλο κι έτσι έγινε η τετράδα η θρυλική, όπου ο ένας ανάπνεε με τη φωνή του άλλου. Και αυτή ήταν η επιτυχία μας. Αυτό το πρόγραμμα κυκλοφόρησε και, σε ζωντανή ηχογράφηση, στο δίσκο “Μουσική πρόσκληση”. Θυμάσαι κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό από την περίοδο αυτή που ήσασταν καλλιτεχνικά μαζί; Π.Ξ.: Ο Διονύσης είχε εξαιρετικό χιούμορ. Μια φορά, τη σεζόν που δουλεύαμε στο “Michel”, είχαμε και γύρισμα για κάποιο χριστουγεννιάτικο πρόγραμμα. Ήταν 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου κι είχαμε το πρωί το γύρισμα, το οποίο τράβηξε πολύ και μας απόμενε μόνο ένα δίωρο μέχρι να ξεκινήσει η βραδινή παράσταση. Ήμασταν δηλαδή εκεί από το πρωί και θα συνεχίζαμε κι όλη τη νύχτα! Μέσα ετοίμαζαν τα φαγητά για το βράδυ, αλλά, επειδή είχαν στρώσει τα τραπέζια, ήταν αδύνατο να μας βάλουν κι εμάς να φάμε κάτι εκεί. Οπότε λέει ο Διονύσης, θα πάμε να φάμε στο “Γεροφοίνικα” στο Κολωνάκι. Είχαμε τέτοια πείνα και φάγαμε πολύ και μετά από μισή ώρα θα έπρεπε να βγούμε να τραγουδήσουμε. Είχε πέσει το ρέψιμο της αρκούδας εκείνη τη μέρα! Δεν μπορούσαμε να τραγουδήσουμε από το πολύ φαί, ήταν η χειρότερή μας βραδιά, αλλά γελάσαμε πολύ που ήμασταν τόσο “κακοί”! Ήταν και λίγο αντάρτης ο Διονύσης, μας προέτρεπε στην αμαρτία. Ποιο ήταν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του – ως τραγουδιστή, αλλά κι ανθρώπου – που ξεχώρισες κι εκτίμησες; Π.Ξ.: Η ιδιαιτερότητά του τραγουδιστικά ήταν η ίδια η φωνή του και το συναίσθημα που έβγαζε τραγουδώντας. Ήταν μουσικός τραγουδιστής. Είχε μια χαρακτηριστική ευκολία στο να κάνει διάφορες φωνές και τέρτσα, αφού, του ’λεγε ο Σπανός, μόνο τη φωνή – Σάββατο δε μπορείς να κάνεις! Άκουγε το τραγούδι κι εναρμόνιζε ταυτόχρονα τις φωνές. Κεντούσε μέσα στο τραγούδι. Σαν άνθρωπος ήταν – το πιστεύεις ότι δεν μπορώ να πω τη λέξη ήταν; - ένα υπέροχο παιδί. Ένα καθαρό πλάσμα, εγώ έτσι θα τον χαρακτήριζα απ’ όλες τις απόψεις.  Την περιπέτεια της υγείας του πως την αντιμετώπισε; Π.Ξ.: Το διάστημα που ’χε αρρωστήσει κι είχε φύγει στο Λονδίνο, νιώθαμε ότι ήθελε να είναι μόνος του. Τότε εμένα μου ’χε στοιχίσει πάρα πολύ ψυχολογικά, αλλά, απ’ την άλλη, ένιωθα υποχρέωση, απ’ τη στιγμή που το ’θελε, να το σεβαστώ. Τι κρατάς μέσα σου από το Διονύση;  Π.Ξ.: Τα πάντα! Ήταν τόσο λίγο το διάστημα που μας άφησε να τον χαρούμε, που δεν μπορείς να ξεχάσεις κάτι, ακόμη και τις στιγμές που τσακωνόμασταν. Αυτό που θα χαρακτηρίζει πιο πολύ το συναίσθημά μου απέναντι στο Διονύση, είναι ένα μεγάλο γιατί! Θα μου πεις είναι ο πρώτος που πεθαίνει νέος; Όχι. Αλλά ήταν ο πρώτος που έφυγε όταν ήμασταν κι εμείς πολύ νέοι ακόμα. Δε στέρησε μόνο εμάς από τη φιλία του, αλλά και το ελληνικό τραγούδι. Κι αυτό ίσως είναι το μόνο του φάλτσο, το ότι έφυγε τόσο νωρίς… * * * * * * * * * * Αγγελική Θεοδόση (αδερφή του Διονύση Θεοδόση): Έφυγε πάνω στην άνοδό του Τα 15 χρόνια που έχουν περάσει από το θάνατό του, έχουν απαλύνει κάπως τον πόνο; Α.Θ.: Για μένα είναι σα να ’ταν χτες! Ήμασταν πάρα πολύ αγαπημένα αδέρφια. Νοιαζόταν ο ένας για τον άλλον, ήταν το στήριγμά μου. Ήταν τρία χρόνια μικρότερος από μένα, αλλά ήταν σα είναι ο μεγαλύτερος, τόσο πολύ με νοιαζόταν! Έφυγε πολύ νωρίς …  Α.Θ.: Πάνω στην άνοδό του έφυγε … Ο ίδιος πως τα έβλεπε τα πράγματα όσον αφορά την καριέρα του; Α.Θ.: Δεν είχε παράπονο, πίστευε ότι του πηγαίνουνε καλά τα πράγματα. Πίστευε στον εαυτό του. Ζήταγε τη γνώμη σας; Α.Θ.: Ναι, τη ζητούσε. Κι εγώ του ανέβαζα πολύ το ηθικό, γιατί τον πίστευα πάρα πολύ, αλλά ήμουν κι αντικειμενική.  Ποιο τραγούδι σας είχε εντυπωσιάσει πιο πολύ απ’ αυτά που έλεγε;  Α.Θ.: Το “Μονόγραμμα” του Χατζηνάσιου, σε ποίηση του Ελύτη, το έλεγε καταπληκτικά. Ο Διονύσης συνεργάστηκε με σπουδαίους καλλιτέχνες, μεγάλα ονόματα. Υπήρχε κάποιος με τον οποίον ήταν πιο κοντά; Α.Θ.: Με το Γιώργο Νταλάρα. Τον αγαπούσε πάρα πολύ το Γιώργο ο αδερφός μου. Αλλά κι ο Γιώργος του είχε σταθεί πάρα πολύ. Κάνανε πάρα πολύ παρέα. Κι ο Νταλάρας ήταν κοντά του μέχρι το τέλος. Ετοίμαζε κάποια νέα δουλειά, πριν τον προλάβει η αρρώστια κι ο θάνατος; Α.Θ.: Ναι, έναν δίσκο με τραγούδια του Μάριου Τόκα και του Χρήστου Νικολόπουλου. Μάλιστα, στον δίσκο του Δημήτρη Μητροπάνου “Παρέα μ’ έναν ήλιο”(1994), σε μουσική του Μάριου Τόκα και σε στίχους του Φίλιππου Γράψα, υπάρχει κι ένα τραγούδι που επρόκειτο να το πει ο αδερφός μου και το έχουν αφιερώσει στη μνήμη του. Είναι το κομμάτι “Ο Αύγουστος που μου χρωστάς”. * * * * *

*ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www.e-orfeas.gr/singing/tributes