Ιστορία των λαξευτών μονολιθικών Εκκλησίων της Lalibela

 Ο Αιθιοπικός βασιλιάς Gebre Mesqel Lalibela 
ήταν μέλος της δυναστείας Zagwe, η οποία είχε καταλάβει 
τον αιθιοπικό θρόνο γύρω στο 1000 μ.Χ.
Όταν οι αντίπαλοί του άρχισαν να αυξάνουν την δύναμη και 
την εξουσία τους, ο Lalibela ζήτησε τη στήριξη της ισχυρής τότε 
Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αιθιοπίας, με αντάλλαγμα την 
οικοδόμηση αυτών ακριβώς των εκκλησιών στην πρωτεύουσα του, 
Roha, η οποία έκτοτε μετονομάστηκε σε Lalibela.

Στόχοι του βασιλιά Lalibela ήταν: 

1. να δημιουργήσει μια νέα Ιερουσαλήμ, για όλους εκείνους 
που δεν θα μπορούσαν να κάνουν το προσκύνημα στους 
Αγίους Τόπους και 
2. να δημιουργήσει μια ιερή πόλη για να ανταγωνιστεί την πόλη 
του Αξούμ, με την Κιβωτό της Διαθήκης. 

Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, ο ίδιος είχε ταξιδέψει στην 
Ιερουσαλήμ και εμπνεύστηκε από αυτό που είδε. 
Αλλά ο βασιλιάς δεν έκανε καμία προσπάθεια να αντιγράψει τις 
εκκλησίες της Ιερουσαλήμ. Στην πραγματικότητα, η ιερή 
αρχιτεκτονική της Lalibela δεν θα μπορούσε να 
είναι πιο μοναδική και ιδιαίτερη.

Οι εκκλησίες της Lalibela δεν έχουν χτιστεί. Έχουν ανασκαφτεί. 
Η μοναδικότητα των οικοδομημάτων έγκειται στο γεγονός ότι 
σκαλίστηκαν από πάνω προ τα κάτω, γεγονός μοναδικό στην 
ιστορία της αρχιτεκτονικής. Κάθε εκκλησία δημιουργήθηκε με την 
δημιουργία μιας μεγάλης τάφρου και στις τέσσερις πλευρές του 
βράχου και στη συνέχεια έγινε η εξαντλητική και κοπιώδης σμίλευση 
στο εσωτερικό. Η ψηλότερη εκκλησία είναι 12 μέτρα ψηλή και η 
εργασία που απαιτήθηκε για να ολοκληρωθεί ένα τέτοιο έργο μόνο με 
σφυριά και καλέμια είναι πραγματικά εκπληκτική.

Δημοφιλής μύθος λέει ότι οι άγγελοι ερχόντουσαν κάθε βράδυ για 
να πάρουν αυτά που άφηναν οι εργάτες για να τα μεταφέρουν μακριά. 
Μία από τις εκκλησίες, η Bet Maryam, περιέχει μια πέτρα - πυλώνα στον 
οποίο ο βασιλιάς Lalibela έγραψε τα μυστικά της κατασκευής 
των κτιρίων. Σήμερα είναι καλυμμένος με παλιά υφάσματα και μόνο 
οι ιερείς μπορούν να το βλέπουν.

Το έργο του βασιλιά Lalibela είχε δύο απροσδόκητα αποτελέσματα: 

- τη δημιουργία ενός ιερού τόπου απαράμιλλης ομορφιάς και 
- τη μεταστροφή ενός βασιλιά σε έναν μοναχό. 

Μετά από βασιλεία 20 ετών, ο Lalibela παραιτήθηκε από τον θρόνο του 
και έγινε ερημίτης, ο οποίος ζούσε σε μια σπηλιά και έτρωγε μόνο 
ρίζες και λαχανικά. Μέχρι σήμερα, οι Χριστιανοί της Αιθιοπίας θεωρούν 
τον βασιλιά Lalibela ως ένας από τους μεγαλύτερους αγίους τους.

Οι εκκλησίες είναι σε συνεχή χρήση από τότε που χτίστηκαν, πίσω 
στον 12ο αιώνα. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που είδαν αυτά τα 
οικοδομήματα ήταν Πορτογάλοι εξερευνητές γύρω στο 1520 μ.Χ., 
ένας εκ των οποίων σημείωσε στο ημερολόγιό του ότι τα αξιοθέατα αυτά 
είναι τόσο φανταστικά, που αναμένει τους αναγνώστες των περιγραφών του 
να τον κατηγορούν ότι λέει ψέματα.


Η αρχιτεκτονική των εκκλησιών της Lalibela

Οι στέγες των εκκλησιών στην Lalibela είναι στο επίπεδο του εδάφους 
και για να φτάσει κανείς στο επίπεδο της εισόδου κατεβαίνει με 
σκαλιστές σκάλες μέσα από στενές κατηφορικές τάφρους. 
Αρκετές από τις 11 εκκλησίες συνδέονται 
μεταξύ τους με σήραγγες και σκαλιστές υπόγειες και ανοιχτές 
διαβάσεις πεζών. Οι εσωτερικοί τοίχοι των εκκλησιών έχουν υποστεί 
λείανση, λόγω φθοράς, από τα χέρια των παρακλητικών προσκυνητών.

Οι λαξευτές εκκλησίες είναι απλές, όμορφα σκαλισμένες με 
χαρακτηριστικά ανοίγματα για παράθυρα, με καλούπια διαφόρων 
σχημάτων και μεγεθών, με διαφορετικές μορφές σταυρών, σβάστικες 
(πανάρχαιο θρησκευτικό σύμβολο) ακόμα και ισλαμικές αψίδες. 
Αρκετές εκκλησίες έχουν επίσης στο εσωτερικό τους τοιχογραφίες.

Κάθε εκκλησία έχει τον δικό της μοναχό ο οποίος μένει εκεί και είναι 
ντυμένος με πολύχρωμες ρόμπες μπροκάρ (βαρύ ύφασμα, 
πλούσια διακοσμημένο). Κρατώντας έναν από τους περίτεχνους 
σταυρούς λιτανείας της εκκλησίας, συνήθως από ασήμι, διαβάζει 
ακατάπαυστα προσευχές.

Συνολικά υπάρχουν 11 λαξευτές εκκλησίες στην Lalibela, 
με την πιο εντυπωσιακή να είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. 
Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του κύριου συμπλέγματος των 
εκκλησιών, με βάθος εκσκαφής 12 μέτρα και την οροφή της να 
σχηματίζει το σχήμα του ελληνικού σταυρού. 
Χτίστηκε μετά το θάνατο Lalibela (περίπου 1220 μ.Χ.) από τη χήρα του, 
ως μνημείο για τον άγιο-βασιλιά. 
Αποτελεί ένα θαυμάσιο αποκορύφωμα των σχεδίων του Lalibela να 
οικοδομήσει μια νέα Ιερουσαλήμ, με τέλειες αναλογίες και 
γεωμετρική ακρίβεια.

Σε αντίθεση με ορισμένες άλλες εκκλησίες της περιοχής, η εκκλησία 
του Αγίου Γεωργίου είναι απλή στο εσωτερικό της. 
Μια κουρτίνα προστατεύει τα Άγια των Αγίων και μπροστά από αυτή 
συνήθως κάθεται ένας ιερέας που εμφανίζει τα βιβλία και τα έργα 
ζωγραφικής στους επισκέπτες. 

Στο "Βόρειο σύμπλεγμα" απέναντι από τον κεντρικό δρόμο από τον 
Άγιο Γεώργιο, η πιο αξιοσημείωτη εκκλησία είναι η Bet Medhane Alem, 
η οποία πιστεύεται ότι είναι η μεγαλύτερη μονολιθική εκκλησία 
στον κόσμο. Θεωρείται ότι είναι ένα αντίγραφο της Αγίας Μαρίας της Σιών, 
στην Αξούμ.

Η Bet Medhane Alem συνδέεται με διαβάσεις πεζών και σήραγγες 
με την Bet Maryam, ίσως την αρχαιότερη των εκκλησιών. 

Στον ανατολικό τοίχο του ναού είναι μια σειρά από γεωμετρικά 
σκαλιστά παράθυρα σε μια κάθετη γραμμή. 
Από κάτω προς τα πάνω είναι: 
- ένας σταυρός της Μάλτας σε ένα τετράγωνο, 
- ένα σχήμα ημικύκλιο σαν μανιτάρι, όπως στις στήλες του Αξούμ, 
- ένας λατινικός σταυρός και 
- ένα απλό τετράγωνο παράθυρο.

Τα παράθυρα φωτίζουν την Άγια των Αγίων όπου έχει τοποθετηθεί 
αντίγραφο της εκκλησίας της Κιβωτού. 
Άλλες διακοσμήσεις περιλαμβάνουν ένα αστέρι του Δαβίδ σε συνδυασμό 
με ένα σταυρό της Μάλτας, τον Ήλιο με ένα χαμογελαστό ανθρώπινο 
πρόσωπο να πλαισιώνεται από οκτώ ρόδες, την Μαίρη σε ένα 
γαϊδουράκι να συνοδεύεται από τον Ιωσήφ, και μια με τον Ευαγγελισμό 
της Θεοτόκου.

Δίπλα στην Bet Maryam βρίσκεται η Bet Golgotha, γνωστή για 
τα έργα τέχνης της, τα οποία περιλαμβάνουν γλυπτά σε φυσικό 
μέγεθος των αγίων στους τοίχους της. Εδώ θεωρείται ότι βρίσκεται 
και ο τάφος του βασιλιά Lalibela, πάνω από τον οποίο βρίσκεται 
μια χρυσό-ντυμένη Κιβωτός. 

Το σύνολο των εκκλησιών χωρίζεται σε 3 ομάδες, την Βόρεια, την Δυτική 
και την Ανατολική. Κλείνουμε το άρθρο μας με την παράθεση των 
φωτογραφιών όλων των ναών: 
η συνέχεια ΕΔΩ http://geomythiki.blogspot.gr/2017/01