Στον υγρότοπο του Σχινιά εκτός από τη λίμνη Στόμι
συνυπάρχουν το έλος, με αλοφυτική βλάστηση, υγρολίβαδα
και καλαμιώνες, η Μακαρία πηγή ή Μάτι, η οποία αποτελείται
από σύστημα λιμνοπηγών που αναβλύζουν από τον πυθμένα,
η χερσόνησος της Κυνόσουρας, που συνιστά ένα τυπικό μεσογειακό οικοσύστημα, καθώς και το παραθαλάσσιο δάσος με τις κουκουναριές
(Pinus pinea) και τα πεύκα.
Το παραθαλάσσιο δάσος κουκουναριάς του υγρότοπου του Σχινιά
είναι ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα στη Μεσόγειο, μαζί με
τα δάση της Στροφιλιάς στην Αχαΐα και της Κουκουναριάς στη Σκιάθο.
Η λίμνη Στόμι άλλοτε αποτελούσε μόνιμη λίμνη, όταν δεχόταν τα
νερά του έλους και της Μακαρίας πηγής.
Με την κατασκευή όμως στην περιοχή της κεντρικής αποστραγγιστικής
τάφρου και του λοιπού συστήματος των διωρύγων στραγγίσεως,
τα νερά της πηγής και του έλους, απάγονται και οδηγούνται
στη θάλασσα. Μόνη τροφοδοσία πλέον για τη λίμνη αποτελούν τα νερά
της βροχής και οι απορροές της γύρω λεκάνης, με συνέπεια να έχει
νερό μόνο τους υγρούς μήνες.
Αντίθετα τους άνυδρους μήνες ξηραίνεται, διατηρώντας κατά θέσεις
ελάχιστο νερό.
Με τα νερά της Μακαρίας πηγής υδροδοτούνταν άλλοτε και η Αθήνα.
Με την κατασκευή όμως των διωρύγων στραγγίσεως, την ανόρυξη
γεωτρήσεων για άρδευση και τις υπεραντλήσεις από τους αγρότες
διαταράχθηκε το ισοζύγιο του γλυκού νερού και τα νερά της πηγής
επηρεάζονται από τη θάλασσα έγιναν υφάλμυρα και ακατάλληλα
για άρδευση.
Ο υγρότοπος, παρά τη γειτνίασή του με την Αθήνα, έχει σημαντική
αξία από οικολογικής πλευράς.
Διαθέτει πλούσια βιοποικιλότητα σε χλωρίδα και πανίδα, με κοινά
και σπάνια είδη, όπως η ορχιδέα των ελών και το ρινοπέταλο,
από τα φυτικά είδη, αλλά και το ενδημικό ψάρι ντάσκα
(Phoxinellus stymphalicus marathonicus) στην πηγή Μακαρία.
Σημαντική είναι και η ορνιθοπανίδα της περιοχής, σε όλη την έκταση
του Σχινιά (έχουν καταγραφεί 175 είδη), με υδρόβια, παρυδάτια
και λοιπά είδη, όπως πάπιες, χαλκόκοτες, καλαμοκανάδες, ερωδιούς, ψευτάηδονα και τσιροβάκους.
Η περιοχή του υγρότοπου αποτέλεσε θέατρο σημαντικών γεγονότων
κατά τους μυθικούς αλλά και ιστορικούς χρόνους.
Η πηγή Μακαρία πήρε το όνομά της από τη μοναδική κόρη του Ηρακλή
και της Δηιάνειρας, τη Μακαρία, η οποία εθελοντικά θυσιάστηκε χάριν
των Ηρακλειδών. Οι Ηρακλείδες, κυνηγημένοι από τον Ευρυσθέα,
για να σωθούν, έπρεπε να θυσιάσουν μια κοπέλα από αρχοντική γενιά.
Στην θέση που θυσιάστηκε η κοπέλα ανάβλυσε η πηγή, η οποία πήρε
το όνομα της Μακαρίας. Στη μάχη αυτή, σύμφωνα με τον Στράβωνα,
σκοτώθηκε και ο Ευρυσθέας, του οποίου ο Ιόλαος έκοψε το κεφάλι
στη Μακαρία κρήνη και έτσι η περιοχή ονομάστηκε «Ευρυσθέως κεφαλή».
Κοντά στο έλος έλαβε χώρα κατά το 490/498 π.Χ. και η μάχη του
Μαραθώνα, μεταξύ Ελλήνων και Περσών, όπου νικήθηκαν οι Πέρσες,
οι οποίοι μέσα στη σύγχυση της φυγής, έπεφταν μέσα στο έλος και
είχαν σημαντικές απώλειες.
Ο Παυσανίας στις Περιηγήσεις του γράφει:
«έστι δε εν Μαραθώνι λίμνη τα πολλά ελώδης.
Εις ταύτα απειρία των οδών φεύγοντες εσπίπτουσιν οι βάρβαροι
και σφίσι τον φόνον τον πολύν επί τούτω συμβήναι λέγουσι»,
δηλαδή
«στον Μαραθώνα υπάρχει λίμνη, ελώδης κατά το μεγαλύτερο μέρος της.
Σε αυτήν έπεφταν οι βάρβαροι κατά την άτακτη φυγή τους, επειδή δεν
γνώριζαν τα περάσματα, και λένε πως οι μεγαλύτερες απώλειές τους
οφείλονται σε αυτό». Η μάχη του Μαραθώνα είναι κοσμοϊστορικής
σημασίας και χάρη στη νίκη αυτή θεμελιώθηκε ο κλασικός
ελληνικός πολιτισμός.
Γιώργος Φατούρος
Από το βιβλίο
"ΛΙΜΝΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ"
"ΛΙΜΝΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου