Each of us has a personal story that connects us to cancer, making it a driving force behind World Cancer Day...

Η Παγκόσμια Ημέρα του Καρκίνου είναι η μοναδική πρωτοβουλία υπό την οποία 
όλος ο κόσμος μπορεί να ενώσει μαζί στον αγώνα ενάντια στην παγκόσμια 
επιδημία καρκίνου. 
Κανένας άνθρωπος, οργάνωση ή χώρα δεν πρόκειται να νικήσει 
τον καρκίνο μόνη της. 

Πρέπει όλοι να συνεργαστούμε για να επιτύχουμε ταχύτερη πρόοδο στον στόχο μας 
για 3 στα 4 άτομα που επιβιώνουν από καρκίνο έως το 2034.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ
*Βασικά στοιχεία
Ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία αιτίας θανάτου παγκοσμίως και είναι υπεύθυνος για εκτιμώμενα 9,6 εκατομμύρια θανάτους το 2018. Σε παγκόσμιο επίπεδο περίπου 
1 στους 6 θανάτους οφείλεται σε καρκίνο.
Περίπου το 70% των θανάτων από καρκίνο συμβαίνουν στις χώρες με χαμηλό και 
μεσαίο εισόδημα.
Περίπου το ένα τρίτο των θανάτων από καρκίνο οφείλεται στους 5 κύριους κινδύνους συμπεριφοράς και διατροφής: υψηλός δείκτης μάζας σώματος, χαμηλή πρόσληψη 
φρούτων και λαχανικών, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, χρήση καπνού και χρήση οινοπνεύματος.
Η χρήση καπνού είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο και είναι υπεύθυνος για το 22% περίπου των θανάτων από καρκίνο (2).
Οι καρκίνοι που προκαλούν λοιμώξεις, όπως η ηπατίτιδα και ο ιός του ανθρώπινου θηλώματος (HPV), ευθύνονται για έως και 25% των περιπτώσεων καρκίνου στις χώρες 
με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα (3).
Η καθυστερημένη παρουσίαση και η απρόσιτη διάγνωση και θεραπεία είναι κοινές. 
Το 2017, μόνο το 26% των χωρών χαμηλού εισοδήματος ανέφερε ότι οι υπηρεσίες παθολογίας είναι γενικά διαθέσιμες στον δημόσιο τομέα. Περισσότερο από το 90% των χωρών υψηλού εισοδήματος ανέφεραν υπηρεσίες θεραπείας σε σύγκριση με λιγότερο 
από το 30% των χωρών χαμηλού εισοδήματος.
Ο οικονομικός αντίκτυπος του καρκίνου είναι σημαντικός και αυξάνεται. 
Το συνολικό ετήσιο οικονομικό κόστος του καρκίνου το 2010 εκτιμήθηκε σε περίπου 
1,16 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (4).
Μόνο μία στις 5 χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα διαθέτει τα απαραίτητα δεδομένα 
για την καταπολέμηση του καρκίνου (5).
Ο καρκίνος είναι ένας γενικός όρος για μια μεγάλη ομάδα ασθενειών που μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται είναι οι κακοήθεις όγκοι και τα νεοπλάσματα. Ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό του καρκίνου είναι 
η ταχεία δημιουργία μη φυσιολογικών κυττάρων που ξεπερνούν τα συνήθη όριά τους και 
τα οποία μπορούν στη συνέχεια να εισβάλουν σε παρακείμενα τμήματα του σώματος 
και να εξαπλωθούν σε άλλα όργανα, η τελευταία διαδικασία αναφέρεται ως μεταστατική. 
Οι μεταστάσεις αποτελούν σημαντική αιτία θανάτου από τον καρκίνο.
*Το πρόβλημα
Ο καρκίνος είναι η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου 9,6 εκατομμύρια θανάτους το 2018. Οι πιο συχνές μορφές καρκίνου είναι:
- Πνεύμονας (2,09 εκατομμύρια περιπτώσεις)
- Μαστός (2,09 εκατομμύρια περιπτώσεις)
- Κολοορθικός (1,80 εκατομμύρια περιπτώσεις)
- Προστάτης (1,28 εκατομμύρια περιπτώσεις)
- Καρκίνος του δέρματος (μη μελάνωμα) (1,04 εκατομμύρια περιπτώσεις)
- Στομάχι (1,03 εκατομμύρια περιπτώσεις)
*Οι πιο συχνές αιτίες θανάτου από καρκίνο είναι οι καρκίνοι:
- Πνεύμονας (1,76 εκατομμύρια θάνατοι)
- Colorectal (862.000 θάνατοι)
- Στομάχι (783.000 θάνατοι)
- Ήπαρ (782.000 θάνατοι)
- Μαστός (627 000 θάνατοι)
*Τι προκαλεί τον καρκίνο;
Ο καρκίνος προκύπτει από τον μετασχηματισμό φυσιολογικών κυττάρων σε κύτταρα όγκου σε μια διαδικασία πολλαπλών σταδίων που γενικά προχωρά από μια προκαρκινική αλλοίωση σε κακοήθη όγκο. Αυτές οι αλλαγές είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών παραγόντων ενός ατόμου και 3 κατηγοριών εξωτερικών παραγόντων, όπως:
- φυσικοί καρκινογόνοι παράγοντες, όπως η υπεριώδης - ακτινοβολία και η ιονίζουσα ακτινοβολία.
- χημικά καρκινογόνα, όπως ο αμίαντος, τα συστατικά του καπνού του τσιγάρου, η αφλατοξίνη (μολυσματική τροφή) και το αρσενικό (μολυσματικό πόσιμο νερό). και
βιολογικά καρκινογόνα, όπως λοιμώξεις από ορισμένους ιούς, βακτήρια ή παράσιτα.
Ο ΠΟΥ, μέσω του οργανισμού έρευνας για τον καρκίνο, του Διεθνούς Οργανισμού 
Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), διατηρεί μια ταξινόμηση των παραγόντων που 
προκαλούν καρκίνο.
*Η γήρανση είναι ένας άλλος θεμελιώδης παράγοντας για την ανάπτυξη του καρκίνου. 
Η επίπτωση του καρκίνου αυξάνεται δραματικά με την ηλικία, πιθανότατα λόγω της συσσώρευσης κινδύνων για συγκεκριμένους καρκίνους που αυξάνουν με την ηλικία. 
Η συνολική συσσώρευση κινδύνου συνδυάζεται με την τάση των μηχανισμών κυτταρικής επισκευής να είναι λιγότερο αποτελεσματικοί καθώς το άτομο μεγαλώνει.
*Παράγοντες κινδύνου για καρκίνους
Η κατανάλωση καπνού, η χρήση αλκοόλ, η ανθυγιεινή διατροφή και η σωματική αδράνεια είναι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο παγκοσμίως και αποτελούν επίσης τους 4 κοινούς παράγοντες κινδύνου για άλλες μη μεταδοτικές ασθένειες.
- Ορισμένες χρόνιες λοιμώξεις αποτελούν παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο και έχουν μεγάλη σημασία σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Περίπου το 15% των καρκίνων που διαγνώστηκαν το 2012 αποδόθηκαν σε καρκινογόνες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του Helicobacter pylori, του ιού του ανθρώπινου θηλώματος (HPV), του ιού της ηπατίτιδας Β, του ιού της ηπατίτιδας C και του ιού Epstein-Barr 3 .
- Ο ιός της ηπατίτιδας Β και C και ορισμένοι τύποι HPV αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος και του τραχήλου της μήτρας αντίστοιχα. Η μόλυνση με HIV αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.
*Μείωση του φορτίου του καρκίνου
Μεταξύ του 30-50% των καρκίνων μπορεί σήμερα να αποφευχθεί αποφεύγοντας τους παράγοντες κινδύνου και εφαρμόζοντας τις υπάρχουσες στρατηγικές πρόληψης που βασίζονται σε στοιχεία. Το φορτίο του καρκίνου μπορεί επίσης να μειωθεί μέσω της 
έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου και της διαχείρισης των ασθενών που αναπτύσσουν καρκίνο. Πολλοί καρκίνοι έχουν μεγάλη πιθανότητα θεραπείας εάν διαγνωστούν νωρίς 
και αντιμετωπιστούν επαρκώς.
*Τροποποιήστε και αποφύγετε τους παράγοντες κινδύνου
Η τροποποίηση ή η αποφυγή βασικών παραγόντων κινδύνου μπορεί να μειώσει 
σημαντικά το βάρος του καρκίνου. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- χρήση καπνού, συμπεριλαμβανομένων τσιγάρων και καπνού χωρίς καπνό
- είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
- ανθυγιεινή διατροφή με χαμηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών
- έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- χρήση αλκοόλ
- σεξουαλικά μεταδιδόμενη HPV λοίμωξη
- λοίμωξη από ηπατίτιδα ή άλλες καρκινογόνες λοιμώξεις
ιονίζουσα και υπεριώδη ακτινοβολία
- αστική ατμοσφαιρική ρύπανση
- εσωτερικός καπνός από οικιακή χρήση στερεών καυσίμων.

Η χρήση καπνού είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο και είναι υπεύθυνος για το 22% περίπου των θανάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο παγκοσμίως 2 .
*Παρακολουθήστε στρατηγικές πρόληψης
Για την πρόληψη του καρκίνου, οι άνθρωποι μπορούν:
αύξηση της αποφυγής των παραγόντων κινδύνου που αναφέρονται παραπάνω ·
εμβολιάστε τον ιό HPV και τον ιό της ηπατίτιδας Β ·
τον έλεγχο των επαγγελματικών κινδύνων ·
μείωση της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία.
μείωση της έκθεσης σε ιονίζουσα ακτινοβολία (επαγγελματική ή ιατρική διαγνωστική απεικόνιση).
Ο εμβολιασμός ενάντια σε αυτούς τους ιούς HPV και ηπατίτιδας Β θα μπορούσε να αποτρέψει 1 εκατομμύριο περιπτώσεις καρκίνου κάθε χρόνο 3 .
*Πρόωρη ανίχνευση
Η θνησιμότητα από τον καρκίνο μπορεί να μειωθεί εάν οι περιπτώσεις εντοπιστούν και θεραπευθούν νωρίς. Υπάρχουν δύο στοιχεία έγκαιρης ανίχνευσης:
*Πρόωρη διάγνωση
Όταν εντοπιστεί νωρίς, ο καρκίνος είναι πιο πιθανό να ανταποκριθεί στην 
αποτελεσματική θεραπεία και μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης, λιγότερη νοσηρότητα και λιγότερο δαπανηρή θεραπεία. 
Σημαντικές βελτιώσεις μπορούν να 
γίνουν στη ζωή των καρκινοπαθών με την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου και την 
αποφυγή καθυστερήσεων στην περίθαλψη.
*Η έγκαιρη διάγνωση αποτελείται από 3 βήματα που πρέπει να ενσωματωθούν και 
να παρασχεθούν εγκαίρως:
την ευαισθητοποίηση και την πρόσβαση στη φροντίδα
κλινική αξιολόγηση, διάγνωση και σταδιοποίηση
πρόσβαση στη θεραπεία.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική σε όλες τις ρυθμίσεις και στην πλειονότητα των καρκίνων. Ελλείψει έγκαιρης διάγνωσης, οι ασθενείς διαγιγνώσκονται σε καθυστερημένα στάδια όταν η θεραπευτική αγωγή δεν μπορεί πλέον να είναι επιλογή. Τα προγράμματα μπορούν να σχεδιαστούν για να μειώσουν τις καθυστερήσεις και τα εμπόδια στη φροντίδα, επιτρέποντας στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε θεραπεία εγκαίρως.
*Έλεγχος
Ο έλεγχος αποσκοπεί στον εντοπισμό ατόμων με ανωμαλίες που υποδηλώνουν συγκεκριμένο καρκίνο ή προκαρκινικό καρκίνο που δεν έχουν αναπτύξει 
συμπτώματα και τα παραπέμπουν άμεσα για διάγνωση και θεραπεία.
Τα προγράμματα διαλογής μπορούν να είναι αποτελεσματικά για τους επιλεγμένους 
τύπους καρκίνου όταν χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες δοκιμές, εφαρμόζονται αποτελεσματικά, συνδέονται με άλλα βήματα στη διαδικασία διαλογής και όταν 
εξασφαλίζεται η ποιότητα. Γενικά, ένα πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου 
είναι μια πολύ πιο περίπλοκη παρέμβαση δημόσιας υγείας σε σύγκριση με την 
έγκαιρη διάγνωση.
*Παραδείγματα μεθόδων διαλογής είναι:
οπτική επιθεώρηση με οξικό οξύ (VIA) για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας 
σε χαμηλού εισοδήματος ρυθμίσεις.
Έλεγχος HPV για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
PAP κυτταρολογική εξέταση για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε μεσαίες 
και υψηλού εισοδήματος ρυθμίσεις? 

και μαστογραφική εξέταση για καρκίνο του μαστού σε περιβάλλοντα 
με ισχυρά ή σχετικά ισχυρά συστήματα υγείας.

*Θεραπευτική αγωγή
Η σωστή διάγνωση του καρκίνου είναι απαραίτητη για την επαρκή και αποτελεσματική θεραπεία, διότι κάθε τύπος καρκίνου απαιτεί ένα συγκεκριμένο θεραπευτικό σχήμα που περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους τρόπους όπως χειρουργική επέμβαση, 
ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Ο καθορισμός των στόχων της θεραπείας και της παρηγορητικής φροντίδας είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα, και οι υπηρεσίες υγείας 
πρέπει να είναι ολοκληρωμένες και επικεντρωμένες στον άνθρωπο. 
Ο πρωταρχικός στόχος είναι γενικά η θεραπεία του καρκίνου ή η σημαντική παράταση 
της ζωής. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς αποτελεί επίσης σημαντικό στόχο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με υποστηρικτική ή παρηγορητική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.
*Δυνατότητα θεραπείας μεταξύ των πρώιμα ανιχνεύσιμων καρκίνων
Μερικοί από τους συνηθέστερους τύπους καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, 
ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, ο καρκίνος του στόματος και ο καρκίνος του 
παχέος εντέρου,
*Δυνατότητα θεραπείας ορισμένων άλλων καρκίνων
Μερικοί τύποι καρκίνου, ακόμα και όταν τα καρκινικά κύτταρα έχουν ταξιδέψει σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως το σεξίωμα των όρχεων και οι λευχαιμίες και τα λεμφώματα 
σε παιδιά, μπορεί να έχουν υψηλά ποσοστά θεραπείας εάν παρέχεται η 
κατάλληλη θεραπεία.
*Παρηγορητική φροντίδα
Η παρηγορητική φροντίδα είναι θεραπεία για την ανακούφιση, παρά τη θεραπεία, συμπτωμάτων που προκαλούνται από καρκίνο και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής 
των ασθενών και των οικογενειών τους. 
Η παρηγορητική φροντίδα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν πιο άνετα. Πρόκειται για μια επείγουσα ανθρωπιστική ανάγκη για ανθρώπους παγκοσμίως με 
καρκίνο και άλλες χρόνιες θανατηφόρες ασθένειες και ιδιαίτερα αναγκαία σε μέρη 
με υψηλό ποσοστό ασθενών σε προχωρημένα στάδια καρκίνου όπου υπάρχει μικρή πιθανότητα θεραπείας.
-Η ανακούφιση από σωματικά, ψυχοκοινωνικά και πνευματικά προβλήματα μπορεί 
να επιτευχθεί σε πάνω από 90% των προχωρημένων καρκινοπαθών μέσω 
παρηγορητικής φροντίδας.
*Παρηγορητικές στρατηγικές φροντίδας
Οι αποτελεσματικές στρατηγικές για τη δημόσια υγεία, που περιλαμβάνουν φροντίδα 
σε κοινοτικό επίπεδο και κατ 'οίκον φροντίδα, είναι απαραίτητες για την παροχή 
ανακούφισης πόνου και παρηγορητικής φροντίδας για τους ασθενείς και τις 
οικογένειές τους σε περιβάλλον χαμηλού πόρου.
-Η βελτίωση της πρόσβασης στη στοματική μορφίνη είναι υποχρεωτική για τη 
θεραπεία του μέτριου έως σοβαρού καρκίνου, που υπέστη το 80% των 
καρκινοπαθών σε τερματική φάση.
*WHO response   (Απάντηση του ΠΟΥ)
Το 2017, η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας (World Health Assembly) πέρασε 
το ψήφισμα πρόληψη του καρκίνου και ελέγχου μέσω μιας ολοκληρωμένης 
προσέγγισης (WHA70.12) καλεί τις κυβερνήσεις και τον ΠΟΥ για την επιτάχυνση 
της δράσης για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο πρόγραμμα 
Global Action και το 2030 Ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο 
Ανάπτυξη για τη μείωση της πρόωρης θνησιμότητα από τον καρκίνο.

• WHA70.12:  Cancer prevention and control in the context of an integrated approach
• Global action plan for the prevention and control of NCDs 2013-2020

Η WHO και η IARC συνεργάζονται με άλλους οργανισμούς του ΟΗΕ στο πλαίσιο 
της Ομάδας Διακυβερνητικής Ομάδας των Ηνωμένων Εθνών για την Πρόληψη 
και τον Έλεγχο των Μη Μεταδοτικών Ασθενειών και των εταίρων τους προς:
αύξηση της πολιτικής δέσμευσης για την πρόληψη και τον έλεγχο του καρκίνου ·
- να συντονίζει και να διεξάγει έρευνα σχετικά με τα αίτια του καρκίνου του ανθρώπου 
και τους μηχανισμούς καρκινογένεσης ·
- να παρακολουθεί την επιβάρυνση από τον καρκίνο (ως μέρος του έργου της 
Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για τα Μητρώα Καρκίνου) ·
- να προσδιοριστούν οι "καλύτερες αγορές" και άλλες οικονομικά αποδοτικές 
στρατηγικές προτεραιότητας για την πρόληψη και τον έλεγχο του καρκίνου.
ανάπτυξη προτύπων και εργαλείων για τον προσανατολισμό του σχεδιασμού και 
της υλοποίησης παρεμβάσεων για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση, τη διάγνωση, 
τη θεραπεία και την παρηγορητική και επιβίωση, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής κακοποίησης ·
- να ενισχυθούν τα συστήματα υγείας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο για τη θεραπεία 
και την περίθαλψη ασθενών με καρκίνο, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της πρόσβασης σε θεραπείες για τον καρκίνο ·
θέτουν την ατζέντα για την πρόληψη και τον έλεγχο του καρκίνου στην παγκόσμια 
έκθεση για τον καρκίνο ·
παρέχει παγκόσμια ηγετική θέση καθώς και τεχνική βοήθεια για να υποστηρίξει 
τις κυβερνήσεις και τους εταίρους τους να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν 
προγράμματα υψηλής ποιότητας για τον έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου 
της μήτρας μέσω του Παγκοσμίου Κοινού Προγράμματος για την πρόληψη του 
τραχήλου της μήτρας και του καρκίνου.
παροχή τεχνικής βοήθειας για την ταχεία και αποτελεσματική μεταφορά βέλτιστων 
πρακτικών στις χώρες.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1) Ferlay J, Soerjomataram I, Ervik M, Dikshit R, Eser S, 
Mathers C et al. GLOBOCAN 2012 v1.0, 
Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC CancerBase No. 11
Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; 2013.

(2) GBD 2015 Risk Factors Collaborators. Global, regional, and national 
comparative risk assessment of 79 behavioural, environmental and occupational, 
and metabolic risks or clusters of risks, 1990-2015: a systematic analysis for 
the Global Burden of Disease Study 2015. 
Lancet. 2016 Oct; 388 (10053):1659-1724.

(3) Plummer M, de Martel C, Vignat J, Ferlay J, Bray F, Franceschi S. 
Global burden of cancers attributable to infections in 2012: a synthetic analysis. 
Lancet Glob Health. 2016 Sep;4(9):e609-16. doi: 10.1016/S2214-109X(16)30143-7.

(4) Stewart BW, Wild CP, editors. World cancer report 2014
Lyon: International Agency for Research on Cancer; 2014.

(5) Global Initiative for Cancer Registry Development. International Agency for 
Research on Cancer
Lyon: France.

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer

World Cancer Day 4th Feb supporting cancer
1 in 6 deaths is due to cancer.
It is the second leading cause of death  responsible for 9.6 million
deaths in 2018.
Let's beat cancer!