Ιωάννης Συκουτρής,Έλληνας εθνικοσοσιαλιστής,κλασικός φιλόλογος,βυζαντινολόγος
και νεοελληνιστής, ο σημαντικότερος ίσως μελετητής της αρχαιότητος που γέννησε
ο Ελληνικός εικοστός αιώνας, γεννήθηκε την 1 Δεκεμβρίου 1901 στη συνοικία Γιοφύρι
της Σμύρνης στη Μικρά Ασία και σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή,
αυτοκτόνησε σε ηλικία μόλις 36 ετών στις 22 Σεπτεμβρίου 1937, ή εκτελέστηκε
εν ψυχρώ γιατί είχε εκδηλωθεί φιλικά προς τον Εθνικοσοσιαλισμό, στο δωμάτιο του,
στο ξενοδοχείο «Κεντρικόν» της Κορίνθου.
Δίπλα του βρέθηκαν το φαρμακευτικό μπουκαλάκι που περιείχε το Βερονάλ και
ένα βιβλίο, ο Πλάτωνος «Φαίδων» ή «Περί ψυχής».
Υπήρξε μια από τις πιο αινιγματικές μορφές του μεσοπολεμικού συντηρητισμού, ξεκινώντας από τον βενιζελισμό και καταλήγοντας
στον εθνικοσοσιαλισμό, γεγονός που προκαλεί αρκετή αμηχανία στους πολυάριθμους θαυμαστές του, που προτιμούν να εξάρουν το πράγματι
σημαντικό φιλολογικό του έργο καθώς και
την πολεμική που δέχθηκε από ακαδημαϊκούς
κι εκκλησιαστικούς κύκλους,
με αποκορύφωμα την εισαγωγή του
στο “Συμπόσιο” του Πλάτωνα.
Οι γονείς του Ιωάννη ήταν κτηνοτρόφοι, που είχαν έλθει στη
Μικρά Ασία από την Καρδαμύλη της Χίου και απώτερη καταγωγή
από τη Μάνη.
Ήταν μαθητής του δημοτικού σχολείου του Αγίου Κωνσταντίνου στη Σμύρνη, όπου
παρέμεινε έως την αποφοίτησή του, ενώ στα δεκαπέντε του μιλάει και γράφει σε Αττική διάλεκτο. Μαθαίνει Λατινικά, Γερμανικά και Γαλλικά, στρέφεται προς τον ρήτορα
Αντιφώντα, δάσκαλο του Θουκυδίδη και πρώτο λογογράφο.
Ο χαρακτηρισμός «πρώιμη ιδιοφυία» δεν είναι υπερβολή.
Έχοντας την υποστήριξη του Χρυσόστομου, Μητροπολίτη Σμύρνης, γράφηκε στην Ευαγγελική Σχολή του 1919, ο Συκουτρής πήγε στην Αθήνα και γράφηκε αναδρομικά
στο 2ο έτος στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία αποφοίτησε το 1922, με βαθμό «Άριστα», ενώ το διδακτορικό του είχε θέμα με βυζαντινό περιεχόμενο
και τίτλο «Μιχαήλ Ψελλού, Βίος και Πολιτεία του οσίου Αυξεντίου κατά πρώτον εκδιδόμενος».
Εγκαταστάθηκε στην Κύπρο το 1922, ως φιλόλογος στο Ιεροδιδασκαλείο Λάρνακος,
όπου και παρέμεινε έως το 1924. Η εμπειρία του, όπως διαγράφεται μέσα από τις επιστολές που έστελνε στην Ελλάδα, δεν ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη και ρομαντική.
Ο Σμυρνιός φιλόλογος που μισούσε την Κύπρο, την έβρισκε άσχημη αλλά θεωρούσε
τη Λεμεσό διαφορετική και «ευρωπαϊκή».
Οι Κύπριοι είναι ένας λαός πτωχός κι εργατικός, εύπιστοι και αγαθοί αλλά και
αγενείς και κουτοπόνηροι. Οι χαρακτηρισμοί που προσέδιδε για τον λαό της Κύπρου,
κατά τα δύο χρόνια παραμονής του στο νησί ως δάσκαλος στη Λάρνακα τις περισσότερες φορές είναι αρνητικοί και αντιφατικοί.
Ο ίδιος φαινόταν υπερβολικά απογοητευμένος από το νησί που τον φιλοξενούσε και η πίκρα του για την απώλεια της αγαπημένης του Σμύρνης την ίδια χρονιά που τον εξανάγκασε στην προσφυγιά, προκαλούσε το μίσος για οποιονδήποτε είχε πατρίδα.
Διορίστηκε βοηθός του Φιλοσοφικού Σπουδαστηρίου, της βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής, και το 1925 αναγορεύθηκε αριστούχος διδάκτωρ, ενώ αντιμετώπιζε τα έξοδα των σπουδών του από τα χρηματικά βραβεία του Σεβαστοπούλειου Διαγωνισμού, όπου συμμετείχε 2 φορές.
Στη φιλοσοφική συγκέντρωσε μια ομάδα από Σμυρνιούς, που είχαν δημιουργήσει την ονομαζόμενη «κλίκα των Σμυρνιών»
Ο θάνατος του πατέρα του το 1917 και η Μικρασιατική καταστροφή οδήγησαν τον
Συκουτρή στην ανάγκη να συντηρήσει την οικογένεια του και στα μέσα του Οκτωβρίου
του 1922 έφτασε στην Κύπρο, όπου είχε διορισθεί ως καθηγητής.
Ο Ιωάννης επέστρεψε στην Αθήνα το 1929 και διορίστηκε καθηγητής στο Αρσάκειο και επιμελητής βιβλιονόμος της Βιβλιοθήκης της Ακαδημίας.
Το 1930 ανακηρύχθηκε ομόφωνα υφηγητής της αρχαίας φιλολογίας στη Φιλοσοφική
Σχολή, ενώ εκλέχθηκε γραμματέας του Διεθνούς Βυζαντινολογικού συνεδρίου, το οποίο διοργανώθηκε στην Αθήνα. Ως υφηγητής θα παραδώσει το 1932 το εναρκτήριο
μάθημά του με θέμα «Φιλολογία και ζωή» και στη συνέχεια στα μαθήματά του, οι αίθουσες πλημμύριζαν από φοιτητές.
Παράλληλα με τη διδασκαλία, ίδρυσε τον «Φιλολογικό κύκλο» που λειτούργησε σε στενό κύκλο φοιτητών, και ασχολούνταν με την νεοελληνική και ξένη λογοτεχνία, καθώς και
το «Επιστημονικό Φροντιστήριο» για την κλασσική φιλολογία.
Δίδαξε στην –τότε- «Πάντειο Σχολή Πολιτικών Επιστημών», στην Σχολή Κοινωνικής Προνοίας και το 1936 στο «Ασκραίον», σχολή λογοτεχνικής μορφώσεως με πρόεδρο τον Κωστή Παλαμά κι αντιπροέδρους τον Γρηγόριο Ξενόπουλο και Νικόλαο Λούβαρι.
Το 1933 το Πανεπιστήμιο της Πράγας του πρότεινε την έδρα της Κλασικής Φιλολογίας
αλλά αυτός θέτει υποψηφιότητα για την έδρα Γραμματολογίας στην Φιλοσοφική Σχολή
στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Συκουτρής ήταν, αρχικά, φιλικός με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και τον
Ιωάννη Μεταξά, όμως σταδιακά αποστασιοποιήθηκε.
Πολιτικά ήταν υπέρ ενός καθεστώτος πνευματικής αριστοκρατίας, οπαδός του
Πλατωνικού ιδεαλισμού και ρομαντικός εθνικιστής.
Υποστήριζε το πνεύμα του Νίτσε και θαύμαζε την εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία, για
την οποία εκφράστηκε αρνητικά σε γραπτά του και χαρακτήρισε αντιπνευματικό το
καθεστὼς του Τρίτου Ράιχ.
Ο Συκουτρής χαρακτηρίστηκε από κάποιους, ↠
και μέσα από τη ζωή και το έργο του πρόβαλε την πατριδολατρεία, στον ελληνισμό,
την πίστη του στην αριστοκρατία του πνεύματος , στην προσωπική τιμή και στον ηρωισμό,
την αγωνιστικότητα και την πειθαρχημένη ελευθερία απέναντι στις υλιστικές θεωρίες,
τον παθητικό τρόπο ζωής και την ανευθυνότητα.
Υπερασπίστηκε τη διγλωσσία και δεν τάχθηκε ποτέ, υπέρ της δημοτικής ή της καθαρεύουσας, ενώ το ενδιαφέρον του για τη νεοελληνική λογοτεχνία εντοπίζεται κυρίως
στις προσπάθειές του για τη συστηματική έκδοση του Διονύσιου Σολωμού και τις
διαλέξεις και τα σχόλιά του στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» του Κωστή Παλαμά, καθώς
και κριτικές σε έργα νεοελλήνων λογοτεχνών.
Δημοσίευσε στα περιοδικά: «Hermes», στο οποίο δημοσίευσε το 1927 την εργασία
«Ο Ευαγόρας του Ισοκράτη» και το 1928 το «Περί της γνησιότητος του Επιταφίου του Δημοσθένους», με συνέπεια ο εκδοτικός οίκος της Λειψίας Teubner, να του αναθέσει
την έκδοση έργων του Δημοσθένους.
Η διδασκαλία του σκόπευε συνειδητά στη σύνδεση της Φιλολογίας με την κοινωνία.
Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την έρευνα και τη μελέτη των κλασικών, βυζαντινών και νεοελληνικών έργων, στην οποία η αυθεντία ήταν αναγνωρισμένη από Έλληνες και
ξένους επιστήμονες .
Θεωρείται ένας από τους ικανότερους κριτικούς και ερμηνευτές αρχαίων φιλολογικών κειμένων και το μεγαλύτερο μέρος του έργου είναι διεσπαρμένο σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.
Ο Συκουτρής σκανδάλισε την Ελληνική κοινωνία όταν το 1934, στα προλεγόμενα του
έργου «Συμπόσιο Πλάτωνος», αφιερωμένα στην σύζυγο του Χαρά, αναφέρθηκε
στον παιδικό και ομοφυλοφιλικό έρωτα στην αρχαία Ελλάδα.
Παρά τα θετικά σχόλια του Γεωργίου Παπανδρέου, του Αχιλλέα Τζαρτζάνου,
του Αχιλλέα Κύρου της «Εστίας» και του Γρηγορίου Ξενόπουλου, πολεμήθηκε, με πρωταγωνιστές τους συνεργάτες του περιοδικού «Επιστημονική Ηχώ», αλλά και από ανθρώπους της αρχιεπισκοπής, οι οποίοι τον επέκριναν για την επιλογή του να μην αναφέρεται στο πρωτότυπο, αλλά στις αγγλικές μεταφράσεις των έργων του Πλάτωνα.
Το 1954 όμως συγκεντρώθηκαν σε έναν τόμο πολλές σκόρπιες, σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, εργασίες του.
Η κεντρική βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών, την οποία εγκαινίασε το 1934 με
τον πρόλογο του έργου του «Συμπόσιο» του Πλάτωνα,έχει αποστολή την πρόσκτηση, φύλαξη, συντήρηση και διαχείριση των βιβλίων, περιοδικών εκδόσεων, δημοσιευμάτων
εν γένει, χειρογράφων, χαρτών, σχεδίων, προσωπογραφιών και συλλογών που ανήκουν στην Ακαδημία, φέρει το όνομά του.
Στα εκατόχρονα από τη γέννησή του τον Απρίλιο του 2001, έγινε παρουσίαση του βίου
αλλά και του έργου του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ήταν παντρεμένος από το 1925, με την Χαρά Πετυχάκη και δεν απέκτησαν κληρονόμους.
_https://el.metapedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE
_Ιωάννης Συκουτρής
«Με φιλίαν παντοτινήν και άδολην». Γράμματα του Ιωάννη Συκουτρή στις μαθήτριές του
https://www.miet.gr/book-list/book-Me-filian-pantotinhn-kai-adolhn-Grammata-toy-Iwannh-Sykoytrh-stis-ma8htries-toy
_Ο Σμυρνιός φιλόλογος που μισούσε την Κύπρο, την έβρισκε άσχημη αλλά θεωρούσε
τη Λεμεσό διαφορετική και «ευρωπαϊκή». Το έργο του κατηγορήθηκε για υπεράσπιση της
ομοφυλοφιλίας και το 1937 αυτοκτόνησε.
https://www.mixanitouxronou.com.cy/categories/politismos/o-smirnios-filologos-pou-misouse-tin-kipro-
tin-evriske-aschimi-alla-theorouse-ti-lemeso-diaforetiki-ke-evropaiki-to-ergo-tou-katigorithike-gia-iperaspisi-tis-omofilofilias-ke-to-1937-aftoktonise/
_ΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΣΙΚΟΥΤΡΗ
https://www.ideotopos.gr/posts/politismos/531-%CF%84%CE%BF
_Ιωάννης Συκουτρής – Εθνικοσοσιαλισμός και αρχαιολατρεία
Ακόμα και αν δεχτεί κανείς τα περί “απογοήτευσής” του από το ναζισμό, γεγονός είναι πως υπήρξε
πάντα ελιτιστής και πολέμιος του λαού και της γλώσσας του, θεωρώντας τον ανίκανο να συλλάβει “υψηλά νοήματα”.
http://www.katiousa.gr/katiousa/ioannis-sykoutris-ethnikososialismos-kai-archaiolatreia/
_ Ιωάννης Συκουτρής
http://eranistis.net/wordpress/tag/%CF%83%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%84%CF%81%CE%AE%CF%82/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου